του Λεωνίδα Κουμάκη | πρώτη δημοσίευση: Huffington Post
Στην γειτονική Τουρκία οι οικονομικές θεωρίες του προέδρου της χώρας Ρ. Τ. Ερντογάν, στηρίζονται σε θολές θρησκευτικές και πολιτικές «κατευθύνσεις» του ισλάμ, αλλά έχουν καταστροφικές συνέπειες για την Τουρκική οικονομία.
Τα Erdoganomics, με την αναγκαία για την εφαρμογή τους αυταρχική διακυβέρνηση του ΑΚΡ και των Γκρίζων Λύκων,έχουν προκαλέσει πάρα πολλές παρενέργειες στην Τουρκική οικονομία, οι πιο σημαντικές από τις οποίες είναι οι εξής:
(1) Ιλιγγιώδης κατάρρευση της τουρκικής λίρας – από 10 Τουρκικές Λίρες ανά δολάριο στα μέσα Νοεμβρίου 2021, 16,40 Τ.Λ. στις 27 Μαΐου 2022, παρά την μεγάλη απάτη με την ισοτιμία της τουρκικής λίρας στο τέλος του περασμένου χρόνου (2021).
(2) Ξέφρενη πορεία των πληθωριστικών πιέσεων, με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία (ΤURKSTAT) να ανακοινώνει επίσημο πληθωρισμό 70% για τον μήνα Απρίλιο 2022 αλλά η ανεξάρτητη Ομάδα Έρευνας Πληθωρισμού (ENAG) να τον υπολογίζει σε… 157%! Ο πληθωρισμός αυτός εξανεμίζει τις όποιες οικονομίες των Τούρκων πολιτών και σε συνδυασμό με την κατάρρευση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας συρρικνώνει με ραγδαίους ρυθμούς την αγοραστική αξία ευρύτατων λαϊκών στρωμάτων της τουρκικής κοινωνίας. Την ίδια ώρα το βασικό επιτόκιο της Τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası) παραμένει καθηλωμένο στο 14%!
(3) Αυξημένο έλλειμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, καταρρίπτοντας τους μύθους των διαφόρων «ωφελειών» της τουρκικής οικονομίας από την ακολουθούμενη οικονομική πολιτική των Erdoganomics. Τον Μάρτιο του 2022 το συνολικό έλλειμμα για το 12μηνο Μαρτίου 2021-Μαρτίου 2022 διαμορφώθηκε στα 24,22 δισ. δολάρια. Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι μόνο στους πρώτους ένδεκα μήνες του 2020 το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Τουρκίας είχε αυξηθεί κατά.. 82%!
(4) Διαρκής συρρίκνωση των κρατικών αποθεμάτων συναλλάγματος – μόνο την περίοδο 7-13 Μαΐου 2022 τα κρατικά αποθέματα συναλλάγματος συρρικνώθηκαν κατά 4,8 δισ. Δολάρια.
(5) Έξωση της Τουρκίας από τον κατάλογο των G20, αφού η Τουρκία από τον Οκτώβριο του 2021 δεν συμπεριλαμβάνεται πλέον στις 20 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου.
Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσει κανείς και την πλήρη αναξιοπιστία την οποία έχει εξασφαλίσει ο Ρ. Τ. Ερντογάν, στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της Τουρκίας, μετά από δύο σχεδόν δεκαετίες αυταρχικής διακυβέρνησης, αντιλαμβάνεται καλύτερα τα αδιέξοδα στα οποία έχει οδηγηθεί η γειτονική χώρα.
Στο εσωτερικό της Τουρκίας, ένα πολύ σημαντικό ποσοστό Τούρκων πολιτών (υπολογίζεται τουλάχιστον 20%), οι οποίοι στις προηγούμενες εκλογές δήλωσαν ψηφοφόροι του Ερντογάν, τώρα βρίσκουν το θάρρος να δηλώσουν πως δεν θα ξαναψηφίσουν ποτέ τον Ερντογάν.
Στο εξωτερικό της Τουρκίας, οι άκομψες μεταμορφώσεις του Τούρκου προέδρου για «εσωτερική κατανάλωση», έχουν εξαλείψει και το τελευταίο ίχνος αξιοπιστίας που διέθετε. Τα πιο τελευταία, χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Τον Μάρτιο του 2020, εν όψει του υβριδικού πολέμου που εξαπέλυσε η Τουρκία στον Έβρο, τα νησιά του Αιγαίου και την Κύπρο, δήλωνε «αηδιασμένος» από τον Έλληνα πρωθυπουργό αρνούμενος να τον συναντήσει. Τον Μάρτιο του 2022 όμως τον υποδέχτηκε μετά Βαΐων και κλάδων στην Κωνσταντινούπολη για να τον πείσει να «μην αναμειγνύει» τρίτους στα διμερή μας θέματα. Όταν κατάλαβε ότι αυτό δεν θα συμβεί, τον Μάιο του 2022, άρχισε τους αφορισμούς: «Δεν υπάρχει για μένα», «Δεν θα συμφωνήσω ποτέ να συναντηθώ μαζί του». Όλα αυτά, μέχρι νεωτέρας «ανατροπής»…
Ένα άλλο παράδειγμα αναξιοπιστίας είναι εκείνο με την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Ο Ρ. Τ. Ερντογάν αναφερόμενος στο ενδεχόμενο επίσκεψης διπλωματών για να συζητήσουν τις αντιρρήσεις της Τουρκίας, δήλωσε γεμάτος έπαρση, κοιτάζοντας βέβαια προς το εκλογικό του ακροατήριο: «Ας μην κάνουν τον κόπο να έρθουν στην Άγκυρα» (19 Μαΐου 2022). Ελάχιστες μόνο μέρες αργότερα, ανακοινώθηκε επίσημα ότι στις 25 Μαΐου 2022 μεταβαίνουν στην Άγκυρα αντιπροσωπείες των δύο χωρών για να συζητήσουν το θέμα της ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Σ Υ Μ Π Ε Ρ Α Σ Μ Α Τ Α: Τα επικίνδυνα αδιέξοδα της Τουρκίας και οι εμπρηστικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων διαμορφώνουν ένα πολύ αρνητικό κλίμα και για ένα θέμα που «καίει» τόσο την Ελλάδα, όσο και την Τουρκία: Τον τουρισμό. Η γειτονική χώρα το (προ κορονοϊού) έτος 2019 υποδέχτηκε 52 εκατομμύρια τουρίστες. Το 2021 υποδέχτηκε 25 εκατομμύρια τουρίστες και το 2022 αναμένει να πλησιάσει τα επίπεδα του 2019, με όλα τα οικονομικά οφέλη που αναμένει η ταλαιπωρημένη οικονομία της Τουρκίας.
Η αντίθεση των Erdoganomics απέναντι σε κάθε ορθολογική οικονομική πολιτική καθώς και οι καθημερινές, εμπρηστικές δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων (όπως εκείνη του Τούρκου ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου ότι «Θα ξεκινήσουμε συζήτηση για την κυριαρχία των νησιών του Αιγαίου αν δεν αποστρατικοποιηθούν»- 26/5/2022) οδηγούν την Τουρκία ολοένα και σε μεγαλύτερη κρίση.
Η σαφέστατη κατεύθυνση ενός ναυαγίου που έχουν πάρει όλοισχεδόν οι νέο-οθωμανικοί σχεδιασμοί με ορίζοντα το 2023, οι εμμονές ότι η Τουρκία αποτελεί μια φανταστική υπερδύναμη , η νοοτροπία «κατακτήσεων» που έχει επιβληθεί με καθημερινή «πλύση εγκεφάλου» σε τουρκικές λαϊκές μάζες και οι ακραίοι «μουσουλμανικοί» λαϊκισμοί («την Αμερική δεν την ανακάλυψε ο Χριστόφορος Κολόμβος, όπως νομίζουμε όλοι, αλλά (αορίστως) οι μουσουλμάνοι (15/11/2014)», «Οι ξένοι αγαπούν το πετρέλαιο, τον χρυσό, τα διαμάντια και τη φθηνή εργατική δύναμη που προσφέρει ο ισλαμικός κόσμος… Η Δύση θέλει να δει την περιοχή αυτή του πλανήτη να πεθαίνει μαζί με τα παιδιά μας (27/11/2014)» εντείνουν επικίνδυνα τα τουρκικά αδιέξοδα.
Οι «διέξοδοι» που απομένουν πλέον στους Τούρκους ισλαμιστές συρρικνώθηκαν κυρίως σε δύο: Η πρώτη «διέξοδος» αφορά την δημιουργία ενός θερμού επεισοδίου με την Ελλάδα το οποίο θα μπορούσε να παρουσιαστεί σαν «νίκη» και η δεύτερη την πρόκληση χάους μέσα στην Τουρκία, με ενοχοποίηση των Κούρδων, ώστε να επιτευχθεί η πολυπόθητη συσπείρωση γύρω από το παλάτι.
Και οι δύο όμως δρόμοι διαφυγής φαίνονται καταδικασμένοι να αποτύχουν, αυξάνοντας σημαντικά τις πιθανότητες του Ρ. Τ. Ερντογάν να έχει την τύχη που επιφυλάχτηκε στον (πανίσχυρο κάποτε) Αντάν Μεντερές…
