του Σ. Δημόπουλου, από το Άρδην τ. 28, Δεκέμβριος 2000-Ιανουάριος 2001
Στις 10 Οκτωβρίου n Ελλάδα έζησε την μεγαλύτερη απεργία των δέκα τελευταίων ετών. Εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι από τον δημόσιο και -αυτό αποτελεί και έκπληξη- τον ιδιωτικό τομέα αποφάσισαν να δείξουν έμπρακτα την αντίθεσή τους στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα των σοσιαλιστών των κότερων. Τι άλλο θα έπρεπε να είναι το κύριο θέμα των λεγόμενων προοδευτικών εφημερίδων την επόμενη ημέρα; Κι όμως προβληματισμένοι, θα βλέπαμε πως ανάμεσα σε δεξιά, κεντρώα ή όποιας απόχρωσης φύλλα που πρόβαλαν το θέμα, μια εφημερίδα όπως η Ελευθεροτυπία που θεωρείται από αριστερή έως ανατρεπτική κατά παράδοση, με αλλόφρονα τόνο μας προσκαλεί να ετοιμαστούμε για τον επερχόμενο φονταμενταλιστικό Αρμαγεδώνα! Μέρες Χούντας στην Ιερά Σύνοδο στον υπέρτιτλο. Και ίδια και χειρότερα στα ΝΕΑ, το Εθνος, το Βήμα, την Εξουσία κλπ. Και ενώ πιστεύεις ότι αποφασίστηκε από τους ιεράρχες η απόπειρα πραξικοπήματος (άραγε με ποιους αφού οι ΗΠΑ το ΠΑΣΟΚ υποστήριξαν στις εκλογές του Απρίλη), σταψιλά αναφέρεται ότι πάρθηκε απαράδεκτη “πολιτική” απόφαση για την Κύπρο. Στα παράθυρα των δελτίων θα παρελασουν όλοι οι σχετικοί Αμβρόσιοι ενώ στα σαλόνια των εφημερίδων ανάμεσα στα χουντο-λάβαρατους ενός (τουλάχιστον μόνο ένας εκφράστηκε έτσι) νοσταλγού της άκρας δεξιάς διαβάζουμε ότι η ιεραρχία τόνισε ότι στο Κυπριακό, από πρόβλημα εισβολής και κατοχής, καταλήξαμε στην συζήτηση για τη νομιμοποίηση του καθεστώτος του Ντεκτάς. Και για να μην μας μείνει οποιαδήποτε αμφιβολία για το ατόπημα της εκκλησίας, παρατίθενται και οι απόψεις εμβριθών καθηγητών που επιστημονικά αποδεικνύουν το ασυμβίβαστο της ανάμειξής της στα πολιτικά πράγματα. Το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι νομίζουμε χαρακτηριστικό της γραμμής που ακολουθεί η πλειονότητα του λεγόμενου προοδευτικού τύπου όχι μόνο στο ζήτημα της εκκλησίας και των ταυτοτήτων αλλά και σε άλλα σημαντικά θέματα στα οποία επηρεάζει εντέχνως μια μεγάλη μερίδα του αναγνωστικού κοινού. Έχει όμως το δικαίωμα αυτός ο τύπος να αυτοπροβάλλεται ακόμα ως χώρος έκφρασης αριστερών, ή ακόμη και προοδευτικών ιδεών;
Γενικότερα τα συγκροτήματα του Τύπου στην Ελλάδα εδώ και μια δεκαετία, από την εποχή του ειδικού δικαστηρίου και του σκανδάλου Κοσκωτά, απέκτησαν περαιτέρω ισχύ και οι εκδότες που κέρδισαν την συγκεκριμένη σύγκρουση με την πολιτική εξουσία κατόρθωσαν να ελέγχουν το μεγάλο κομμάτι της πίτας στην ενημέρωση, επεκτείνοντας τις δραστηριότητές τους στον περιοδικό τύπο, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στα βιβλία και στο Ίντερνετ. Ταυτόχρονα τα φύλλα τους απέκτησαν μια ασύλληπτη ποικιλία θεμάτων και αφιερωμάτων που είναι αδύνατον να τις συναγωνιστούν οι φτωχές εφημερίδες. Το νέο σκηνικό είχε σαν αποτέλεσμα την ασφυκτική διασύνδεση των εκδοτών με την κυβέρνηση, τα έργα, τις προμήθειες, πράγματα βέβαια γνωστά. Παράλληλα δε η εξάρτηση αυτή επεκτείνεται και σε όλο τον χώρο των διανοουμένων που συνωθούνται στις πύλες των συγκροτημάτων για τη συνεργασία που θα τους αποφέρει οικονομικά οφέλη αλλά και το κύρος που είναι απαραίτητο στην καριέρα τους. Έτσι διαμορφώθηκε μια ιδιόμορφη ιδεολογική χειραγώγηση, αν και χωρίς αξιόλογες αντιστάσεις, εφόσον τα προσφερόμενο προϊόν πρέπει να είναι αρεστό στους χρηματοδότες. Βέβαια για πολλούς πρώην ή νυν (όπως διατείνονται) αριστερούς αυτό δεν αποτελεί πρόβλημα. Αμοίβονται και μάλιστα αδρά για να γράφουν επαναστικοφανή άρθρα, εξαργυρώνοντας αέναα τις επιταγές του Πολυτεχνείου, παρόντες ή απόντες, με βίο νεόπλουτων και αύρα της νέας μας πνευματικής ελίτ.
Ο λεγόμενος προοδευτικός τύπος είχε και έχει σημαντική συμβολή σε αυτές τις μεταλλαγές. Με μαεστρία εκμεταλλεύεται τα κλισέ που διαμορφώθηκαν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70, αποσιωπώντας τις όποιες αλλαγές κοινωνικού και πολιτικού χαρακτήρα έχουν λάβει χώρα την τελευταία εικοσαετία (είκοσι χρόνια πολιτικής εξουσίας της “αριστεράς” και ακόμα περισσότερα ιδεολογικής ηγεμονίας δεν στάθηκαν αρκετά για να πάψουμε να υπνωτιζόμαστε από τους σοσιαλιστές μας).Αυτός ο τύπος, ακόμα και ο ηλεκτρονικός κάποιες φορές, μπορεί εύκολα να βρεθεί στην πρωτοπορία (!) της παρουσίασης θεμάτων για το παγκόσμιο προοδευτικό -και προσφάτως ενάντια στην παγκοσμιοποίηση- κίνημα, αλλά παραμένει φειδωλός έως αρνητικός στις όποιες κινήσεις μπορούν να ανατρέψουν την κατεστημένη κατάσταση στην ελληνική κοινωνία.
Ποιος μπορεί (ακόμα και σε αυτή την χώρα των λωτοφάγων) να ξεχάσει τη στάση τους πριν από τις εκλογές του Απρίλη, όταν με νύχια και με δόντια υποστήριζαν τον Σημίτη, και οι ίδιοι οι διευθυντές τους, απορρίπτοντας κάθε φύλλο συκής ιδρωκοπούσαν μπροστά στις κάμερες, παρέχοντας του αναφανδόν υποστήριξη, καθώς έφταναν τα μηνύματα για πιθανή ήττα;
Το εκδοτικά και τηλεοπτικά συγκροτήματα όμως είναι μεγάλες επιχειρήσεις, με μετόχους, με κέρδη, με απολαβές, συναλλαγές και σχέσεις με την εξουσία. Και αν παράλληλα με τον Αβραμόπουλο χρειάζεται ο Τσόμσκι, το Σηάτλ και η Πράγα για να πουληθούν φύλλα οι μέτοχοι δεν ρωτούν για την προέλευση των χρημάτων από την αύξηση των μερισμάτων. Ταυτόχρονα όμως η αδιαμφισβήτητη επιτυχία τους -τουλάχιστον έως τώρα-είναι ότι κατορθώνουν να εγκλωβίζουν ένα μεγάλο τμήμα του λαού, το οποίο διαθέτει ακόμα εν δυνάμει διάθεση σύγκρουσης, καθιστώντας το ανήμπορο να δράσει στα πολιτικά ζητήματα αιχμής, ικανά να προκαλέσουν ουσιαστικές ανακατατάξεις. Παραθέτουμε τρία ενδεικτικά παραδείγματα που διαφωτίζουν για την εν γένει πρακτική τους.
Ακολουθώντας μια δήθεν αντι-εθνικιστική γραμμή, κατακεραυνώνουν χρόνια τώρα όποιες προσπάθειες γίνονται για να σταματήσει η κατρακύλα της εθνικής υποτέλειας που βαπτίζεται ως πολιτική της λογικής. Η γραμμή του Γιωργάκη και ενός μέρους του Συνασπισμού είχε προετοιμαστεί στην κοινή γνώμη από τον προοδευτικό τύπο και τα προοδευτικά κανάλια. Στήριξαν τις αποφάσεις για τις συμφωνίες της Μαδρίτης και του Ελσίνκι, της πολιτικής των σεισμών και της προσέγγισης, του κονκλάβιου των περίεργων συμβούλων του ΥΠΕΞ, χρησιμοποιώντας τα ίδια επιχειρήματα με το Σταίητ Ντιπάρντμεντ και την Ολμπράϊτ.
Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η στάση τους απέναντι στο ΚΚΕ. Όλοι σχεδόν, ακόμα και η συντηρητική “Καθημερινή”, εγκαλούν τον Περισσό για… μη συνεπή επαναστατική πολιτική. Με περισσή συμπάθεια φιλοξενούν στις στήλες τους και τα “παράθυρά” τους συνεντεύξεις του Κωστόπουλου, του Θεωνά και οποιουδήποτε διαφωνούντα του ΚΚΕ. Χωρίς να παραβλέπουμε τις αμαρτίες του ΚΚΕ πρέπει να θυμίσουμε ότι τους ίδιους αυτούς ανθρώπους κατακεραύνωναν την εποχή της διάσπασης του κόμματος το ’90. Από τον σκληροπυρηνικό και δογματικό Κωστόπουλο φτάσαμε στον Μήτσο: “Τώρα ο Μήτσος αύριο ο Γιάννης”. Είναι εντελώς εξόφθαλμη η υποκρισία ανθρώπων που στηρίζουν και κερδίζουν από αυτό το παρασιτικό ελληνικό καπιταλιστικό σύστημα να σχίζουν τα ιμάτιά τους για την μη συνέπεια ενός κόμματος που, στα λόγια τουλάχιστον, επιθυμεί να τους ανατρέψει! Η ενορχηστρωμένη επίθεση κατά του ΚΚΕ έχει ως στόχο τα ανοίγματά του στις τελευταίες εκλογές και την πολιτική του στα εθνικά, καθώς δεν συμμάχησε με τα άλλα πρωτοπαλίκαρα της επανάστασης, την Δαμανάκη, τον Σταθόπουλο και τον Μάνο. Όταν το ΠΑΜΕ στις 21 Οκτωβρίου έκανε μια μεγάλη συγκέντρωση στο κέντρο της Αθήνας, τα “κανάλια” το αποσιώπησαν, ή το πέρασαν ως … νιοστή είδηση, οι εφημερίδες το υποβάθμισαν ενώ κάποιες ανακάλυψαν και “Μεγάλο συλλαλητήριο με ευτράπελα”.
Αλλά εκεί που με τις επιθέσεις τους λειτούργησαν ως το κυρίαρχο ιδεολογικο οργανο της εκσυγχρονιστικής ελίτ είναι το εκκλησιαστικό. Από την αρχή που ανέκυψε το ζήτημα των ταυτοτήτων με κάθε τρόπο γίνεται προσπάθεια να σπιλωθεί ο Χριστόδουλος και όσοι τον υποστηρίζουν, με επιμονή που θυμίζει τα εξώφυλλα του TIME και του Newsweek που παρουσιάζουν τους, καθε φορά εχθρούς των ΗΠΑ ως την έκφραση του κακού.
Ασφαλώς, και σε αυτή την περίπτωση αποσκοπούν στην αποτροπή της συσπείρωσης δυνάμεων που επιμένουν σε μια πατριωτική πολιτική και ανατρέπουντους κυβερνητικούς σχεδιασμούς. Η σχέση τους με το θέμα καθίσταται σχεδόν εργολαβική και θα χρειάζονταν πολλές σελίδες για να παρουσιαστεί κριτικά όλο αυτό το υλικό.
Συνοπτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι ακολουθείται μια πολέμιο, που πλαγιοκοπεί σε δύο μέτωπα. Η μία είναι ο “διαφωτισμός” των διανοουμένων, των “ανεξίθρησκων” -αλλά πιστών της κάθε εξουσίας·, και από την άλλη η “υποστήριξη” του ορθόδοξου οικουμενισμού, με ταυτόχροντ. παρουσίαση όλων των θρησκευτικών ομάδων και μειονοτήτων για να στηθεί το σκηνικό μιας ευρείας διαφωνίας με την επίσημη εκκλησία. Τηλεοπτικά ζουμ, φωτογραφίες και ρεπορτάζ με φανατισμένους παραεκκλησιαστικούς και επισκόπους φιλοχρήματους και κατόχους πολύτιμων αγαθών. Eνώ στον αντίποδα παρουσιάζεται ο αγαθός Οικουμενικός Πατριάρχης και ο οικουμενικος του λόγος, ο λόγος, ουσιαστικά, ενος ιεράρχη σε ομηρία. Τα επιχειρήματα και οι φωτογραφίες κατρακυλούν στο επίπεδο μιας δίδυμης αδελφής της κ. Λουκά, του σύγχρονου ψευδοπροοδευτικού νεοέλληνα. Είναι εκείνος ο οποίος εκ του ασφαλούς κτυπά μαζί με τον ιμπεριαλιστή κύριο του εκεί που κάτι ζωντανό μπορεί ακόμη να ανθίστασται, και αυτοθαυμαζόμενος υπογραφεί για την Παλαιστίνη και τους Ζαπατίστας, εφόσον είναι αρκετά μακριά του.
Οι κύριοι που ελέγχουν την πληροφόρηση θεώρησαν ευκαιρία μετά την εποχή κατάλληλη να ξεμπερδεύουν με τους οχληρούς σε αυτή την χώρα, αλλά οι δυσμενείς εξελίξεις περιπλέκουν τα πλάνα τους. Ίσως πλησιάζει και η ώρα που θα αρχίσουν να καταρρέουν οι κιτρινισμένες ετικέτες των θεραπαινίδων της πιο ενδοτικης πολιτικής εξουσίας.
