του Στέφανου Μανώλη*
Πήγα να δω την παράσταση Αμμόχωστος Δεσμώτισσα στο Μαρκίδειο θέατρο στην Πάφο, που ανεβάζεται αυτές τις μέρες σε όλες τις πόλεις της ελεύθερης Κύπρου στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την συμπλήρωση 50 χρόνων από την εισβολή και κατοχή του 36,2% του εδάφους του νησιού από την επεκτατική Τουρκία.
Μερικές παρατηρήσεις:
1. Η αίθουσα ήταν κατάμεστη που σημαίνει ότι ο κόσμος δεν είναι απαθής σε ιστορικά, εθνικά, πολιτιστικά καλέσματα.
2. Η μουσική, οι στίχοι, και γενικώς το στήσιμο της παράστασης, δείχνουν ότι στο νησί μας υπάρχουν πολύ καλοί μουσικοί και οργανωτές παραστάσεων, που μπορούν να παρουσιάσουν την δουλειά τους με αξιοπρέπεια σε όλα τα μέρη του ελληνισμού, τουλάχιστον.
3. Το ύφος της μουσικής και οι στίχοι (παρακολούθησα μόνο τα πρώτα 60 λεπτά – θα εξηγήσω σε λίγο το γιατί) σε σχέση με το μεγάλο θέμα Αμμόχωστος, ήταν ένα από τα ίδια που ακούμε τα τελευταία 50 χρόνια μετά την εισβολή (με εξαίρεση τον πρώτο καιρό μετά την εισβολή απ’ τα τραγούδια κυρίως του Θεοδωράκη). Δηλαδή τίποτα το επαναστατικό ή τίποτα που να καλεί σε αλλαγή πορείας προς απελευθερωτικό αγώνα, παρά, ως συνήθως, μοιρολόι για την κακή μας μοίρα και το κακό που μας βρήκε.
4. Πλην του μαέστρου/πιανίστα που έβγαζε με τις κινήσεις και το ύφος του θετική ενέργεια, και τον ντράμερ που στιγμές χαμογελούσε, όλοι οι υπόλοιποι πρωταγωνιστές της παράστασης ήταν σκυθρωποί, μελαγχολικοί έως καταθληπτικοί. Δεν σου έβγαζαν θετική αλλά μάλλον αρνητική ενέργεια.
5. Μία ώρα από την έναρξη της παράστασης, στο εναλλασσόμενο φόντο στον πίσω τοίχο της σκηνής, στην πλάτη των πρωταγωνιστών της παράστασης, βλέπουμε την λέξη Serife (αν δεν κάνω λάθος), και ακούμε τον αφηγητή να μας μιλά για την Τουρκοπούλα Serife και άλλα Τουρκόπουλα που σκότωσαν οι Μπλέ Λύκοι, υπονοώντας Έλληνες της Κύπρου. Η πρόζα τελείωσε με ανάθεμα στους καταραμένους εθνικισμούς.
Είχα ήδη πάρει την απόφαση μου. Η πρόζα τελείωσε, το κοινό ως συνήθως χειροκρότησε. Δεν χειροκρότησα, και έφυγα αμέσως εκνευρισμένος.
Συμπεράσματα: Μετά από μισό αιώνα εισβολής και κατοχής, δεν έχουμε ακούσει ούτε μια σταράτη κουβέντα για αλλαγή πορείας, για κάτι επαναστατικό, για την ανάγκη αρχής ενός απελευθερωτικού αγώνα, μακράς διάρκειας που να συνεπάρει και να ενώσει τους απανταχού Έλληνες. Μετά από μισό αιώνα που απλά κλαίμε την μοίρα μας, και που καλούμε άλλους να πολεμήσουν για μας, όπως τον Πενταδάχτυλο που θα τους αποσείσει ή ένα αέρα που θα φυσήσει, μετά από αυτά που μας λέει ότι θα μας κάνει ο Ερτογάν, σε ξηρά και θάλασσα από το Παραλίμνι ως την Αλεξανδρούπολη, αλλά και αυτά που ήδη κάνει στην νεκρή ζώνη, στην κυπριακή ΑΟΖ, στο Αιγαίο, μετά από 1000 χρόνια που γνωρίζουμε ποιοι και τί είναι οι Τούρκοι, και βεβαίως εν μέσω της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων που διαμορφώνεται από τους Πούτιν και Τραμπ, βασισμένη στην ισχύ και όχι σε κανόνες δικαίου, ερχόμαστε εμείς τα ίδια τα θύματα της εισβολής του 1974 να εξισώνουμε εθνικισμούς. Λες και εμείς επιτεθήκαμε στους Τούρκους είτε το 1571 στην πρώτη εισβολή των Οθωμανών στο νησί είτε το 1974.
Εύχομαι οι πολύ ταλαντούχοι Κύπριοι και Ελλαδίτες μουσικοί και άνθρωποι του πολιτισμού να αρχίσουν να γράφουν μουσική και έργα που δεν θα μοιρολατρούν, δεν θα εξισώνουν θύτες και θύματα, αλλά θα ανυψώνουν το εθνικό φρόνημα των απανταχού Ελλήνων και θα καλούν σε ανατροπή των δεδομένων με όλα τα μέσα, συμπεριλαμβανομένου απελευθερωτικού αγώνα, με κάθε θυσία, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της ζωής μας. Όπως θα έκανε άλλωστε, οποιοσδήποτε λαός και έθνος που του καταπατούν συστηματικά τα εδάφη και την αξιοπρέπεια.
*Dr ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΑΝΩΛΗΣ – Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου s.manolis@sms.ed.ac.uk
