Το να αντιταχθούν οι κοινωνίες στους σύγχρονους ολοκληρωτισμούς είναι κάτι που θα προκαλέσει και την ανανέωση των δικών τους αξιών.
Του Γιώργου Ρακκά
Ο φετβάς για τον Σαλμάν Ρούσντι εκδόθηκε το 1989, από τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Χομεϊνί. Ελάχιστοι τότε πρόσεξαν τη σημειολογία ενός Φετβά που εκδόθηκε στο Ιράν, αφορούσε έναν Ινδό, και καλούσε για την δολοφονία του επειδή δημοσίευσε ένα μυθιστόρημα στο Λονδίνο ―στη ”γη των απίστων”.
Ωστόσο η έκδοσή του διατύπωνε μια στροφή: Έδειχνε ότι πλέον ο ριζοσπαστικός ισλαμισμός δεν δεχόταν την μέχρι τότε διάκριση μεταξύ της επικρατείας των πιστών και εκείνης των απίστων, και αξίωνε παγκόσμια εφαρμογή του θεϊκού νόμου.
Τι άλλο εξέφραζε αυτή η στροφή αν όχι μια πρόθεση επέκτασης, την ανάδυση ενός σχεδίου παγκόσμιας (έστω πολιτιστικής) κυριαρχίας;
Κι όμως, το γεγονός αυτό θάφτηκε τότε κάτω από έναν κακοφορμισμένο αντι-ιμπεριαλισμό, ο οποίος δεν πατούσε πια στις υγιείς βάσεις ενός αιτήματος για ένα διεθνές σύστημα που θα επέτρεπε στα μικρά και απειλούμενα έθνη να βρούν το δρόμο για την αυτοδιάθεσή τους. Αλλά σε ένα αίσθημα μνησικακίας, που έλεγε ότι αφού τα εγχειρήματα της αριστεράς προσέκρουσαν στην ξέρα της ιστορίας (1989), τότε οι βάρβαροι ”ήσαν μια κάποια λύσις”.
Η πρόθεση αυτή δεν αφορούσε μόνον τον σιιτισμό. Το διαπιστώσαμε αυτό μερικά χρόνια μετά, με τα επεισόδια που ακολούθησαν την δημοσιοποίηση των σκίτσων του Μωάμεθ στη Δανία, και τις δολοφονικές επιθέσεις στο Σαρλί Εμπντό.
Πριν λίγες ημέρες, τριάντα τρία χρόνια μετά την έκδοση του Φετβά, οι βουλές του εκτελέστηκαν. Ο Ρούσντι δέχθηκε δολοφονική επίθεση από άγνωστο.
Αξιωματούχοι του Ιράν δήλωσαν ικανοποίηση, όπως και ο τωρινός θρησκευτικός ηγέτης, καθώς το καθεστώς του Ιράν έχει υπαναχωρήσει από την θέση που εξέφρασε το 1998 ότι ο φετβάς δεν το εκφράζει πλέον. Κρατικά ΜΜΕ του Ιράν, μάλιστα, άρχισαν να συγκεντρώνουν χρήματα καθώς υπήρχε και επικήρυξη για τον Ρούσντι, από οργανώσεις φονταμενταλιστών.
Στη Δύση δέχονται τις εξελίξεις με αποτροπιασμό μεν, ωστόσο και με ένα μούδιασμα. Το ιδεολογικό κλίμα που κυριαρχεί εντός των πολιτιστικών θεσμών βάζει στο στόχαστρο τον συλλογικό εαυτό, την ιστορία, και την κουλτούρα των πολιτισμών της Δύσης.
Το να συσπειρωθεί εναντίον μιας εξωγενούς ολοκληρωτικής απειλής, επομένως, ισοδυναμεί με αναίρεση της βασικής αντίληψης που διέπει αυτό το ρεύμα ―ότι η κόλαση είμαστε εμείς.
Κι όμως. Το να αντιταχθούν οι κοινωνίες στους σύγχρονους ολοκληρωτισμούς, είτε αυτοί έρχονται από την Ρωσία, την Τουρκία ή το Ιράν, είτε έχουν την έκφραση του ενδογενούς μηδενισμού, είναι κάτι που θα προκαλέσει και την ανανέωση των δικών τους αξιών.
