του Χρ. Καπούτση, από το Άρδην τ. 40-41, Ιανουάριος-Μάρτιος 2003
Οι ηγέτες, με τις επιλογές τους, και η τύχη (διεθνής-πολιτική-στρατιωτική συγκυρία) αποτελούν την κινητήρια δύναμη της Ιστορίας, αφού συνδιαμορφώνουν τη νέα ιστορική πραγματικότητα.
Σε εξαιρετικά κρίσιμες περιόδους, όπου τα ιστορικά γεγονότα δεν στρογγυλοποιούνται αλλά παραμένουν αιχμηρά, αφού το διακύβευμα είναι η πιθανότητα συρρίκνωσης του ελληνισμού και, επομένως, η επιβίωση του Έθνους ως δρώ-σας ιστορικής μονάδας, τότε, πολιτικοί και πολίτες, κυρίως όμως οι πολίτες, είναι υποχρεωμένοι να τοποθετηθούν με παρρησία και αίσθημα ευθύνης απέναντι στα γεγονότα.
Ο Κεμάλ Ατατούρκ θεμελίωσε το σύγχρονο Τουρκικό Κράτος πάνω σε δύο βάσεις: Τον διαχωρισμό του Ισλάμ από το κράτος και την προαγωγή του Στρατού σε αδιαμφισβήτητο θεματοφύλακα του Κοσμικού κράτους.
Στόχος του Κεμάλ, ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Τουρκίας, γι’ αυτό άλλωστε διέρρηξε τους δεσμούς της με τον Παντουρκισμό και τα τουρκικά φύλα της Κεντρικής Ασίας ή, ακριβέστερα, προσπάθησε να αποκρύψει τις εθνολογικές και θρησκευτικές καταβολές του νέου Τουρκικού Κράτους.
Το μετα-κεμαλικό τουρκικό κράτος, που στηρίζεται πάνω σ’ ένα σκληρό πυρήνα πολιτικών, στρατηγών, διπλωματών ακραιφνώς Κεμαλιστών, προσπαθεί να αναδείξει την Τουρκία σε περιφερειακή στρατιωτική υπερδύναμη. Και έχουν επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα, κυρίως με δύο παράλληλες και αλληλοσυμπληρούμενες πολιτικές επιλογές.
Α. Με την ενίσχυση
των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων που είναι μετά τις αμερικανικές, οι ισχυρότερες στο πλαίσιο του NATO. Η Τουρκία δαπανά ιλιγγιώδη ποσά για την ενίσχυση των Ενόπλων της Δυνάμεων. 0 ετήσιος προϋπολογισμός για εξοπλιστικά προγράμματα, τη δεκαετία του 1980, ήταν 5,5 δισεκ. δολάρια, τη δεκαετία του 1990 αυξήθηκε στα 9 δισεκ. δολάρια, ενώ την πρώτη δεκαετία του νέου αιώνα, θα ανέλθει στα 14 δισεκ. δολάρια! (προμήθεια πολεμικού υλικού, κατά μέσο όρο κάθε χρόνο).
Τα περισσότερα εξοπλιστικά προγράμματα, η Τουρκία τα προμηθεύεται απο τις ΗΠΑ και ακολουθούν το Ισραήλ, η Γερμανία, η Γαλλία, και η Βρετανία.
Η Τουρκία, μέσω της αγοράς εξοπλιστικών συστημάτων, «αγοράζει» και πολιτική υποστήριξη απο τις προμηθεύτριες χώρες. Β. Με την ανάπτυξη ισχυρών πολιτι-κο-διπλωματικών σχέσεων με την Υπερδύναμη, ώστε η Τουρκία να θεωρείται απαραίτητος σύμμαχος για τα αμερικανικά γεωστρατηγικά σχέδια στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή (Βαλκάνια, Ν. Α. Μεσόγειος, Αραβική χερσόνησος, Κεντρική Ασία, Μαύρη Θάλασσα).
Η τουρκική ηγεσία, και συγκεκριμένα το Τουρκικό Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας, αξιοποιώντας στο έπακρο τα δύο αυτά στηρίγματα, τις ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις και τις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ, προώθησε τα τουρκικά επεκτατικά σχέδια με πολύ καλά μελετημένες ενέργειες όπως:
Με τη χρήση στρατιωτικής βίας κατέλαβε το 40% της Κύπρου το 1974.
Είχε προηγηθεί ο αφελληνισμός της Κωνσταντινούπολης, της Μικράς Ασίας και των νησιών Ίμβρου και Τενέδου.
Ακολούθως έπνιξε στο αίμα το ένοπλο Κουρδικό Κίνημα, στις νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας. Στην εξουδετέρωση του Κουρδικού Κινήματος βοήθησε και η Ελλάδα με την παράδοση του Κούρδου ηγέτη 0-τσαλάν. Και πρόσφατα, με την απειλή χρήσης στρατιωτικής βίας, η Τουρκία εξανάγκασε τη Συρία να υποκύψει στις απαιτήσεις της, σαφώς ιμπεριαλιστικές, και την Ελλάδα να ανέχεται την αυθαίρετη τουρκική θεωρία περί υπάρξεως «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο.
Η Τουρκία εφάρμοσε αριστοτεχνικά τις βασικές αρχές της εξαναγκαστικής διπλωματίας.
Η Κύπρος
Ανάμεσα στους στρατηγικούς στόχους της επεκτατικής πολιτικής της Τουρκίας είναι ασφαλώς το ελληνικό τμήμα της Κύπρου, το «αγκάθι» στο μαλακό υπογάστριο της αναδυόμενης περιφερειακής υπερδύναμης Τουρκίας.
Η Κύπρος κατέχει ανυπολόγιστης αξίας στρατηγική θέση στο Διεθνές Σύστημα.
Η Κύπρος είναι το βασικό υπο-στήλωμα της γέφυρας που ενώνει την Ευρώπη με την Αραβική χερσόνησο.
Είναι ακόμη η πύλη για τη Μέση Ανατολή. Η Κύπρος βρίσκεται σε εποπτεύουσα θέση στους θαλάσσιους άξονες μεταφοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου, απο την Κεντρική Ασία στα Λιμάνια της Δύσης.
Επίσης, η Κύπρος αποτελεί τον ενδιάμεσο σταθμό που συνδέει τα Βαλκάνια με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου και με τη θάλασσα του Σουέζ.
Η Κύπρος ελέγχει την έξοδο του Αιγαίου, την έξοδο της Ερυθράς θάλασσας και την έξοδο του τουρκικού λιμανιού Τσεϊχάν, που εξελίσσεται σε σημαντικό διαμετακομιστικό ενεργειακό κόμβο.
Τέλος, η Κύπρος ελέγχει και την περιοχή του λιμανιού της Αλεξανδρέττας όπου καταλήγουν οι πετρελαιαγωγοί της Συρίας αλλά και της Μοσούλης και του Κιρκούκ και του κουρδικού βορείου Ιράκ.
Στα επεκτατικά σχέδια του τουρκικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου, για την ανάδειξη της Τουρκίας σε περιφερειακή υπερδύναμη, προέκυψε ένας σοβαρός κίνδυνος. Η αδυναμία ελέγχου ολόκληρης της Κύπρου απο την Άγκυρα.
Η προοπτική ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ένα τμήμα της επικρατείας της υπό τουρκική στρατιωτική κατοχή, θα δρούσε ανασχετικά στα τουρκικά επεκτατικά σχέδια. Η Τουρκία, προκειμένου να αποφύγει αυτόν τον κίνδυνο, επέλεξε να χρησιμοποιήσει ως αμυντικό μέσο την πολιτική επίλυση του Κυπριακού.
Οι Αμερικανοί πρόσφεραν στη φίλη και σύμμαχο τους Τουρκία, στην πιο κρίσιμη στιγμή, την αναγκαία υποστήριξη. Λίγες μέρες πριν από την Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε στην /Co/rey-χάγη, οι Αμερικανοί πρόσφεραν στους Τούρκους το σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού, του Γ.Γτου Ο.Η.Ε, κ. Κ. Ανάν.
Το σχέδιο Ανάν αποτελεί τον Δούρειο Ίππο για να τουρκέψει η Κύπρος
Η Σύνοδος της Κοπεγχάγης έγινε και αποφασίστηκε η Κύπρος να ενταχθεί (πην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ελληνική και η ελληνοκύπρια-κή Κυβέρνηση ισχυρίζονται ότι στην Κοπεγχάγη σημείωσαν μεγάλη επιτυχία… Ωστόσο το Κυπριακό παραμένει άλυτο και το πανάθλιο σχέδιο Ανάν ζωντανό.
Οι κ. κ. Σημι’της και Κληρίδης επιμένουν ότι το σχέδιο Ανάν αποτελεί βάση διαπραγμάτευσης για τη λύση του πολιτικού προβλήματος της Κύπρου. Και αυτό, παρ’ ότι η Κύπρος είναι πλέον πλήρες μέλος της Ε.Ε και, φυσιολογικά, δεν θα πρέπει να ανέχεται εκβιαστικά διλήμματα, εκτός και αν παρασκηνιακά έχουν αναληφθεί «κάποιες» δεσμεύσεις.
Κατόπιν αυτών, επιβάλλεται να επισημάνουμε και να αναλύσουμε τη στρατιωτική και γεωστρατηγική πτυχή του σχεδίου Ανάν.
Έτσι λοιπόν, με τις πρόνοιες του σχεδίου Ανάν:
/.Διαλύεται η κυπριακή Εθνοφρουρά και καταργείται το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου. (Ε.Α.Χ.)
Η βασική φιλοσοφία του Δόγματος ήταν ότι η Ελλάδα και η Κύπρος θα συνεργαστούν στρατιωτικά, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την κοινή τουρκική απειλή.
Στα επιχειρησιακά σχέδια του ελληνικού Γ.Ε.Ε.0.Α. και του ελληνοκυ-πριακού Γ.Ε.Ε.Φ., η Κύπρος εθεωρείτο αναπόσπαστο τμήμα του ελληνισμού και, υπάρχοντος του Δόγματος του Ε.Α.Χ., ο γεωγραφικός χώρος, από το Τριεθνές του Έβρου, το Καστελόριζο, την Κρήτη και την Κύπρο, Ενιαίος Αμυντικός Χώρος, για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και, μάλιστα, υπό τη διακλαδική τους δομική συγκρότηση.
Το Δόγμα του Ε.Α.Χ., κατέρριπτε τον μύθο ότι «η Κύπρος είναι μακριά».
Ανάπτυξη και ενίσχυση του Δόγματος του Ε.Α.Χ., με σύγχρονα οπλικά συστήματα, όπως εγκατάσταση των πυραύλων S-300 στην Κύπρο, ενεργοποίηση της αεροπορικής βάσης της Πάφου, διασύνδεση των Κυπριακών Ενόπλων Δυνάμεων με το Εθνικό Σύστημα Διοικήσεως και Ελέγχου (C41), θα είχε ως αποτέλεσμα την ουσιαστική αναβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κυρίως όμως, θα ενισχύετο σημαντικά η αμυντική θωράκιση του Ελληνισμού.
Η Τουρκία δεν θα τολμούσε να δράσει στρατιωτικά στην Κύπρο, εφόσον το Δόγμα του Ε.Α.Χ. παρέμενε ενεργό και ενισχυμένο.
Και κάτι ακόμη.
Η απόληξη του κυπριακού ακρωτηρίου Άγιος Ανδρέας και της Λαοδι-κείας (Συρίας) είναι πλάτους 100 χιλιομέτρων.
Επομένως απόλυτα ελεγχόμενος εναέριος χώρος, εφόσον ενερ-γοποιείτο επιχειρησιακά η αεροπορική βάση της Πάφου, όπως προβλέπει το Δόγμα του Ε.Α.Χ. (μόνιμη εγκατάσταση μαχητικών αεροσκαφών) και φυσικά, υπό την προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίζετο η αμυντική συνεργασία με τη Δαμασκό.
Αμυντική συνεργασία, που προωθούσαν οι ηγέτες Ελλάδας και Συρίας, Α. Παπανδρέου και Χαφέζ Αλ-Άσσαντ, την περίοδο 1994-5, προκειμένου να λειτουργήσει ως αντίβαρο της τουρκο-ισραηλινής στρατιωτικής συμφωνίας.
Εύλογα λοιπόν, οι Η.Π.Α., το Ισραήλ, η Τουρκία και η Βρετανία πολέμησαν με πρωτοφανές μένος το δόγμα του Ε.Α.Χ. και θα κατορθώσουν να το διαλϋσουν εφόσον γίνει αποδεκτό το σχέδιο Ανάν.
2. Νομιμοποιείται η παρουσία τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στη κατεχόμενη Β. Κύπρο, μικρότερες αριθμητικά, αλλά πανίσχυρες, αφού θα διαθέτουν υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα.
Με τη δύναμη αυτή και με την ευχέρεια της άμεσης μεταφοράς και άλλων στρατιωτικών δυνάμεων, λόγω της εγγύτητας των τουρκικών ακτών, η Τουρκία ουσιαστικά εξασφαλίζει τον στρατιωτικό έλεγχο ολόκληρης της Νήσου. Το ελληνικό απόσπασμα που θα βρίσκεται στο νότο δεν μπορεί να εξισορροπήσει την τουρκική στρατιωτική ισχύ, κυρίως διότι θα είναι αποκομμένο από τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αφού θα έχει καταργηθεί το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου.
3. Απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί το έδαφος της Κύπρου ως τόπος δράσης πολυεθνικών στρατιωτικών δυνάμεων, εκτός και αν συμφωνήσουν τα δύο συστατικά μέρη του νέου Κράτους. Δηλαδή, η Τουρκία.
Προφανώς, με αυτή την πρόνοια του σχεδίου Ανάν, εξαιρείται η Κύπρος, από τη δράση του Ευρωστρατού!
Ουσιαστικά η Κύπρος είναι εκτός της ομπρέλας ασφαλείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά εντός εμβέλειας της τουρκικής στρατιωτικής ισχύος.
4. Διατηρούνται στη Κύπρο οι στρατιωτικές βάσεις της Βρετανίας. Μάλιστα προορίζονται να αξιοποιηθούν από τη Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης του NATO και άμεσα στις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Αμερικανών και Βρετανών κατά του Ιράκ.
Επομένως ενισχύεται η προτεκτορατοποίηση της Κύπρου ή ακριβέστερα του νέου κρατικού μορφώματος που προβλέπει το σχέδιο Ανάν.
Αμερικανοί, Βρετανοί και Τούρκοι, μέσω του σχεδίου Ανάν, καρπούνται των ωφελημάτων που προσφέρει η γεωγραφική θέση της Κύπρου. Συμπερασματικά, εφόσον επέλθει συμφωνία για το Κυπριακό, με βάση το αναθεωρημένο σχέδιο Ανάν, τότε η Τουρκία νομιμοποιείται, άμεσα και πρωτογενώς, να έχει τον γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό έλεγχο της Κύπρου και επομένως της Ν.Α. λεκάνης της Μεσογείου. Ενισχύεται έτσι και ο τουρκο-ισραηλινός στρατιωτικός άξονας.
Η Ελλάδα χάνει οριστικά τον ζωτικό έλεγχο αυτής της περιοχής και θα περιορισθεί πλέον στο Αιγαίο, όπου θα ασφυκτιά κάτω απο την πίεση της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής.
Μια πίεση που κλιμακώνεται και, με δεδομένη τη διαλλακτικότητα της Ελληνικής Κυβερνήσεως, καθίσταται εξαιρετικά επικίνδυνη.
Εκτιμώ ότι συμφωνία για το Κυπριακό με βάση το σχέδιο Ανάν ανοίγει διάπλατα τον δρόμο στα επεκτατικά σχέδια της Άγκυρας, με επόμενο στρατηγικό στόχο το Αιγαίο. Ήδη ο εξ απορρήτων σύμβουλος του πρωθυπουργού και πρώην υφυπουργός εξωτερικών, κ. Χρήστος Ροζάκης, σε συνέντευξη του δήλωσε ότι: «Ιδιαίτερα θετική αφετηρία διαπραγμάτευσης για τη λύση του Κυπριακού αποτελεί το σχέδιο Ανάν. Τυχόν επίλυση του Κυπριακού θα αναδείξει και τον τεχνικό χαρακτήρα των προβλημάτων του Αιγαίου» (Καθημερινή, 1 Δεκεμβρίου 2002).
Τεχνικό πρόβλημα λοιπόν, για τον μυστικοσύμβουλο του κ. Σημίτη, το εύρος του εθνικού μας εναέριου χώρου στο Αιγαίο και, πολύ φοβούμαι, ότι τεχνικό πρόβλημα θεωρεί την αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.
Κοντολογίς, η αποδοχή του σχεδίου Ανάν συνιστά ανατροπή της σχετικής στρατιωτικής ισορροπίας ανάμεσα σε Τουρκία και Ελλάδα.
Η Τουρκία εδραιώνει τη στρατιωτική της υπεροχή και, αργά ή γρήγορα, είτε με τη χρήση στρατιωτικής βίας, θα επιβάλει τη διεκδικητική της πολιτική.
Απαράγραπτα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνισμού (Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας) θα δοκιμαστούν σκληρά στο καμίνι της τουρκικής αμφισβήτησης.
Οι μέρες που έρχονται είναι δύσκολες…
*Ο Χρήστος Καπούτσης είναι δημοσιογράφος και στρατιωτικός αναλυτής στον Ρ/Σ «Αθήνα 9,84». e-mail: kapoutsi@hol.gr
