Του Γιώργου Καραμπελιά από το capital.gr
Η πολιτισμική και πολιτική στροφή της Νέας Δημοκρατίας στην Ελλάδα που εκφράστηκε με την επιλογή Τασούλα για την Προεδρία της Δημοκρατίας και Κακλαμάνη για την Προεδρία της Βουλής συνδέεται προφανώς με τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις –την υποχώρηση της Νέας Δημοκρατίας στις Ευρωεκλογές ως συνέπεια της ψήφισης του νόμου για τα ομόφυλα ζευγάρια και την κριτική Καραμανλή και Σαμαρά στην πολιτική της κυβέρνησης.
Ωστόσο έχει την αφετηρία της, κατ’ εξοχήν, στη μεγάλη στροφή που παρατηρείται σε όλη την Ευρώπη αλλά και στις Ηνωμένες πολιτείες ενάντια στη λεγόμενη Woke ατζέντα. Μια στροφή προς συντηρητικότερες πολιτικές κατευθύνσεις που κάποτε φθάνει να παίρνει και ακροδεξιά και αντιδραστικά χαρακτηριστικά.
Έτσι στις ιταλικές εκλογές αναδείχθηκε η Μελόνι ως πρωθυπουργός, στη Γαλλία το κόμμα της Λεπέν φθάνει τα 35% έως 37% των ψήφων στην Αυστρία έχουμε ακροδεξιό καγκελάριο, στην Ολλανδία κυριαρχεί ο Ντε Βίλντερς, στη Γερμανία ενισχύεται το AfD και στη Βρετανία ο Φάραντζ κ.οκ. Κορύφωση αυτού του φαινομένου αποτελεί η εκλογή Τραμπ για δεύτερη φορά στην προεδρία της υπερδύναμης.
Πρόκειται για ένα ρεύμα που σαρώνει κυριολεκτικά ολόκληρη τη Δύση, καθώς οι λεγόμενες προοδευτικές αλλά και οι φιλελεύθερες δυνάμεις, στην πράξη όλες οι συστημικές πολιτικές δυνάμεις, εγκατέλειψαν τα ζητήματα της μετανάστευσης, ταυτότητας, οικογένειας φύλου, εντελώς. Αντίθετα υιοθέτησαν τη λογική που αποκαλείται γουοκισμός – ανοιχτά σύνορα, δεν υπάρχουνε βιολογικά φύλα και το φύλο είναι κοινωνική κατασκευή και ούτω καθεξής. Με συνέπεια, επειδή στο θεσμικό πολιτικό σύστημα δεν υπήρχαν αρκετές δυνάμεις για να εκφράσουν την αντίδραση της πλειοψηφίας των ανθρώπων απέναντι σε αυτό το φαινόμενο που διογκώνεται τα τελευταία χρόνια, αναπτύχθηκαν κόμματα αντισυστημικά και ακροδεξιά τα οποία όχι μόνο κατέκτησαν την εξουσία, αλλά όπως συνέβη στην περίπτωση της εκλογής Τραμπ, ορίζουν και την ιδεολογική ατζέντα σε παγκόσμια κλίμακα.
Παράλληλα, μέσα στο κλίμα της άρνησης των “κατεστημένων” πολιτικών ιδεολογιών αναπτύσσεται και μια έντονη αντισυστημική ή εξωσυστημική λογική και στο πεδίο των οικονομικών και των διεθνών σχέσεων. Οι διεθνείς σχέσεις, σε μια ακραία εκδοχή του γεωπολιτικού “ρεαλισμού”, ορίζονται με αποκλειστικό κριτήριο την ισχύ και απορρίπτονται οι οποιοιδήποτε κανόνες. Η Ρωσία μπορεί να διαμελίσει την Ουκρανία, απλώς διότι μπορεί να το κάνει, η Τουρκία μπορεί να εισβάλει στη Συρία ή στο Ιράκ εναντίον των Κούρδων κ.λπ.
Δηλαδή έχουμε μια σοβαρή αναλογία με ό,τι συνέβαινε στον μεσοπόλεμο όταν ανέβηκε ο ναζισμός και ο φασισμός ως αντίδραση απέναντι στα επαναστατικά κινήματα και στην ηθική και πολιτική διάλυση που χαρακτήριζε τις κοινωνίες μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο – ας θυμηθούμε το Μπερλίν Αλεξάντερπλατς. Και σήμερα ορισμένες αντιδράσεις αποκτούν ήδη φασίζοντα χαρακτηριστικά, όπως στην Αυστρία και τη Γερμανία όπου διεκδικείται ανοικτά η συνέχεια με τον Χίτλερ ενώ ανάλογες τάσεις θα διαπιστώσουμε σε ένα μέρος των υποστηρικτών του Τραμπ.
Αυτή η εξέλιξη ενέχει πάρα πολλούς κινδύνους ειδικά για την Ευρώπη διότι συνδέεται με ένα νέο ιμπεριαλισμό που είχαμε δεκαετίες να αντικρίσουμε, δηλαδή ο Τραμπ θέλει να προσαρτήσει τον Καναδά, τη Γροιλανδία, τον Παναμά, έχει δηλαδή μία λογική επέκτασης όχι μόνο οικονομικής, αλλά ακόμα και γεωγραφικής γεγονός που έχουμε να το δούμε στη Δύση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Συναφώς, από μια λογική που εξέτρεφε ουσιαστικά την αποσύνθεση της Δύσης, γιατί εκεί οδηγούσε η λογική των νεοφιλελεύθερων της Δεξιάς, και πρωτίστως της Αριστεράς, κινδυνεύουμε να περάσουμε σε ένα άλλο άκρο. Αρχίζει δηλαδή να διογκώνεται ένα άλλο κύμα και το οποίο πολλοί συμπατριώτες μας δεν το κατανοούν, διότι, στην αντίθεση τους με τον γουοκισμό και την κυρίαρχη εθνομηδενιστική κουλτούρα, πολλοί, κυρίως λαϊκοί άνθρωποι, λένε καλύτερα να έρθει ο Τραμπ. Ξεχνούν έτσι ότι ο Tραμπ είναι ο στενός φίλος του Ερντογάν και ότι υιοθετεί τη λογική, “εμείς μιλάμε με όποιον είναι δυνατός”. Γι’ αυτό και διακηρύσσει πως “θα τα βρει” με τον Πούτιν και “θα λύσει” το πρόβλημα, δηλαδή θα γίνει εγχείρηση στην Ουκρανία χωρίς αναισθητικό.
Το σημαντικότερο, είναι ότι ουσιαστικά αρνείται την υπόσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρώπης γενικότερα· είναι χαρακτηριστικό ότι στην τελετή “ενθρόνισης” δεν είναι καλεσμένοι ούτε η Φον ντερ Λάϊεν, ούτε ο Μακρόν, ούτε ο Στάρμερ, δηλαδή οι θεσμικές εκφράσεις της ΕΕ και της Βρετανίας, αλλά μόνο οι ακροδεξιοί φίλοι του –από τη Γαλλία ούτε καν η Λεπέν, αλλά μόνο ο Ερίκ Ζεμούρ–, ο Νάϊτζελ Φάραντζ από τη Βρετανία, ο άνθρωπος που οδήγησε στο Μπρέξιτ, οι ηγέτες του AfD από τη Γερμανία κ.λπ.
Ο Τραμπ εγκαινιάζει την προεδρία του αρνούμενος επί της ουσίας την παραδοσιακή σχέση ΗΠΑ-Ευρώπης, όπου οι ΗΠΑ λειτουργούσαν στα πλαίσια της Δύσης ως primus inter pares, έστω και αν ήταν πολύ ισχυρότερες, θέλοντας να καθιδρύσει μια μονοδιάστατη σχέση υποταγής της Ευρώπης, χωρίς καν τις όποιες διπλωματικές συμβάσεις. Η Ευρώπη θα πρέπει ουσιαστικά να διαλυθεί ως συλλογικό εγχείρημα και οι ευρωπαϊκές χώρες να μεταβληθούν σε μια “ζώνη” όπως ήταν κάποτε η Σοβιετική Ένωση με την Ανατολική Ευρώπη. Αντίθετα, το γεγονός της “ενθρόνισης” θα είναι η παρουσία του Μασκ, του Ζούκεμπεργκ και όλων των άλλων ολιγαρχών του ψηφιακού κόσμου.
Αυτό το νέο μοντέλο, το οποίο θέλει να επιβάλει ο Τραμπ στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ευρώπη, στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα, καθώς τα τελευταία 30 χρόνια η Αμερική αναπτύσσεται ταχύτερα οικονομικά και πληθυσμιακά. Ας αναλογιστούμε πως το 1950 η Αμερική είχε 150 εκατομμύρια κατοίκους (και οι δύο Γερμανίες 80) και τώρα έχει 341 εκατ. ενώ η Ευρώπη καρκινοβατεί οικονομικά και έχει αρχίσει να συρρικνώνεται πληθυσμιακά. Επιπλέον, οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μεταναστευτικά ρεύματα κατ’ εξοχήν από τους ενσωματώσιμους χριστιανικούς πληθυσμούς της Λατινικής Αμερικής και όχι από το ισλάμ, όπως η Ευρώπη. Τέλος, οι Ευρωπαίοι δεν δείχνουν την απαραίτητη συνοχή ώστε να συγκροτήσουν έναν πόλο που θα αποκρούσει τον τουρκικό κίνδυνο και τη Ρωσία και θα συνομιλεί ως ίσος προς ίσο με τις ΗΠΑ. Και ο Τραμπ, με τον “ρεαλισμό” του, έρχεται να καταγράψει πολιτικά αυτή τη μεγάλη διαφορική ισχύ.
Τουτέστιν κινδυνεύουμε να πέσουμε από τη Σκύλλα στη Χάρυβδη. Αν ο γουοκισμός ήταν η Σκύλλα, δηλαδή η διάλυση των αξιών των κοινωνιών της Δύσης, η Χάρυβδη είναι το άλλο άκρο – εκεί όπου δεν υπάρχει πια κανόνας, δεν υπάρχει διεθνές δίκαιο, υπάρχει μόνο γυμνή βία. Κάτι που για την Ελλάδα και την Κύπρο είναι ιδιαίτερα προβληματικό, διότι η Ελλάδα, και προπαντός η Κύπρος, όντας πολύ πιο αδύναμες πληθυσμιακά από την Τουρκία, στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό , παράλληλα με τους εξοπλισμούς τους, στο διεθνές δίκαιο και τις διεθνείς συμμαχίες.
Ελπίζω πως η Ευρώπη, κάτω από την πίεση του Τραμπ και της οικονομικής πραγματικότητας, θα επιταχύνει τη συγκρότηση μιας ενιαίας αμυντικής, οικονομικής και διπλωματικής πολιτικής, γιατί διαφορετικά δεν πρόκειται να επιβιώσει. Έστω δια της βίας, ως “μαμής της ιστορίας”, θέλω να ελπίζω ότι θα επιλεγεί ένας δρόμος που θα αποφεύγει και τη Σκύλλα του γουοκισμού, που διέλυσε εσωτερικά την Ευρώπη, και την ακροδεξιά Χάρυβδη.
Όπως ο Οδυσσέας δέθηκε πάνω στο κατάρτι για να μην υπακούσει στο κάλεσμα των Σειρήνων, είναι υποχρεωμένη και η Ελλάδα και η Ευρώπη να ακολουθήσουν ένα δρόμο διαφυγής και αν δεν το κάνουν η τιμή είναι υποταγή και θάνατος.
