Του Γιώργου Κυριακού
«Με την ένταξή τους στον κυβερνητικό συνασπισμό για δεύτερη φορά οι Αλβανοί γλύτωσαν το Μαυροβούνιο. Την πρώτη φορά έγινε αυτό με την υποστήριξη του δημοψηφίσματος της ανεξαρτησίας και τη δεύτερη φορά με την υποστήριξη του συνασπισμού που έχει δεσμευθεί για ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ»
Έντι Ράμα στην τηλεόραση «Teuta» του Μαυροβουνίου
«Υποστηρίζουμε την πλατφόρμα του αλβανικού παράγοντα στα Σκόπια, ως μια προσπάθεια να υλοποιηθεί η ανεκπλήρωτη Συμφωνία της Οχρίδας, στη δημιουργία μιας ευρω-ατλαντικής πορείας στη χώρα και στη βελτίωση των σχέσεων με τους γείτονες»
Ντιτμίρ Μπουσάτι, υπουργός εξωτερικών της Αλβανίας
«Η ένωση Αλβανίας και Κοσσόβου χωρίς την ένταξη και της κοιλάδας του Πρέσεβο δεν θα είχε κανένα νόημα»
Γιονούζ Μουσλίου, δήμαρχος της πόλης Μπουγιάνοβατς στην κοιλάδα του Πρέσεβο της νότιας Σερβίας
Αν πάντα οι γέφυρες μεταξύ των λαών ήταν απαραίτητες για την εκτόνωση των αντιθέσεων σήμερα είναι πανάκεια δια πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν στη χερσόνησο του Αίμου. Κι ενώ οι πολύ ανησυχητικές εξελίξεις στη διπλανή μας χώρα οδηγούν σε μια ουσιαστική τριχοτόμηση πιθανώς ως η παράπλευρη ανάπτυξη του αλβανοσλαβικού ανταγωνισμού με κατάληξη στο Κόσοβο, οι κινηματικές διεργασίες βάσης είναι ανύπαρκτες. Οφείλουμε να ανησυχούμε για τα Βαλκάνια;
Πράγματι, τα δραματικά γεγονότα στη Βουλή της πΓΔΜ από παρακρατικούς του κόμματος Γκρουέφσκι, την ημέρα που η πλειοψηφία των 67 βουλευτών του ΣΚ και του αλβανικού DUI εξέλεγαν πρόεδρο του κοινοβουλίου τον πρώην οπλαρχηγό του UCK, Τζαφέρι, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ήταν το αποτέλεσμα εξελίξεων που αφορούν στην πολιτική κρίση που ξεκίνησε ήδη από το 2015 (καταγγελίες για αυταρχισμό, αυθαιρεσίες, οικονομική διαφθορά) συνδυαστικά με την επιδίωξη του ΝΑΤΟ-ΗΠΑ και της ακόλουθης ΕΕ για την προώθηση του αλβανικού παράγοντα στα Βαλκάνια. Οι εξελίξεις στην Ουκρανία, η ενδυνάμωση της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή με παράλληλο αλλά ατελέσφορο φλερτ προς τα Βαλκάνια ισχυροποίησαν τις προθέσεις του αμερικανικού ιμπεριαλισμού για την εδραίωση της θέσης του στην περιοχή. Ήδη το Μαυροβούνιο, το οποίο κυβερνάται από έναν συνασπισμό στον οποίο συμμετέχει αλβανικό κόμμα, εντάχθηκε στη δυτική στρατιωτική συμμαχία ενώ συστηματικά προωθούνται και οι θέσεις της με αποφασιστικό όχημα τον αλβανικό παράγοντα.
Υπάρχει άραγε η πρόβλεψη για μια ισχυρή Αλβανία στα Βαλκάνια; Η απάντηση είναι όχι. Τόσο ο η αμερικανική πρεσβεία στα Τίρανα όσο και οι Γιοχάνες Χαν-Μογκερίνι, επίτροποι της ΕΕ για τα Βαλκάνια και την υπόθεση της διεύρυνσης αντέδρασαν αρνητικά, σε σχεδόν κοινές δηλώσεις των πρωθυπουργών Αλβανίας-Κοσόβου, Ράμα-Θάτσι, για την ενσωμάτωση του Κοσόβου στην Αλβανία σε περίπτωση που η ΕΕ δεν προωθήσει αποφασιστικά την ένταξή τους. Τόσο ο αμερικανικός παράγοντας όσο και η ακόλουθή του, ΕΕ, δεν επιθυμούν μια ισχυρή Αλβανία. Η «μεγάλη ιδέα» της Αλβανικής πλατφόρμας ως μιας σύγχρονης εκδοχής της διακήρυξης της Πριζρένης δεν είναι παρά ένα λειτουργικό όχημα αποσταθεροποίησης των Βαλκανίων, αντίστοιχο θα λέγαμε με το παλιότερο όχημα της «μακεδονικής μεγάλης ιδέας», χαρτί που πρόσφατα και εν μέρει κάηκε από τους υπερατλαντικούς ιδρυτές του. Το μοίρασμα δηλαδή των Βαλκανίων σε μικρά εθνικά προτεκτοράτα ικανά να προωθήσουν την στρατιωτική, οικονομική και πολιτική διείσδυση της δυτικής συμμαχίας απέναντι σε έναν αδύναμο ρωσικό πόλο στην περιοχή.
Ο πιθανός, μελλοντικός πρωθυπουργός Ζάεφ, όμως, δεν έχει δείξει όλα του τα χαρτιά και οι συνεννοήσεις με τα κόμματα της αλβανικής πλατφόρμας στο πλαίσιο του ανταγωνισμού του με τους πρόεδρο και πρωθυπουργό, Ιβάνοφ-Γκρουέφσκι, να αποτελέσουν ένα έδαφος για τη μετατροπή της σημερινής διχοτόμησης σε τριχοτόμηση. Ήδη οι τελευταίες του δηλώσεις για ενιαίο κράτος, για την προστασία της σερβικής-ορθόδοξης κληρονομίας του Κοσόβου, για την αντίθεσή του στην ανάρτηση της αλβανικής σημαίας στο κοινοβούλιο δείχνουν ότι το παιχνίδι που έχει παιχτεί στην πΓΔΜ, εκ μέρους ξένων και ντόπιων βαστάζων πιθανόν να αλλάξει την τράπουλα μετά το πολιτικό ξεκαθάρισμα. Η αλβανική πλατφόρμα προβλέπει ομοσπονδιακό κράτος αλβανών και σλάβων και σ’ αυτήν την προοπτική η δυτική συμμαχία με βάση διασταλτικές ερμηνείες των συμφωνιών της Οχρίδας δεν θα δυσαρεστηθεί ακόμα κι αν δεν ικανοποιηθούν οι μαξιμαλιστικές προσδοκίες του αμερικανού γερουσιαστή Ροχραμπάχερ για διαμοιρασμό της διπλανής μας χώρας στη Βουλγαρία και στο Κόσοβο. Το αντίθετο, επιβεβαιώνει την προοπτική του κατακερματισμού σε μικρά κρατίδια ή ελεγχόμενες διοικήσεις που οφείλουν να μην ενωθούν. Από την άλλη η Τουρκία σε στάση αναμονής για την πίσω αυλή της, έχοντας και ένα τεράστιο εκτόπισμα εσωτερικών ζητημάτων (αντιπολίτευση, κουρδικό) που την απειλούν περιορίζεται σε ανέκδοτα όπως τις δηλώσεις Ερντογάν πως «η βία δεν ωφελεί»… Είναι προφανές ότι το δίκτυο θρησκευτικών ιδρυμάτων, τραπεζών, στρατιωτικής βοήθειας και πολιτικής επέκτασης που έχει στήσει μετά τη δεκαετία του ’90, ήδη από την προεδρία Ερμπακάν θα δείξει τις προθέσεις του σε μια πιθανή αναστάτωση, στο πλαίσιο της γεωπολιτικής ρευστότητας που αποτελεί τον κανόνα του πολυπολικού μας κόσμου.
Έτσι λοιπόν αν πάνω από το κοινοβούλιο στα Σκόπια πετάνε στρατιωτικά ελικόπτερα ίσως σε ένα αντιπερισπασμό προθέσεων για την ανάρτηση της αλβανικής σημαίας σε αυτό, αν τεθωρακισμένα των ενόπλων δυνάμεων αναπτύσσονται σε καίριες θέσεις στο Τέτοβο της αλβανικής μειονότητας ως αντίβαρο για τον εξοπλισμό των πυρήνων του UCK στα δυτικά της χώρας, φαίνεται ότι δημιουργείται ένα εργαστήρι παραγωγής πολιτικής που θα τροφοδοτήσει ως παράπλευρη δυναμική ένα αληθινό πόλεμο. Αν σήμερα στο Πρέζεβο της αλβανικής μειονότητας της Σερβίας, δήμαρχοι αναγνωρίζουν ως πρωθυπουργό «τους» τον Έντι Ράμα ερμηνεύοντας ίσως διασταλτικά το αλβανικό σύνταγμα που «προστατεύει τα εθνικά δικαιώματα του αλβανικού λαού που ζει έξω από τα σύνορά της» στο άρθρο 8, τότε μάλλον μια άλλη πτυχή της προετοιμασίας φαίνεται να προστίθεται δίπλα στον κοσσοβάρικο πυλώνα. Απέναντι σε αυτές τις μεθοδεύσεις βεβαίως το κίνημα είναι απών. Οι δηλώσεις του Σέρβου προέδρου Νίκολιτς πως: «αν χρειαστεί θα πάω στον πόλεμο με τους γιους μου» για την υπεράσπιση του Κοσόβου αν και δεν τυγχάνουν υποστήριξης πέρα από κάποιες ανακοινώσεις του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας, η αποτυχημένη απόπειρα της διέλευσης αμαξοστοιχίας με την επιγραφή στα βαγόνια της: «Το Κόσοβο είναι Σερβία» είναι δείγματα πως το σερβικό κράτος θα απαντήσει. Η συγκυρία για το ίδιο είναι αρνητική αλλά κανείς δεν γνωρίζει το πού θα οδηγήσει αυτό.
Τέλος συμβολή στις εξελίξεις θα παίξουν οι αλβανικές εκλογές, αν και το πολωτικό κλίμα που αφορά το δικομματικό σκηνικό δεν παίζει κανένα ουσιαστικό ρόλο όσον αφορά τα εθνικά ζητήματα. Αλλάζουν οι τακτικές-όχι η στρατηγική. Ο ουσιαστικός αρχηγός του ΔΚ, Σαλί Μπερίσα ο οποίος κλείνοντας το μάτι στον απανταχού αλβανικό πληθυσμό, δήλωσε πρόσφατα ότι ο ίδιος όπλισε τον UCK με όπλα από την Αλβανία κατά την περίοδο της κρίσης των πυραμίδων του ’97, έχει διαφοροποιηθεί εκδηλώνοντας την αντίθεσή του στην ακύρωση της συμφωνίας για την ελληνοαλβανική ΑΟΖ υποδεικνύοντας την Τουρκία ως υποβολέα της κυβέρνησης Ράμα που επισημοποίησε τη γκρίζα ζώνη στο Ιόνιο στα Διαπόντια νησιά πέριξ της Κέρκυρας. Όμως, το τσάμικο ζήτημα, η προεργασία της εκποίησης της γης της μειονοτικής Χιμάρας με απόληξη τη δολοφονία του Αριστοτέλη Γκούμα το 2010 που είχε το θράσος να μιλάει ελληνικά στο μαγαζί του, το ζήτημα του Κοσόβου καθώς και η προώθηση της εθνικής πλατφόρμας είναι ζητήματα που δεν θέτονται σε αμφισβήτηση, παρ’ όλη την πολεμική του στην κυβέρνηση Ράμα την οποία κατηγορεί με τις συνήθεις κατηγορίες για αυταρχισμό, οικονομική διαφθορά και εμπόριο ναρκωτικών, στήνοντας τα τσαντίρια των οπαδών του έξω από το προεδρικό μέγαρο. Βασικό του πλεονέκτημα αποτελούν και οι αποτυχημένες δηλώσεις υποστήριξης του Ράμα στη Χ. Κλίντον. Η νύχτα εναλλάσσεται με νύχτα στη χώρα των αετών, μια χώρα υπέροχη με την οποία πρέπει να δημιουργήσουμε γέφυρες, κόντρα σε αυτές τις διεθνείς μεθοδεύσεις. Κι έχουμε κάθε δυνατότητα αρκεί να το βάλουμε μπροστά. Διαφορετικά τη βάψαμε
