Ο καθηγητής Σαμιέλ Πατί που δίδασκε στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση την ελευθερία του λόγου και γι’ αυτό αποκεφαλίστηκε το 2020 από 18χρονο ισλαμιστή τσετσενικής καταγωγής.
Από την Jeanne Paturaud, Le Figaro
Ιστορικό προπύργιο της Αριστεράς η γαλλική εκπαίδευση δεν απέφυγε το εκλογικό παλιρροϊκό κύμα της εθνικιστικής δεξιάς.
Από τη στιγμή που έγινε εκπαιδευτικός, ο Louis* αποφεύγει να μιλάει για πολιτική όταν μπαίνει στην αίθουσα των διδασκόιντων. Μάλλον δεξιάς καταγωγής, γνωρίζει ότι το εκπαιδευτικό προσωπικό τείνει μάλλον προς τα αριστερά και ότι οι θέσεις του δεν θα έβρισκαν ευήκοα ώτα. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές εκλογές και ο πρώτος γύρος των βουλευτικών εκλογών “ άλλαξαν ελαφρώς τα πράγματα “, εξηγεί ο καθηγητής φιλοσοφίας. “Ας πούμε ότι πριν από μερικά χρόνια, αν είχα πει ότι ήθελα να ψηφίσω την Εθνική Συσπείρωση, οι συνάδελφοι και οι προϊστάμενοί μου θα προσπαθούσαν να με καταστρέψουν. Σήμερα εξακολουθώ να είμαι διακριτικός, αλλά μπορώ να πω ότι είμαι κοντά σε αυτές τις ιδέες χωρίς να ρισκάρω τη δουλειά μου .
Οι καθηγητές που βρίσκονται κοντά στον Λουί είναι όλο και περισσότερο κοντά στις ιδέες της ΕΣ: “ Δεν το φωνάζουν από τις ταράτσες, σε αντίθεση με εκείνους που ψηφίζουν την άκρα Αριστερά, αλλά αρχίζουν να το διεκδικούν”, λέει ο τριαντάχρονος. Φυσικά, εξαρτάται από το σχολείο, αλλά το θέμα έχει γίνει λιγότερο ταμπού.
Ανακαλύπτοντας εκ νέου το κύρος
Μια έρευνα που διεξήγαγε η Ipsos σε συνεργασία με το Cevipof των Sciences Po και τη Le Monde έδειξε ότι ένας στους πέντε εκπαιδευτικούς σκόπευε να ψηφίσει την Εθνική Συσπείρωση στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών. Πρόκειται για σχεδόν τόσους όσους και στις προεδρικές εκλογές του 2022, αλλά έξι φορές περισσότερους από ό,τι το 2012, όταν μόνο το 3% των εκπαιδευτικών δήλωσε ότι θα ψηφίσει την εθνικιστική δεξιά.
Πώς μπορεί να εξηγηθεί η δεξιά μετακίνηση σε αυτό το ιστορικό προπύργιο της αριστεράς; Η ΕΣ προσελκύει εκπαιδευτικούς εδώ και πολύ καιρό“, λέει ο ιστορικός της εκπαίδευσης Claude Lelièvre. Ήδη από το 2002, ο Ζαν-Μαρί Λεπέν άλλαξε γραμμή πλεύσης χαρακτηρίζοντας τους εκπαιδευτικούς όχι πλέον ως συνεργούς του συστήματος, αλλά ως θύματά του. Αυτή η αρχική αλλαγή στάσης προσέλκυσε λίγους ανθρώπους. Όμως ειδικά μετά το 2017 η αλλαγή υπήρξε σημαντική. Αν ρίξουμε μια ματιά στη μεγάλη εικόνα, θα δούμε ότι ήταν κυρίως μετριοπαθείς δεξιοί –αποτελούσαν περίπου το ένα τέταρτο των εκπαιδευτικών– που στράφηκαν προς την ΕΣ. Ειδικότερα, επειδή θεωρούσαν ότι τα ζητήματα που αφορούσαν το κύρος των εκπαιδευτικών δεν είχαν αντιμετωπιστεί σωστά”.
“Το μόνο που μας έχει απομείνει είναι η ΕΣ”
“Πρόκειται για ένα απόσταγμα όσων συναντάς σε εθνική κλίμακα“, συνοψίζει ο Philippe*, καθηγητής οικονομικών και κοινωνικών επιστημών (SES) σε λύκειο της περιοχής της Βανδέας. Αφού ψήφισε τον François-Xavier Bellamy (φιλόσοφος και ευρωβουλευτής με τους Ρεπουμπλικάνους) στις ευρωεκλογές, στράφηκε χωρίς δισταγμό προς την ΕΣ, χωρίς όμως να το διακηρύττει στο σχολείο του. Καθηγητής για πάνω από τριάντα χρόνια, πιστεύει ότι “όταν διδάσκεις, καταλαβαίνεις τη σημασία του σεβασμού, της αυθεντίας και της τάξης. Σκεφτόμαστε επίσης τους εκπαιδευτικούς που κάνουν τη δουλειά τους σε πιο ευαίσθητους τομείς. Η παραδοσιακή Δεξιά δεν ανταποκρίνεται πλέον σε αυτά τα θέματα, πόσο μάλλον η Αριστερά… Το μόνο που έχει απομείνει είναι η ΕΣ».
Η Εθνική Συσπείρωση έχει κάνει πολλές προτάσεις για το θέμα των σχολείων κατά τη διάρκεια της προεκλογικής της εκστρατείας, όπως και στο πρόγραμμά της του 2022. Το τέλος του ενιαίου κολλεγίου, την ενίσχυση της υποχρέωσης των εκπαιδευτικών να παραμένουν ουδέτεροι, την εισαγωγή ελάχιστου ορίου στις ποινές των πειθαρχικών συμβουλίων και την καθιέρωση μιας στολής από το δημοτικό έως το κολλέγιο: “Είναι μια ιδέα της Δημοκρατίας που συμμερίζονται όλο και περισσότεροι εκπαιδευτικοί”, συμφωνεί ο Louis.
Η άφιξη του Gabriel Attal στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας είχε ωστόσο επιτρέψει στην προεδρική πλειοψηφία να λάβει υπόψη της αυτά τα ζητήματα, με την απαγόρευση της αμπάγιας στα σχολεία και τους πειραματισμούς με τις στολές, μεταξύ άλλων. Αλλά αυτό δεν άλλαξε και πολλά”, λέει η Gaëlle*, καθηγήτρια σε ένα λύκειο στο Perpignan. Για τους εκπαιδευτικούς, ο Μακρόν αντιπροσωπεύει τον φιλελευθερισμό και την εξουσία που παραδίνεται στους διευθυντές των σχολείων. Όλα όσα μισούν”.
Ο κοσμικός χαρακτήρας στο επίκεντρο της συζήτησης
Ο σεβασμός στον κοσμικό χαρακτήρα της εκπαίδευσής μετράει πολύ στην επιλογή αυτών των εκπαιδευτικών που ψήφισαν την ΕΣ τις τελευταίες εβδομάδες. “Πολλοί αισθάνονται ότι η Αριστερά δεν είναι πλέον ο εγγυητής της κοσμικότητας και ότι μόνο το κόμμα της Marine Le Pen θα μπορέσει να μας προστατεύσει”, λέει η Gaëlle. Οι δολοφονίες του Samuel Paty το 2020 και του Dominique Bernard τον περασμένο Οκτώβριο από ισλαμιστές τρομοκράτες έχουν δημιουργήσει κλίμα έντασης σε ορισμένες σχολικές αίθουσες. Το επάγγελμα του καθηγητή επηρεάστηκε επίσης από τις απειλές θανάτου κατά του διευθυντή του Lycée Ravel, ο οποίος είχε ζητήσει από μια μαθήτρια να βγάλει τη μαντίλα της στην αυλή τον Μάρτιο του 2023. Επιπλέον έχει αυξηθεί ο αριθμός των αμφισβητήσεων του περιεχομένου της διδασκαλίας.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες οδήγησαν τη Fanny* να στραφεί προς την Εθνική Συσπείρωση. Γι’ αυτή τη Γαλλίδα καθηγήτρια, είναι “αδιανόητο να ψηφίσω Αριστερά, γιατί αυτό το κόμμα έχει πάψει να είναι υπερήφανο για την αγάπη της πατρίδα του”. “ Αγαπώ τη γαλλική λογοτεχνία, αγαπώ τη γαλλική γλώσσα, αγαπώ την ιστορία της χώρας μου. Ο ίδιος ο σκοπός της δουλειάς μου είναι να μεταδώσω αυτό το πάθος. Αν δεν δώσουμε στα παιδιά κάτι που να τα κάνει να αγαπήσουν τη Γαλλία, θα στραφούν σε κάτι άλλο”, προειδοποιεί.
Άλλοι, πιο αναποφάσιστοι, δυσκολεύονται να δεχτούν την ιδέα να ρίξουν ένα ψηφοδέλτιο του ΕΣ στην κάλπη την επόμενη Κυριακή, αλλά είναι εξίσου διατεθειμένοι να μπλοκάρουν το Νέο Λαϊκό Μέτωπο. ” Πάντα ψήφιζα κατά της ακροδεξιάς, αλλά μπροστά στην Ανυπότακτη Γαλλία, μου είναι αδύνατο να επιλέξω. Θα μπορούσα να είχα ψηφίσει Σοσιαλιστικό Κόμμα ή Πράσινους, αλλά η θέση τους μετά τις 7 Οκτωβρίου ήταν απαγορευτική. Όπως πολλοί Γάλλοι, οι εκπαιδευτικοί σαν κι εμένα είναι λίγο χαμένοι”, λέει η Lucie από το σχολείο της στην περιοχή του Παρισιού.
*Τα ονόματα έχουν αλλάξει.
