Το υπ. Ανάπτυξης βάζει χέρι στις προστατευόμενες περιοχές
Του Δημήτρη Μπούσμπουρα
«Εμείς, που έχουμε την ευθύνη της διακυβέρνησης, θέλουμε πρωτίστως η ανάπτυξη που θα φέρουμε στην Ελλάδα να είναι αειφόρος. Να μην καταστρέφει το περιβάλλον αλλά να συμβιώνει αρμονικά με το περιβάλλον. Αυτή είναι η έννοια της σύγχρονης ανάπτυξης των οικονομιών».
Αυτά ανέφερε ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης στην συζήτηση ενός νόμου, που φέρει και αυτός στον τίτλο του την λέξη εκσυγχρονισμός. Η έκφραση «αειφορική ανάπτυξη» χρησιμοποιείται διεθνώς, εναλλακτικά ως «βιώσιμη ανάπτυξη», σε μία προσπάθεια συγκερασμού δύο διαφορετικών τάσεων. Στην Ελλάδα είχε υιοθετηθεί από τότε υπουργό Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ Κ. Λαλιώτη και έκτοτε είναι μία μόνιμη επωδός που συγκαλύπτει καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον. Πάντα συνοδεύεται από εκφράσεις του τύπου «αρμονική συμβίωση». Έκφραση που χρησιμοποιείται πολύ συχνά για να συγκαλύψει περιπτώσεις σοβαρής υποβάθμισης και κατακερματισμού του φυσικού περιβάλλοντος.
Στο άρθρο 219 δίνεται η δυνατότητα για τον καθορισμό «υποπεριοχών ήπιας ανάπτυξης» εντός προστατευόμενων περιοχών, όπου θα επιτρέπονται κατ’ εξαίρεση συγκεκριμένα «ήπια έργα». Επιχειρείται να υπάρξει εξαίρεση από την διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης τροποποιώντας την περιβαλλοντική νομοθεσία. Καθώς η ρύθμιση των χρήσεων γης γίνεται με Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ), σκέφτηκαν να χρησιμοποιήσουν αυτόν τον τύπο μελέτης στην διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης αντί για Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), όπως είναι αναγκαίο για όλα τα έργα και Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση (ΕΟΑ) για τα έργα σε προστατευόμενες περιοχές. Στην πραγματικότητα χρησιμοποιείται ως όχημα ένας τύπος μελέτης που έχει ως στόχο και την θέσπιση κανόνων για την διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών – μακροχρόνια και πάγια – για διατήρηση των ειδών, των οικοσυστημάτων και του τοπίου, για τον ακριβώς αντίθετο σκοπό. Ενώ όλες οι χώρες θεσμοθετούν κανόνες για τις προστατευόμενες περιοχές, που διαρκούν δεκαετίες και εφαρμόζουν μέτρα για την διατήρησή τους, στην Ελλάδα τα πάντα τροποποιούνται εν μία νυκτί.
Η τροποποίηση των χρήσεων γης κατά περίπτωση, όπως επιχειρείται, δίνει την δυνατότητα να υλοποιηθεί οποιοδήποτε έργο εντός των προστατευόμενων περιοχών, εκτός από τις λίγες και μικρής έκτασης Ζώνες Απόλυτης Προστασίας της Φύσης.
Στο άρθρο 15 του νόμου εκφυλίζεται ακόμα περισσότερο η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, καθώς επιτρέπεται η διαδικασία δημοπράτησης των έργων να μπορεί να ξεκινά πριν την έκδοση των Περιβαλλοντικών Όρων. Καθώς οι δύο διαδικασίες θα προχωρούν παράλληλα, μπορεί κανείς εύκολα να μαντέψει ότι, με την άσκηση πιέσεων και λόγω της οικονομικής εξάρτησης των μελετητών από τον κύριο του έργου, οι ΜΠΕ θα γίνουν ακόμα περισσότερο προσχηματικές.
Αυτές οι ρυθμίσεις θα οδηγήσουν σε απόλυτη υποβάθμιση, καθώς στην χώρα μας η συμμετοχή της κοινωνίας στην διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, όπως αυτή προβλέπεται στο στάδιο της δημοσιοποίησης και διαβούλευσης, είναι πολύ μικρή, παρά το ότι είναι καθοριστική για το μέλλον των τοπικών κοινωνιών. Οι Έλληνες προτιμούν να συζητούν γενικά πολιτικά στα καφενεία και τις περισσότερες φορές εκχωρούν τις αντιδράσεις σε λίγους ενεργούς πολίτες και τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Η κοινωνία αντιδρά, στα περιβαλλοντικά ζητήματα συνήθως με καθυστέρηση. Η αλλαγή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, που γίνεται πολύ τακτικά, συμβάλλει σε αυτό καθώς φαντάζει σαν να είναι ζήτημα ειδικών.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις αντέδρασαν σύσσωμες κατά την συζήτηση στην Βουλή. Μεγάλο μέρος των ενεργών πολιτών αντέδρασε αρνητικά όπως φάνηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Καθώς όμως άλλα θέματα κυριαρχούν στην επικαιρότητα και καθώς στην Ελλάδα είναι συνηθισμένο να περνούν από την Βουλή οι νόμοι που ετοιμάζουν, κατά περίπτωση πάντα, τα υπουργεία με τις ψήφους του κυβερνώντος κόμματος, τα συγκεκριμένα άρθρα ψηφίστηκαν κανονικά, χωρίς καμία τροποποίηση. Αναμένεται στο άμεσο μέλλον, αφού ολοκληρωθούν το 2022, οι ΕΠΜ που εκπονούνται για όλες τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας και θεσμοθετηθούν με Προεδρικό Διάταγμα οι ειδικότερες ζώνες εντός αυτών, να ακολουθήσει ένας καταιγισμός από ΕΠΜ που θα επιχειρούν τροποποιήσεις για την κατασκευή συγκεκριμένων έργων. Πρώτα και καλύτερα θα είναι τα αιολικά και τα μεγάλης έκτασης φωτοβολταϊκά, λες και δεν υπάρχουν εκτάσεις εκτός προστατευόμενων περιοχών.
Ένα συνηθισμένο παιχνίδι παίχτηκε με το ζήτημα των αυθαιρέτων που έχουν κριθεί οριστικά ως παράνομα και η κατεδάφιση των οποίων, με διάφορα προσχήματα, αναβάλλεται, δίνοντας παράλληλα δυνατότητα τακτοποίησης. Όλες οι διαδοχικές κυβερνήσεις, χωρίς να εξαιρείται καμία, παίζουν με αυτό το ζήτημα. Τώρα δόθηκε νέα παράταση μέχρι τον Οκτώβριο. Στην Βουλή, όπως σε όλες τις άλλες φορές, αυτό το ζήτημα χρησιμοποιείται για να συγκαλύψει τις άλλες διατάξεις που συνυπάρχουν στα νομοσχέδια και να στρέψουν εκεί το ενδιαφέρον.
