Μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας
του Νίκου Ντάσιου από την Ρήξη φ. 177
Με συνέχιση της επιδότησης του ρεύματος έως και τον Ιούνιο, αναδρομική επιδότηση των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων των προηγούμενων μηνών και θεσμική ρύθμιση για την αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής για ένα χρόνο, επιχειρεί η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το υψηλό ενεργειακό κόστος που πλήττει νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες. Στόχος, η επαναφορά των λογαριασμών σε επίπεδα 30% υψηλότερα από εκείνα προ κρίσης. Το σύνολο των μέτρων εκτιμάται στα 3,2 δισ. € με το 1,1 να προέρχεται από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα υπόλοιπα από τα κονδύλια δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων και τα υπερκέρδη των εταιρειών παραγωγής ενεργείας του διαστήματος Οκτωβρίου 2021 έως τον Απρίλιο του 2022, τα οποία θα φορολογηθούν με συντελεστή 90%.
Τα μέτρα έχουν βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την οξύτητα και τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, δεδομένου ότι σύμφωνα με τον υφυπουργό Οικονομίας και υπεύθυνο για την τήρηση του προϋπολογισμού κο Σκυλακάκη, με την παρέμβαση αυτή εξαντλείται ο δημοσιονομικός χώρος για το 2022. Την ίδια στιγμή η επιδείνωση που προκαλείται από τις συνεχείς μειώσεις της τροφοδοσίας του ρωσικού φυσικού αερίου σε συνέχεια των διακοπών σε Πολωνία και Βουλγαρία, κάνει επιτακτική μια ευρωπαϊκή απόφαση, αντίστοιχη με το Ταμείο Ανάκαμψης την περίοδο του κορωνοϊού, αφού καμία χώρα –ιδιαίτερα αυτές που έχουν υψηλό χρέος–, δεν θα μπορεί από μόνη της να καλύψει τις οικονομικές απαιτήσεις σε βάθος χρόνου, δεδομένων και των δυσχερειών δανεισμού από την αγορά.
Η ενεργειακή εξάρτηση δεν τίθεται στην πολιτική αντιπαράθεση
Η αντιπολίτευση προσδοκά κομματικά οφέλη από την κοινωνική δυσαρέσκεια που προκαλούν οι αυξημένοι λογαριασμοί και η ακρίβεια –όπως έπραττε με την εναντίωσή της στα μέτρα για την πανδημία–, παροτρύνοντας τους πολίτες να μην πληρώνουν, ενώ εστιάζει την κριτική της στους ιδιώτες παρόχους και παραγωγούς ενέργειας. Εκτιμώντας τα υπερκέρδη τους στο 1,5 δισ. €, σε αντίθεση με τη ΡΑΕ που τα υπολογίζει στα 591 εκατ., ο ΣΥΡΙΖΑ δαιμονοποιεί τα ιδιωτικά συμφέροντα στον τομέα της ενέργειας, τα οποία υποστηρίζει προνομιακά η νεοφιλελεύθερη ΝΔ, των οποίων η κερδοσκοπία ευθύνεται αποκλειστικά για τα υπέρογκα τιμολόγια. Αποσιωπάται όμως ότι η περίφημη αναμόρφωση της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας (γνωστής ως target model) ψηφίστηκε με τον νόμο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ 4425/16 και ακολούθησε το 2018 η λειτουργία του ελληνικού χρηματιστηρίου ενέργειας ως ένα από 140 προαπαιτούμενα του Τρίτου Μνημονίου. Πίσω όμως από την αντίθεση δημοσίου-ιδιωτικού, υποκρύπτεται ένα άλλο σημαντικότερο ζήτημα: αυτό της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, το οποίο δεν θίγεται στον δημόσιο πολιτικό διάλογο.
Το 2013 ο δείκτης ενεργειακής εξάρτησης είχε πέσει σε ιστορικό χαμηλό, κάτω από το 60%, συγκρινόμενος με την περίοδο 1993-95, για να εκτοξευτεί στην αμέσως επόμενη περίοδο 2014-2018 στο 70,5%, έναντι 58,2% του ευρωπαϊκού μέσου όρου (Eurostat, Ανάλυση ΙΟΒΕ). Δυστυχώς και οι χειρισμοί της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη, περιοριζόμενης στη στρατηγική της Πράσινης Μετάβασης και την επιτάχυνση της απολιγνιτοποίησης, αύξησαν τον εν λόγω δείκτη στο 78%, με προοπτικές επανόδου στο 71% το 2030! Το 66,5% της ενέργειας που χρειάζεται η χώρα για να καλύψει τις ανάγκες σε μεταφορές και ηλεκτρικό ρεύμα προέρχεται από εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο –με το 45% να εισάγεται από τη Ρωσία και το 45% από τις ΗΠΑ με την μορφή LNG.
Επαναπαυμένο στην ευφορία της παγκοσμιοποίησης και μη έχοντας εθνική στρατηγική το πολιτικό προσωπικό της χώρας –όπως συμβαίνει τηρουμένων των αναλογιών στο σύνολο της Ευρώπης- δεν αξιολόγησε την επικινδυνότητα της εξάρτησης και μάλιστα από δεσποτικά καθεστώτα. Παρά τα προανακρούσματα της πανδημίας και τους περιορισμούς στη ροή του αερίου το 2021, προκειμένου ο Πούτιν να αυξήσει τα κρατικά έσοδα για τον πόλεμο, έπρεπε να γίνει η εισβολή στην Ουκρανία για να γίνουν αντιληπτές οι εκτεταμένες κοινωνικές, παραγωγικές και εθνικές συνέπειες της ενεργειακής εξάρτησης.
Είναι προφανές πως σε συνθήκες πολλαπλών κρίσεων και γεωπολιτικής αστάθειας η χώρα πρέπει να αυξήσει τους βαθμούς αυτονομίας στο ενεργειακό της μείγμα επιταχύνοντας τις διεργασίες έρευνας και εξόρυξης στα κοιτάσματα της δυτικής Ελλάδας και νοτίως της Κρήτης, παράλληλα με την ενίσχυση των υποδομών εισαγωγής LNG σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη, την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας –Αιγύπτου και την προοπτική ενεργοποίησης του Ηστ Μεντ. Παράλληλα, και αξιοποιώντας τις υψηλές επιδόσεις στις πράσινες επενδύσεις, θα πρέπει να δοθούν επιπλέον κίνητρα για την εγχώρια παραγωγή πράσινης τεχνολογίας με έμφαση σε αυτές της αποθήκευσης, να προχωρήσει προς όφελος νοικοκυριών και επιχειρήσεων η αξιοποίηση του ήλιου, του ανέμου, της γεωθερμίας, των μικρών υδροηλεκτρικών, της βιομάζας και της ανακύκλωσης με συνέργειες τοπικής αυτοδιοίκησης και ενεργειακών κοινοτήτων.
Η απεξάρτηση της Ε.Ε από το ρωσικό πετρέλαιο – αλλαγές στην καθημερινότητα
Οι δύσκολες διαπραγματεύσεις εντός της Ένωσης με σκοπό την πλήρη απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό πετρέλαιο και η επιρροή Πούτιν στον OPEK+ έχουν οδηγήσει σε εκτόξευση της τιμής της βενζίνης και του πετρελαίου κίνησης. Με φόντο το ενδεχόμενο ενεργειακών ελλείψεων το καλοκαίρι ή τον προσεχή χειμώνα, η Κομισιόν θα παρουσιάσει στις 18 Μαΐου το πλαίσιο της λειτουργίας της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας κι ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με την ισπανική Ελ Παΐς το σχέδιο θα περιλαμβάνει ένα σύνολο παρεμβάσεων στις μετακινήσεις με απαγόρευση της χρήσης του ΙΧ τα Σαββατοκύριακα στα κέντρα των πόλεων, την υποχρεωτική συλλογική χρήση τους, την επέκταση του μέτρου των μονών-ζυγών σ’ όλες τις πόλεις ή ακόμα την παγιοποίηση της τηλεργασίας, σε συνδυασμό με κίνητρα για τη χρήση των μέσων μαζικής μεταφοράς. Επιπλέον, την απαγόρευση των αερομεταφορών, με επέκταση του σιδηροδρόμου σε συνδυασμό με επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση των δικτύων μεταφοράς. Στο κτηριακό θα προβλέπονται ρυθμίσεις των ορίων των θερμοστατών το καλοκαίρι και τον χειμώνα σε συνδυασμό με εκτεταμένες επενδύσεις ενεργειακής εξοικονόμησης σε δημόσια και δημοτικά κτήρια.
Στην Ελλάδα, τα πρόσφατα μέτρα επιδότησης των καυσίμων (fuel pass) και αυτή του πετρελαίου κίνησης είναι προφανές ότι δεν μπορούν να αποσοβήσουν το υψηλό κόστος μετακίνησης, με την τιμή της βενζίνης να αγγίζει πλέον τα 2,5 €/lt και απαιτούνται επιπλέον κρατικές παρεμβάσεις στα διυλιστήρια. Οι συνθήκες πολέμου που ήδη ζούμε σηματοδοτούν μεγάλες ανατροπές στην κατεύθυνση της απο-παγκοσμιοποίησης, στο επίπεδο της οργάνωσης των πόλεων, νέες ρυθμίσεις για τον περιορισμό των αποστάσεων κατοικίας – εργασίας καθώς και της ενίσχυσης της τοπικοποίησης των δικτύων παραγωγής και κατανάλωσης.
Ενισχύστε την προσπάθειά μας κάνοντας μια δωρεά στο Άρδην πατώντας ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Άρδην στο Facebook
Εγγραφείτε στο κανάλι του Άρδην στο Youtube
