Ο νέος κατοχικός ηγέτης, τα δύο κράτη και οι προθέσεις του Ερντογάν
Του Αλέκου Μιχαηλίδη
Δεν είναι ψέμα ότι κάτι αλλάζει στη συζήτηση για το Κυπριακό και την επίλυσή του, μετά τα αποτελέσματα των παράνομων εκλογών στα κατεχόμενα. Ο νέος κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, δεν κουβαλά την «αίγλη» του απελθόντα Μουσταφά Ακιντζί ή κάποιο «παράσημο» διαλλακτικότητας –στη δημόσια πάντα σφαίρα. Είναι, πέραν πάσης αμφιβολίας, ένας εκπρόσωπος του Ταγίπ Ερντογάν στα κατεχόμενα, πιστός στην τουρκική γραμμή, είτε αυτή έχει να κάνει με τις διαπραγματεύσεις ή, με τις θάλασσες, το φυσικό αέριο και το μερίδιο που «δικαιούνται» οι Τουρκοκύπριοι επ’ αυτού.
Για να λέμε και του στραβού το δίκαιο, ούτε ο Μουσταφά Ακιντζί παρεξέκλινε των τουρκικών αξιώσεων για τους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και εκείνος χρησιμοποιούσε την ίδια (πολεμική) γλώσσα, στο μέγεθος πάντα ενός ψευδοηγέτη, ενώ την κρίσιμη ώρα δεν διαφοροποιήθηκε ούτε σε ένα κεφάλαιο της λύσης από την Τουρκία. Τώρα πια, οι μάσκες πέφτουν μετά τη νίκη του Ερσίν Τατάρ στις παράνομες εκλογές της 18ης Οκτωβρίου. Ο νέος κατοχικός ηγέτης είναι ο αντιπρόσωπος του Ερντογάν στην Κύπρο και θα εργαστεί για να προστατέψει τα συμφέροντα του νεοθωμανισμού στο νησί.
Μετά τη νίκη του, εμφανίστηκε πρόθυμος να συνομιλήσει με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, με σκοπό πάντα να ξεδιπλώσει τις κόκκινες γραμμές του αναφορικά με την αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος. Όπερ και εγένετο. Στις 3 Νοεμβρίου, Ερσίν Τατάρ και Νίκος Αναστασιάδης είχαν την πρώτη τους γνωριμία στο σπίτι της ειδικής αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, δεν μπήκαν σε λεπτομέρειες, ο ίδιος ήγειρε το θέμα της Αμμοχώστου και ο Τατάρ το θέμα των υδρογονανθράκων.
Το κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσε για λογαριασμό τους ο ΟΗΕ, πάντως, είχε μια λεπτομέρεια που δεν καταδεικνύει απλώς τις προθέσεις του Αναστασιάδη και του Τατάρ. Σύμφωνα με το ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά το πέρας της συνάντησης, Τατάρ και Αναστασιάδης «εξέφρασαν την αποφασιστικότητά τους να ανταποκριθούν θετικά στη δέσμευση του ΓΓ του ΟΗΕ να διερευνήσει το ενδεχόμενο σύγκλησης μιας άτυπης πενταμερούς συνάντησης, συν τον ΟΗΕ, σε ένα ευνοϊκό περιβάλλον στο κατάλληλο στάδιο».
Τι σημαίνει πενταμερής; Είναι εκείνο που απέφευγαν να πουν (ο ΟΗΕ, η Ελλάδα, η Κυπριακή Δημοκρατία) στις προηγούμενες διασκέψεις για το Κυπριακό, στα ελβετικά θέρετρα κυρίως. Τις ονόμαζαν «διεθνείς διασκέψεις» για την Κύπρο γιατί, επί της ουσίας, ο όρος πενταμερής (για άτυπη συζητούν Τατάρ και Αναστασιάδης) προϋποθέτει την αυτοακύρωση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την επί ίσοις όροις διαπραγμάτευση Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Τουρκίας, Ελλάδας και Αγγλίας.
Τι θέλει ο Ερντογάν;
Είναι εκτίμηση πως ο Ερντογάν δεν θα αφήσει την Κύπρο ήσυχη και δη την ελεύθερη Κύπρο και γι’ αυτό τα όσα λέγονται περί λύσης δύο κρατών δεν είναι συμπεράσματα ολοκληρωμένων σκέψεων. Ο Τούρκος πρόεδρος τα θέλει όλα, είτε η λύση ονομαστεί «Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία», είτε δύο κράτη με τουρκικούς πάντα όρους. Θέλει, όπως περιγράφεται σε όλες τις συνομιλίες τόσων ετών, την κυριαρχία στον βορρά και τη συγκυριαρχία στον νότο. Θέλει μερίδιο από το φυσικό αέριο της κυπριακής ΑΟΖ και οριοθέτηση ΑΟΖ με τους Τουρκοκύπριους. Θέλει να έχει λόγο στα εσωτερικά της (οποιασδήποτε) νέας Κύπρου και άποψη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Μέση Ανατολή, τον Καύκασο, την Ασία, την Αμερική, την Αφρική.
Η νέα πρόκληση με το άνοιγμα μέρους στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου είναι ένα σαφέστατο βήμα προς τη διχοτόμηση, αλλά –επιμένουμε– όποιος θεωρεί πως ο Ερντογάν θα αρκεστεί σε σκληρά σύνορα εντός Κύπρου, τείχος διχοτόμησης και… διπλή ένωση, δεν έχει μελετήσει επαρκώς την εξέλιξη του κυπριακού προβλήματος.
Κάτι σίγουρα αλλάζει, εν τέλει, ωστόσο αυτό δεν θα είναι η αξίωση του τουρκικού καθεστώτος για μια λύση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του, όπως είναι φυσικά και η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, που περιγράφηκε άψογα στο σχέδιο Ανάν. Διατήρηση επεμβατικού δικαιώματος για την Τουρκία, παραμονή κατοχικού στρατού, δύο συνιστώντα κρατίδια με διχοτομικά στοιχεία και άρωμα κεντρικού κράτους απαρτχάιντ.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, αν Αθήνα και Λευκωσία δεν υψώσουν πύργο ατίθασο απέναντι στα νεοθωμανικά σχέδια του Ερντογάν σε ξηρά, αέρα και θάλασσα, σε Αιγαίο, Θράκη και Μεσόγειο, σε λίγα χρόνια θα συζητάμε για απομεινάρια ενός παλιού μεγάλου πολιτισμού, σε συνάρτηση κιόλας με το άγριο ξέσπασμα του ισλαμοφασισμού. Το Κυπριακό είναι σε μετέωρο βήμα, όπως ήταν πάντα άλλωστε εξαιτίας της αποδοχής της ήττας από όλες –ανεξαιρέτως– τις ηγεσίες του ελληνισμού. Καθίσταται επάναγκες να διαμορφωθεί ένα κοινό πλαίσιο Ελλάδας και Κύπρου απέναντι στα σχέδια της Τουρκίας και του κατοχικού καθεστώτος, ώστε να καταγγελθούν τα διαρκή βήματα προς την τουρκοποίηση. Εκεί χρειάζεται προσήλωση κι όχι στις συναντήσεις κοινωνικού περιεχομένου, στη «φιλική ατμόσφαιρα», στις ελληνοτουρκικές συνομιλίες την ώρα που το τουρκικό ερευνητικό Μπαρμπαρός βολοδέρνει στις κυπριακές θάλασσες.
