Η δημοσκοπική άνοδος του Ερίκ Ζεμούρ ορίζει την προεκλογική ατζέντα στη Γαλλία
Του Απόστολου Πιστόλα
Σε λιγότερο από έξι μήνες οι Γάλλοι πολίτες θα κληθούν να ψηφίσουν για τον πρόεδρο της χώρας. Όταν σκεφτόμαστε τις γαλλικές εκλογές και τη δεξιά πέραν του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ένα όνομα έρχεται στο μυαλό: Λε Πεν. Είτε πρόκειται για τον Ζαν Μαρί είτε για την κόρη του Μαρίν, η οικογένεια Λε Πεν έχει για δεκαετίες κυριαρχήσει σε αυτόν τον χώρο. Τα τελευταία 47 χρόνια (με εξαίρεση το 1981) πάντα ένας εκ των δύο τον εξέφραζε σε εκλογές. Έτσι, δεν αποτελούσε για κανέναν έκπληξη πως μέχρι πρόσφατα, και με τη σύγχυση που επικρατεί στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα για τον υποψήφιό τους για την προεδρία, όλα έδειχναν πως θα είχαμε μια επανάληψη των εκλογών του 2017, με την Μαρίν Λε Πεν να φτάνει στον δεύτερο γύρο και εκεί να χάνει από τον Μακρόν. Μέχρι που ένα όνομα βγήκε στο προσκήνιο και άλλαξε όλα τα δεδομένα: Ερίκ Ζεμούρ. Ποιος είναι όμως και τι πιστεύει; Βασισμένος σε τι καταφέρνει να απειλεί τη «δυναστεία» της δεξιάς μεριάς του πολιτικού φάσματος της χώρας;
Ο Ερίκ Ζεμούρ δεν εμφανίστηκε από το πουθενά στη Γαλλία. Δεν φέρνει δηλαδή κάτι καινούριο, όπως για παράδειγμα ο Μακρόν το 2017. Ο Ζεμούρ, μέσα από τη δημοσιογραφική του καριέρα, αλλά και τα βιβλία του, είναι ήδη πολύ γνωστός στο γαλλικό κοινό. Οι θέσεις του, ή μάλλον αφού πιθανότατα θα είναι πλέον υποψήφιος, οι τοποθετήσεις του στην εκλογική αγορά, στα σημαντικά θέματα που απασχολούν τους Γάλλους ψηφοφόρους, είναι συγκεκριμένες. Τα θέματα με τα οποία κυρίως ασχολείται είναι το μεταναστευτικό, το ισλάμ και η γαλλική ταυτότητα. Μιλάει συχνά για έναν πόλεμο πολιτισμών που υφίσταται και πιστεύει πως εάν η Γαλλία δεν κάνει κάτι, τότε η μετανάστευση και το ισλάμ θα την καταστρέψουν. Είναι υποστηρικτής της αφομοίωσης και πιστεύει πως τα παιδιά των μεταναστών θα πρέπει να παίρνουν γαλλικά πρώτα ονόματα. Αναφέρεται επίσης στην απειλή κάτω από την οποία βρίσκεται ο λευκός ετεροφυλόφιλος άνδρας από τις μειονότητες και το, όπως το αποκαλεί, λόμπι των γκέι. Επίσης είναι αντιφεμινιστής. Ο Ζεμούρ στην πραγματικότητα δεν λέει σε μεγάλο βαθμό κάτι διαφορετικό από μερικούς άλλους πολιτικούς και σχολιαστές των τελευταίων δύο δεκαετιών. Γιατί όμως είναι αυτός που κατάφερε να ανέβει στις δημοσκοπήσεις; Τι το διαφορετικό υπάρχει τώρα;
Η άνοδος Ζεμούρ δεν είναι τυχαία. Δεν ξύπνησαν μια μέρα οι Γάλλοι ψηφοφόροι και σκέφτηκαν την πιθανότητα να τον ψηφίσουν. Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες οι οποίοι οδηγούν σε αυτήν. Το πρώτο, και κυριότερο, είναι ένας συνδυασμός δύο παραγόντων. Ο ένας είναι πως η Λε Πεν, σε μια προσπάθεια να ανεβάσει τα ποσοστά της στον δεύτερο γύρο (τον οποίο όπως αναφέραμε θεωρούσε σχεδόν σίγουρο), έκανε μια μετατόπιση σε λιγότερο ακραία ρητορική. Όμως, από την άλλη, η τάση που υπάρχει πανευρωπαϊκά σε μια ομάδα ψηφοφόρων τα τελευταία χρόνια είναι να επιζητούν πιο συντηρητικές πολιτικές σε θέματα μετανάστευσης, ταυτότητας και ασφάλειας. Πολιτικές που έρχονται πιο κοντά στα όσα πρεσβεύει ο Ζεμούρ. Επίσης, το ποσοστό των ψηφοφόρων που έρχεται πιο κοντά στις θέσεις του στα συγκεκριμένα θέματα συνεχώς αυξάνεται, όπως αυξάνεται και η σημαντικότητα των θεμάτων αυτών όσον αφορά την απόφαση για ψήφο σε μερικές ομάδες ψηφοφόρων.
Δεύτερος παράγοντας που οδηγεί σε άνοδο Ζεμούρ είναι πως, όσα λέει, δεν τα λέει τώρα για να κερδίσει ψηφοφόρους. Τα λέει συνεχώς για πάνω από 15 χρόνια σε εκπομπές με εκατοντάδες χιλιάδες ακροατές ημερησίως, όταν κανείς δεν τον έβλεπε ως πολιτικό. Ουσιαστικά, είναι οι ψηφοφόροι που πηγαίνουν σε αυτόν, δεν κάνει κίνηση αυτός να βρει τους ψηφοφόρους. Με άλλα λόγια, θεωρείται αυθεντικός και δεν μπορεί κανείς να τον κατηγορήσει πως ψαρεύει σε λίμνες ψηφοφόρων. Η αυθεντικότητα, η μη συμμετοχή στην πολιτική ως επαγγελματίας πολιτικός, η ρητορική, είναι χαρακτηριστικά προσωπικότητας τα οποία κατέχει ο Ζεμούρ και τα οποία είναι ελκυστικά για ένα κομμάτι των Γάλλων ψηφοφόρων, που δεν εμπιστεύεται το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα (μέρος του οποίου για αρκετούς εξ αυτών θεωρείται πλέον και η Λε Πεν). Σε αυτά προσθέστε το ότι οι ψηφοφόροι δεν ήταν ενθουσιασμένοι σε έναν ενδεχόμενο δεύτερο γύρο με Μακρόν – Λε Πεν.
Η τοποθέτηση λοιπόν στα σημαντικά θέματα του μεταναστευτικού και της ασφάλειας, η μετακίνηση σημαντικής μερίδας ψηφοφόρων προς την τοποθέτηση αυτήν, αλλά και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας που κατέχει, έχουν οδηγήσει αυτή τη στιγμή τον Ζεμούρ να βρίσκεται σε μια δημοσκοπική άνοδο και να προσελκύει το ενδιαφέρον όλων. Αυτό σημαίνει πως οι απόψεις του ακούγονται, πολλές φορές δίχως αντίλογο, σε κάθε μέσο της Γαλλίας, διότι πολύ απλά «πουλάει». Η άνοδός του και η ενασχόληση των ΜΜΕ με αυτόν ανησυχεί προφανώς την Λε Πεν, γιατί βλέπει πως υπάρχει πιθανότητα να μην περάσει στον δεύτερο γύρο. Ανησυχεί όμως και την αριστερά, καθώς οδηγεί την προεκλογική συζήτηση στο μεταναστευτικό και την ασφάλεια. Από την άλλη, η πτώση των ποσοστών της Λε Πεν ενδεχομένως να βοηθήσει τον υποψήφιο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος να περάσει στο δεύτερο γύρο. Είναι όμως ακόμα νωρίς.
Βέβαια, τα παραπάνω στοιχεία δείχνουν πως είμαστε στην αρχή ενός κύματος «Ζεμούρ». Το πόσο ψηλά θα φτάσει εξαρτάται κυρίως από το πόσο μεγάλο κομμάτι του εκλογικού σώματος μπορεί να προσελκυσθεί με αυτή τη σχεδόν μονοθεματική προεκλογική εκστρατεία που φαίνεται πως κάνει. Πόσους ψηφοφόρους μπορεί ακόμα να πάρει από την υποψήφια μιας οικογένειας που για πενήντα σχεδόν χρόνια θεωρούσε τον χώρο, στον οποίο πολιτεύεται, δικό της; Επίσης θα εξαρτηθεί από τις κινήσεις του, τις απαντήσεις του απέναντι στις επιθέσεις που θα δεχθεί. Και κανείς δεν γνωρίζει πού μπορεί να φτάσει εάν προεκλογικά συμβεί κάποιο γεγονός (ή γεγονότα) επάνω στο μεταναστευτικό ή την ασφάλεια που θα πυροδοτήσει το συναίσθημα των ψηφοφόρων (διότι για να υψωθούν πολύ τα κύματα ψηφοφόρων χρειάζεται μεγάλη δόση συναισθήματος). Ακόμα όμως κι εάν δεν περάσει στον δεύτερο γύρο, ο Ζεμούρ έχει ήδη κερδίσει. Έχει καταφέρει να οδηγήσει την προεκλογική συζήτηση σε θέματα που τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα είτε προσπαθούν να τα αγνοήσουν είτε βρίσκονται ενάντια στα θέλω των ψηφοφόρων. Και όταν συμβαίνει αυτό, πάντα θα βρίσκεται ένας Ζεμούρ να τους το θυμίζει.
*Ο Απόστολος Πιστόλας είναι αναλυτής εκλογικής συμπεριφοράς και μπορείτε να διαβάσετε τις αναλύσεις του στο προφίλ του στο τουίτερ (@appistol).
