του Βασίλη Στοϊλόπουλου από τη Ρήξη φ. 90 που κυκλοφορεί
Η γερμανική οικονομία στη περίοδο της κρίσης
Με την έναρξη της κρίσης δανεισμού της Ελλάδας και τη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας φορτισμένες έννοιες όπως «4ο Ράιχ», «γερμανικός νεοαποικισμός», «γερμανική Ευρώπη» αποτελούν τη μόνιμο επωδό πολλών ΜΜΕ – και όχι μόνο ελληνικών. Ο νέος «αντιγερμανισμός» εστιάζεται σε μια σκληρή πραγματικότητα: Η Ελλάδα, με ευθύνη και Ελλήνων πολιτικών, έχει απολέσει σε σημαντικό βαθμό την εθνική της κυριαρχία και μετατράπηκε σε «αποικία χρέους» των δανειστών της και κυρίως των Γερμανών, οι οποίοι έχουν καθοριστικό λόγο για τα πάντα, από το φορολογικό, τις αποκρατικοποιήσεις και την εθνική άμυνα μέχρι το ενεργειακό και τα απόβλητα. Ελληνική κρίση και γερμανικός δανεισμός ωφελούν τη Γερμανία, τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, κάτι που αποδέχονται ακόμη και οι Γερμανοί.
Το γεγονός όμως ότι η Γερμανία είναι ίσως η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που παρά τους κλυδωνισμούς του ευρώ έχει να επιδείξει την τελευταία τριετία σαφέστατη οικονομική πρόοδο σε διεθνές επίπεδο δεν οφείλεται ασφαλώς μόνο στη διαχείριση του ελληνικού χρέους και στις εν γένει ανισότητες και τις στρεβλώσεις που προκαλεί το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα. Παρά τις όποιες δυσκολίες σε ορισμένους τομείς της οικονομίας της η Γερμανία όλα αυτά τα χρόνια της οικονομικής κρίσης έχει βελτιώσει σχεδόν όλους τους οικονομικούς της δείκτες (πίνακας 1) και άπαντες αναγνωρίζουν ότι η ευρωζώνη συνολικά απέφυγε την ύφεση λόγω της υψηλής γερμανικής παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Στη τριετία της «Ελληνικής τραγωδίας» το κατά κεφαλήν εισόδημα στη Γερμανία αυξήθηκε σημαντικά, όπως και το πλεόνασμά της, σε αντίθεση με το ποσοστό της ανεργίας και το δημόσιο χρέος της που μειώνονται σταθερά.
Πίν. 1. Οικονομικοί δείκτες της Γερμανίας (2010 – 2012).
| Οικονομικοί Δείκτες | 2010 | 2011 | 2012 (1ο εξάμηνο) |
| Εισαγωγές (δισ. €) | 797,1 | 902,5 | 457,1 |
| Εξαγωγές (δισ. €) | 952 | 1061 | 550,5 |
| Πλεόνασμα (δισ. €) | 154,9 | 158,7 | 93,4 |
| ΑΕΠ (δισ. €) | 2.496 | 2.593 | 2.613 (πρόβλεψη) |
| Εξαγωγές / ΑΕΠ (%) | 38,4 | 41,3 | |
| Ανάπτυξη (%) | 4,2 | 3,0 | 0,8 (πρόβλεψη) |
| Κατά κεφαλή εισόδημα (€) | 30.500 | 31.700 | |
| Πληθωρισμός (%) | 1,2 | 2,5 | 2,2 |
| Ανεργία (%) | 7,1 | 6,0 | 5,2 |
| Δημόσιο Χρέος (%ΑΕΠ) | 82,5 | 80,5 |
Εντυπωσιακή είναι η συνεχιζόμενη αυξητική τάση των εμπορικών συναλλαγών της Γερμανίας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου εξακολουθεί να κατευθύνεται το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της (πίν. 2). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι τον Οκτώβριο του 2012 οι εξαγωγές της Γερμανίας προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έφτασε στα 56,4 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 7,8% σε σχέση με το ίδιο μήνα το 2011, ενώ, για το ίδιο διάστημα, οι εισαγωγές της ανήλθαν στα 51,9 δισεκατομμύρια ευρώ (αύξηση 5,4%).
Πίν. 2. Οικονομικές σχέσεις Γερμανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης (δισ. €).
| 2010 | 2011 | 2012* | |
| Εισαγωγές της Ε.Ε. από τη Γερμανία | 570,9 | 627,7 | 319 |
| Εξαγωγές της Ε.Ε. προς τη Γερμανία | 444,4 | 505,4 | 258 |
*(1ο εξάμηνο)
Από της χώρες της Ευρωζώνης η Γαλλία παραμένει σταθερά ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας, κατέχοντας παγκοσμίως τη πρώτη θέση στις γερμανικές εξαγωγές, ενώ η Γερμανία βρίσκεται στη τρίτη θέση στις εισαγωγές γαλλικών προϊόντων (πίν. 3). Το γεγονός αυτό δείχνει ότι παρά τις όποιες διαφορετικές απόψεις για την οικονομία οι γαλλογερμανικές σχέσεις είναι πολύ δύσκολο να διαταραχτούν, πολύ περισσότερο που η Γαλλία, προς το παρών τουλάχιστον, ακόμη κερδίζει από την «γερμανική ηγεμονία» στην Ευρώπη.
Πίν. 3. Εμπορικές συναλλαγές της Γερμανίας (%).
| Χώρες | Εξαγωγές | Χώρες | Εισαγωγές |
| Γαλλία | 9,6 | Ολλανδία | 9,1 |
| ΗΠΑ | 7,0 | Κίνα | 8,8 |
| Ολλανδία | 6,5 | Γαλλία | 7,3 |
| Βρετανία | 6,2 | ΗΠΑ | 5,4 |
| Κίνα | 6,1 | Ιταλία | 5,3 |
| Ιταλία | 5,9 | Βρετανία | 5,0 |
| Αυστρία | 5,4 | Ρωσία | 4,5 |
| Ελβετία | 4,5 | Βέλγιο | 4,3 |
| Βέλγιο | 4,4 | Ελβετία | 4,1 |
| Πολωνία | 4,1 | Λοιπές | 42,1 |
| Λοιπές | 40,3 |
Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων Γερμανίας – Κίνας κατά την περίοδο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Παρά τις όποιες διακυμάνσεις, ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο «πρωταθλητών» στις εξαγωγές αυξάνεται σταθερά (πιν. 4). Σχεδόν το ένα τρίτο των εξαγωγών της Κίνας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση προορίζονται για τη Γερμανία, η οποία κατέχει παγκοσμίως τη τέταρτη θέση στον πίνακα των εισαγωγέων κινεζικών προϊόντων – μετά τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τη Ν. Κορέα. Για τη Γερμανία η Κίνα αποτελεί πλέον τον τρίτο σημαντικότερο εμπορικό εταίρο, μετά τη Γαλλία και την Ολλανδία. Εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι μετά το 2010 το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας απέναντι στη Γερμανία μειώνεται.
Πιν. 4. Εμπορικές συναλλαγές Κίνας – Γερμανίας.
| έτος | Εξαγωγές Γερμανίας (δισ. €) | Ετήσια Αύξηση (%) | Εξαγωγές Κίνας (δις. €) | Ετήσια Αύξηση (%) | Πλεόνασμα Κίνας (δισ. €) |
| 2008 | 34,1 | 14 | 60,8 | 7,8 | 26,7 |
| 2009 | 37,3 | 9,4 | 56,7 | – 6,7 | 19,4 |
| 2010 | 53,8 | 44,2 | 77,3 | 36,3 | 23,5 |
| 2011 | 64,8 | 20,4 | 79,4 | 2,7 | 14,6 |
| 2012 (9ος) | 50,9 | 5,8 | 57,9 | – 1 | 7,0 |
Ανάλογη αυξητική πορεία σημειώνεται και στις ρωσογερμανικές εμπορικές σχέσεις, καθώς το 2011 οι εξαγωγές της Γερμανίας προς τη Ρωσία αυξήθηκαν κατά 29% και οι εισαγωγές ρωσικών προϊόντων στη Γερμανία κατά 27%. Μετά τη Κίνα και η Ρωσία αναδεικνύεται σε χώρα όπου η γερμανική εξαγωγική οικονομία έχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης, ειδικότερα μετά τη στρατηγική σχέση που αναπτύχθηκε στον ενεργειακό τομέα και της δραστηριοποίησης 6.500 γερμανικών εταιρειών στη Ρωσία, που είχε σαν αποτέλεσμα το πρώτο εξάμηνο του 2012 να γίνουν γερμανικές επενδύσεις στη Ρωσία που έφθασαν στα 19 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η Γερμανία, προς το παρόν τουλάχιστον, είναι μια από τις πλέον «δικτυωμένες» οικονομίες διεθνώς και μπορεί να στηρίζεται σε ένα ισχυρό εθνικό τραπεζικό σύστημα. Τα γερμανικά προϊόντα μπορούν να διεισδύουν σε οποιαδήποτε αγορά χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, ενώ η εθνική της στρατηγική σχετικά με τις εισαγόμενες πρώτες ύλες και την ενέργεια αποκτά τα τελευταία χρόνια όλο και μεγαλύτερη δυναμική και κυρίως αποδοχή από τα συμβαλλόμενα με αυτήν κράτη που κατέχουν ορυκτό πλούτο (π.χ. Μογγολία, Καζακστάν).
Το ερώτημα που τίθεται βεβαίως είναι για πόσο καιρό ακόμη θα μπορεί η Γερμανία να αυξάνει τις εξαγωγές της και να επιτυγχάνει «βιώσιμη ανάπτυξη», όπως ευαγγελίζεται η καγκελάριος Μέρκελ και μάλιστα χωρίς χρέη,αλλά και χωρίς να οδηγούνται χώρες, όπως για παράδειγμα η Ελλάδα, στην εξαθλίωση και στη φτώχεια. Η απάντηση που δίνεται είναι πως η ίδια η Γερμανία θα φροντίζει τελικά, παρά την επιβαλλόμενη δημοσιονομική πειθαρχία, η αγορά γερμανικών προϊόντων να γίνεται με δανεισμό και αν χρειαστεί να γίνεται και «κούρεμα» χρεών. Άλλωστε το γερμανικό παρελθόν είναι ένα παρελθόν μεγάλου δανεισμού αλλά και «κουρέματος» των χρεών της, όπως αυτό του 1953. Γι’ αυτό και παρά τα όσα ακούγονται, θα υπάρξουν και μελλοντικά νέα «πακέτα» δανεισμού και οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα δανείζονται με πολύ ευκολία από την ΕΚΤ για να «αναζωογονούνται» οι αγορές και οι καταναλωτές, ακόμη και τα κράτη, με «φρέσκο», δανεικό χρήμα, προς χάριν της καπιταλιστικής ανάπτυξης εκείνων των χωρών που έχουν υψηλή ανταγωνιστικότητα και παραγωγικότητα. Γι’ αυτό και άπαντες θεωρούν σίγουρο ότι μετά τα «πακέτα στήριξης» στην Ελλάδα θα ακολουθήσει, εν ευθέτω χρόνω, και το νέο «κούρεμα» των χρεών της, καθώς δανεισμός και καπιταλισμός πάνε πάντα μαζί.
Πηγές:
Wirtschaftsdaten kompakt: Deutschland, στο GERMANY TRADE & INVEST, 11ος/2012, www.china.diplo.de (9ος/2012), www.russland.ahk.de
1 ΣΧΟΛΙΟ
Σωστές οι διαπιστώσεις κι ο τίτλος του άρθρου. Το ίδιο (αυτοί τα κέρδη κι εμείς τα χρέη) όμως μπορεί να λεχθεί και στο εσωτερικό της χώρας για τη σχέση “αυτών” που νέμονται το κράτος, την κυβέρνηση κι εν γένει το δημόσιο τομέα κι εμών δηλ. όλων των υπολοίπων Ελλήνων πολιτών που υφιατάμεθα τις συνέπειες δηλ. τα κέρδη.
Πράγματι, υπάρχουν τέσσερις τρόποι να ξοδέψεις λεφτά. Κατ’ αρχήν μπορείς να ξοδέψεις τα δικά σου λεφτά για λογαριασμό σου. Συνήθως αγοράζεις το καλύτερο δυνατόν προϊόν στη συμφερότερη τιμή, προκειμένου να δώσεις αξία στα χρήματά σου. Ο δεύτερος τρόπος είναι να ξοδέψεις τα λεφτά σου για κάποιον άλλον. Τότε προσέχεις περισσότερο την τιμή και δευτερευόντως το περιεχόμενο. Ο τρίτος τρόπος είναι να ξοδέψεις προς όφελός σου τα χρήματα κάποιου άλλου. Σε αυτήν την περίπτωση είσαι σίγουρος πως μπορείς να απολαύσεις ένα ωραίο γεύμα σε ακριβό εστιατόριο του γούστου σου. Τέλος, μπορεί να ξοδέψεις τα λεφτά κάποιου άλλου για κάτι που δεν σε αφορά καθόλου. Τότε δεν σε ενδιαφέρει ούτε το κόστος ούτε πού ακριβώς ξοδεύεις τα λεφτά και αν αυτά πιάνουν τόπο. Αυτό ονομάζεται δημόσιες δαπάνες και δυστυχώς για όσους από εμάς πληρώνουμε φόρους αποτελούν ένα πολύ μεγάλο μέρος του εθνικού εισοδήματος!