του Σ. Στενού
Θεμελιακές οι διαφορές μας με τους “Ευρωπαίους” (κίνδυνος πλήρους αλλοτρίωσης και αφανισμού)
Το κορυφαίο γεγονός και, σπεύδω από την αρχή να δηλώσω, πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας και ευρύτερα του έθνους της μεταπολεμικής περιόδου είναι η ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ του 1980. Δυστυχώς η ανάλυση, κατανόηση και αντιμετώπισή του, πριν και μετά από το 1980, ως τέτοιας σημασίας ζήτημα, με διάφορους τρόπους και τεχνάσματα αποτράπηκαν με τέτοια επιτυχία, ώστε μέσα στην άγνοια, σύγχυση ή νεφελώματα αναφορών στις επιπτώσεις του ένα ποσοστό 60-70% (το υψηλότερο στην Ευρώπη!) να αντιμετωπίζει το πρόβλημα ως θέμα προοπτικής θετικά…
Δε θα θίξουμε την οικονομική συνιστώσα του ούτε την κοινωνικοπολιτική, παρά την καθοριστική σημασία τους. Εδώ θα επιχειρηθεί μια αδρή σκιαγράφηση της πολιτισμικής διάστασης του προβλήματος, μέσα στην οποία φυσικά περιλαμβάνεται και η εθνοτική. Μια τέτοια εξέταση θα προκαλούσε, βέβαια, πολλές ενστάσεις, ειλικρινείς αλλά και, κυρίως, υποκριτικές, “προοδευτικές”. Μέσα σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης, και όχι μόνο οικονομικής, μέσα σε συνθήκες διαδικασιών σχηματισμού “πλανητικού χωριού” και πλανητικής σκέψης, υπόγειες ή εμφανείς, νομοτελειακές ή σχεδιασμένες και κατευθυνόμενες, τέτοιες σκέψεις, θα πουν πολλοί, είναι εκδηλώσεις συντηρητικών προβληματισμών, παρωχημένων αντιλήψεων κλπ. Δεν αποκλείεται, παρά τα όσα μπορεί να πει κανείς γι’ αυτά, που δεν είναι όμως του παρόντος. Και δεν είναι του παρόντος, γιατί η ΕΟΚ του 1980 και η μετεξέλιξή της σε “Ευρωπαϊκή Ένωση” μας επεφύλαξε πολλές (δυσάρεστες) εκπλήξεις, οικονομικές, πολιτικοκοινωνικές, αλλά και πολιτιστικές-εθνοτικές! Η κατεύθυνση της “Ευρωπαϊκής Ενώσεως” πόρρω απέχει από του να έχει στόχο το “πλανητικό χωριό” ή την παγκόσμια κοινωνία. Αναφέρεται σε σύνορα (τα οποία θέλει να διευρύνει), αλλά και σε ευρωπαϊκή φυσιογνωμία, σε ευρωπαϊκό πολιτισμό, σε κοινούς τόπους ευρωπαϊκών αντιλήψεων, σε γλωσσική κοινότητα, σε… ευρωπαϊκή ιστορία! Στοχεύει απερίφραστα στη δημιουργία ευρωπαϊκής συνείδησης, με διακριτά γνωρίσματα. Οι ειλικρινείς ενστάσεις πρέπει να κατευθυνθούν λοιπόν στο σωστό στόχο…
Είναι επομένως, τουλάχιστο, θεμιτό να διερωτηθούμε μέσα σε ποιες καινούριες “εθνογενετικές” διεργασίες “καλούμαστε” να συμμετάσχουμε, μέσα σε ποιο πολιτιστικό πλαίσιο να δράσουμε και να δημιουργήσουμε ή να προσαρμοστούμε και ποιες προϋποθέσεις επιτυχίας υπάρχουν και, το κυριότερο, τι είδους επιπτώσεις μας αναμένουν σε μια τέτοια πορεία. Και είναι θεμιτό, πέρα από τα παραπάνω, και λόγω του γεγονότος ότι πολλές παρόμοιες διεργασίες, συνήθως “από τα πάνω”, απέτυχαν και πολλές φορές τραγικά.. Πρόσφατα παραδείγματα στον κοντινό χώρο ανάλογων ενώσεων (με διαφορετικές βέβαια διαδικασίες και στόχους) η ένωση συγγενικών σλαβικών εθνοτήτων στην Γιουγκοσλαβία το 1919, η Σοβιετική Ένωση με τα γνωστά αποτελέσματα, η παλιότερη ΗΑΔ (Συρία-Αίγυπτος-Λιβύη), οι διαλυτικές τάσεις στο… Ηνωμένο Βασίλειο (Μεγ. Βρετανία, δηλ. Αγγλία), στην Ισπανία (Βάσκοι και Καταλανοί), στην Ιταλία (Βορράς–Λομβαρδοί, γερμανικό φύλο, και Νότος- παλιότεροι κάτοικοι), οι επαπειλούμενες διαλυτικές εξελίξεις μέσα στην με τον τεχνητό τίτλο Τουρκία κοινωνία Κούρδων, Αράβων, Ποντίων, Αλεβιτών, Τούρκων και των λοιπών, μόλις, αφυπνιζόμενων εθνοτήτων…
Εκείνοι έχουν κοινά στοιχεία
Οι πρώτες χώρες που ξεκίνησαν στη δημιουργία της ΕΟΚ, Γαλλία-Γερμανία και Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ιταλία (βόρεια) και μεταγενέστερες Αγγλία, Δανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Αυστρία, Σουηδία (με σχετική εξαίρεση τη Φινλανδία) ανεξάρτητα από τους ειδικούς λόγους της κάθε μιας για την πορεία αυτή και παρά τις ιστορικά διαμορφωμένες ιδιομορφίες τους, έχουν πολλά κοινά στοιχεία, ιστορικοπολιτιστικά, που ενδεχομένως θα αποτελούσαν βάση για τη δημιουργία… ευρωπαϊκής συνείδησης, χωρίς, ίσως, σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία τους αλλά και στην ατομική ανάπτυξη του κάθε μέλους των. Στο κελτικό υπόβαθρο με τις όποιες μνήμες του προστέθηκε το σε διαδοχικά κύματα γοτθικογερμανικό στοιχείο με τις δικές τους εισφορές. Αγγλοσάξονες στη Βρετανία, Γότθοι στην Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Φράγκοι στη Γαλλία και Λομβαρδοί στην Ιταλία, Νορμανδοι σε όλα τα παράλιά τους κλπ. Ήδη οι περιοχές αυτές, οι περισσότερες άμεσα και οι λοιπές έμμεσα, είχαν επικαλυφθεί με το λατινικό-ρωμαϊκό πνεύμα και οργάνωση και, όταν κόπασαν οι αναστατώσεις από τις γερμανικές μετακινήσεις και επιδρομές, καλύφθηκαν και διαποτίστηκαν από την παπική εκκλησία. Ο παπισμός ενδυνάμωσε και εκμεταλλεύθηκε το φεουδαλικό σύστημα, ευλόγησε τον απόλυτο κοινωνικό διαχωρισμό και με την πνευματική καθοδήγησή του οδήγησε τους δουλοπάροικους στην αδιαμαρτύρητη υποταγή και τη λατρεία της τάξης… Σ’ ένα έτσι διαμορφωμένο χώρο αναπτύχθηκαν και τα πρώτα Ευρωπαϊκά μορφώματα ενιαίας οργάνωσης, οι Καρολίδες (8ος και 9ος αιώνας) και η Αγία (!) Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους (10ος και επ.). Ενοποίηση θεσμική, γλωσσική (λατινικά), πνευματική (Καθολικισμός), στον αντίποδα του Βυζαντίου, που λειτουργούσε ως πρότυπο και αντικείμενο φθόνου. Γι’ αυτό και όλοι μαζί επιτέθηκαν εναντίον του και με το πρόσχημα των σταυροφοριών, πάνω στις οποίες έχτισαν τους θρύλους και τα έπη τους, το λεηλάτησαν και το διέλυσαν.
Και η συνέχεια των εξελίξεων στις χώρες αυτές είναι, περίπου, κοινή. Η άνοδος της αστικής τάξης, οι πρώτες πνευματικές ανησυχίες, η Ιερά Εξέταση και τα εγκλήματά της. Και η αποικιακή εξάπλωση, η υποδούλωση και καταστροφή κοινωνιών και πολιτισμών στην Κεντρική και Νότια Αμερική, Αφρική, Νότια Ασία. Τη φρίκη που προκάλεσαν (για 500 περίπου χρόνια) όπου ως πειρατές και κατακτητές έφτασαν τη βίωσαν όλοι τους σαν εποποιία και σαν εκπλήρωση θεϊκής αποστολής. Μόνο τα τελευταία χρόνια δείχνουν να συνειδητοποιούν την έκταση των καταστροφών που επέφεραν και οι πιο διορατικοί φρικιούν στη σκέψη του τι θα επακολουθήσει τώρα που άρχισε η αναστροφή του κύματος.
Μέσα σ’ ένα τέτοιο χώρο με κοινά φυλετικά, γλωσσικά, πνευματικά (ενιαίο και το φαινόμενο της Αναγέννησης, της Μεταρρύθμισης, του Διαφωτισμού αργότερα), οικονομικά, αποικιοκρατικά κλπ στοιχεία γεννήθηκε στους νεώτερους χρόνους η ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης και οι πρώτες εκδηλώσεις από το Ναπολέοντα έως και το Χίτλερ. Εδώ άνθισαν οι ιδέες του γάλλου Γκομπινό (1850) για την ανωτερότητα της κελτογερμανικής φυλής, που δηλητηρίασαν όλες αυτές τις χώρες. Στα κοινά στοιχεία των χωρών αυτών αναφέρεται και ο “προφήτης της Ευρώπης” Heine (περί το 1850), όταν διαπιστώνει ότι οι “οι εθνογενετικές διαδικασίες της Γερμανίας συμπίπτουν με ευρύτερες πνευματικές διαδρομές που οδηγούν κατά κύριο λόγο τους Γάλλους και τους Γερμανούς αλλά και τους άλλους λαούς της Ευρώπης σε μια συμπαντική σύγκλιση” (“Βήμα” 7 Δεκ. 1997 σελ. 43). Έχουν λοιπόν οι χώρες της Δυτ. Ευρώπης πολλούς κοινούς τόπους ώστε να θεμελιώσουν ένα “Ευρωπαϊκό Έθνος” ενδεχομένως. Ενδεχομένως, γιατί ακόμη και σε τόσο κοινό έδαφος αναπτύχθηκαν και αναπτύσσονται τέτοιες διαφορές και τόσες ανισότητες, ώστε ακόμη και τώρα, που δεν έχουν διαφανεί πλήρως τα αρνητικά αποτελέσματα της τεχνητής σύνθεσής των, ακούγονται ήδη οι τριγμοί…
Η Ελλάδα διαφέρει
Και η Ελλάδα, το 15ο μέλος, από πού έλκει την καταγωγή και με ποια κοινά στοιχεία θα συμπορευτεί σ’ αυτή τη “σύγκλιση”; Η εθνική συνείδηση των Νεοελλήνων, είναι γνωστό, αναδύθηκε, πέρα από τα ενθυμήματα και τα λείψανα των αρχαίων και μεσαιωνικών χρόνων, μέσα στους βυζαντοαραβικούς αγώνες (ακριτικά τραγούδια) του 9ου και 10ου αιώνα και, κυρίως, από τη διαπάλη της Βυζαντινής Ελλάδας με την παποκρατούμενη Δύση αρχικά (ο Φώτιος απέσπασε τη Βαλκανική από τη θρησκευτική επικυριαρχία της Ρώμης) και ιδιαίτερα μέσα στη φρίκη που προκάλεσε η επιδρομή των “Φράγκων” πριν και μετά το 1204. Η ιδιαιτερότητα των Νεοελλήνων σφυρηλατείται στη Νότια Βαλκανική, Πόντο και Δυτ. Μικρασία στους αγώνες τους κατά των “Φράγκων” του Ελληνικού χώρου. Σημαία τους τότε η Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία. Παρά τη διαμάχη Δυτικόφιλων (που πατρονάρονται από Πάπα, Βενετούς και Γενουάτες) με επικεφαλείς τους Παλαιολόγους και των Ορθοδόξων με επικεφαλής το Πατριαρχείο και γενικότερα την Ανατολική Εκκλησία οι Νεοέλληνες ως σύνολο συνειδητοποιούν την ιδιαιτερότητά τους και χτίζουν την ταυτότητά τους μέσα στην αντίθεσή τους με τους “Δυτικούς”. Ήταν τέτοιας έκτασης η λεηλασία των “Σταυροφόρων”, τέτοια η υποκρισία του Παπισμού και τόσο απροκάλυπτη η προσβολή κατά των “ιερών και οσίων” των Νεοελλήνων, ώστε να “προτιμούν” “το τουρκικό φακιόλιον από την παπική τιάρα”. Και τα νεοελληνικά γνωρίσματα συνεχίζουν την ανάπτυξή τους μέσα στην Οθωμανική πλημμυρίδα, που ήταν φυσικά ελάχιστα τουρκική! Η κοινότητα των συνθηκών στη Βαλκανική, Νησιά και Μικρασία στάθηκε η νεότερη κοιτίδα της ανάπτυξης του νεοελληνικού πολιτισμού, με τα τραγούδια του, τις γιορτές, τις συνήθειες, τη γλώσσα, τις ανθρώπινες σχέσεις, την οικονομία, την κοινωνική οργάνωση. Και με τη “μετακένωση” του Διαφωτισμού στην Ελλάδα και Δυτ. Μικρασία με το Νεοελληνικό Διαφωτισμό και τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας, πριν να επιπέσουν πάλι σαν ακρίδες οι Δυτικοί, φθάσαμε στους σύγχρονους Νεοέλληνες. (Και δεν είναι τυχαίος ο όρος “μετακένωση” του Κοραή. Καίτοι γαλλοθρεμένος αυτός γνώριζε τον κίνδυνο. Όσα μας δίνει τώρα η Ευρώπη τα πήρε από τους (αρχαίους) Έλληνες και έτσι “μετακενούνται” τώρα σε μας !)
Οι συνέπειες της ένταξης
Η σκιαγράφηση αυτή είναι, φυσικά, εν πολλοίς σχηματική. Αρκεί όμως για να τεθεί το πρόβλημα : Ποια “κοινή Ευρωπαϊκή Ιστορία” θα διδάσκονται οι Έλληνες στα “Ευρωπαϊκά” σχολεία; Τι είδους κοινότητα αντιλήψεων, συνθηκών, γλώσσας, θρησκευτικών πιστεύω και θεσμών, θα μας επιτρέψει να διατηρήσουμε τη συλλογική και ατομική μας ταυτότητα και αυτοσεβασμό, στοιχεία απαραίτητα για την επιβίωσή μας; Σε ποια κιβωτό γλωσσική, θρησκευτική, ιστορική, θεσμική θα στηρίζονται τα συλλογικά “συμφωνημένα υπονοούμενα”; για να εξασφαλίζεται το ελάχιστο της άρρητης επικοινωνίας; Με τι είδους και βαρύτητας έρμα θα συνεχίσουμε το ταξίδι μας στο χρόνο; Εννοείται ότι υπάρχουν και κοινά σημεία. Τα νεώτερα φώτα ήρθαν από τη Δύση. Η νεώτερη Επιστήμη, Δημοκρατία, Πολιτική και Κοινωνική, επίσης. Το ότι οι πηγές τους ήσαν στην (αρχαία) Ελλάδα ενισχύει αυτήν την κοινότητα. Όμως σε ποια γλώσσα π.χ. θα μιλάμε; Είναι φαινομενικά μόνο παράδοξο ότι κανένας, από αυτούς τουλάχιστο που θα έπρεπε φύσει και θέσει, δεν ενδιαφέρεται για το γεγονός πως η γλώσσα (οι γλώσσες) των κυρίαρχων στην ΕΟΚ ήδη κυριαρχούν. Όσοι απευθύνονται ή επισκέπτονται ή συμμετέχουν στα όργανα της “Ευρωπαϊκής Ένωσης” και όχι μόνο στην πρωτεύουσά της δε μπορούν να χρησιμοποιούν την Ελληνική γλώσσα, παρ’ όλα όσα έλεγαν στην αρχή, για ισοτιμίες, αυτόματες μεταφράσεις κλπ. Και υπάρχει κανείς που αγνοεί τι σημαίνει η γλώσσα του κυρίαρχου; Αρκεί το παράδειγμα της προκολομβιανής Αμερικής, το παράδειγμα των λαών της Μικρασίας. Όταν η Γαλλία σήμερα επιχειρεί να προστατέψει τη γλώσσα της με νόμους (!), είναι φανερό τι περιμένει εμάς.
Ίσως, όμως, τα πράγματα είναι ακόμη πιο δυσοίωνα στις γενικότερες κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, όταν για όλα τα θέματα αποφασίζουν άλλα κέντρα, που καθορίζουν ανώνυμα και έτσι με μεγαλύτερη επιτυχία της αυταρχικότητας, ακόμη και το τι θα τρώμε ή όχι. Όπου μια κοινωνία δεν αναπτύσσεται αυτόνομα, εκεί τα ιδιαίτερα γνωρίσματα και η όποια ταυτότητα κατακτήθηκε ως αναγκαίο αποτέλεσμα διαδικασιών προσαρμογής και ανθρώπινης έκφρασης αιώνων αφανίζονται, βαθμιαία ή βίαια. Και τότε όσοι τα έχασαν μόνο υποτακτικοί ή δούλοι αυτών που τα κράτησαν (και τα ανέπτυξαν) γίνονται.
Το καθήκον της πνευματικής ηγεσίας
Τα προβλήματα που παραπάνω τέθηκαν, έστω και στοιχειωδώς, θα περιμέναμε να είχαν αναλυθεί, τουλάχιστον, από την πνευματική ηγεσία της κοινωνίας μας. (Δεν τίθεται, φυσικά, ζήτημα για τις διάφορες, γνωστές, πολιτικές ηγεσίες. Το πώς επιλέγονται, από ποιους και τι σκοπούς υπηρετούν είναι τοις πάσι γνωστά). Και παρά το ότι τον τελευταίο καιρό κάτι φαίνεται να κινείται, εξακολουθεί γενικά να κυριαρχεί ο φόβος ότι αυτά εκφράζουν συντηρητικές έως και αντιδραστικές, “εθνικιστικές” αντιλήψεις. Όσοι ακούγονται, δηλαδή προβάλλονται με κάθε τρόπο, μας καθησυχάζουν ή μας καθοδηγούν κιόλας στη “φωτισμένη Ευρώπη”. Και, εννοείται, δεν είναι όλοι πληρωμένοι, άμεσα ή έμμεσα. Το αποτέλεσμα όμως είναι το ίδιο. Όπου οι “μάγοι των φυλών” τήρησαν τέτοια στάση, τα αποτελέσματα ήσαν καταστροφή και, συνήθως, αφανισμός. Τους “ξανθούς θεούς” ανέμεναν από την Ανατολή οι μάγοι των Αζτέκων και των Ίνκας. Στην Κένυα της Αφρικής οι μάντεις των Λούο, “έδωσαν εντολές που απαγόρευσαν κάθε αντίσταση στους μεγαλόπρεπους “Κόκκινους Ξένους” της Ευρώπης, στα όντα αυτά με την εξαίσια καλωσύνη.”! Τουλάχιστο αυτοί γρήγορα κατανόησαν την πραγματικότητα και ανήγγειλαν στους οπαδούς τους “ένα μήνυμα από το θεό τους που αναγγέλλει ότι όλοι οι Ευρωπαίοι είναι εχθροί σας, αλλά σύντομα θα ’ρθει η μέρα που θα εξαφανισθούν όλοι από τη χώρα μας”. (Ιστορία της Αφρικής. B. Davidson σελ. 314-329 εκδόσεις Αλμπατρός 1981). Και έφυγαν πράγματι, αφού όμως… Πραγματικές πνευματικές (και όχι μόνο) ηγεσίες είναι αυτές που προβλέπουν τα προβλήματα και προτείνουν λύσεις όχι εκ των υστέρων. Δεν είναι ακριβώς αντίστοιχο, είναι όμως διδακτικό το παράδειγμα των Ινδιών (ινδουιστική και μουσουλμανική) πριν από την Ανεξαρτησία τους. Ο Τζινάχ (ηγέτης των Μουσουλμάνων) ζητούσε ανεξάρτητο κράτος (Πακιστάν) : “Δεν έχουμε τίποτα κοινό με τους ινδουιστές. Οι θρησκείες μας, οι φιλοσοφίες μας, οι λογοτεχνίες μας, τα έθιμά μας, οι ήρωές μας είναι εντελώς διαφορετικά… Είμαστε δύο διαφορετικά έθνη. Δε θέλουμε να ζήσουμε κάτω από τον ίδιο ζυγό”. Και ο Γκάντι (φυσικά καλόπιστα) : “Δεν υπάρχει καμιά απολύτως φυλετική, πολιτιστική και οικονομική διαφορά ανάμεσα στις μουσουλμανικές και ινδουιστικές μάζες. Οι μουσουλμάνοι της Ινδίας δεν είναι παρά ινδουιστές που έχουν προσηλυτισθεί βίαια στον ισλαμισμό. Η Ινδία είναι μία και αδιαίρετη για πάντα”: Και αυτά παρά την κοινή γλώσσα, καταγωγή, ιστορία. (Ραιμόν Καρτιέ, Μεταπολεμική Παγκόσμια Ιστορία, τόμος 1, σελ 192, ΒΙΠΕΡ).
Οι δικοί μας; Αν μας έλεγαν για πορεία προς πανανθρώπινη κοινωνία κλπ, καλώς. Ο κοσμοπολιτισμός όμως ή διεθνισμός (τώρα δεν ξέρει κανείς από ποιον και για ποιο σκοπό χρησιμοποιούνται οι όροι…) πρέπει να περάσει μέσα από την “Ευρωπαϊκή Ένωση” και με αφανισμό του Ελληνισμού; Και ποια θα είναι η συνεισφορά μας στον παγκόσμιο πολιτισμό ή στη παγκόσμια κοινωνία, όταν θα έχουμε λησμονήσει τη γλώσσα, τα άλλα πολιτιστικά μας στοιχεία, την ιστορία μας; Δεν είναι αναγκαστικά κακό το ότι πνευματικοί καθοδηγητές μας εμφανίζονται οι εκ της Εσπερίας επανερχόμενοι (ούτε φυσικά είναι κακό να γνωρίζουμε πολλές ξένες γλώσσες, να επικοινωνούμε με κάθε τρόπο με όλους τους λαούς και να αναπτύσσουμε κάθε είδους δεσμούς. Το αντίθετο). Ο μεγαλύτερος άλλωστε αντίπαλος του Βυζαντίου υπήρξε ο Συμεών, που γαλουχήθηκε στο Βυζάντιο με ελληνικό και χριστιανικό πνεύμα. Έφυγε και δημιούργησε το βουλγαρικό κράτος, θανάσιμο εχθρό του Βυζαντίου. Το κακό είναι να “βλέπουν” με τα μάτια της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Αγγλίας, συνειδητά ή ασυνείδητα. Το κακό είναι η παιδεία μας να οργανώνεται από τον ΟΟΣΑ, από επιτελεία ξένης προέλευσης και κατεύθυνσης. Το κακό είναι ο πολιτισμός μας να ποδηγετείται από ιδρύματα και πρόσωπα που δεν ορίσθηκαν από την κοινωνία μας μέσα από νομιμοποιητικές διαδικασίες ελεύθερου πάγκοινου προβληματισμού. Το κακό είναι να επαληθεύονται και στα καθ’ ημάς, όσα συνέβαιναν στις αποικίες. “Τα περισσότερα μέλη των ελίτ εγκολπώνονται ευχαρίστως τις αξίες των αφεντάδων τους… Η αποικιακή παιδεία δεν είχε προορισμό της να προπαρασκευάσει τους νέους για να υπηρετήσουν τη χώρα τους, αντίθετα το κίνητρό της ήταν η επιθυμία να ενσταλάξει στους μαθητές τις αξίες της αποικιακής κοινωνίας και να τους εκπαιδεύσει για να υπηρετήσουν το αποικιακό κράτος… Αυτό σημαίνει ότι η αποικιακή παιδεία γεννούσε μια στάση που υπόθαλπε την ανθρώπινη ανισότητα και πρακτικά υποστήριζε την κυριαρχία των δυνατών πάνω στους αδυνάτους, ιδιαίτερα στον οικονομοτεχνικό τομέα”. (B. Davidson, Ιστορία της Αφρικής, σελ. 340). Όποιος παρακολουθεί, έστω και ακροθιγώς, τα της παιδείας μας, διαβλέπει τις αναλογίες. Και έχει μικρή σημασία που κυρίαρχο (ακόμη) ρόλο στο Υπουργείο Παιδείας παίζουν οι Αμερικανοί και όχι οι Ευρωπαίοι. Αυτοί αρκούνται για την ώρα στα διάφορα ΜΜΕ, τα διάφορα “Ιδρύματα” και τους “χορηγούς”. Ο στόχος όμως είναι κοινός, αλλοτρίωση και υποταγή.
Το πολιτικό καθήκον
Όλα τα ζητήματα, σε τελευταία ανάλυση, ανάγονται σε πολιτικά ανάλογα. Σε όσους, λοιπόν, τα παραπάνω αποτελούν, σε γενικές γραμμές έστω, κοινούς τόπους, όσοι διακρίνουν, ή έστω υποπτεύονται τον κίνδυνο της επικείμενης αλλοίωσης των κύριων γνωρισμάτων μας και μετατροπής μας σε γραφική επαρχία της Ευρώπης& όσοι δεν αποδέχονται το ρόλο του αντιπροσώπου των Ευρωπαίων και τιθασευτή των ιθαγενών, ρόλο που άλλωστε συνεχώς θα εξασθενεί, καθώς οι ιθαγενείς θα αφανίζονται…& όσοι, γενικά δεν αποδέχονται, μετά τον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό μαρασμό της κοινωνίας, και τον πολιτιστικό αφανισμό μας έχουν να διανύσουν πράγματι μονόδρομο !
Μόνο ένας τρόπος υπάρχει: Να διασφαλισθεί η οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική μας επιβίωση, δηλ. απλά η επιβίωσή μας. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα δοθεί η δική μας συνεισφορά στην πορεία της μελλοντικής πανανθρώπινης κοινωνίας, πολυπολιτισμικής, δημοκρατικής, ανθρώπινης ενάντια στην απειλούμενη κοινωνία αγέλης κάτω από τους “μεγάλους αδελφούς” (σήμερα εκείνοι είναι που ελέγχουν το τραπεζικό και χρηματιστηριακό κεφάλαιο) και τους ενδιάμεσους “φύλακες του κοπαδιού”. Και ο τρόπος αυτός, ο μονόδρομος είναι η αποδέσμευση από κάθε κέντρο και μηχανισμό που περιορίζει ή αποκλείει την αυτόνομη ανάπτυξη όλων των στοιχείων μας, τον έλεγχο κάθε διαδικασίας της κοινωνίας μας από τα μέλη της και μόνο.
Σήφης Στενός*
*Μέλος της εκτελεστικής Επιτροπής του Α.Σ.Κ.Ε. (Αγωνιστικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας)
