Ο Σεργκέι Καραγκάνοφ, είναι διδάκτορας της Ιστορίας, Ομότιμος Καθηγητής, Ακαδημαϊκός επόπτης της Σχολής Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων. Το κείμενο του δημοσιεύθηκε αρχικά στη ρωσική οικονομική εφημερίδα Profile (13 Ιουνίου 2023) και εν συνεχεία γνώρισε ευρύτερη δημοσιότητα καθώς κυκλοφόρησε από το Συμβούλιο Εξωτερικής και Αμυντικής Πολιτικής της Ρωσίας του οποίου ο Καραγκάνοφ είναι επίτιμος Πρόεδρος. Ο Καραγκάνοφ, ένας από τους επιδραστικότερους συμβούλους της ρωσικής προεδρίας, προτείνει, χρησιμοποιώντας γεωπολιτικού και πολιτισμικού χαρακτήρα επιχειρήματα, τη χρήση πυρηνικών όπλων στην Ανατολική Ευρώπη, ώστε η Δύση και οι ΗΠΑ να αναγκαστούν να υποταχθούν και η Ρωσία να πάρει οριστικά διαζύγιο από τον δυτικό κόσμο.
νέος Ερμής ο Λόγιος
Η προτεινόμενη λύση
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι έχουμε έναν σκληρό αγώνα μπροστά μας. Θα πρέπει να λύσουμε τα εναπομείναντα εσωτερικά προβλήματα: να απαλλαγούμε επιτέλους από τον δυτικοκεντρισμό, που έχει κατακαθίσει στο μυαλό μας, αλλά και από τους δυτικόφιλους στη διοίκηση, τους κομπραδόρους και τις χαρακτηριστικές αντιλήψεις τους (και η Ευρώπη μας βοηθάει σε αυτό).
Είναι καιρός να ολοκληρώσουμε την τριακοσίων χρόνων πορεία μας στην Ευρώπη, η οποία βέβαια μας έδωσε πολύ χρήσιμες εμπειρίες και βοήθησε στη δημιουργία του σπουδαίου μας πολιτισμού. Φυσικά και θα διατηρήσουμε προσεκτικά την ευρωπαϊκή μας κληρονομιά. Αλλά είναι καιρός να στραφούμε οίκαδε και στον πραγματικό εαυτό μας, να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε τη συσσωρευμένη εμπειρία για να χαράξουμε τη δική μας πορεία. Το υπουργείο Εξωτερικών προχώρησε πρόσφατα σε ένα σημαντικό βήμα ως προς αυτό, αντιμετωπίζοντας τη Ρωσία με τους όρους ενός κράτους-πολιτισμός, στο πλαίσιο της Στρατηγικής Αντίληψης για την Εξωτερική Πολιτική. Θα πρόσθετα, έναν πολιτισμό των πολιτισμών, ανοιχτό προς τον Βορρά και τον Νότο, τη Δύση και την Ανατολή. Οι κύριες κατευθύνσεις της ανάπτυξής μας σήμερα είναι προφανώς ο Νότος και ο Βορράς· πρωτίστως, όμως, είναι η Ανατολή.
Η αντιπαράθεση με τη Δύση σχετικά με την Ουκρανία, ανεξάρτητα από το πώς θα τελειώσει, δεν πρέπει να μας αποσπά από τη στρατηγική εσωτερικευτική κίνηση –πνευματική, πολιτιστική, οικονομική, πολιτική και στρατιωτικοπολιτική– προς τα Ουράλια, τη Σιβηρία και τον Μεγάλο Ωκεανό. Χρειαζόμαστε μια νέα ουραλοσιβηρική στρατηγική, που προϋποθέτει πολλά ανανεωτικά έργα, συμπεριλαμβανομένης, προφανώς, και της δημιουργίας μιας τρίτης πρωτεύουσας στη Σιβηρία. Αυτό το κίνημα πρέπει να ενταχθεί στην ατζέντα των προσπαθειών που είναι απολύτως απαραίτητες σήμερα, ώστε να διατυπώσουμε το ρωσικό μας όνειρο – την εικόνα της Ρωσίας και του κόσμου που θέλουμε να δούμε.
Εγώ, και πολλοί άλλοι, έχουμε γράψει πολλές φορές ότι χωρίς μια μεγάλη ιδέα τα μεγάλα κράτη χάνουν το μεγαλείο τους ή απλώς εξαφανίζονται. Η ιστορία είναι σπαρμένη με τις σκιές και τους τάφους των δυνάμεων που απώλεσαν μια τέτοια ιδέα. Αυτή πρέπει να δημιουργηθεί από τα πάνω, χωρίς να περιμένουμε να ξεπηδήσει μόνη της από τα κάτω, όπως κάνουν οι ανόητοι και οι τεμπέληδες. Πρέπει να ταιριάζει με τις θεμελιώδεις αξίες και τις φιλοδοξίες των ανθρώπων και, το σημαντικότερο, να μας οδηγήσει όλους μπροστά. Αλλά είναι ευθύνη των ελίτ και της ηγεσίας της χώρας να την διατυπώσουν. Η καθυστέρηση σε αυτό το θέμα υπήρξε ασυγχώρητα μεγάλη.
Αλλά για να έρθει το μέλλον, είναι απαραίτητο να κατανικηθεί η διαβολική αντίσταση των δυνάμεων του παρελθόντος –της Δύσης– που, αν δεν συντριβεί, σχεδόν σίγουρα και αναπόφευκτα θα οδηγήσει τον κόσμο σε έναν πλήρους κλίμακας και, πιθανώς, τελευταίο για την ανθρωπότητα παγκόσμιο πόλεμο.
Και αυτό με φέρνει στο πιο δύσκολο μέρος αυτού του άρθρου. Μπορούμε να συνεχίσουμε να παλεύουμε για άλλον έναν, δύο ή τρεις χρόνους, θυσιάζοντας χιλιάδες χιλιάδων από τους καλύτερους άνδρες μας, και εξοντώνοντας δεκάδες και εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που ζουν στις περιοχές οι οποίες τώρα περιλαμβάνονται στην Ουκρανία, και έχουν πέσει σε μια τραγική ιστορική παγίδα. Αλλά αυτή η στρατιωτική επιχείρηση δεν μπορεί να τελειώσει με μια αποφασιστική νίκη, εάν η Δύση δεν υποχωρήσει στρατηγικά, ή ακόμα και αν δεν συνθηκολογήσει: να εξαναγκαστεί να εγκαταλείψει τις προσπάθειές της να αντιστρέψει την ιστορία και να διατηρήσει την κυριαρχία της, και να επικεντρωθεί στον εαυτό της και στην παρούσα πολυεπίπεδη κρίση της. Για να το διατυπώσουμε πιο ωμά, η Δύση θα πρέπει να κάτσει στα αβγά της ώστε η Ρωσία και ο κόσμος να προχωρήσουν ανεμπόδιστα μπροστά.
Είναι απαραίτητο, επομένως, να αφυπνίσουμε το ένστικτο της αυτοσυντήρησης που έχει χάσει η Δύση, ώστε να πειστεί ότι οι απόπειρές της να φθείρει τη Ρωσία με τον εξοπλισμό των Ουκρανών αποβαίνουν και για την ίδια αντιπαραγωγικές. Θα πρέπει να καταστήσουμε την πυρηνική αποτροπή και πάλι πειστικό επιχείρημα, μειώνοντας τις προϋποθέσεις για τη χρήση πυρηνικών όπλων, καθώς μέχρι τώρα υπήρξαν υπέρ του δέοντος αυστηρές. Επίσης οφείλουμε να ανέβουμε γρήγορα, αλλά και με κάποια σύνεση, στα επίπεδα της κλιμάκωσης/αποτροπής. Τα πρώτα βήματα έχουν ήδη πραγματοποιηθεί με τις σχετικές δηλώσεις του Ρώσου Προέδρου, και άλλων ηγετών: η αναγγελθείσα ανάπτυξη πυρηνικών όπλων και των εκτοξευτών τους στη Λευκορωσία, ή η αυξημένη ετοιμότητα των δυνάμεων στρατηγικής αποτροπής. Εντούτοις, υπάρχουν πολλά επίπεδα που πρέπει να διανύσουμε σε αυτήν την κλίμακα. Έχω μετρήσει τουλάχιστον είκοσι, περίπου. Τα πράγματα ίσως επίσης να φτάσουν στο σημείο που θα πρέπει να παροτρύνουμε τους συμπατριώτες μας και όλους τους ανθρώπους με καλή θέληση να εγκαταλείψουν τους τόπους διαμονής τους κοντά σε εγκαταστάσεις που μπορεί να καταστούν στόχοι και βρίσκονται σε χώρες που παρέχουν άμεση υποστήριξη στο καθεστώς-μαριονέτα του Κιέβου.
Ο εχθρός πρέπει να γνωρίζει ότι είμαστε έτοιμοι να πραγματοποιήσουμε ένα προληπτικό χτύπημα ως αντίποινα για όλες τις τρέχουσες και προηγούμενες επιθετικές του ενέργειες, προκειμένου να αποτρέψουμε μια διολίσθηση προς έναν παγκόσμιο θερμοπυρηνικό πόλεμο.(υπογρ. του μεταφραστή).
Έχω πει και γράψει πολλές φορές ότι, αν οικοδομήσουμε σωστά μια στρατηγική εκφοβισμού και αποτροπής, ακόμα και αν περιλαμβάνει τη χρήση πυρηνικών όπλων, ο κίνδυνος ενός πυρηνικού «αντίποινου», ή οποιουδήποτε άλλου χτυπήματος, στην επικράτειά μας μπορεί να μειωθεί στο απολύτως ελάχιστο. Μόνο ένας τρελός, που πάνω απ’ όλα μισεί την Αμερική, θα τολμούσε να προβεί σε κάποια αντεπίθεση προς «υπεράσπιση» των Ευρωπαίων, θέτοντας έτσι τη χώρα του σε κίνδυνο και θυσιάζοντας το Πόζναν αντί για τη Βοστώνη. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη το γνωρίζουν πολύ καλά· απλώς προτιμούν να μην το σκέφτονται. Εμείς οι ίδιοι ενθαρρύνουμε αυτήν την απερισκεψία με τη δική μας φιλειρηνική ρητορική. Μελετώντας την ιστορία της αμερικανικής πυρηνικής στρατηγικής, έμαθα ότι, αφού εν τέλει η ΕΣΣΔ απέκτησε την πειστική ικανότητα να ανταποκριθεί σε ένα πυρηνικό χτύπημα, η Ουάσιγκτον δεν εξέτασε σοβαρά τη δυνατότητα χρήσης πυρηνικών όπλων εναντίον της – αν και μπλόφαρε φλερτάροντας δημοσίως με μια τέτοια ιδέα. Αν εξέτασαν ποτέ στα σοβαρά μια τέτοια πιθανότητα, το έκαναν στο ενδεχόμενο προέλασης των σοβιετικών στρατευμάτων προς τη Δυτική Ευρώπη. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι οι καγκελάριοι Κολ και Σμιτ διέφυγαν στα πυρηνικά τους καταφύγια με το που τέθηκε το ζήτημα μιας τέτοιας υλοποίησης, ακόμα και σε επίπεδο στρατιωτικών ασκήσεων.
Πρέπει να ανεβούμε αρκετά γρήγορα την κλίμακα αποτροπής/κλιμάκωσης. Δεδομένης της τροχιάς που έχει πάρει η Δύση –την επίμονη παρακμή των ελίτ της –, κάθε επόμενη κίνησή της θα είναι ακόμη πιο απερίσκεπτη και πιο ιδεολογικά φορτισμένη από τις προηγούμενες. Δεν περιμένουμε πιο υπεύθυνους και λογικούς ηγέτες να ανέλθουν στην εξουσία στο εγγύς μέλλον. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο μετά από μια κάθαρση, αφού οι φιλοδοξίες τους εγκαταλειφθούν.
Δεν πρέπει να επαναλάβουμε το «ουκρανικό σενάριο». Επί ένα τέταρτο του αιώνα, δεν ακούγαμε αυτούς που προειδοποιούσαν ότι η επέκταση του ΝΑΤΟ θα οδηγούσε σε πόλεμο και προσπαθούσαμε να καθυστερήσουμε και να «διαπραγματευτούμε». Ως αποτέλεσμα, προέκυψε μια σφοδρή ένοπλη σύγκρουση. Το τίμημα της αναποφασιστικότητάς μας θα είναι υψηλότερο κατά μία τάξη μεγέθους.
Τι θα συμβεί όμως εάν οι αντίπαλες χώρες δεν κάνουν πίσω; Και αν έχουν χάσει εντελώς το ένστικτο της αυτοσυντήρησης; Σε αυτήν την περίπτωση, θα πρέπει να χτυπήσουμε ένα σωρό στόχους, σε μια σειρά από χώρες, για να επαναφέρουμε όσους έχουν χάσει τα λογικά τους.
Ηθικά, αυτή είναι μια απαίσια επιλογή, καθώς θα χρησιμοποιήσουμε το όπλο του Θεού, καταδικάζοντας έτσι τον εαυτό μας σε σοβαρές πνευματικές απώλειες. Αλλά, αν δεν το κάνουμε αυτό, όχι μόνο η Ρωσία μπορεί να πεθάνει, αλλά πιθανότατα ολόκληρος ο ανθρώπινος πολιτισμός θα πάψει να υπάρχει.
Αυτή την επιλογή καλούμαστε να την κάνουμε μόνοι μας. Αρχικώς, φίλοι και συμπαθούντες δεν θα μας στηρίξουν. Αν ήμουν Κινέζος, δεν θα ήθελα η παρούσα σύγκρουση να τελειώσει πολύ σύντομα και απότομα, γιατί απασχολεί δυνάμεις των ΗΠΑ και δίνει στην Κίνα την ευκαιρία να συγκεντρώσει τις δικές της για μια αποφασιστική μάχη, άμεση ή, σύμφωνα με τις καλύτερες διδαχές του Σουν Τζου, αναγκάζοντας τον εχθρό να υποχωρήσει χωρίς να εμπλακεί σε αυτήν. Θα ήμουν επίσης αντίθετος στη χρήση πυρηνικών όπλων, διότι η κλιμάκωση της αντιπαράθεσης σε πυρηνικό επίπεδο θα σήμαινε μια στροφή σε ένα πεδίο όπου η χώρα μου (η Κίνα) είναι ακόμα αδύναμη. Επιπλέον, η αποφασιστική δράση δεν συνάδει με τη φιλοσοφία της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία δίνει έμφαση στους οικονομικούς παράγοντες (την ίδια στιγμή που χτίζει την στρατιωτική της ισχύ) ενώ αποφεύγει τις άμεσες αντιπαραθέσεις. Θα υποστήριζα τον σύμμαχο, εξασφαλίζοντας τα νώτα του, αλλά θα κρυβόμουν πίσω του χωρίς να ανακατεύομαι στη μάχη. (Από την άλλη, βέβαια, ίσως να μην καταλαβαίνω επαρκώς αυτήν τη φιλοσοφία και να αποδίδω λανθασμένα κίνητρα στους Κινέζους φίλους μας).
Αν η Ρωσία κατάφερνε ένα πυρηνικό χτύπημα, ίσως οι Κινέζοι να το καταδίκαζαν, αλλά κρυφά θα χαιρόντουσαν που τραυματίστηκε η φήμη και η θέση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Και ποια θα ήταν η αντίδρασή μας αν (θου κύριε…) το Πακιστάν χτυπούσε την Ινδία ή το αντίστροφο; Θα αναστατωνόμασταν και θα λυπούμασταν για τη διάρρηξη του πυρηνικού ταμπού. Και τότε θα αρχίζαμε να βοηθάμε τους πληγέντες και να κάνουμε τις απαραίτητες τροποποιήσεις του πυρηνικού μας δόγματος.
Για την Ινδία και άλλες χώρες της Παγκόσμιας Πλειοψηφίας, συμπεριλαμβανομένων όσων διαθέτουν πυρηνικά (Πακιστάν, Ισραήλ), η χρήση πυρηνικών όπλων είναι επίσης απαράδεκτη τόσο για ηθικούς όσο και για γεωστρατηγικούς λόγους. Αν χρησιμοποιηθούν και χρησιμοποιηθούν «επιτυχώς», αυτό θα σπάσει το πυρηνικό ταμπού – την ιδέα ότι τα πυρηνικά δεν δύνανται να χρησιμοποιούνται σε καμιά περίπτωση και ότι η χρήση τους θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε έναν παγκόσμιο πυρηνικό Αρμαγεδδώνα. Έτσι, σε περίπτωση χρήσης πυρηνικών όπλων, δεν θα μπορούσαμε να στηριχτούμε στην άμεση υποστήριξη των φίλων μας, ακόμα και αν πολλές χώρες του Παγκόσμιου Νότου θα ένιωθαν ανακούφιση για την ήττα των πρώην καταπιεστών τους, που τους λήστεψαν, διέπραξαν γενοκτονίες και τους επέβαλαν μια ξένη κουλτούρα.
Αλλά τελικά οι νικητές δεν δικάζονται. Και οι σωτήρες δέχονται ευχαριστίες. Η ευρωπαϊκή πολιτική κουλτούρα δεν διακρίνεται για την καλή της μνήμη. Ο υπόλοιπος κόσμος, όμως, θυμάται με ευγνωμοσύνη πώς βοηθήσαμε τους Κινέζους να απελευθερωθούν από τη βάναυση ιαπωνική κατοχή και πώς βοηθήσαμε τις αποικίες να απελευθερωθούν από τον αποικιακό ζυγό. Ακόμη και αν δεν μας κατανοήσουν ευθύς αμέσως, θα υπάρξουν ακόμη περισσότερα κίνητρα για να αναπτύξουν τον εαυτό τους.
Ωστόσο, ακόμα είναι πολύ πιθανό να μπορέσουμε να νικήσουμε, να επαναφέρουμε τον εχθρό μας στη λογική και να τον αναγκάσουμε να υποχωρήσει χωρίς να καταφύγουμε σε ακραία μέτρα. Λίγα χρόνια αργότερα, θα συνταχθούμε εμείς πίσω από την Κίνα, που θα βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας τον αγώνα της εναντίον τους. Σε αυτήν την περίπτωση, θα είναι εφικτό να αποφευχθεί ένας μεγάλος πόλεμος. Μαζί θα κερδίσουμε προς όφελος όλων, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων που ζουν στις δυτικές χώρες.
Και τότε η Ρωσία και η ανθρωπότητα θα έχουν αντέξει παρά τις δυσκολίες και θα τους επιτραπεί να πορευτούν προς το μέλλον, ένα μέλλον που φαίνεται αρκετά φωτεινό, πολυπολικό, πολυπολιτισμικό, πολύχρωμο και δίνει σε χώρες και λαούς την ευκαιρία να χτίσουν το δικό τους μέλλον, αλλά και ένα μέλλον κοινό.
Μετάφραση: Μαριάννα Δεσύπρη, Επιμέλεια Γιώργος Καραμπελιάς
2 ΣΧΟΛΙΑ
Ο Θεός να βάλει το χέρι του . Οταν γίνεται πλέον πολιτική η χρήση των όπλων που υποτίθεται αναπτύχθηκαν γιανα μην χρησιμοποιηθούν ποτέ, τότε το μέλλον της ανθρωπότητας είναι η ολοκληρωτική καταστροφή της.
Οξυδερκές στα επιμέρους σημεία του αλλά στο σύνολο, τι να πρωτοθαυμάσει κανείς; τη μονομανή ιδέα του αυτοκρατορικού μεγαλείου, του έσχατου κυνισμού, ή του γεωπολιτικού μεσσιανισμού και της θεόθεν επενέργειας; Σιβηροσινικό ντους…