Οι Βρυξέλλες κατηγορούν τον Λουκασένκο ότι χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες ως όπλο στη μεταξύ τους διαμάχη, ενώ Πολωνία και η Λιθουανία ζητούν τη βοήθεια της Frontex και χτίζουν τείχη στα σύνορα.
Από τον Οικονομικό Ταχυδρόμο
Σκηνές που παραπέμπουν στα όσα διαδραματίστηκαν στον Έβρο πέρυσι, με πρωταγωνίστρια την Τουρκία, διαδραματίζονται εδώ και αρκετές εβδομάδες στη βόρεια Ευρώπη. Εκεί, δηλαδή, όπου χιλιάδες πρόσφυγες, προερχόμενοι σε μεγάλο ποσοστό από τη Συρία και το Ιράκ, επιχειρούν να περάσουν στο έδαφος της ΕΕ, διαμέσου των συνόρων Λευκορωσίας με την Πολωνία και τη Λιθουανία.
Οι κυβερνήσεις των δύο χωρών, όπως επίσης και η ίδια η ΕΕ, κατηγορούν ευθέως το καθεστώς του Αλεξάντερ Λουκασένκο ότι χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες ως «όπλο» στη διαμάχη του με την ΕΕ – και πιο συγκεκριμένα, ως αντίποινα κατά των Βρυξελλών, για τις κυρώσεις που του έχουν επιβληθεί.
Αντίποινα στις κυρώσεις
Πρόκειται, όπως είναι γνωστό, για κυρώσεις οι οποίες αποφασίστηκαν σε δύο δόσεις: Αφενός, μετά τις αμφισβητούμενης εγκυρότητας εκλογές του 2020 και, αφετέρου, εξαιτίας της υπόθεσης του αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου Ρομάν Προτασέβιτς, καθώς το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε και εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα-Βίλνιους είχε εξαναγκαστεί (τον περασμένο Μάιο) να προσγειωθεί στο Μινσκ, όπου ο ίδιος συνελήφθη.
Οι αναλογίες με τα όσα συνέβησαν στα ελληνοτουρκικά σύνορα είναι προφανείς. Έτσι, Πολωνία και Λιθουανία έχουν αναπτύξει ισχυρές δυνάμεις του στρατού και της αστυνομίας στην περιοχή, ζητώντας παράλληλα τη στήριξη της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής Frontex. Επίσης, τα κοινοβούλιά τους έχουν εγκρίνει, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, την κατασκευή τείχους κατά μήκος των συνόρων, προκειμένου να καταστεί πιο δύσκολη η διέλευση από αυτά.
Από το σκηνικό δεν λείπουν ούτε τα «θερμά επεισόδια». Μόλις την περασμένη Παρασκευή, για του λόγου το αληθές, η Βαρσοβία κατήγγειλε ότι ένας στρατιώτης της Λευκορωσίας επιχείρησε να ανοίξει πυρ εναντίον Πολωνών συνοριοφυλάκων (και το όπλο του μπλόκαρε, όπως αναφέρθηκε επισήμως), ενώ άλλοι προσπάθησαν να γκρεμίσουν το υπό κατασκευή τείχος. Επίσης, σε ένα άλλο περιστατικό που σημειώθηκε μερικές ημέρες νωρίτερα, οι Πολωνοί έκαναν λόγο για μια μικρή ομάδα Λευκορώσων στρατιωτών που εισήλθαν περίπου 300 μέτρα στο έδαφος της χώρας προτού απωθηθούν.
«Μας αναγκάζετε να αντιδράσουμε»
Από την πλευρά του, ο Λουκασένκο απέφυγε να απορρίψει κατηγορηματικά τις κατηγορίες των γειτόνων του και της ΕΕ. Για την ακρίβεια, θα μπορούσε κανείς να πει ότι με τις δηλώσεις του ουσιαστικά τις επιβεβαίωσε, εμμέσως πλην σαφώς: «Δεν εκβιάζουμε κανέναν με την παράτυπη μετανάστευση. Δεν απειλούμε κανέναν. Όμως, μας έχετε θέσει σε τέτοια κατάσταση που είμαστε αναγκασμένοι να αντιδράσουμε. Και αντιδρούμε», είπε τον περασμένο Αύγουστο, μιλώντας σε δημοσιογράφους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν δει το φως της δημοσιότητας αρκετές πληροφορίες και καταγγελίες ότι το καθεστώς της Λευκορωσίας οργανώνει απευθείας πτήσεις από τη Βαγδάτη και την Κωνσταντινούπολη προς το Μινσκ, έναντι αμοιβής 1.800-12.000 δολαρίων για κάθε «κεφάλι». Στη συνέχεια δε παραλαμβάνει τους αφιχθέντες και τους μεταφέρει στα σύνορα με τις προαναφερθείσες χώρες, υποδεικνύοντάς τους μάλιστα και τα πιο κατάλληλα περάσματα.
Κι αυτοί, με τη σειρά τους, αναγκάζονται να επιβιώσουν σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, διακινδυνεύοντας τις ζωές τους – με ολοένα περισσότερους να μην τα καταφέρνουν και τις απώλειες να πληθαίνουν όσο μπαίνει ο χειμώνας.
Στην… αγκαλιά της Μόσχας
Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι στην υπόθεση εμπλέκεται και η Ρωσία. Αν και δεν έχει άμεση σχέση με τη ροή προσφύγων και μεταναστών, η στενή της σχέση με τη Λευκορωσία και το καθεστώς Λουκασένκο έχει μπει στο στόχαστρο των Ευρωπαίων – όπως, άλλωστε, και των Αμερικανών.
Θα μπορούσε κανείς, να ισχυριστεί ότι στην πράξη ΕΕ και ΗΠΑ «χτυπάνε το σαμάρι για να ακούσει το γαϊδούρι». Ωστόσο, τουλάχιστον με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, φαίνεται πως έχουν πετύχει το ακριβώς αντίθετο: Να φέρουν, δηλαδή, τον Λουκασένκο πιο κοντά στην «αγκαλιά» του Πούτιν, γεφυρώνοντας το ρήγμα που είχε προκληθεί ανάμεσά τους πριν τις εκλογές του 2020.
Η εξήγηση είναι απλή: Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, μπροστά στην απειλή της διεθνούς απομόνωσής του, αναγκάστηκε να στραφεί στο Κρεμλίνο, αντιμετωπίζοντάς το ως τη μόνη του διέξοδο και ως το βασικό του στήριγμα απέναντι στη Δύση.
