Η κρίση δεν έγινε ευκαιρία για την ανασυγκρότηση παραγωγικού μοντέλου

574

Της Δήμητρας Μανιφάβα από την Καθημερινή

Αδύναμη να αξιοποιήσει την εσωτερική υποβάθμιση στην κατεύθυνση αφενός της μεγαλύτερης αύξησης των εξαγωγών και αφετέρου της υποκατάστασης των εισαγωγών από την εγχώρια παραγωγή εμφανίζεται η ελληνική οικονομία. Οι εγγενείς αδυναμίες της ελληνικής επιχειρηματικότητας, σε συνδυασμό με την αποεπένδυση στη βιομηχανία ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης, αφαίρεσαν ουσιαστικά τη δυνατότητα να αποτελέσει η εξωστρέφεια ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας και η ύφεση να μετατραπεί σε εφαλτήριο για την περίφημη ανασυγκρότηση του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Εάν, λοιπόν, εξαιρεθούν τα πετρελαιοειδή, η αξία των ελληνικών εξαγωγών δεν έχει καταφέρει να σπάσει ακόμη το φράγμα των 17 δισ. ευρώ.

Την ίδια ώρα η μη σημαντική υποκατάσταση των εισαγωγών από τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα καθιστούν την ελληνική οικονομία ευάλωτη όχι μόνο στους εσωτερικούς παράγοντες, όπως η παρούσα απουσία ρευστότητας, αλλά και στους εξωτερικούς.

Τα στοιχεία που έδωσε χθες στη δημοσιότητα ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εξαγωγέων (ΠΣΕ) είναι κάτι παραπάνω από αποκαλυπτικά. Κατά την επταετία 2008-2014 οι συνολικές εξαγωγές της Ελλάδας αυξήθηκαν κατά 27,21% με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,95%. Ωστόσο, αρκετοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας όχι μόνο δεν ακολούθησαν τους ίδιους ρυθμούς αύξησης, αλλά αντιθέτως καταγράφουν υποχώρηση της εξαγωγικής τους δραστηριότητας τόσο σε σχέση με το 2008 όσο και με βάση τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής. Το πλέον ανησυχητικό στοιχείο είναι ο κλάδος που εμφανίζεται να έχει απολέσει σημαντικό μέρος της εξαγωγικής του δραστηριότητας είναι ο βιομηχανικός. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΣΕ οι εξαγωγές των βιομηχανικών προϊόντων μειώθηκαν κατά 11,19% την περίοδο 2008-2014, με την αξία των εξαγωγών της εν λόγω κατηγορίας να διαμορφώνεται πέρυσι στα 3,2 δισ. ευρώ από 4,2 δισ. ευρώ το 2008. Πλέον, ο κλάδος αντιστοιχεί στο 13,83% των συνολικών εξαγωγών έναντι 19,82% το 2008. Αξίζει, εξάλλου, να σημειωθεί ότι την περίοδο 2008-2012 (δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τα έτη 2013 και 2014) οι ακαθάριστες επενδύσεις στη βιομηχανία υποχώρησαν κατά 40,7%.

Βαρύ πλήγμα υπέστησαν τα χρόνια της κρίσης και οι εξαγωγές μηχανολογικού εξοπλισμού, η αξία των οποίων υποχώρησε κατά 12,28% την περίοδο 2008-2014. Αυτό που παρατηρείται στον εν λόγω κλάδο είναι η μειούμενη μέση αξία ανά τόνο εξαγόμενων προϊόντων, ίσως σε μια προσπάθεια να γίνουν πιο ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Το τελευταίο διάστημα, πάντως, σε κάποιες υποκατηγορίες του κλάδου, όπως στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και τις τηλεφωνικές συσκευές παρατηρείται αύξηση των εξαγωγών.

Προβληματισμό προκαλούν αντιστοίχως και τα στοιχεία για τις εισαγωγές, καθώς παρά την ύφεση και τη μείωση της κατανάλωσης η αξία τους παραμένει κάτι λιγότερο από διπλάσια με αυτή των εξαγωγών, πάνω από τα επίπεδα των 46 δισ. ευρώ ετησίως. Κατά την επταετία 2008-2014 η αξία τους υποχώρησε κατά 27,05% με μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης 4,82%. Η μείωση του όγκου των εισαγωγών ήταν μικρότερη, κατά 13,96% στη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου, με τον μέσο ετήσιο ρυθμό μείωσης να διαμορφώνεται σε 2,35%.

Στα στοιχεία του ΠΣΕ υπάρχει τέλος μία ακόμη επισήμανση, η οποία αποκτά ιδιαίτερη σημασία στην παρούσα φάση. Το 2011 τα έξοδα για εισαγωγές υπερέβησαν την αξία των εισαγωγών, κάτι που αποδίδεται στις πιέσεις των ξένων προμηθευτών για υψηλές προκαταβολές και άμεσες εξοφλήσεις παραγγελιών. Συγκεκριμένα, η αξία των εισαγωγών ήταν 46,39 δισ. ευρώ και οι συνολικές πληρωμές για εισαγωγές 47,45 δισ. ευρώ.