του Σπύρου Κουτρούλη από την Ρήξη φ. 148
Πρόκειται πράγματι για ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Αναφέρεται σε έναν μάλλον αδέξιο εφημέριο, που πηγαίνει να διακονήσει σε μια επαρχιακή πόλη που αργοσβήνει μέσα στην πλήξη. Ο χριστιανισμός βρίσκεται σε παρακμή και αυτό οφείλεται όχι μόνο και όχι κυρίως στους αρνητές του, αλλά στα μέλη της Εκκλησίας. Όπως γράφει ο Σ. Ζουμπουλάκης στο επίμετρο, «Φτάνει εκεί χωρίς εκκλησιαστική και ανθρώπινη γενικότερα πείρα, χωρίς θεολογική συγκρότηση, χωρίς διοικητική ικανότητα, χωρίς ταλέντο. Δεν ξέρει να χειρίζεται ζητήματα. Είναι ένας αδύναμος άνθρωπος, επονείδιστα αδύναμος» (σελ.486). Αποκτά δύναμη να αντέξει τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες «από το γεγονός ότι έχει παραδώσει τη ζωή του στον Χριστό και άρα δεν νιώθει καμία ανάγκη να υπερασπιστεί τον εαυτό του» (σελ.489). Τελικά θα τα καταφέρει καλά.
Στις τελευταίες στιγμές του θα τον περιθάλψει η σύντροφος ενός παραλίγο ιερέα, που θα δείξει αισθήματα αληθινής αγάπης. Όπως γράφει ο Σ. Ζουμπουλάκης, «Ό,τι δεν γνώρισε ο εφημέριος στους νόμιμους γάμους και στους εκκλησιαζόμενους της ενορίας του, θα το γνωρίσει τώρα στο παράνομο ζευγάρι ενός παπά που πέταξε τα ράσα και ζει με παλλακίδα. Τις τελευταίες μέρες της ζωής του, θα του δοθεί να γνωρίσει το μυστήριο της αγάπης» (σελ.492).Ο εφημέριος αγαπάει τους άλλους και τον εαυτό του χωρίς φιλαυτία, πεθαίνει τελικά πολύ νέος από μια μορφή επιθετικού καρκίνου. Ο Σ. Ζουμπουλάκης επισημαίνει πως η συγκλονιστικότερη πτυχή της χριστιανικής διδασκαλίας, που είναι η προτεραιότητα του άλλου έναντι του εαυτού μας, η αγάπη για τον συνάνθρωπο που φτάνει μέχρι την αγάπη για τον εχθρό, δεν μπορεί πράγματι να έχει τίποτε κοινό με τον εγωϊσμό (σελ.494).
Ο Ζ. Μπερνανός είναι απόδειξη ότι η ελευθερία του λόγου που επικράτησε στη Γαλλία ευνόησε τους πλέον απίθανους συνδυασμούς. Σπούδασε νομικά και φιλολογία. Πιστός καθολικός στρατεύθηκε στην Αξιόν Φρανσαίζ. Μοναρχική, καθολική, αντιδημοκρατική, αντικαπιταλιστική, είχε ως ηγέτη της τον Σ .Μωρράς, που ήταν όμως αγνωστικιστής. Οι ακρότητες στις οποίες κατέφυγε οδήγησε στην καταδίκη της από το Βατικανό. Ο Μπερνανός, από τα πιο μαχητικά μέλη της, κλείστηκε για ένα διάστημα στη φυλακή, όπου τραγούδαγε μαζί με άλλους συντρόφους του μοναρχικά τραγούδια, αλλά και τη Διεθνή.
Αυτός ο περίεργος συνδυασμός της παλαιάς ελίτ με τα πιο φτωχά στρώματα έδινε εκρηκτικά χαρακτηριστικά στην οργάνωση και τροφοδοτούσε έναν λόγο συχνά αντικαπιταλιστικό. Κοντά σε αυτούς δημιουργήθηκε ο Κύκλος Προυντόν, ως κέντρο σκέψης της A.Φ., στον οποίο συμμετείχε ο Μπερνανός. Ένα μέρος τους κατόπιν συνεργάστηκε με τους ναζί και ένα άλλο πέρασε στην αντίσταση και πέθανε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης (Ζωρζ Βαλουά). Αυτό όμως που προσήλκυσε τους καθολικούς μοναρχικούς στην προσωπικότητα του Προυντόν πέραν του αντικοινοβουλευτισμού του (αν και βουλευτής), πιθανόν να ήταν τα κηρύγματά του κατά των Εβραίων και των Μαύρων.
Ο Ζ. Μπερνανός εγκαταλείπει την A.Φ. στη δεκαετία του ‘30. Σε βιβλίο του θα περιγράψει με τα μελανότερα χρώματα τα εγκλήματα του Φράνκο και την ανοχή τους από μέρος της καθολικής Εκκλησίας. Στη διάρκεια του πολέμου θα ταχθεί με την γκωλική αντίσταση. Ο Ντε Γκωλ μάλιστα θα του προτείνει υπουργείο, που δεν το δέχθηκε για να διατηρήσει την ανεξαρτησία του. Στον θάνατό του θα τιμηθεί από όλη τη γαλλική πνευματική κοινότητα. Μεταξύ άλλων θα εκφωνήσει επικήδειο λόγο ο Α. Μαλρώ και θα τιμηθεί από τους Ισπανούς δημοκράτες και κομμουνιστές, «που θα σκεπάσουν το φέρετρο του με τη σημαία τους» (σελ.482).
