Μία από τις πολύ σοβαρές πτυχές της εντυπωσιακής διεύρυνσης που γνώρισε η βάση υποστήριξης της Χ.Α., αφορά στην ολοένα και μεγαλύτερη απήχηση που απολαμβάνει στους κόλπους της νεολαίας.
Οι λόγοι ανάπτυξης του ιδιαίτερου αυτού φαινομένου δεν έχουν να κάνουν μόνο με τα αίτια που έχουμε επισημάνει μέχρι σήμερα, σε σχέση με τις συνθήκες που τροφοδότησαν την γενική άνοδο του κόμματος. Δίπλα από αυτές, συντελείται μια παράλληλη πραγματικότητα που δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη του νέου ναζιστικού φαινομένου εντός των νέων ηλικιακών ομάδων.
Αυτό έχει να κάνει κυρίως με τον θανατηφόρο συνδυασμό κατάρρευσης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, υπό την συνθλιπτική πίεση των εθνομηδενιστικών μεταρρυθμίσεων που επιβλήθηκαν στην εκπαίδευση καθ όλη την δεκαετία του 2000, και της διαρκώς διευρυνόμενης κυριαρχίας μιας κουλτούρας φετιχισμού και ιεροποίησης της βίας, η οποία προπαγανδίζεται συστηματικά από την βιομηχανία του θεάματος.
Ο συνδυασμός αυτών των δύο, παράγει έναν νέο τύπου ανθρώπου, δίχως γλώσσα και ιστορία, βουτηγμένου στην αμάθεια και κοινωνικά ηλίθιου, αναθρεμμένου στην εικονική πραγματικότητα των βίντεο γκέημ «σκότωσέ τους όλους» (shoot em’ up).
Call of Duty (Κάλεσμα Καθήκοντος). Από τα πιο πετυχημένα παιχνίδια shoot em’ up. Πολύ χαρακτηριστική η οπτική του παιχνιδιού: Αυτό που φαίνεται από τον παίκτη, είναι το όπλο που βαστάει και η εικόνα των εχθρών του. Μετά από εκατοντάδες ώρες παιχνιδιού, ο χρήστης εξοικιώνεται με την προσλαμβάνουσα εικόνα και τείνει να την αναδείξει σε κύριο εργαλείο ερμηνείας της πραγματικότητας: Εγώ και το όπλο μου, «εναντίον όλων», που θα ‘λεγε και η Χρυσή Αυγή.
Όπως τα χαμίνια των παραγκουπόλεων, αυτός ο τύπος ανθρώπου, μεγαλωμένος στην απουσία οποιουδήποτε εξορθολογισμένου μηχανισμού κοινωνικοποίησης, μέσα σε συνθήκες εξαφάνισης όλων των φορέων μεταβίβασης ηθών, αξιών και κουλτούρας, γνωρίζει έναν και μόνον τρόπο κοινωνικοποίησης: Την συμμορία. Σε όλον τον πλανήτη, και ιδιαίτερα στην Δύση η σχολική αποτυχία και ο αναλφαβητισμός συνδέονται άρρηκτα με την εμφάνιση τέτοιων φαινομένων αγελοποίησης, που προδίδουν ακριβώς ολοκληρωτική αποτυχία των μηχανισμών ομαλής, κανονικής ένταξης των νέων ανθρώπων στο κοινωνικό σύνολο.
Αρχικώς, η συνέπεια αυτής της εξέλιξης, που μαρτυρούσε μια σοβαρή ρωγμή στους μηχανισμούς ένταξης των νέων γενεών εμφανίστηκε κεκαλυμμένη από τον μανδύα της ξαφνικής ριζοσπαστικοποίησης που ακολούθησε την δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Τότε λίγοι έδωσαν την προσοχή που της άξιζε, εντούτοις η μορφή και το είδος της βίας που επιστράτευε ο τρόπος αντίδρασης που κυριάρχησε στο (δίκαιο κατ’ αρχάς και κατ’ αρχήν) κίνημα διαμαρτυρίας ενάντια στην κρατική δολοφονία μαρτυρούσε ότι κάτι δεν πήγαινε καθόλου καλά εντός της ελληνικής κοινωνίας. Η κυριαρχία της βίας ως αυτοσκοπού, αδιαμεσολάβητης και φετιχοποιημένης, η απουσία οποιουδήποτε οράματος, ή οποιουδήποτε μηχανισμού πραγματικής δημοκρατίας, και ιδεολογικής διαμεσολάβησης εντός του νέου κύματος της νεολαΐστικης ριζοσπαστικοποίησης έπρεπε να προϊδεάσει τους υπόλοιπους, και κυρίως όσους έσπευσαν να καβαλήσουν το ρεύμα για να αποσπάσουν πολιτική υπεραξία από αυτό, για το που πήγαινε το πράγμα.
Τότε, ο κίνδυνος υποστροφής του κλίματος προς όφελος της άκρας δεξιάς και της ακραίας συντηρητικοποίησης φάνταζε σενάριο επιστημονικής φαντασίας (Παρά το γεγονός ότι ο Γ. Καραμπελιάς και το Άρδην είχαν από τότε μιλήσει γι’ αυτό). Κι όμως, η ελληνική κρίση παρήγαγε έτοιμες δύο συνθήκες που οδήγησε κατευθείαν σε αυτό.
Πρώτον, υπήρξε μια κατά κράτος ήττα του εκσυγχρονιστικού εθνομηδενισμού, ο οποίος συστηματικά καλλιεργούσε την αυταπάτη ότι πλέον έχουμε εισέλθει άπαξ δια παντός στο μπλοκ των ισχυρών της Ευρώπης, ότι βρισκόμαστε πλέον στον σκληρό πυρήνα της. Κι όμως, τον Απρίλιο του 2010, οι Έλληνες ξύπνησαν απότομα στο… Καστελόριζο, όπου ανακοινώθηκε η υπαγωγή της χώρας σε καθεστώς ξένης επιστασίας.
Δεύτερον, το γεγονός αυτό προκάλεσε έναν τεράστιο, δραματικό κοινωνικό μετασχηματισμό. Η ιστορική κοινωνική φυσιογνωμία της ελληνικής κοινωνίας, έτσι όπως θεμελιώνεται πάνω στην ιδιαίτερη βαρύτητα των μικροϊδιοκτητικών στρωμάτων τείνει να υποχωρήσει. Και στη θέση της, αναδύεται μια ‘λατινοαμερικάνικη’ πραγματικότητα, ακραίων ανισοτήτων, διάρρηξης του κοινωνικού ιστού, ραγδαίας αύξησης της εγκληματικότητας, η οποία δημιουργεί συνθήκες ενός διαρκούς πολέμου «εναντίον των φτωχών». Το 2011, ο Γιάννης Πανούσης έγραφε σχετικά με τις μεταβολές στην φυσιογνωμία της εγκληματικότητας στην Ελλάδα, στοιχείο που δεικνύει την μετάβαση από μια κοινωνία με ήπιες ανισότητες και διαιρέσεις, σε μια κοινωνία λατινοαμερικάνικου τύπου: ««Το πρόβλημα της εγκληματικότητας στη χώρα μας δεν είναι ποσοτικό, αλλά ποιοτικό. Έχουμε πλέον άμετρη, άσκοπη και σαδιστική βία και αυτό μεταφράζεται ως πρόβλημα απαξίωσης της ανθρώπινης ζωής. Αυτό είναι που πρέπει να δούμε και να αναλύσουμε τους λόγους της άμετρης βίας. Να μάθουμε γιατί κάποιος σκότωσε για να ληστέψει, γιατί έριξε 27 σφαίρες αντί για μια. Παλιά ο διαρρήκτης δεν έφερε ποτέ πάνω του σουγιά, φοβούμενος μην τον συλλάβουν και τον βρουν πάνω του. Αυτή τη στιγμή όλοι έχουν όπλο, όλοι το χρησιμοποιούν και σε λίγο θα το χρησιμοποιούν και τα εν δυνάμει θύματα. Αυτό είναι αξιακό ζήτημα και όχι αναγκαστικά αστυνομικό ή εγκληματικό θέμα. Έχουν εκπέσει πλέον κάποια πράγματα και αξίες» (πηγή, εδώ).
Και βέβαια, αυτή η εξέλιξη, διαπλέκεται λόγω της ιδιαίτερης γεωγραφικής θέσης της χώρας με το μεταναστευτικό αδιέξοδο, το οποίο τίθεται με παροξυστικούς όρους, μιας και η Ελλάδα τείνει να αποτελέσει την μοναδική πύλη της Δύσης προς την Ανατολή, υποδεχόμενη το μεγαλύτερο μέρος από κάτι που συνιστά ίσως την επιδραστικότερη μετακίνηση πληθυσμών στην ανθρώπινη ιστορία!
Οι εξελίξεις αυτές, πρόσθεσαν στην κοινωνική εξίσωση τις μεταβλητές που έλειπαν για την δραστική μεταστροφή του νεολαΐιστικου κλίματος προς την Χ.Α.: Η απότομη στέρηση της αφθονίας, και η ξαφνική έκθεση σ’ ένα κοινωνικό κλίμα ακραίας ανασφάλειας, αρκούσε για να αναποδογυρίσει ένα μηδενιστικό-κοσμοπολίτικο ρεύμα εντός της νεολαίας, στην εξάπλωση του ναζισμού.
Και εκεί όπου πραγματικά η εκπαιδευτική κατάρρευση που προκάλεσε ο κυβερνητικός εθνομηδενιστικός συρφετός έπαιξε αποφασιστικό ρόλο, καθώς η αμάθεια και η υπονόμευση της ιστορικής συνείδησης της νεολαίας, δημιούργησε τις προϋποθέσεις ώστε να μπορεί να προβάλλεται ο… Γκέμπελς και ο Χίτλερ ως πρότυπο Ελλήνων… πατριωτών. Διότι προφανώς, μέσα στην άμορφη μάζα που παράγει η αποβλάκωση λίγοι ξέρουν ποιοι ήταν και το τι έκαναν αυτοί οι άνθρωποι –ενώ ο ιστορικός αναθεωρητισμός της Ρεπούση έχει συμβάλει τα μέγιστα στο να κυριαρχήσει μια αντίληψη πως η ιστορία είναι ένα λάστιχο που το τραβάμε κατά το δοκούν για να εξυπηρετήσουμε πολιτικές σκοπιμότητες.
Εν τέλει, οι εθνομηδενιστικές μεταρρυθμίσεις έχουν οδηγήσει την ελληνική εκπαίδευση σε ολοκληρωτικό βραχυκύκλωμα, διαμορφώνοντας πλέον (χρήσιμους) κοινωνικά ηλίθιους, που πιστεύουν πως ο Χίτλερ ήταν σουπερήρωας σε βιντεοπαιχνίδι. Κάποτε, αυτό ήταν αδύνατο να συμβεί, καθώς η γνωριμία με την ελληνική αντιστασιακή παράδοση -μέσω της ιστορικής γνώσης- έβαζε ανυπέρβλητα εμπόδια στην προπαγανδιστική διαστρέβλωση της ιστορίας από ναζιστικές γκρούπες σαν την Χ.Α. Στο κάτω-κάτω, ο ναζισμός ήταν υπεύθυνος για τον θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων, κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής. Ωστόσο, αυτή ακριβώς η παράδοση λοιδορήθηκε και υπονομεύτηκε από τον καθ’ έδρας εθνομηδενισμό ως… σωβινιστική, πράγμα που άνοιξε τον δρόμο στον ιστορικό αναθεωρητισμό των ναζί.
Κάπως έτσι, έχουμε οδηγηθεί στην ολοκληρωτική εξουδετέρωση ΚΑΘΕ πολιτικού, ηθικού η αξιακού κριτηρίου μέσα σ’ ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Η ίδια η πραγματικότητα, δεν αρκεί για να αποδείξει την αισχρότητα της Χρυσής Αυγής, καθώς έχουν «χαλάσει» τα αισθητήρια, οι τρόποι πρόσληψής της: Έτσι, αυτό που σε άλλες περίπτωση θα ξεσήκωνε την κατακραυγή, τα εγκληματικά αίσχη, οι δολοφονία στη Νίκαια, οι προστασίες, ο στρατός μισθοφόρος, οι παρακρατικοί θύλακες, είναι δυνατόν να προσλαμβάνεται ως «μαγκιά» και να επιβραβεύεται ως καπατσοσύνη καθώς «αυτοί» («εμείς») κατάφεραν να γίνουν κράτος εν κράτει, ο πραγματικός «νόμος» στις γειτονιές.
Όλα αυτά, βέβαια, δεν σημαίνουν ότι αίρονται οι ευρύτερες διαπιστώσεις σε σχέση με τη Χρυσή Αυγή. Σημαίνει, όμως, ότι σε ό,τι αφορά στη νεολαία, το φαινόμενο είναι πιο απολίτικο, και αποτυπώνει ευρύτερες κοινωνικές παθογένειες. Ιδιαίτερα, δεικνύει τις θανάσιμες ιδιότητες που μπορεί να έχει ο εκρηκτικός συνδυασμός της φτώχειας, της αμάθειας, και της κοινωνικής ανασφάλειας. Γι’ αυτό, σε ό,τι έχει να κάνει την νεολαία, η απήχηση της Χρυσής Αυγής είναι μάλλον λιγότερο εξαρτημένη από το οικογενειακό πολιτικό υπόβαθρο, μπορεί δηλαδή πιο εύκολα να διαφύγει των ορίων της ακραίας παραδοσιακής δεξιάς που αντλεί από την παράδοση του ελληνικού μετεμφυλιακού κράτους. Και γι’ αυτό, καθίσταται και πιο επικίνδυνη.
Γ.Ρ.
