του Μπ. Ταβερνιέ, από το Άρδην τ. 24, Μάρτιος-Απρίλιος 2000
Για τους ειδικούς, η ελεύθερη ανταλλαγή αντιπροσωπεύει την πανάκεια για όλα τα κακά του πλανήτη. Ίσως, σε κάποιες περιπτώσεις, εχει ορισμένα πλεονεκτήματα, αλλά αυθόρμητα μου προκαλεί δυσπιστία. Κατ’ αρχήν διότι, εδώ και πολλά χρόνια, οι ειδικοί στις οικονομικές επιστήμες αποτυγχάνουν συστηματικά. Έπειτα, επειδή ο όρος παγκοσμιοποίηση υποκρύπτει έναν μηχανισμό της αμερικανικής προπαγάνδας. Μιλούν για παγκοσμιοποίηση για να μην πουν αμερικάνικο ιμπεριαλισμό, όπως όταν λένε τεχνικός επιφανειών αντί για καθαρίστρια!
Χοντρικά, μας λένε ότι το ΔΝΤ θέλει να καταργήσει όλους τους τελωνειακούς φραγμούς, επειδή επιθυμεί το καλό των καταναλωτών. Και απαιτούν να διευρύνουν τις αρμοδιότητες τους στην εκπαίδευση, την υγεία, τον πολιτισμό, που θα ξέφευγαν έτσι από την υποταγή τους στα μονοπώλια, κυρίως του κράτους. Και αυτό είναι το πρόβλημα. Στην Γαλλία, ο κινηματογράφος είναι υποταγμένος σε έναν αριθμό κανόνων που του επιτρέπουν να υπάρχει. Δεν είναι επιχορηγούμενος, αλλά υπόκειται σε ρυθμίσεις. Όταν αποφασίζουν να αγνοήσουν αυτή την πραγματικότητα, για να λάβουν υπόψη τους μόνο τον οικονομικό παράγοντα, δεν μπορεί παρά να ανησυχούμε.
Από την στιγμή της κινητοποίησης των ανθρώπων του κινηματογράφου κατά της Πολυμερούς Συμφωνίας για τις Επενδύσεις (ΜΑΙ) και της ΓΚΑΤΤ, τα πράγματα ελάχιστα έχουν αλλάξει. Επρόκειτο τότε, να παραχωρηθούν σε όλες οι χώρες τα προνόμια του πλέον ευνοημένου κράτους. Ας πάρουμε για παράδειγμα την Γαλλία: Στο πλαίσιο των συμφωνιών με τις γαλλόφωνες χώρες, η Γαλλία βοηθά τον αφρικανικό κινηματογράφο. Φεύγοντας από εκεί η Γουόλτ Ντίσνευ θα μπορούσε να διεκδικήσει την ίδια βοήθεια. Χάρις στις ενέργειες της εταιρείας των Συγγραφέων-Σκηνοθετών-Παραγωγών (ARP), της Εταιρείας των Δημιουργών-Συνθετών (SACD), αλλά και με την στήριξη του Καναδά, της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας, η κυβέρνηση πήρε τελικώς θέση και οι συνομιλίες της ΜΑΙ κατέρρευσαν. Ο πολιτικός κόσμος έμενε μέχρι τότε αδιάφορος. Είμαστε υποχρεωμένοι να διαπιστώσουμε ότι η κατάσταση δεν είναι πλέον η ίδια για τον ΔΟΕ: Η Γαλλία πέτυχε ώστε η Ευρώπη να αποκτήσει μια και μόνη φωνή, αυτή του επιτρόπου Πασκάλ Λαμί, που είναι σχετικά κοντά στις δικές μας θέσεις.
Ο πολιτισμός πάντα κτίζονταν πάνω σε μια εξισορροπημένη σχέση μεταξύ της εξουσίας και των υποχρεώσεων. Αν σας δίνουν τη δυνατότητα να πλημμυρίζετε τον κόσμο με εικόνες, θα πρέπει σε αντάλλαγμα να σέβεστε κάποιες υποχρεώσεις. Αυτές οι υποχρεώσεις, σε ό,τι μας αφορά, είναι η επένδυση στην εθνική παραγωγή, ο σεβασμός στον πολιτισμό, στην ευρωπαϊκή παραγωγή και την πολιτιστική κληρονομιά. Από τη στιγμή δε που ένας οργανισμός σας απαντά: “οι υποχρεώσεις είναι ενοχλητικές, εμποδίζουν την ελεύθερη ανταλλαγή”, διατρέχετε τον κίνδυνο να διαλύσετε την βιομηχανία σας.
Ο γαλλικός κινηματογράφος- και είναι απολύτως προς τιμήν του- είναι ενάντια σε έναν προστατευόμενο κινηματογράφο. Το σύστημα παραγωγής, συμπαραγωγής, ενίσχυσης και βοήθειας επέτρεψε σε σκηνοθέτες όπως ο Κεν Λόουτς, ο Πεδρο Αλ-μοδοβάρ, η Τζέιν Kdpmov, ο Τσεν Καϊγκέ, ο Ζανγκ Γι-μού, ο Κισλόφσκι… να κάνουν τις ταινίες τους. Είναι ακόμη η εταιρεία Πατέ που έχει αναλάβει την παραγωγή της επόμενης ταινίας του Μάικ Λη. Και ω του θαύματος, το τελευταίο έργο του Λιντς είναι μια γαλλική συμπαραγωγή. To Canal + Studio βρίσκεται στην διαδικασία να παράγει την καινούργια ταινία του Οσίμα, εξαιτίας της υποχρέωσης να τοποθετεί ένα ορισμένο ποσό στον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Καταργήστε αυτή την υποχρέωση και το Canal + θα σταματήσει να παράγει, για να αγοράζει ταινίες, που θα του στοιχίζει λιγότερο. Αντιθέτως, οι Αμερικανοί είναι τρομερά προστατευτικοί: το κοινό για τις ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου στις ΗΠΑ δεν ξεπερνά το 2%.
Δεν είναι τυχαίο ότι ένας αριθμός χωρών ξυπνούν και διεκδικούν μέτρα ρύθμισης της αγοράς. Στην Κορέα ο κινηματογράφος ξαναγεννήθηκε από την στιγμή που επιβλήθηκαν ποσοστώσεις. Οι δημιουργοί του κινηματογράφου δεν γίνονταν δεκτοί στις αίθουσες, ολοκληρωτικά κατειλημμένες από τις αμερικανικές ταινίες, που επέβαλλαν τους όρους τους, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στον χρόνο προβολής. Το ίδιο για τους Τούρκους κινηματογραφιστές. Ο αγώνας μας δοκιμάζει να προστατέψει μια μορφή κινηματογραφικής βιοτεχνίας ενάντια στην ενιαία εικόνα. Πρόκειται άραγε για μάχη οπισθοφυλακής;
Μπερχράν Ταβερνιέ, κινηματογραφιστής πρόεδρος του Ινστιτούτου Λιμιέρ της Λυόν
