Τι θέλει η αλεπού στο παζάρι;

Ο ΣΕΒ, ο ΣΙΣ (ΣΙΕΙΕ), το ΙΟΒΕ και η ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα

της Μ.Δ. 

Στις μέρες μας, οι ειδήσεις αφορούν σχεδόν κατ’αποκλειστικότητα την οικονομία, την τρομοκρατία και τον τραμπισμό. Αντίθετα, πολύ σημαντικά ζητήματα δεν περνάνε ούτε στα ψιλά των εφημερίδων, μιας και η τέταρτη εξουσία είτε γράφει για ότι της υπαγορέψουνε, είτε επιλέγει να θάψει θέματα. Αυτό φάνηκε καθαρά στο θέμα της ιδιωτικής εκπαίδευσης και του … νεοφιλελευθερισμού!
Ας αρχίσουμε όμως από την αρχή. Το παρόν σύνταγμα ορίζει στο άρθρο 16 ότι «η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του κράτους» (παρ.2), ενώ η παρ.8 αναφέρει ότι «νόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο κράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σε αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους». Σειρά νόμων καθορίζει με λεπτομέρεια τους όρους – ίδιοι με των δημόσιων – υπό τους οποίους λειτουργούν τα ιδιωτικά σχολεία και οι εκπαιδευτικοί τους, ώστε να μην επηρεάζεται το εκπαιδευτικό έργο και η εκπαιδευτική διαδικασία (π.χ. οι συμβάσεις των ιδιωτικών εκπαιδευτικών έχουν έναρξη την 1η Σεπτεμβρίου και λήξη την 31 Αυγούστου κάθε χρονιάς απαρεγκλήτως, ενώ οι οποιεσδήποτε απολύσεις ελέγχονται ως προς την καταχρηστικότητά τους από υπηρεσιακό συμβούλιο). Γιατί όλη αυτή η νομική θωράκιση; Απλά, διότι τα ιδιωτικά σχολεία εκδίδουν τίτλους ισότιμους με τα δημόσια σχολεία, οπότε ο νομοθέτης ήθελε να εξασφαλίσει ότι η ιδιωτική εκπαίδευση θα λειτουργούσε κατά τρόπο όμοιο με τη δημόσια. Έτσι, διασφαλίζεται ότι όλοι οι μαθητές – δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων – θα έχουν ίσες ευκαιρίες να αποκτήσουν αντίστοιχα τυπικά προσόντα, αξιολογημένα κατά ίδιο και νόμιμο τρόπο.
Τα μνημονιακά χρόνια, όμως, όσον αφορά στην ιδιωτική εκπαίδευση, χαρακτηρίστηκαν από… συνθήκες γαλέρας και πειρατείας σε πολλά ιδιωτικά εκπαιδευτήρια και εκπαιδευτικούς οργανισμούς! Επί κυβέρνησης Σαμαρά και με υπουργό Παιδείας πρώτα τον Μπαμπινιώτη –τότε πρόεδρο της Φιλεκπαιδευτικής, θέση από την οποία ποτέ δεν παραιτήθηκε ως όφειλε– και κατόπιν τον Αρβανιτόπουλο –πανεπιστημιακό καθηγητή και νυν βουλευτή της ΝΔ– η εποπτεία των ιδιωτικών εκπαιδευτικών οργανισμών μεταφέρθηκε στο υπουργείο Εμπορίου και των ιδιωτικών εκπαιδευτικών στο υπουργείο Εργασίας, ενώ καταργήθηκε η Διεύθυνση Ιδιωτικής Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, ο πλέον σημαντικός για το θέμα εποπτικός θεσμός του κράτους! Την ίδια εποχή, απελευθερώνονται οι απολύσεις ιδιωτικών εκπαιδευτικών, οι οποίες μπορούν να γίνονται χωρίς καμιά αιτιολογία και οποτεδήποτε μέσα στο σχολικό έτος (ν. 4254/2014). Οι συμβάσεις υπογράφονταν από Σεπτέμβριο ως Ιούνιο, με ορισμένους ιδιοκτήτες να απολύουν αθρόα την 30η Ιουνίου για να γλιτώσουν τη μισθοδοσία του καλοκαιριού. Άσχετο αν τα ασφαλιστικά ταμεία έχαναν εκατομμύρια και οι εκπαιδευτικοί πληρώνονταν από το ταμείο ανεργίας (από το κράτος, δηλαδή), ενώ οι συγκεκριμένοι εργοδότες έβγαζαν στο εξωτερικό εκατομμύρια σε εποχές αυστηρής λιτότητας.
Έτερη υπουργική απόφαση κατέστησε προαιρετική τη δήλωση απογευματινών δράσεων, ενώ έπαψε και η οποιαδήποτε εποπτεία αδειοδότησης των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, με αποτέλεσμα την εκτίναξη της μαύρης εργασίας και της φοροδιαφυγής, την καταπόντιση των μισθών και ωρομισθίων των εκπαιδευτικών, καθώς και την έκρυθμη λειτουργία μονάδων με φορολογικές και ασφαλιστικές εκκρεμότητες.
Ο υπουργός δεν είχε κανένα πρόβλημα να υπογράψει απόφαση που καταργούσε πολλές δημοφιλείς ειδικότητες στη δημόσια τεχνική εκπαίδευση και, την ίδια μέρα, να παρευρεθεί στα εγκαίνια ιδιωτικού ΙΕΚ στον Πειραιά. Από την άλλη, τα σκάνδαλα στην ιδιωτική εκπαίδευση ξεκινούσαν ακόμη και από τη δεκαετία του 1990 (πιο γνωστή η έκδοση παράτυπων τίτλων σπουδών με άριστα από ιδιωτικά ΙΕΚ στην Ήπειρο σε μαθητές που δεν φοίτησαν ποτέ, αλλά τα χρησιμοποίησαν για να πάρουν μέρος σε διαγωνισμό του ΑΣΕΠ και να διοριστούν στο δημόσιο!). Η κατάσταση εξομαλύνθηκε με σειρά πρόσφατων ΥΑ και με το νόμο 4415/2016, ενώ οι πάμπολλες καταγγελίες διερευνούνται από τη διοίκηση και οι μηνύσεις έχουν πάρει τον δρόμο της δικαιοσύνης.
Η κατάσταση αυτή υπήρξε αποτέλεσμα πολιτικών πιέσεων. Πρώτα, από τον αδερφό του τότε πρωθυπουργού (και κάποιους μεγαλοϊδιοκτήτες συν αυτώ), ο οποίος ήταν πρόεδρος του ΔΣ του Κολεγίου Αθηνών από το 2006 και είχε εμπλακεί στον αδιαφανή τρόπο με τον οποίο διοικούνταν το Κολλέγιο1. Δεύτερον, από το ΙΟΒΕ, τον ΣΕΒ και τον ΣΙΣ (Σύνδεσμος Ιδιωτικών Σχολείων, πρώην ΣΙΕΙΕ) με τις νεοφιλελεύθερες προτάσεις τους. Τις προτάσεις αυτές οι συγκεκριμένοι τις προωθούν από τη δεκαετία του 1990, ενώ, το 2014, τις παρουσίασαν σε συνέδριο που έγινε στην Ελληνοαμερικανική Ένωση με προσκαλεσμένους την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας αλλά και τον υπουργό Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκη και – παραδόξως! – τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης Λ. Ρακιντζή, στα χέρια του οποίου τότε βρίσκονταν πλείστες καταγγελίες παρανομιών σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια! Και φυσικά δεν προκαλεί έκπληξη ότι οι συγκεκριμένοι είχαν φτάσει μέχρι και την τρόικα και τους υπαλλήλους του ΔΝΤ με τις προτάσεις τους.
Ας δούμε λοιπόν τι ζητάνε οι σχολάρχες και οι εντιμότατοι βιομήχανοι, μιας και τα ξαναείπαν πρόσφατα στην επιτροπή μορφωτικών υποθέσεων της Βουλής (Φεβρουάριος 2017). Πρώτον, «ελευθερία» επιλογής σχολείου από τους γονείς, με κρατική χρηματοδότηση, υπό μορφή κουπονίων (voucher). Έτσι οι γονείς θα μπορούν να επιλέγουν όποιο (ιδιωτικό) σχολείο θέλουν για το παιδί τους, όπως γίνεται και σήμερα, αλλά θα χρηματοδοτούνται από το κράτος γι’ αυτή τους την επιλογή. Τέτοιος νεοφιλελευθερισμός! Κρατικοδίαιτος!!! Ας σημειώσουμε εδώ ότι το σύστημα αυτό έχει ήδη δοκιμαστεί στο εξωτερικό (Σουηδία, ΗΠΑ) και αποσύρθηκε γιατί θεωρήθηκε ότι προκαλεί σοβαρότατη βλάβη στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα.
Δεύτερον, μείωση των εκπαιδευτικών του δημοσίου σε συνδυασμό με αύξηση των μαθητών στις τάξεις σε 32! Ασχέτως αν οι Έλληνες δημόσιοι εκπαιδευτικοί καλύπτουν και ανάγκες απομακρυσμένων, δύσβατων ή ακριτικών περιοχών, με σχολεία λίγων μαθητών. Ας σημειώσουμε, επίσης, ότι οι τάξεις με μεγάλο αριθμό μαθητών στην Ευρώπη συχνά έχουν όχι μόνο δάσκαλο, αλλά και βοηθό!
Τρίτον, αύξηση του ωραρίου των εκπαιδευτικών στις 25 ώρες διδασκαλίας (χωρίς μισθολογική αύξηση, εννοείται, κι ας έχει συρρικνωθεί ο βασικός μισθός του εκπαιδευτικού – δημόσιου και ιδιωτικού – λόγω εφαρμογής του ενιαίου μισθολογίου), διάβαζε μαζικές απολύσεις εκπαιδευτικών. Έτσι, όμως, θα μειωθεί κι άλλο το εργασιακό κόστος στα ιδιωτικά σχολεία και θα αυξηθεί το κέρδος.
Τέταρτον, να σταματήσει ο «ασφυκτικός έλεγχος» του κράτους στη λειτουργία των σχολείων, δηλαδή να μην υπάρχει εποπτεία του κράτους στον τρόπο λειτουργίας τους, παρ’ όλο που οι τίτλοι των ιδιωτικών σχολείων είναι ισότιμοι με εκείνους των δημοσίων. Το δε χειρότερο όλων είναι η πρόταση να αναλάβει την επιτήρηση των σχολείων η τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία, ως γνωστό, δεν έχει πόρους για τα στοιχειώδη! Σε χώρες όπου εφαρμόστηκε τέτοια δήθεν αποκέντρωση (με συνθήκες όπως αυτές στην Ελλάδα σήμερα) δεκάδες σχολεία έκλεισαν, μισθοί εκπαιδευτικών εξανεμίστηκαν και, φυσικά, τα σχετικά κοράκια εμφανίστηκαν για να «αναστήσουν» τα ρημαγμένα σχολεία.
Μιας κι επίκειται συνταγματική αναθεώρηση, με ένα από τα επίμαχα άρθρα να είναι το άρθρο 16 (και οι συνακόλουθοι νόμοι), νομίζω ότι είναι σημαντικό να «έχουν γνώση οι φύλακες».