Του Γιώργου Αδαμίδη από το Άρδην τ. 97
Θέλω να ευχαριστήσω το περιοδικό Άρδην και τον κο Καραμπελιά γιατί εξεπλάγην με μια συζήτηση στην Αθήνα για ένα θέμα που το κουβεντιάζαμε μόνο στη Δυτ. Μακεδονία, και ποτέ δεν πέρασε από το μυαλό μου, ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που θα ήθελαν να ακούσουν και μια άλλη άποψη.
Η συζήτηση για τη δημιουργία της ΔΕΗ ξεκίνησε πριν εξήντα τέσσερα χρόνια. Στις 15 Αυγούστου 1950 συστάθηκε αυτή η δημόσια επιχείρηση ηλεκτρισμού, την οποία σήμερα, μέσα σ’ ένα θερινό τμήμα, θέλουν να τη διαλύσουν.
Το 1950, επειδή μαζεύτηκαν 384 ιδιωτικές εταιρείες, όπου προφανώς λειτουργούσε ο ανταγωνισμός, τώρα θα ήταν πανάκριβο για όσους θα είχαν την τύχη να έχουν ηλεκτρικό ρεύμα, γιατί μόνο το 45% του πληθυσμού είχε φως. Τότε η ελληνική δημοκρατία έστησε αυτή την εταιρεία για λόγους δημόσιου συμφέροντος και προσπαθώντας να αξιοποιήσει τον ελληνικό θησαυρό, το ελληνικό εθνικό καύσιμο, το οποίο είναι μεν φτωχό θερμογόνο, έτσι μας έφτασε μέχρι εδώ και αναπτύχθηκε αυτή η εταιρεία ταυτόχρονα με την οικονομία της χώρας.
Κατάφερε λοιπόν τότε το δημόσιο να αγοράσει τις 380 περίπου εταιρείες (κάποιες ήταν ιδιωτικές και κάποιες δημόσιες). Η ΔΕΗ είχε φτιάξει ένα σύστημα πρωτοποριακό για όλη την Ευρώπη, έχοντας ασφαλισμένους όλους τους εργαζομένους από την ίδια την εταιρεία. Κάτι αντίστοιχο υπάρχει σήμερα μόνο στη Γαλλία, το μοντέλο της οποίας ακολούθησε τότε η ΔΕΗ: όλες τις εισφορές που έπρεπε να πληρώσει ένας εργοδότης σε κάποιο ασφαλιστικό ταμείο, όπως και όλες οι εισφορές των εργαζομένων, συνιστούσαν ένα κεφάλαιο με το οποίο κατάφεραν να κάνουν διάφορες επενδύσεις, να δημιουργούν όλες αυτές τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τα δίκτυα μεταφοράς, ώστε να φτάσει στο πιο απομακρυσμένο χωριό της χώρας το ηλεκτρικό ρεύμα, έργο που ολοκληρώθηκε στις αρχές του 1980.
Αυτή η εταιρεία κατάφερε να φτιάξει έναν κολοσσό. Είναι μια εταιρεία που έχει τριάντα τρεις υδροηλεκτρικούς σταθμούς και τριάντα εννέα σταθμούς στο νησιωτικό σύμπλεγμα. Πρόκειται για ένα μεγάλο επίτευγμα, αν σκεφτούμε το γεωγραφικό ανάγλυφο της χώρας, όπου χρειάζεται σε κάθε νησί να έχεις τουλάχιστον έναν σταθμό, με τεράστιο κόστος λειτουργίας. Δεν θα μπορούσε κανένας άλλος να κάνει κάτι τέτοιο παρά μόνο μία κρατική εταιρεία, μέσα από τέτοιες διαδικασίες. Η ΔΕΗ κατάφερε να φτιάξει ένα δίκτυο που ξεπερνά τα 12,700 χιλιόμετρα, τα δίκτυα υψηλής τάσης (τους μεγάλους πυλώνες που βλέπουμε κατά μήκος της χώρας), ξεκινώντας από τον Έβρο μέχρι και την Αρκαδία και τη Σπάρτη. Και ένα εσωτερικό δίκτυο διανομής 230.000 χιλιομέτρων.
Πριν από δύο χρόνια, λοιπόν, αυτή η ενιαία εταιρεία, για λόγους και ανάγκες των αγορών, έσπασε σε τρία κομμάτια. Τώρα ακούμε για τη ΔΕΔΔΗΕ και την ΑΔΜΗΕ. Η ΔΕΔΔΗΕ είναι η εταιρεία διανομής των δικτύων στις πόλεις μας. Και η ΑΔΜΗΕ έχει το δίκτυο μεταφοράς, το οποίο είναι συνδεδεμένο με την Τουρκία, Βουλγαρία, Σκόπια και Αλβανία, καθώς και με υπόγεια καλώδια με Ιταλία. Και τα λέω αυτά, για να καταλάβετε πόσο μεγάλη εταιρεία ήταν και στήθηκε από τον ελληνικό λαό και τους εργαζομένους.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, επειδή η Ε.Ε. λειτουργούσε με όρους ανταγωνισμού στο σύνολο των προϊόντων και των υπηρεσιών, τέθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας σε όλη την Ε.Ε. Πρωτεργάτης σ’ αυτήν τη διαδικασία, η κα Θάτσερ, η οποία προσπάθησε να κάνει κάτι αντίστοιχο, για να δημιουργήσει αυτήν τη νέα αγορά. Τότε είχαμε τεράστιες κινητοποιήσεις, γιατί οι πολίτες κατάλαβαν τι θα γινόταν, εν τέλει, όμως, κατάφεραν να κάνουν αυτό που γίνεται και εδώ, τα τελευταία τρία χρόνια. Η Θάτσερ κατάφερε να σπάσει τους εργαζομένους και να διαλύσει το συνδικαλιστικό κίνημα της Αγγλίας. Δεν μπορούσαν να κυκλοφορήσουν οι συνδικαλιστές, κάτι που συμβαίνει και εδώ. Παρ’ όλα αυτά, η διαδικασία της απελευθέρωσης ξεκίνησε. Ήρθε πρώτα η οδηγία 96/1992 και μετά έπρεπε να γίνει η εναρμόνιση από τα κράτη μέλη, δηλαδή, να μην υπάρχει ένας κρατικός φορέας ενέργειας, να δίνεται η δυνατότητα και σε όποιον θέλει και σε όποιον μπορεί να κατασκευάζει εργοστάσια, για να αρχίσει να πουλά ηλεκτρική ενέργεια. Αυτό έπρεπε να ολοκληρωθεί το 1999. Η Ελλάδα, λόγω του γεωγραφικού ανάγλυφού της και του νησιωτικού της συμπλέγματος, πήρε παράταση για το 2001. Το 1999, η κυβέρνηση Σημίτη, προχώρησε στον νόμο 2793 και εναρμονίστηκε με την οδηγία. Όλο αυτό το έκανε η Ε.Ε. (άλλο αν απέτυχε) γιατί στο τέλος θα έπεφταν οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος. Δυστυχώς, όμως, σε καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν έγινε μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία, μάλιστα, βαίνει συνεχώς αυξανόμενη.
Αμέσως μετά την πρώτη οδηγία, ήλθε δεύτερη, η οποία όριζε τον διαχωρισμό των δικτύων, και μετά τρίτη, με την οποία έγιναν αυτές οι τρεις εταιρείες που σας ανέφερα. Ο νόμος 4001 του 2011 έφερε σκανδαλώδεις ρυθμίσεις. Έχουμε εναρμονιστεί πλήρως και υποτίθεται ότι, αυτοί που έχουν μπει στην ενέργεια, έχουν επενδύσει για να πάρουν μερίδιο της αγοράς. Αυτοί μπήκαν με εργοστάσια φυσικού αερίου και έχουν το 50% της παραγωγής του. Ταυτόχρονα, μετά το 2008, ξεκίνησε η διαδικασία των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, για να υπηρετήσουμε ένα στόχο του Κυότο, το 20-20-20 (30:40), αλλά είχαμε έναν ξέφρενο ρυθμό με την απόλυτα σωστή προσέγγιση που αφορά -υποτίθεται- την πράσινη ανάπτυξη του 2009. Πράσινα άλογα έχουμε πει εμείς, γιατί αυτή ήρθε και χτύπησε την τσέπη του τελικού καταναλωτή.
Είχαμε δύο σημαντικές περιόδους σε ό,τι αφορά την ενέργεια στη χώρα μας. Μέχρι το 2009 και από το 2009 και μετά. Για να δείτε πόσα συμφέροντα παίζουν στο παιχνίδι, θα αναφερθώ σε μία σκανδαλώδη χαριστική ρύθμιση του ελληνικού δημοσίου απέναντι σ’ έναν ιδιώτη. Μιλάω για τον Όμιλο Μυτιληναίου, το Αλουμίνιο της Ελλάδας. Μέχρι το 2009, δηλαδή την περίοδο που η χώρα έτρεχε με γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης και υπήρχε σχετικά εύκολο χρήμα, είχαμε μεγάλη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Το καλοκαίρι του 2008 έφτασε η ζήτηση τα 11.000 μεγαβάτ. Σήμερα δεν ξεπερνά τα 7.200, στην αιχμή. Καταλαβαίνετε τι ανατροπές φέρνει αυτό το πράγμα σε όλη την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι ιδιώτες τότε και ο Όμιλος Μυτιληναίου, τα Ελληνικά Πετρέλαια, είχαν εφεύρει ένα σύστημα. Γιατί οι οδηγίες δημιουργούσαν τέτοιους κανόνες, ώστε να κερδοσκοπούν αυτοί εις βάρος του καταναλωτή. Η ΔΕΗ ήταν και είναι ο μοναδικός αγοραστής. Η εταιρεία είχε κατασκευάσει ισχύ 12.500 μεγαβάτ, από τα εργοστάσια στο συνδεδεμένο σύστημα στην ηπειρωτική χώρα, χωρίς τα νησιά. Τα νησιά είναι ανεξάρτητη διαδικασία. Τότε λοιπόν, επειδή η ενέργεια δεν αρκούσε, αναγκαζόταν ν’ αγοράζει ρεύμα και είχε εφευρεθεί η οριακή τιμή του συστήματος. Τα πρώτα που μπαίνουν μέσα στην ενέργεια, ανεξαρτήτως κόστους, (λόγω του Κιότο) είναι τα ανανεώσιμα. Τα ανανεώσιμα είναι κοντά στα 4.500 μεγαβάτ (αιολικά, φωτοβολταϊκά, βιομάζα, μικρά υδροηλεκτρικά εργοστάσια) από τα οποία η ΔΕΗ έχει μόνο 180 μεγαβάτ δικά της. Το 99% είναι ιδιωτικών συμφερόντων. Πρώτα λοιπόν μπαίνουν τα ανανεώσιμα, μετά, για να ισορροπήσει το σύστημα, μπαίνουν τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, τα οποία είναι κατ’ αποκλειστικότητα της ΔΕΗ, μετά μπαίνει και η μονάδα βάσης, δηλαδή οι λιγνιτικές μονάδες και στο τέλος τα φυσικά αέρια. Φτάνει λοιπόν μία περίοδος, που για τη ζήτηση δεν έφτανε η ΔΕΗ, με αποτέλεσμα όλοι αυτοί δεν έδιναν τη δυνατότητα να είναι προμηθευτής, να μπορεί να εισάγει ρεύμα.Τη δυνατότητα αυτή την είχε ο Κοπελούζος, ο Μυτιληναίος, και η ΔΕΗ ήταν αναγκασμένη να το αγοράζει, και πληρώνονταν όλοι με την τιμή που έδινε ο τελευταίος στο σύστημα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να ξεσπάσει το μεγαλύτερο σκάνδαλο.
Το ζήτημα είναι διαχρονικό και διακομματικό, διότι εμπλέκονται τα δύο μεγάλα κόμματα, τα οποία έκαναν χαριστικές ρυθμίσεις. Η εταιρεία «Αλουμίνιο της Ελλάδος» φεύγει το 2003 από την ΠΕΣΙΝΕ (η οποία είχε μία αποικιακού τύπου σύμβαση με το δημόσιο: έπαιρνε το ρεύμα πολύ κάτω του κόστους). Έρχεται λοιπόν αυτή η εταιρεία στην «Αλουμίνιο της Ελλάδος» και έχει σύμβαση μέχρι το 2006 για τιμολόγια πολύ κάτω του κόστους. Το 2003 ζητάει άδεια ο κος Μυτιληναίος, για να κατασκευάσει ένα εργοστάσιο με σκοπό να μην αγοράζει ρεύμα από τη ΔΕΗ, αλλά να το χρησιμοποιεί για την ηλεκτροδότηση στην «Αλουμίνιο». Παίρνει την άδεια από τον τότε υπουργό Ανάπτυξης κο Τσοχατζόπουλο και αντί για άδεια για ένα εργοστάσιο 110 μεγαβάτ, κάνει ένα επιδοτούμενο και τριπλασιάζει την ισχύ του, χωρίς να έχει τις απαραίτητες διαδικασίες και μάλιστα για την κατασκευή του παίρνει και 16 εκατ. ευρώ. Αφού κατασκευάζει το εργοστάσιο ο κος Μυτιληναίος, το 2006 ξεκινάει την εμπορική του λειτουργία, και το 2008 παίρνει την άδεια, από αυτοπαραγωγού, συμπαραγωγής ηλεκτρισμού θερμότητας, τη μετατρέπει ο κος Φώλιας σε ανεξάρτητο παραγωγό. Κατάφερε δηλαδή ο κος Μυτιληναίος το ρεύμα που παράγει, να μην το χρησιμοποιεί για τον εαυτό του, αλλά το δίνει στη ΔΕΗ και αγοράζει από τη ΔΕΗ πολύ φθηνότερα (η αποικιακού τύπου σύμβαση). Έφτασε να πουλάει στη ΔΕΗ 130 ευρώ τη μεγαβατόρα και να την αγοράζει με 36 ευρώ. Με την τελευταία εναρμόνιση το 2010, που έγινε ο νόμος και χωρίστηκαν αυτές οι εταιρείες, η κα Μπιρμπίλη είπε ότι η μονάδα του Μυτιληναίου, επειδή είναι συμπαραγωγός, δηλαδή εκτός από ρεύμα μπορεί να χρησιμοποιεί και θερμότητα (είναι συνδυασμένου κύκλου), τα 35 μεγαβάτ τα ονόμασε ανανεώσιμα και μπαίνουν πρώτα στο σύστημα. Δεν έφτανε αυτή η χαριστική ρύθμιση της κας Μπιρμπίλη, έρχεται το 2011 και ο κος Παπακωνσταντίνου και λέει, όχι μόνο τα 35 μεγαβάτ, αλλά το σύνολο της μονάδας μπορεί να εκλαμβάνεται ως ΑΠΕ. Και έχουμε το παράδοξο: μία μονάδα που καίει φυσικό αέριο να μπαίνει πρώτη στο σύστημα ωσάν να είναι ΑΠΕ. Αυτό είναι μεγάλο σκάνδαλο.
Όλες αυτές τις μέρες ακούτε ότι πρέπει ν’ ανοίξει η αγορά, λες και η αγορά είναι σκλαβωμένη. Το 2003 η ΔΕΗ εξυπηρετούσε το 98,5% της ζήτησης. Σήμερα εξυπηρετεί μόνο το 64%, ποσοστό που μειώνεται. Το υπόλοιπο 36% καλύπτεται από ιδιώτες ανεξάρτητους παραγωγούς. Άρα δεν τίθεται ζήτημα ότι οι ιδιώτες δεν μπορούν να μπουν στην ενέργεια. Γι’ αυτό σας είπα ότι έχουμε δύο περιόδους. Τι ανακάλυψαν μετά το 2010; Ότι η χώρα μπαίνει σε μία μεγάλη ύφεση και αρχίζει να μειώνεται η ζήτηση. Στη ζήτηση μπαίνουν πρώτα τα ανανεώσιμα, τα νερά ισορροπούν το σύστημα, μπαίνουν και οι λιγνίτες και μετά δεν χρειάζεται τίποτε άλλο. Αυτοί που έχουν τις μονάδες φυσικού αερίου δεν λειτουργούν. Έρχεται λοιπόν η κυβέρνηση και λέει: αφού δεν δουλεύετε, αλλά έχετε τη μονάδα σε διαθεσιμότητα, θα σας πληρώνω τα ΑΒΙ (η μονάδα είναι σε διαθέσιμη ισχύ). Κι έτσι δεν δουλεύουν και πληρώνονται. Αυτό θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι σωστό, γιατί τα εργοστάσια μπορεί να χρειαστούν ανά πάσα στιγμή. Όμως, καθώς τα ΑΒΙ δεν φτάνανε, έφτιαξαν και έναν μηχανισμό ανάπτυξης μεταβλητού κόστους (έτσι το ονομάζουν και τώρα πάνε να τον καταργήσουν), και τους πλήρωναν επιπλέον χωρίς να δουλεύουν. Δεν έφτανε όμως αυτό για τους υποτιθέμενους επενδυτές και προχώρησαν σε μία άλλη διαδικασία, πιέζοντας να ενταχθούν στο καύσιμο το οποίο τυπικά δεν έχουν. Το ελληνικό δημόσιο έχει στην κατοχή του τα κοιτάσματα λιγνίτη και έκαναν αίτηση κάποιοι από αυτούς τους υποτιθέμενους επενδυτές, να πάρουν άδειες, έτσι ώστε να κατασκευάσουν ένα εργοστάσιο, μία λιγνιτική μονάδα και ένα εργοστάσιο με νερά. Ζητούν λοιπόν δύο άδειες και δεν έγινε καμία απολύτως επένδυση. Γιατί όλοι αυτοί λένε ότι θα επενδύσουν και θα σώσουν τη χώρα. Από το 2008, μία άδεια έδωσε η Ν.Δ. και μία άδεια το 2010 το ΠΑΣΟΚ για την κατασκευή λιγνίτη (η Μπιρμπίλη νωρίτερα είχε πει ότι δεν θα το έκαναν). Και το 2008 που δεν υπήρχε ύφεση θα μπορούσαν να επενδύσουν.
Αυτού του είδους οι επενδύσεις είναι κοστοβόρες. Η ΔΕΗ έχει συμβολαιοποιήσει μία μονάδα η οποία θα είναι νέας τεχνολογίας και θα είναι έτοιμη το 2015 με προϋπολογισμό 1,4 δισ. ευρώ. Η απόσβεση θα γίνει μετά από δεκαπέντε με δεκαοκτώ χρόνια. Πρόσφατα η ΔΕΗ ενέταξε στο σύστημά της ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, το «ΙΛΑΡΙΩΝΑΣ», στον άξονα του Αλιάκμονα. Αυτό είναι κοντά στα 160 mw, έχει μία δεκαετία που κατασκευάζεται, το κόστος του είναι κοντά στα 300 εκατομ. και θα κερδίζει κάθε χρόνο είκοσι εκατομμύρια ευρώ. Δηλαδή, χρειάζεται δεκαπέντε χρόνια για να κάνει απόσβεση. Γι’ αυτό λέμε ότι οι ιδιώτες πρέπει να βάλουν πολλά χρήματα για να τα πάρουν πολύ αργότερα.
Πήγαν λοιπόν στην ευρωπαϊκή επιτροπή, στην επιτροπή ανταγωνισμού, να καταγγείλουν τη χώρα και ζήτησαν κάρβουνο. Άδειες είχαν, κάρβουνο είχαν. Η πιο σύγχρονη λιγνιτική μονάδα που είναι στη Φλώρινα και εντάχθηκε στο σύστημα το 2003 λειτουργεί με κάρβουνο, που τα δικαιώματα εκμετάλλευσης εδώ και τριάντα χρόνια τα έχει ιδιώτης (είναι το λιγνιτωρυχείο Αχλάδας με ιδιοκτήτη τον κο Ρόζα), οπότε δυνατότητα και δικαιώματα στον λιγνίτη έχει. Δίπλα από αυτό το κοίτασμα υπάρχει ένα άλλο πολύ μεγαλύτερο και με πολύ καλή θερμογόνο δύναμη, το λιγνιτωρυχείο της Βεύης με περισσότερα από 90 εκατομμύρια τόνους λιγνίτη. Ήταν παραχωρημένο σε ιδιώτη, ο οποίος το δούλεψε μέχρι το 2001 και από τότε είναι κλειστό και παραχωρημένο στο κράτος.
Πήγαν λοιπόν να πάρουν λιγνίτες και η ευρωπαϊκή επιτροπή έβγαλε μία απόφαση η οποία λέει ότι η ΔΕΗ έχει δεσπόζουσα θέση στο καύσιμο που λέγεται λιγνίτης αλλά δεν πρέπει να συνεχίσει να την έχει. Η κα Μπιρμπίλη, δε, είπε ότι δεν προτίθενται ν’ ανοίξουν άλλα ορυχεία, αλλά θα δώσει στους ιδιώτες απ’ αυτά που ήδη υπάρχουν. Και εκεί ξεκίνησε η κόντρα μεταξύ ΔΕΗ, εργαζομένων και της κυβέρνησης. Γιατί να δώσει απ’ αυτά που υπάρχουν και δεν επενδύουν σε καινούργια οι ιδιώτες; Άρα θα τους τα χαρίσουν στο τέλος.
Εμείς σαν συνδικάτο πιέσαμε τη διοίκηση Αθανασόπουλου επί Ν.Δ. να προσφύγει κατά της απόφασης της ευρωπαϊκής επιτροπής κατά την οποία καταδικάστηκε η ΔΕΗ και η χώρα μας. Έγινε μία προσφυγή, κερδήθηκε το δικαστήριο, η οποία έλεγε ότι δεν απαγορεύεται σε μία κρατική επιχείρηση να έχει π.χ. τον λιγνίτη, αρκεί να μην είναι καταχρηστική. Να μην απαγορεύει σε κάποιον άλλο να φτιάξει εργοστάσιο. Εκείνοι έκαναν αίτηση αναίρεσης της δίκης που κάναμε και αναμένεται απόφαση στις 17 Ιουνίου. Αυτή δε η απόφαση μιλούσε μόνο για λιγνίτες, όχι για νερά. Ήρθαν λοιπόν πέρυσι και ενέταξαν ως προαπαιτούμενο στην ιστορία του Μνημονίου ένα σχέδιο που το ονόμασαν αναδιάρθρωση και αποκρατικοποίηση της ΔΕΗ, σύμφωνα με το οποίο θα πάμε σε έναν ιδιοκτησιακό διαχωρισμό για τα δίκτυα υψηλής μεταφοράς. Κι έγινε η ΑΔΜΗΕ, η οποία βρίσκεται τώρα στη διαγωνιστική διαδικασία, ώστε να δοθεί το 66% σε κάποιον άλλον. Αμέσως μετά θα δημιουργήσουν μία εταιρεία αντίστοιχου χαρτοφυλακίου του 30% και σε τρίτη φάση το 17% θα το δώσουν στο ΤΑΙΠΕΔ, για να αποπληρώσουμε το χρέος. Εμείς προσπαθήσαμε να μπούμε σε αυτή την κουβέντα και προτείναμε να δώσετε το 17% του όλου έτσι ώστε να πάρετε περισσότερα χρήματα για την αποπληρωμή του χρέους.
Ξεκίνησε αυτή η διαδικασία με πράξη εικονικού συμβουλίου –μια διαδικασία απαράδεκτη για την κοινοβουλευτική δημοκρατία– και προσπάθησαν να το υλοποιήσουν από τον Γενάρη. Τον Γενάρη πήγαμε στη Βουλή και είπαμε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει, δεν μπορεί να διαλυθεί αυτή η εταιρεία σε τρία κομμάτια, για να αρχίσετε να την πουλάτε. Όμως, αν θέλετε να το κάνετε γιατί νομίζετε ότι τελικά θα έχει καλό αποτέλεσμα για τον Έλληνα καταναλωτή, ας τον ρωτήσουμε. Τότε το συνδικάτο «Σπάρτακος», σε μια ενημέρωση που ζήτησε ο ΣΥΡΙΖΑ, έθεσε για πρώτη φορά το θέμα του δημοψηφίσματος. Δυστυχώς, τα κόμματα της συγκυβέρνησης δεν μπήκαν καν σε διαδικασία συζήτησης.
Είμαστε λοιπόν τώρα στη διαδικασία της ΑΔΜΗΕ. Βγήκε πριν μια βδομάδα η λίστα με τους επίδοξους επενδυτές (εταιρείες πάρα πολύ μεγάλες και ισχυρές, μία κινέζικη, μία καναδέζικη, μία ιταλική κοινοπραξία – η κινεζική με ετήσιο τζίρο όσο το ΑΕΠ της χώρας μας) και περιμένουμε πώς θα εξελιχθεί. Και έχουμε και την ιστορία με τη μικρή ΔΕΗ. Η δικαιολογία της κυβέρνησης για την πώληση του ΑΔΜΗΕ είναι το νησιώτικο σύμπλεγμα – θα έχετε ακούσει για τη διασύνδεση των Κυκλάδων ή τη διασύνδεση της Κρήτης με υπόγεια καλώδια. Είναι μία σωστή διαδικασία, που θα μπορούσε, όμως, να την κάνει και η ΔΕΗ. Είναι μία εξέλιξη, για να πάψουν τα φαινόμενα όπως πέρυσι στην Σαντορίνη. Είναι προτιμότερο να έχεις ένα καλώδιο και να μπορείς να ηλεκτροδοτείς τα νησιά, από το να έχεις σε κάθε νησί παλιές βενζινοκίνητες μονάδες. Γι’ αυτό δημιουργήθηκε ο ΑΔΜΗΕ. Ένα κρατικό μονοπώλιο μεταφέρεται σ’ ένα ιδιωτικό μονοπώλιο. Γιατί με το 34% δεν μπορείς να κρατάς το 66%.
Το δεύτερο κομμάτι του σχεδίου για τη ΔΕΗ, το οποίο είναι επίσης εγκληματικό, αφορά το 30% των παγίων της εταιρείας. Μόνο από τα εργοστάσια παραγωγής ρεύματος θα αποσχισθεί και θα δημιουργηθεί μία άλλη εταιρεία, η οποία μετά θα πωληθεί. Αυτό ετοιμάζονται να κάνουν αυτές τις μέρες. Περίπου 1000 mw υδροηλεκτρικά θα πρέπει να μπουν εκεί. Ποια όμως επιλέγουν; Τα δύο υδροηλεκτρικά, ο Θησαυρός και η Πλατανόβρυση, δίνουν 500 mw. Ο Θησαυρός, στο συγκρότημα του Νέστου, είναι ένα σύγχρονο αντλητικό εργοστάσιο. Δηλαδή, κατά τη διάρκεια της ημέρας καταναλώνει το νερό και κατά τη διάρκεια της νύχτας το γυρνά πίσω για να το καταναλώσει την επομένη. Στην Κομοτηνή δίδεται το εργοστάσιο φυσικού αερίου της ΔΕΗ, ένα επίσης καινούργιο εργοστάσιο, δυτικότερα δίδονται τα δύο υδροηλεκτρικά της Έδεσσας, περνάμε από την Πτολεμαΐδα, δίδονται τρεις λιγνιτικές μονάδες, το Αμύνταιο 1 και 2, τον Μελίτη 1, την άδεια της Μελίτη 2. Δυτικότερα, τα υδροηλεκτρικά της Άρτας.
Γιατί επέλεξαν αυτό το ενεργειακό τόξο, από την Άρτα ως την Κομοτηνή, ενώ υπάρχουν μονάδες λιγνιτικές και υδροηλεκτρικές νοτιότερα; Είναι τα δίκτυα μεταφοράς που είναι συνδεδεμένα με τα βόρεια σύνορα και αν έχεις κάποιον που σου ελέγχει τα δίκτυα και την ενέργεια, σου ελέγχει και τη χώρα. Και με τα βόρεια σύνορα δεν είναι πολύ καλά τα πράγματα. Σκόπια, Αλβανία, Βουλγαρία.
Πάνω από τη Φλώρινα, υπάρχει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα λιγνίτη του κόσμου. Πάνω από 16 δισ. τόνους λιγνίτη έχει στο Κόσοβο. Στην Ελλάδα, τόσα χρόνια που ακούτε λιγνίτη, είναι κοντά στα 6 δισ. αυτά που εμείς τώρα εκμεταλλευόμαστε. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, για τι κοίτασμα μιλάμε. Πολλοί λένε ότι όλη η ιστορία της Γιουγκοσλαβίας έχει να κάνει με αυτό το κοίτασμα. Αν θα γίνει η μικρή ΔΕΗ, όσοι θα μπουν εκεί θα θέλουν να ελέγξουν αυτό το κοίτασμα.
Εμείς εδώ ξεκινήσαμε τη διαδικασία αντίδρασης απέναντι σε όλο αυτό. Ξέρω ότι το συνδικαλιστικό κίνημα δεν είναι στα πάνω του. Όλο αυτό το διάστημα ακούσαμε πράγματα που ήταν σωστά, αλλά κυρίως ήταν λάσπη στον ανεμιστήρα. Προσπάθησαν να μας ρίξουν αυτό το έγκλημα. Εμείς τότε έπρεπε να βρούμε συμμάχους. Σ’ αυτή την απεργιακή κινητοποίηση καταφέραμε μία πολύ μεγάλη νίκη απέναντι στην κυβέρνηση, η οποία έχει πολιτικό χαρακτήρα. Παρ’ όλο που δημιουργήσαμε ένα φοβερό κλίμα με μεγάλη συμμετοχή, είχαμε και όλες αυτές τις φωνές, οι οποίες μας έλεγαν, γιατί δεν πουλάτε μία μονάδα στη Μεγαλόπολη, το οποίο βεβαίως θα μπορούσε να γίνει. Δημιουργήθηκε ένα κίνημα από δημάρχους, περιφερειάρχες, νυν και επερχόμενους, τον κλήρο.
Μπορούσαμε, από την Τετάρτη το βράδυ που ξεκίνησε η απεργία, αφού η κυβέρνηση δεν ήθελε να μιλήσει μαζί μας, να βγούμε και να δημιουργήσουμε σοβαρό πρόβλημα στη χώρα. Όμως ήταν μία συνειδητή επιλογή με το συνδικάτο Σπάρτακος και τη ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ να μην κάνουμε τα λάθη του παρελθόντος. Εμείς γνωρίζουμε πόση ισχύ χρειάζεται η χώρα, 17.500 mw από ΔΕΗ και ιδιώτες, ενώ η ζήτηση είναι 7.300 mw, άρα υπάρχει 10.000 περίσσευμα. Δεν ήταν συντεχνιακό το ζήτημα, ήταν κοινωνικό.
Δεν μπορούν 51 βουλευτές σ’ ένα θερινό τμήμα να διαλύσουν μία μεγάλη εταιρεία που δημιουργήθηκε το 1950. Στο κάτω κάτω, μια και πρόκειται για μία μεταρρύθμιση, όπως θέλει να λέει ο πρωθυπουργός και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, δεν μπορούν να την πάρουν στην πλάτη τους μόνο 51 βουλευτές. Ας πάει στην ολομέλεια. Γιατί πρέπει να αφορά και τους 300. Κανείς βουλευτής από αυτόν τον ενεργειακό άξονα δεν είναι μέσα σ’ αυτούς τους 51. Πήγαμε λοιπόν σ’ αυτόν τον αγώνα με μικρές διακοπές για να καταλάβει ο κόσμος ότι γίνεται μία απεργία. Και βάλαμε μ’ αυτόν τον τρόπο για πρώτη φορά την ατζέντα στο τραπέζι, με όρους κοινωνίας και όχι συντεχνιακά. Και φτάσαμε στο αποτέλεσμα της επίταξης από αυτή την φοβική κυβέρνηση. Γιατί φοβήθηκε αυτό το κίνημα που δημιουργήθηκε. 30% των καταναλωτών θα μεταφερθούν σ’ αυτή την εταιρεία, με ποιους, γιατί, πού είναι αυτή η ελευθερία που ευαγγελίζονται;
Η ΔΕΗ έχει και ένα κοινωνικό πρόσωπο. Εάν κάποιος δεν μπορεί να πληρώσει, μετά από 120 μέρες κατανάλωσης γίνεται διακοπή ή διακανονισμός. Ο ιδιώτης θα σε εγκαταλείψει από τον πρώτο μήνα. Μετά πού θα πας; Θα έχουμε τεράστια προβλήματα. Το επιχείρημά τους είναι ότι από την απελευθέρωση θα κερδίσει ο καταναλωτής και μας φέρνουν ως παράδειγμα τον ΟΤΕ. Όμως άλλο είναι η ενέργεια και άλλο οι επικοινωνίες. Δεν μας φέρνουν το γαλλικό και ιταλικό παράδειγμα, που όντως έπεσαν οι τιμές. Ζητώ συγγνώμη για το ξεπέρασμα του χρόνου, αλλά νομίζω ότι έπρεπε όλα αυτά να ειπωθούν.
Εισήγηση στην εκδήλωση για το ξεπούλημα της ΔΕΗ & το ενεργειακό ζήτημα της χώρας που οργάνωσε στις 8 Ιουλίου το Άρδην στον χώρο εκδηλώσεων Ξενοφώντος 4.
