του Νικ. Α. Μπινιάρη, από το Άρδην τ. 84, Φεβρουάριος-Μάρτιος 2011
Υπάρχει ένας έντονος και σημαντικός ανοικτός διάλογος για τις σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας-Ισραήλ-Κύπρου και της ευρύτερης περιοχής μας.
Σ ε αυτόν τον διάλογο εντάσσεται το σοβαρότατο εθνικό θέμα της ελληνικής ΑΟΖ, του Καστελόριζου και των πράξεων και παραλείψεων των ελληνικών κυβερνήσεων για τα θέματα αυτά.
Η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση εκλέγεται με σκοπό την εξυπηρέτηση των ελληνικών συμφερόντων και όχι των συμφερόντων του Ισραήλ, της Τουρκίας, της Παλαιστίνης, των ΗΠΑ ή της Αιγύπτου. Αυτή είναι η βασική αρχή, η οποία πρέπει να διέπει τη σκέψη κάθε ελληνικής κυβέρνησης. Τα συμφέροντα, βεβαίως, λόγω γεωγραφίας, προϊόντων ή αγορών, του κάθε κράτους εμπλέκονται, συμπλέουν ή συγκρούονται με συμφέροντα άλλων κρατών. Στις διεθνείς σχέσεις, το δίκαιο, με διεθνείς συνθήκες, δικαστήρια και τον ΟΗΕ, έχει θεσμοθετηθεί και λειτουργεί έτσι ώστε να ισορροπούν, κατά το δυνατόν, οι εκάστοτε διεκδικήσεις πέραν του απόλυτου δικαίου του ισχυροτέρου και να αποφεύγονται πόλεμοι κατά το δυνατόν. Αυτό είναι μια προσπάθεια να αποφύγουμε την κατάσταση ζούγκλας, όλοι εναντίον όλων (Hobbes). Αν λοιπόν η Ελλάδα αρχίσει να υπηρετεί τα συμφέροντα των Παλαιστινίων ή των Τούρκων ή των Ισραηλινών, ή των Αιγυπτίων, για λόγους «αρχών», τότε παραβαίνει τις υποχρεώσεις της έναντι των εντολοδόχων της, του ελληνικού λαού, και κατά συνέπεια καταλύει την έννοια και ύπαρξη του ελληνικού κράτους. Θα κατηγορηθεί, και εύλογα, για ακηδία των δικών της μελών, της οικογένειάς της, μια βαρύτατη κατηγορία για τους αρχαίους ημών προγόνους.
Βασική αρχή επίσης είναι ότι η πολιτική πράξη, και το ίδιο ισχύει και για τις διεθνείς σχέσεις, υπάγεται στις αρχές της συνεννόησης, του συμβιβασμού, αλλά και της σύγκρουσης. Ο καθένας, ως άτομο, ομάδα, κράτος, συνασπισμός κρατών, συγκρούεται ανάλογα με τη δύναμη την οποίαν έχει. Καμιά φορά συγκρούεται και όταν δεν έχει την ανάλογη δύναμη, όπως οι Έλληνες το 21 εναντίον μια κολοσσιαίας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (από το Μαρόκο και τη Σομαλία έως την Περσία και έως τη Σερβία).
Οι εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις, τα τελευταία εξήντα χρόνια, δεν επιτέλεσαν την αποστολή τους. Δεν υπερασπίστηκαν τα ελληνικά συμφέροντα. Εφάρμοσαν μια πολιτική υποταγής σε μείζονα συμφέροντα, όπως νόμιζαν, και δεν αντέδρασαν ανάλογα στα πογκρόμ της Κωνσταντινούπολης, στην κατάληψη της Κύπρου, στα γεγονότα των Ιμίων, στις υπερπτήσεις στα νησιά του Αιγαίου, στη μη αποδοχή του ευρωπαϊκού δικαίου για τα κυπριακά πλοία και αεροπλάνα, τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για τον εποικισμό της Κύπρου. Άρα, οι εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις δεν έχουν ποτέ ασκήσει πολιτική αρχών. Δεν υπερασπίστηκαν τις αρχές και αξίες τις οποίες είχαν ορκιστεί και είχαν την πολιτική υποχρέωση να υπηρετήσουν. Η δικαιοσύνη αρχίζει από το σπίτι μας, δεν αρχίζει από τα δίκαια των Παλαιστινίων ή των χριστιανών του Σουδάν (γι’ αυτούς δεν άκουσα τίποτα) ή των Ισραηλινών. Αλήθεια, τι συμβαίνει με τα δίκαια των Κούρδων ή των Αλεβιτών στην Τουρκία;
Η δικαιοσύνη αποτελεί ύψιστο ανθρώπινο αγαθό και οφείλουμε να το συγκροτούμε ως αξία και ως στόχο της βιοπρακτικής μας ως άτομα, αλλά και ως σύνολα. Αυτό ήταν και το κύριο ζητούμενο του πλατωνικού έργου (ρίξτε μια ματιά στην Πολιτεία). Το πρόβλημα είναι ότι η δικαιοσύνη δεν είναι αφηρημένη έννοια. Όταν έρχεται η ώρα να εφαρμοστεί πάνω στο γίγνεσθαι, χρειάζεται περιεχόμενο, σχέδιο και μέσα για να επιτευχθεί. «Τις η επίνοια; Τις ο κόθορνος της οδού» (Αριστοφάνης, Όρνιθες).
Ποιος είναι ο στόχος σκεπτόμενων και πληροφορημένων αυτόνομων πολιτών; Είναι η πίεση απέναντι στη σημερινή ελληνική κυβέρνηση να υπηρετήσει τα συμφέροντα και την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού οριοθετώντας την ελληνική ΑΟΖ. Και αυτός ο στόχος δεν εντάσσεται σε συγκινησιακά κίνητρα άκρατου εθνικισμού, ούτε σε διάθεση πρόκλησης πολέμου. Εντάσσεται στη θέληση της πατρίδας μας να επιβιώσει εντός του σημερινού γίγνεσθαι.
Το συμφέρον της Ελλάδος είναι να οριοθετήσει τη δική της ΑΟΖ βάσει του διεθνούς δικαίου, δηλαδή ότι τα νησιά έχουν ΑΟΖ. Αυτό το έχει δεχτεί ακόμη και η «ιμπεριαλιστική» Αμερική, δεχόμενη την ΑΟΖ της Κούβας. Θα πρέπει να ξέρετε ότι ο Καναδάς έχει αναχαιτίσει αμερικανικά αεροπλάνα σε θέμα διεκδικήσεων νησιών μεταξύ τους. Αντίθετα, μια οριοθέτηση της τουρκικής ΑΟΖ από την Τουρκία και την τουρκοκυπριακή Βόρειο Κύπρο, με το Καστελόριζο εντός της, σημαίνει ότι δεν θα μπορούμε να πάμε στο Καστελόριζο, ότι ακυρώνεται η συνέχεια του αμυντικού δόγματος Ελλάδος-Κύπρου, ότι καταλύεται η εθνική μας κυριαρχία και η γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδος. Μειώνεται ο ελληνισμός. Τι σχέση μπορούν να έχουν όλα αυτά με απόψεις ότι οι Ισραηλινοί δεν αναγνωρίζουν την παλαιστινιακή ΑΟΖ; Οι Ισραηλινοί φροντίζουν για τα δικά τους συμφέροντα, είτε δίκαια, είτε άδικα. Το ίδιο κάνει και η Τουρκία, το ίδιο θα κάνει και η Αίγυπτος και η Συρία. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η Κύπρος θεωρείται επίσης μέρος της Μεγάλης Συρίας;
Όλα τα κράτη επιζητούν να γίνουν μεγάλα. Ακόμη και τα Σκόπια επιζητούν να αποκτήσουν περίοπτη θέση στην παγκόσμιο Ιστορία, κατασκευάζοντας τον μύθο του έθνους των Μακεδόνων χωριστά από αυτό των Ελλήνων και των μετέπειτα Σλαύων. Τι επιζητούν τα Σκόπια; Μια θέση στον ήλιο της παγκόσμιας Ιστορίας, υποκλέπτοντας μια κληρονομιά που δεν τους ανήκει.
Ο χάρτης των Ισραηλινών, με την ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ να εφάπτονται, δεν έχει καμία νομική αξία. Είναι μια προτροπή προς την Ελλάδα, υποδεικνύει αυτό το οποίο συμφέρει την Ελλάδα αντικειμενικά. Αν απορρίπτουμε την προτροπή του Ισραήλ γιατί προέρχεται από το Ισραήλ, το οποίο είναι ο κακός στην περιοχή, τότε πρέπει να επανεξετάσουμε τη λογική μας. Αυτό το οποίο υποδεικνύει το Ισραήλ συμφέρει βεβαίως το ίδιο, γιατί δημιουργείται μια συνεχής λωρίδα μεταφοράς φυσικού αερίου πέραν της τουρκικής επιρροής. Αν οι σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία ήταν συμμαχικές, τότε το Ισραήλ δεν θα είχε κανένα λόγο να προβεί σε τέτοιες παραινέσεις προς την Ελλάδα. Το Ισραήλ συμπεριφέρθηκε εχθρικά και ανιστόρητα απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο το 1974. Λόγω της συνεργασίας του με την Τουρκία –ήταν το μόνο μουσουλμανικό κράτος το οποίο συνεργάστηκε ανοιχτά με το Ισραήλ (τα άλλα το έχουν κάνει κρυφά)– σιώπησε για την Κύπρο. Ξέχασε ότι η Κύπρος ήταν το μόνο εξωτερικό του έρεισμα απέναντι σε μια ισλαμική Τουρκία και Μ. Ανατολή, όπερ και εγένετο. Βεβαίως, το ίδιο το Ισραήλ, έχοντας καταλάβει παλαιστινιακό έδαφος το 1967 και κατέχοντας ξένο έδαφος, είχε λόγους να σιωπά απέναντι στην τουρκική καταπάτηση του διεθνούς δικαίου. Είχε βέβαια ξεχάσει να συνυπολογίσει τις επιπτώσεις μιας ισλαμικής κατοχής της Κύπρου. Όλα αυτά τα αναγνωρίζουν όλοι όσοι ασχολούνται με διεθνείς σχέσεις και διπλωματία. Τίποτα από όλα αυτά δεν οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, επειδή έγιναν όλα αυτά, η Ελλάδα σήμερα, υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν μπορεί να λάβει υπ’ όψιν της τις προτροπές του Ισραήλ. Η περιοχή αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς και η ασφάλειά της αρχίζει να διακυβεύεται.
Καθώς όλοι γνωρίζουμε από τα γεγονότα, και όχι από θεωρίες ή ιδεολογίες, η Τουρκία ασκεί εξωτερική πολιτική ισχύος έναντι των γειτόνων της και, κυρίως, κατά της Ελλάδος. Τι άλλο είναι οι αεροπορικές και ναυτικές προκλήσεις, η κατάληψη και κατοχή της Κύπρου, η ουδετεροποίηση των Ιμίων, η δήλωση του Ερντογάν ότι η Τουρκία έχει γεωστρατηγικά συμφέροντα στην Κύπρο, και η ταυτόχρονη καθύβριση και εξευτελισμός των Τουρκοκυπρίων; Εφάρμοσε στρατηγική ισχύος και έναντι του Ισραήλ, με το Μαβί Μαρμαρά, ασχέτως εάν τη βάπτισε «ήπια ισχύ».
Το μέλημά μας πρέπει να είναι τα συμφέροντα, τα δικαιώματα, η ασφάλεια και η ελευθερία της πατρίδας μας. Η μέχρι σήμερα εξωτερική πολιτική της Ελλάδος δεν εξυπηρετεί αυτά τα συμφέροντα με το να μην ορίζει την ελληνική ΑΟΖ. Από πότε ζητάμε να πάμε στη Χάγη για την υφαλοκρηπίδα; Η Τουρκία δεν θα πάει ποτέ. Θα πάρει ό,τι θέλει διά της ισχύος. Και αυτό γιατί δεν μπορεί να το πάρει διά του ισχύοντος διεθνούς δικαίου. Γνωρίζει πολύ καλά ότι η ελληνική πολιτική ελίτ, καθώς και μέρος της διανόησης, αλλά και του ελληνικού οικονομικού κατεστημένου, ζητούν υποχώρηση και συμβιβασμό στο Αιγαίο με βάση τις «αρχές και τις αξίες» της Τουρκίας και του νεο-οθωμανικού οράματος Νταβούτογλου. Μήπως είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε αυτές τις αξίες ως μεγάλες διηγήσεις ανθρωπιστικού περιεχομένου, απλώς γιατί φοβόμαστε; Γιατί η Τουρκία προβάλλει ως κραταιά και έτοιμη για σύγκρουση ανά πάσα στιγμή και με ισλαμική ή κεμαλική κυβέρνηση; Με το να ζητάμε εμείς να αποδεχτεί το Ισραήλ ΑΟΖ για την Παλαιστίνη, θα κάνουμε την Τουρκία να αποδεχτεί τη δική μας ΑΟΖ βάσει του διεθνούς δικαίου το οποίο δεν έχει υπογράψει; Ναι, η Τουρκία δεν έχει υπογράψει το Σύμφωνο για τη Θάλασσα του 1982. Το Ισραήλ, όταν αναγκαστεί να αναγνωρίσει ένα παλαιστινιακό κράτος, θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει και την ΑΟΖ της Γάζας. Και αυτό θα πρέπει να το κάνει το γρηγορότερο για το δικό του καλό και το καλό της περιοχής. Και αυτό είναι μια παραίνεση των Ελλήνων προς το Ισραήλ για τα δικά του εθνικά συμφέροντα.
Η Τουρκία θα ορίσει ό,τι τη συμφέρει, γεωστρατηγικά, οικονομικά, εθνικά. Το ίδιο θα κάνει και η Αίγυπτος και η Λιβύη και το ίδιο θα κάνει και η Παλαιστίνη και το Ισραήλ. Το ζήτημα είναι, τι κάνουμε εμείς; Η Τουρκία προσπαθεί να επιβάλει επί της Ελλάδος και της Κύπρου την πολιτική της ισχύος. Η περιδεής Ελλάδα έχει προστρέξει προς την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ για να σωθεί από μια πολεμική σύγκρουση. Αυτό το επέτυχε υποχωρώντας επί δεκαετίες με διάφορες δικαιολογίες. Οι υποχωρήσεις έχουν καταστήσει την Ελλάδα ανυπόληπτο και αδύναμο κράτος. Στην ουσία έχουν καταστήσει την Ελλάδα προτεκτοράτο της Άγκυρας. Κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά την Ελλάδα, πολλώ δε μάλλον μετά την πτώχευσή της. Οι Τούρκοι μας λοιδορούν λέγοντάς μας να φροντίσουμε να πληρώσουμε τα δανεικά που χρωστάμε και να αφήσουμε τους εξοπλισμούς, τους οποίους βέβαια καταστήσαμε μέσον πλουτισμού διαφόρων απατεώνων και επίορκων πολιτικών και κλοπής δημοσίου χρήματος από άλλους «ημέτερους».
Έχω την εντύπωση ότι η αντίληψη πολλών Ελλήνων για την εξωτερική πολιτική είναι αντίληψη μάλλον συγκεχυμένη ανάμεσα στο τι σημαίνει εξωτερική πολιτική, πώς χαράζεται και πώς υλοποιείται. Υπάρχει μια σύγχυση για την έννοια των αρχών και αξιών σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Θα ήταν πολύ χρήσιμο να αρχίσουμε να διαβάζουμε Θουκυδίδη, Πλούταρχο, Πολύβιο, την Άννα την Κομνηνή και την Ιστορία του Βυζαντίου με μεγαλύτερη προσοχή. Όσο για δημοκρατίες, ανθρώπινα δικαιώματα και το γενικόλογο: «όλοι οι λαοί είναι ίδιοι», αυτά είναι στόχοι, κατεύθυνση την οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε, να παραλείπουμε, αλλά δεν είναι τα μόνα κριτήρια για χάραξη εξωτερικής πολιτικής. Πρώτιστο κριτήριο είναι η σωτηρία της πατρίδος –και για την περίπτωση της Ελλάδος μιλάμε για τη σωτηρία της– διότι η Ελλάδα, για διάφορους λόγους, χάνεται από το προσκήνιο της Ιστορίας με τον τρόπο με τον οποίον πολιτεύεται εσωτερικά και εξωτερικά. Τότε ίσως να δικαιωθεί ο Γιανναράς, ο οποίος επιζητεί την επιβίωση του άσαρκου σώματος της ελληνικής παράδοσης, μια και βλέπει ότι το ενσαρκωμένο δεν μπορεί να επιζήσει. Ίσως μάλιστα να είναι πολύ αργά, εκτός αν αποφασίσουμε να αντισταθούμε. Και πρέπει να αντισταθούμε απέναντι στην αδικία και την καταπάτηση των ελληνικών δικαιωμάτων. Πρέπει να πιέσουμε τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα, δεξιά και αριστερά, να οριοθετήσουμε την ελληνική ΑΟΖ. Τα πολιτικά κόμματα δεν μπορούν να κωφεύουν μπροστά στα συμφέροντα του ελληνικού λαού, αν δεν θέλουν να εξαφανιστούν από την πολιτική σκηνή.
Πέραν όλων αυτών: Το μεγάλο ζητούμενο για μας είναι η ειρήνη και η σταθερότητα στην περιοχή. Αυτό το ζητούμενο δεν μπορούμε να το επηρεάσουμε εμείς αποφασιστικά. Δεν έχουμε την ισχύ. Είναι το μεγάλο ζητούμενο μεταξύ Ισραήλ και Αράβων, ΗΠΑ, Ε.Ε., Κίνας, Ρωσίας. Παρατηρούμε την τεράστια επαναστατική αλλαγή στη Βόρειο Αφρική, Μέση Ανατολή και Αραβική Χερσόνησο. Η επαναστατική αυτή αλλαγή, εάν και εφόσον ολοκληρωθεί, θα έχει καίριες επιπτώσεις για την επιβίωση της περιοχής. Η περιοχή της Μεσογείου μετατρέπεται σε μια πυριτιδαποθήκη με πυρηνικά όπλα. Αν υπάρξει ουσιαστικός μετασχηματισμός στην Αίγυπτο και μια αλλαγή στη Σαουδική Αραβία (το πετρέλαιο θα πάει στα ύψη και τότε αντίο ανάπτυξη και ανάκαμψη για την Ελλάδα και την Ε.Ε.), τότε οι πιθανότητες ενός πυρηνικού πολέμου αρχίζουν να αυξάνονται, γιατί το Ισραήλ θα αισθανθεί ότι αυξάνονται οι πιθανότητες εξόντωσής του. Ήδη, σήμερα ή αύριο, θα περάσουν το Σουέζ για τη Μεσόγειο δύο περσικά πολεμικά, για πρώτη φορά μετά το 1979. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ δήλωσε ότι το Ισραήλ παρακολουθεί την κατάσταση με σοβαρότητα. Λόγω της αυτοκτονικής πιθανότητας ενός ατομικού πολέμου ή και συμβατικού πολέμου στην περιοχή, οι Μεγάλες Δυνάμεις οφείλουν να πιέσουν προς μια ειρηνική λύση τους πάντες, ώστε να αποφευχθεί μια τέτοια καταστροφή. Σε αυτό πρέπει να προστρέξει η Ελλάδα. Αν τα υπό ανάδυση αραβικά καθεστώτα χρησιμοποιήσουν το Ισραήλ ως στόχο για τη νέα τάξη πραγμάτων, η οποία διαγράφεται στο εσωτερικό τους, τότε ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος.
Είναι καιρός να αντισταθούμε ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης, υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντά μας και, στην ουσία, την ελευθερία μας, έχοντας ως στόχο την επιβίωσή μας. Γιατί, αν έχουμε χάσει και το ένστικτο της αυτοσυντήρησης, τότε ούτε το άσαρκο σώμα της ελληνικής παράδοσης και ιστορίας θα επιζήσει.
