του Σ. Καραχότζα, από το Άρδην τ. 71, Αύγουστος-Οκτώβριος 2008
Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι
Σήμερα αισθάνομαι ιδιαίτερα χαρούμενος για δύο κυρίως λόγους. Πρώτον γιατί βρίσκομαι ανάμεσά σας και μου δίνεται η δυνατότητα να τοποθετηθώ κι εγώ πάνω στο θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη και ειδικά στο θέμα των Πομάκων το οποίο ως Πομάκος γνωρίζω καλύτερα και, δεύτερον, γιατί για άλλη μια φορά διαπιστώνω πως στην προσπάθεια που εδώ και αρκετά χρόνια καταβάλλουμε για να σώσουμε τη γλώσσα και τον πολιτιστικό πλούτο των Πομάκων δεν είμαστε μόνοι. Καθημερινά παρατηρώ πως χιλιάδες συμπατριώτες μας (εκτός από 300) βρίσκονται στο πλευρό μας και μας στηρίζουν με κάθε τρόπο.
Μέχρι και πριν από 15 περίπου χρόνια ήταν αδιανόητο να βρεθεί ένας μουσουλμάνος της Θράκης ο οποίος να μπορεί να σταθεί σε ένα βήμα μπροστά σε ένα μικρόφωνο ή σε μια τηλεοπτική εκπομπή και να πει ανοιχτά και δημόσια ότι δεν είναι Τούρκος, αλλά Έλληνας μουσουλμάνος. Τώρα και στον τομέα αυτόν τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα αφού δεν είναι μεν πολλοί, αλλά δεν είναι και λίγοι εκείνοι που χωρίς φόβο τολμούν να δηλώνουν δημόσια Έλληνες Πομάκοι μουσουλμάνοι.
Μόλις πριν από 15 χρόνια όλα έδειχναν πως ήταν θέμα χρόνου να εξαφανιστεί η γλώσσα και ο λαϊκός πολιτισμός των Πομάκων. Κάπου εκεί όμως με σιγανά αλλά σταθερά βήματα ξεκίνησε μια μεγάλη προσπάθεια για τη διάσωση κάθε πομάκικου στοιχείου στη Θράκη, αν και δυστυχώς η προσπάθεια αυτή γινόταν και γίνεται ακόμα μόνον από ιδιώτες ερευνητές, εκπαιδευτικούς, ιστορικούς και επιχειρηματίες. Σε καμιά περίπτωση το ελληνικό κράτος δεν πρόσφερε την παράμικρή βοήθεια σ’ αυτήν τη δύσκολη προσπάθεια. Έτσι λοιπόν, μια προσπάθεια που στηρίζεται σε ατομικές πρωτοβουλίες δεν θα μπορούσε να φέρει τα επιθυμητά για εμάς αποτελέσματα. Ωστόσο δεν μιλάμε πλέον για μια άγραφη πομάκικη γλώσσα, αφού έστω κι από αυτές τις ατομικού επιπέδου προσπάθειες, ένα μεγάλο μέρος της γλώσσας και του πολιτισμού των Πομάκων έχει καταγραφεί.
Βέβαια, την απουσία αυτή του ελληνικού κράτους από τις προσπάθειες διάσωσης της πομάκικης ταυτότητάς μας φρόντισε και ακόμα φροντίζει να την εκμεταλλεύεται με τον καλύτερο τρόπο το τουρκικό προξενείο της Κομοτηνής, το οποίο με ανθρώπους του σε ολόκληρη τη Θράκη διαδίδει με άψογα οργανωμένο τρόπο την προπαγάνδα της Τουρκίας και κατάφερε να πείσει πολλούς Πομάκους ότι δεν είναι Έλληνες, αλλά Τούρκοι. Έτσι, ακόμα κι εμείς που αγωνιζόμαστε ενάντια στον εκτουρκισμό των Ελλήνων Πομάκων δεχόμαστε τρομερές πιέσεις από τη μεριά του τουρκικού προξενείου, το οποίο είτε με τη μέθοδο της τρομοκρατίας είτε με τη μέθοδο του χρηματισμού επιχειρεί να μετατρέψει κάθε τι το πομάκικο σε τούρκικο και, φυσικά, να παρουσιάσει μια εθνική (ΤΟΥΡΚΙΚΗ) κι όχι μια θρησκευτική (ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗ) μειονότητα στη Θράκη. Δυστυχώς, οι προσπάθειες του τουρκικού προξενείου φέρνουν αποτελέσματα, αφού βασίζονται κυρίως στην αγραμματοσύνη των περισσότερων Πομάκων, μια αγραμματοσύνη για την οποία κύριος και μοναδικός υπεύθυνος είναι το ελληνικό κράτος.
Ας δούμε όμως πια είναι τα βασικότερα επιχειρήματα της Τουρκίας με τα οποία προσπαθεί να πείσει τους πάντες ότι όλοι οι μουσουλμάνοι της Θράκης είναι Τούρκοι. Φυσικά, μιλάμε για εντελώς αστεία επιχειρήματα, τα οποία χωρίς ιδιαίτερο κόπο καταρρίπτουμε μέρα με τη μέρα.
- Λένε πως αφού είμαστε μουσουλμάνοι, είμαστε και Τούρκοι. Εμείς απλώς τους υπενθυμίζουμε πως το ισλάμ είναι αραβική θρησκεία και πως οι Τούρκοι απλώς την υιοθέτησαν. Παντού ανά τον κόσμο υπάρχουν μουσουλμάνοι, όλοι αυτοί είναι Τούρκοι; Εμείς γιατί να είμαστε;
- Λένε ότι στη Θράκη δεν υπάρχουν καν Πομάκοι. Εδώ φρόντισαν οι ίδιοι να μας απαλλάξουν από τον κόπο να τους απαντήσουμε, αφού βλέποντας ότι δεν έχουν και πολλά περιθώρια να επιμείνουν στο επιχείρημά τους αυτό, εδώ και λίγο καιρό μιλάνε και οι ίδιοι για Πομάκους στη Θράκη, αλλά μιλάνε για Τούρκους Πομάκους. Πού ξέρετε, ίσως στο μέλλον να ανακαλύψουν και Κινέζους Πομάκους! Αλλά ακόμα κι αν δεχτούμε ότι όντως στη Θράκη δεν υπάρχουν Πομάκοι, τότε γιατί κάθε φορά που εμείς μιλάμε για Πομάκους στη Θράκη εκείνοι αναστατώνονται, αντιδρούν και φτάνουν σε σημείο να μας απειλούν ευθέως για τις ζωές μας και για τις ζωές των παιδιών μας; Αφού μιλάμε για κάτι που κατά τη γνώμη τους είναι ανύπαρκτο;
- Λένε πως όλοι εμείς που μιλάμε για Πομάκους στη Θράκη πληρωνόμαστε από το ελληνικό κράτος (τα πολλά που έχει η ελληνική κυβέρνηση για να δώσει και σε μας). Παρ’ όλο που δεν το συνηθίζω να μιλάω για τον εαυτό μου, εδώ θα το κάνω γιατί είμαι μια ολοζώντανη απάντηση στο επιχείρημά τους αυτό. Είμαι 29 χρονών, πατέρας δύο παιδιών 5 και 3 χρονών και δυστυχώς είμαι άτομο με ειδικές ανάγκες με ποσοστό αναπηρίας 80%. Όμως εδώ και 2,5 χρόνια, από την ημέρα δηλαδή που για πρώτη φορά δήλωσα δημόσια ότι είμαι Έλληνας Πομάκος κι όχι Τούρκος, είμαι και άνεργος, παρ’ όλο που η ελληνική νομοθεσία προβλέπει για τα άτομα με αναπηρία μια θέση εργασίας στον δημόσιο τομέα. Έτσι, αυτά τα 2,5 χρόνια συντηρώ την τετραμελή οικογένειά μου με ένα αναπηρικό επίδομα που δεν ξεπερνάει τα 500 ευρώ τον μήνα. Να λοιπόν πώς μας πληρώνει το ελληνικό κράτος. Αλλά έχω μια απορία: Γιατί θα πρέπει πάντα, όποιος θεωρεί τον εαυτό του Έλληνα Πομάκο κι όχι Τούρκο, να πληρώνεται από το ελληνικό κράτος; Γιατί να μη συμβαίνει το αντίθετο; Γιατί δηλαδή να μην πληρώνονται από το τουρκικό προξενείο όλοι αυτοί που μέχρι χθες ήταν Πομάκοι και τώρα έτσι ξαφνικά δηλώνουν Τούρκοι; Ένα πολύ απλό παράδειγμα είναι οι χοτζάδες και οι ιμάμηδες της Θράκης, οι περισσότεροι από τους οποίους κάθε 1η του μήνα στήνουν ουρά χιλιομέτρων έξω από το τουρκικό προξενείο στην Κομοτηνή για να πάρουν τον μισθό τους, μιλάμε για τους ίδιους χοτζάδες και ιμάμηδες τους οποίους εγώ κάθε μήνα θα πρέπει να πληρώνω από το αστρονομικό επίδομα των 500 ευρώ. Εκείνοι δηλαδή παίρνουν 2 μισθούς κι εγώ κανέναν. Ποιος λοιπόν είναι αυτός που επί πληρωμή προδίδει το έθνος του;
- Λένε πως όλα αυτά που λέγονται περί Πομάκων στη Θράκη είναι σχέδια του ελληνικού κράτους για να διασπάσει τη μειονότητα. Μα η μειονότητα δεν χρειάζεται διάσπαση, η μειονότητα είναι μία, η μουσουλμανική, και αποτελείται από τους Αθίγγανους, τους Πομάκους και τους Τουρκογενείς. Άλλωστε, για το μόνο που δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε το ελληνικό κράτος είναι ότι θέλει να σώσει και να αναδείξει την πομάκικη γλώσσα. Παραδείγματα επ’ αυτού υπάρχουν πάρα πολλά, εμείς θα αναφέρουμε μερικά από τα πιο τρανταχτά. ΠΑΣΟΚ: Το 2006 επέλεξε ως υποψήφια υπέρνομάρχη Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, την κα Γιουλμπεγιάζ Καραχασάν, η οποία αυτή τη στιγμή είναι ένα από τα βασικότερα στελέχη της Τουρκικής Ένωσης Ξάνθης και όπου βρεθεί δεν χάνει την ευκαιρία να παροτρύνει τους Πομάκους να δηλώνουν Τούρκοι και να χαρακτηρίζει ως νεκρή την πομάκικη γλώσσα, αντί η ίδια να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης για τη διάσωση της γλώσσας που μιλούσαν οι παππούδες της. ΠΑΣΟΚ: Μάνταζη Τσετίν, νυν βουλευτής της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Έφτασε στο σημείο να κάνει ολόκληρη επερώτηση στη βουλή για ένα πομάκικο τραγούδι που ακούστηκε στο χωριό Σμίνθη κατά τη διάρκεια εορτασμού της 25ης Μαρτίου, χαρακτηρίζοντάς το ως βουλγάρικο. Ν.Δ: Έχει στην Ξάνθη ως νομάρχη έναν άνθρωπο ο οποίος κάθε φορά που ο Τούρκος πρόξενος επισκέπτεται τα πομακοχώρια και κάνει λόγο για Τούρκους στη Θράκη, εκείνος κάθεται και τον χειροκροτεί και μετά το ρίχνουν μαζί στο φαγοπότι, αντί να αντιδράσει και να διαφωνήσει μαζί του. Ν.Δ: Όποτε κι αν η κα Μπακογιάννη ήρθε στη Θράκη, οι μόνοι άνθρωποι με τους οποίους συναντήθηκε ήταν 5 με 6 από τα πιο γνωστά τσιράκια του τουρκικού προξενείου κι αυτό τα λέει όλα για τις πολιτικές της ελληνικής κυβέρνησης. ΛΑ.Ο.Σ: Στις εκλογές του 2006 επέλεξε ως υποψήφιο βουλευτή του στην Ξάνθη έναν από τους πιο γνωστούς τουρκόφιλους της περιοχής. Ύστερα απ’ όλα αυτά, λοιπόν, είναι δυνατόν να λέμε ότι το ελληνικό κράτος βοηθάει τους Πομάκους να σώσουν τη γλώσσα τους για να χαλάσει τα βρόμικα σχέδια του τουρκικού προξενείου; Μόνο ένας χαζός θα μπορούσε να το πει αυτό.
Τόσα χρόνια ακούμε γι’ αυτό το περιβόητο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, αλλά εμείς ποτέ δεν το είδαμε, ποτέ δεν το νιώσαμε. Φαίνεται ότι το δικαίωμα αυτό το έχουν μόνο όσοι μουσουλμάνοι θεωρούν τον εαυτό τους Τούρκο, για εμάς τους Πομάκους μάλλον δεν ισχύει.
Παρ’ όλο που σε γενικές γραμμές είμαι ένας αρκετά αισιόδοξος άνθρωπος, στο θέμα της διάσωσης της πομάκικης γλώσσας δεν είμαι και πολύ αισιόδοξος. Ας ελπίσουμε πως έχω πέσει έξω και πως τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όσο τα αντιλαμβάνομαι εγώ. Θεωρώ βέβαια περιττό να σας πως εμείς από τη μεριά μας θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε ο αγώνας μας να φέρει τα επιθυμητά για εμάς αποτελέσματα. Όμως καλό θα ήταν κάποτε να καταλάβει το ελληνικό κράτος ότι και τα πομακοχώρια της Θράκης ανήκουν στην Ελλάδα και κατοικούνται από Έλληνες.
