του Θεοδώρου Ντρίνια, από το Άρδην τ. 72, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2008
Είχαμε τονίσει παλαιότερα ότι, μετά την ταχύτατη προώθηση, από πολλές πλευρές, του ΣΥΡΙΖΑ ως της «καταλληλότερης» αριστεράς για μια σχεδιασμένη αναδιάταξη του πολιτικού συστήματος της χώρας, το ΚΚΕ θα πιεζόταν αντικειμενικά. Θα έπρεπε να πάρει καθοριστικές αποφάσεις για την τακτική που θα ακολουθούσε στις νέες συνθήκες, που ορίζονταν από την κρίση νομιμοποίησης του δικομματικού συστήματος και από την ανάδυση ενός ανταγωνιστικού αριστερού πόλου, που θα μπορούσε να αμφισβητήσει βάσιμα την πρωτοκαθεδρία του στα εκλογικά ποσοστά της αριστεράς, ιδιαίτερα αυτό το εξαιρετικά επιτυχές +8% που κατέκτησε στις τελευταίες εθνικές εκλογές. Μετά από μια περίοδο σχετικής αμηχανίας και ταλαντεύσεων (π.χ. φεύγει η Παπαρρήγα – δεν φεύγει), η ηγετική ομάδα δείχνει να έχει πάρει τις αποφάσεις της για το επόμενο διάστημα. Η αφορμή να τις παρουσιάσει δεν ήταν άλλη από το επερχόμενο 18ο Συνέδριο του κόμματος, που θα διεξαχθεί στις αρχές του 2009. Στα πλαίσια του προσυνεδριακού διαλόγου, η Κεντρική Επιτροπή κατέθεσε δύο κείμενα: Τις Θέσεις του ΚΚΕ για το 18ο Συνέδριο και τις Θέσεις του ΚΚΕ για τον Σοσιαλισμό. Και στα δύο κείμενα, αλλά ιδιαίτερα στο δεύτερο, όπου γίνεται η αποτίμηση της οικοδόμησης του «σοσιαλισμού τον 20ό αιώνα» στην Σοβιετική Ένωση και τις λοιπές Λαϊκές Δημοκρατίες, παρουσιάζονται τα αίτια της κατάρρευσής του («νίκη της αντεπανάστασης», στην κομματική ορολογία) και διατυπώνονται οι θέσεις για μια «σύγχρονη» προγραμματική αντίληψη για τον σοσιαλισμό, γίνεται ολοφάνερη η γραμμή της επομένης περιόδου: όπισθεν ολοταχώς!
Κρατικός σχεδιασμός, δικτατορία του προλεταριάτου, πλήρης έλεγχος της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής από το Κομμουνιστικό Κόμμα και, πάνω απ’ όλα, υπεράσπιση της σταλινικής περιόδου διακυβέρνησης ως περιόδου όπου, «οι συνεπείς ταξικές δυνάμεις» προωθούσαν με τον καλύτερο και αποτελεσματικότερο τρόπο τον κομμουνιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, είναι οι βασικές παραδοχές των Θέσεων! Η ανέχεια, η καταπίεση, η κρατική τρομοκρατία, η θεσμοθετημένη ρουφιανιά, τα εκατομμύρια των φυλακισμένων, εξορισμένων και εκτελεσμένων ήταν «φυσικό» αποτέλεσμα της βιαιότητας της «ταξικής πάλης» που μανουβράριζε επιδέξια ο Στάλιν (ναι, αυτής που ο ίδιος, ήδη από το 1936, είχε καταργήσει με διάταγμά του),. άντε το πολύ να ήταν αποτέλεσμα κάποιων ασήμαντων «γραφειοκρατικών υπερβολών»! Από τον θάνατο του Πατερούλη και μετά και ιδιαίτερα από το 1956 και δώθε, αρχίζουν να κερδίζουν έδαφος οι «οπορτουνιστικές» και «αντεπαναστατικές» δυνάμεις, οι οποίες οδήγησαν στο «1989»…
«Σταλινικός φονταμενταλισμός» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αυτή η διατεταγμένη επιστροφή σε ένα εξιδανικευμένο και ηρωικό σταλινικό παρελθόν, αν θέλαμε να απευθύνουμε πολιτικές κατηγόριες. Τόμοι ολόκληροι κριτικής θα μπορούσαν να εξαπολυθούν προς θεωρητική ανασκευή αυτής της επιλογής. Τίποτε από τα δύο δεν έχουν νόημα, όμως. Η συζήτηση για τις ρίζες, τη φύση και τις επιπτώσεις της σταλινικής περιόδου έχει πραγματοποιηθεί και με το παραπάνω, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’40 (από το τροτσκιστικό ρεύμα ακόμη παλιότερα), σε περιόδους που αυτές οι αντιπαραθέσεις ήταν κρίσιμες για την ίδια την ιστορική πορεία και εξέλιξη ολόκληρων κινημάτων, ακόμα και λαών. Το να μπαίνεις, σήμερα, με όλες τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί από το ’89 και μετά, σε μια τέτοια διαδικασία, είναι σαν να παραβιάζεις ανοιχτές θύρες. Η «αντίθεση» έχει πιθανώς το ίδιο άρωμα φονταμενταλισμού με τη «θέση» του ΚΚΕ, και παρατηρώντας ποιοι την εκπροσωπούν, σίγουρα μπόλικο άρωμα πολιτικού καιροσκοπισμού (βλ. ΣΥΡΙΖΑ, εξωκοινοβουλευτική αριστερά)!
Τα πράγματα ίσως είναι λίγο πιο πεζά. Η κομματική γραφειοκρατία του ΚΚΕ βρέθηκε μπροστά σε ένα σοβαρό δίλημμα. Είτε θα ανοιγόταν στις νέες πραγματικότητες που δημιουργούνται, ώστε να εκμεταλλευτεί τις θετικές εκλογικές επιδόσεις του κόμματος και να μπλοκάρει την αυξημένη επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα φόντο καταρρέοντος δικομματισμού, με όλες τις ευκαιρίες που ανοίγει μια τέτοια επιλογή, αλλά και τις απειλές από την αναγκαστική εισβολή ξένων σωμάτων και αντιλήψεων σε ένα προστατευμένο, δύσκαμπτο και αρτηριοσκληρωτικό οργανωτικό σχήμα. Είτε θα κλεινόταν ακόμη περισσότερο, ώστε να οχυρωθεί απέναντι στο ευμετάβλητο πολιτικό περιβάλλον, επιδιώκοντας μάλλον την απρόσκοπτη «διευρυμένη αναπαραγωγή» της, παρά τη διεύρυνση της πολιτικής επιρροής του κόμματος, η οποία θα μπορούσε να περιμένει για καταλληλότερες συνθήκες στο μέλλον.
Απ’ ό,τι φαίνεται, επιλέχθηκε το δεύτερο. Και δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος να κοπούν οι γέφυρες από το να ανακληθεί, να αποκατασταθεί και να τοποθετηθεί σε θέση περιωπής το πιο καταθλιπτικό φάντασμα του «σοσιαλισμού του 20ου αιώνα», αυτό του Στάλιν. Η καθήλωση σε ποσοστά που θα κινούνται στο 6-7,5% κρίνεται ως αποδεκτή θυσία μπροστά στον δυνητικό κίνδυνο μιας οργανωτικής αποσταθεροποίησης. Το πάθημα του 1991 έχει γίνει μάθημα σε αυτή τη δεινοσαυρική αλλά «μανθάνουσα» γραφειοκρατία. Ιδιαίτερα, όταν σήμερα προσβλέπει σε ένα κύμα νεαρών στελεχών (κυρίως από τα πανεπιστήμια), που ενηλικιώθηκαν πολιτικά τη δεκαετία του ’00 και τα οποία είναι έτοιμα να καταλάβουν τις ενδιάμεσες οργανωτικές θέσεις, κλείνοντας το οδυνηρό χάσμα που δημιούργησε η αποχώρηση σχεδόν όλων των μεσαίων στελεχών με τον ΣΥΝ, το 1991. Δεν είναι περίοδος για πειράματα. Η χελώνα με το καβούκι της δείχνει τον δρόμο…
Ο Λοξός
