Νέα κυκλοφορία: Τό Βυ­ζάν­τι­ο ὅ­πως τό εἶ­δαν οἱ Ἄ­ρα­βες

529

Συγγραφέας: Νάντια Μαρία Ἔλ Σέϊχ

Ἐπιμέλεια – Μετάφραση – Παραρτήματα: Νίκος Κελέρμενος

Σελ. 345

Εναλλακτικές Εκδόσεις

Σέ μί­α ἐ­πο­χή πού ἔ­χει πα­ρα­τη­ρη­θεῖ ἔ­κρη­ξη στόν το­μέ­α τῆς ἔ­ρευ­νας γιά τόν «ἄλ­λο» καί τίς σχέ­σεις Ἀ­ρά­βων-Βυ­ζαν­τι­νῶν, ἡ μο­νο­γρα­φί­α τῆς Νάν­τι­α Ἔλ Σέ­ϊχ εἶ­ναι ἰ­δι­αι­τέ­ρως ἐ­πί­και­ρη καί πο­λύ εὐ­πρόσ­δε­κτη. Πα­ρό­τι τό θέ­μα τοῦ «ἄλ­λου» στήν ἱ­στο­ρί­α τῶν σχέ­σε­ων Ἀ­ρά­βων-Βυ­ζαν­τι­νῶν ἀ­πα­σχό­λη­σε, σπο­ρα­δι­κῶς καί δι­α­λει­πόν­τως, καί ἄλ­λους καί τήν ἴ­δια, μέ τήν δη­μο­σί­ευ­ση τοῦ βι­βλί­ου Τό Βυ­ζάν­τι­ο ὅ­πως τό εἶ­δαν οἴ Ἄ­ρα­βες, ἀν­τι­με­τω­πί­σθη­κε πα­νο­ρα­μι­κά, ἀ­πό τήν ἐμ­φά­νι­ση τοῦ Ἰσ­λάμ τόν ἕ­βδο­μο αἰ­ῶ­να μέ­χρι τήν πτώ­ση τῆς Κων­σταν­τι­νου­πό­λε­ως τό 1453· μά­λι­στα τό θέ­μα ἐ­πε­ξερ­γά­σθη­κε μί­α πραγ­μα­τι­κή Βυ­ζαν­τι­νο­λό­γος-Ἀ­ρα­βο­λό­γος, ἐξ οὗ καί ὁ ἐ­παγ­γελ­μα­τι­σμός πού δι­α­πνέ­ει τό ἔρ­γο. Ἡ συγ­γρα­φέ­ας δι­ε­ξῆλ­θε τό ἐ­κτε­νέ­στα­το σῶ­μα τῆς Ἀ­ρα­βι­κῆς γραμ­μα­τεί­ας γιά τό θέ­μα «τοῦ ἄλ­λου», τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου, τοῦ αἰ­ώ­νι­ου ἐ­χθροῦ μέ τόν ὁ­ποῖ­ο πο­λέ­μη­σε τό Ἰσ­λάμ ὀ­κτώ ἑ­κα­τον­τα­ε­τί­ες. Αὐ­τές οἱ πη­γές, οἱ ὁ­ποῖ­ες ἀ­παρ­τί­ζουν τέσ­σε­ρα εἴ­δη μα­ζί μέ τίς ἀν­τί­στοι­χες ὑ­πο­δι­αι­ρέ­σεις τους, πού δέν στε­ροῦν­ται πα­γί­δων καί λα­θῶν, ἐ­ρευ­νή­θη­καν μέ προ­σο­χή καί ἐ­ξε­τά­σθη­καν κρι­τι­κά ἀ­πό κά­ποιον πού γνω­ρί­ζει τά ἱ­στο­ρι­ο­γρα­φι­κά προ­βλή­μα­τα πού ἀ­να­κύ­πτουν, καί ἐ­πέ­λε­ξε εὔ­στο­χα ὁ­ρι­σμέ­να θέ­μα­τα καί ζη­τή­μα­τα ἀ­πό τό τε­ρά­στι­ο πε­δί­ο πού οἱ συγ­κε­κρι­μέ­νες πη­γές κα­λύ­πτουν, καί τά ἐ­πε­ξερ­γά­σθη­κε λε­πτο­με­ρῶς. Τό συμ­πέ­ρα­σμα αὐ­τῶν τῶν προ­σπα­θει­ῶν εἶ­ναι μί­α εἰ­κό­να τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου πού δέν ἀν­τι­κα­το­πτρί­ζει ἀ­κρι­βῶς μί­α Πραγ­μα­τι­κό­τη­τα ἀλ­λά μᾶλ­λον μί­α Ἀ­να­πα­ρά­στα­ση. Ἦ­ταν τό ἀ­πο­τέ­λε­σμα τῆς ἀλ­λη­λε­πι­δρά­σε­ως τῶν τεσ­σά­ρων ἀν­τι­λή­ψε­ων πού ἐμ­πλέ­κον­ται στήν ἀν­τι­με­τώ­πι­ση αὐ­τοῦ τοῦ πο­λι­τι­στι­κοῦ θέ­μα­τος, δη­λα­δή τήν αὐ­το­θε­ώ­ρη­ση τοῦ  Ἰσ­λάμ καί τήν πρόσ­λη­ψή της ἀ­πό τόν ἄλ­λο (τό Βυ­ζάν­τι­ο) καί τήν αὐ­το­θε­ώ­ρη­ση τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου καί τήν ἐν­νό­η­σή του ἀ­πό τόν ἄλ­λο (τό Ἰσ­λάμ). Πι­ό συγ­κε­κρι­μέ­να ἐ­τού­τη ἡ εἰ­κό­να φά­νη­κε νά εἶ­ναι πε­ρί­πλο­κη, ἀμ­φί­ση­μη καί μή-μο­νο­λι­θι­κή. Τό ἔρ­γο τῆς Νάν­τι­α Ἔλ Σέ­ϊχ θά εἶ­ναι γιά και­ρό τό πρό­τυ­πο ἔρ­γο γιά τήν Ἀ­πει­κό­νι­ση τοῦ Βυ­ζαν­τί­ου στόν ἀ­ρα­βο­ϊσ­λα­μι­κό κα­θρέ­πτη.

ΙΡΦΑΝ ΣΑΧΙΝΤ Πα­νε­πι­στή­μι­ο Georgetown

Η ΝΑΝΤΙΑ ΜΑΡΙΑ ΕΛ-ΣΕΪΧ ἔ­λα­βε τό δι­δα­κτο­ρι­κό της ἀ­πό τό Πα­νε­πι­στή­μι­ο Harvard τό ἔ­τος 1992. Εἶ­ναι Κα­θη­γή­τρι­α στό Τμῆ­μα Ἱ­στο­ρί­ας καί Ἀρ­χαι­ο­λο­γί­ας τοῦ Ἀ­με­ρι­κα­νι­κοῦ Πα­νε­πι­στη­μί­ου τῆς Βη­ρυ­τοῦ (A.U.B.). Ἔ­χει συμ­βά­λει μέ ἄρ­θρα της σέ ἀρ­κε­τά πε­ρι­ο­δι­κά καί βι­βλί­α.