του Θ. Ι. Ζιάκα
Εισαγωγή
Το θέμα επιδέχεται πολλές επί μέρους προσεγγίσεις. Τις ακούμε άλλωστε καθημερινά. Ολιστικές όμως προσεγγίσεις δεν κάνουμε. Ξεχνούμε ότι το σύνολο είναι κάτι παραπάνω από το άθροισμα των μερών. Βεβαίως οι επί μέρους προσεγγίσεις είναι αναγκαίες, για να βλέπουμε τα δέντρα, τη μικροκλίμακα. Χρειάζεται όμως να βλέπουμε και το δάσος. Ποιο είναι το δάσος στο πρόβλημά μας με την Τουρκία; Ποια είναι η μεγάλη κλίμακα;
Χωρίς συνολικές προσεγγίσεις δεν μπορούμε να έχουμε εθνική στρατηγική. Ούτε καν ενιαία καθημερινή πολιτική. Η ενιαία πολιτική και η προϋπόθεσή της η εθνική στρατηγική, βασίζονται σ αυτό που λέμε εθνικό συμφέρον. Το τι είναι εθνικό συμφέρον δεν καθορίζεται από τις ιδιόρρυθμες αντιλήψεις του ενός ή του άλλου πολιτικού προσώπου ή κόμματος, αλλά από την εθνική ταυτότητα. Η διαμόρφωση όμως της εθνικής ταυτότητας καθορίζεται από δυνάμεις παγκόσμιες και από δυνάμεις μεγάλου ιστορικού βάθους. Για να συλλάβουμε αυτές ακριβώς τις δυνάμεις χρειαζόμαστε τις συνολικές προσεγγίσεις.
Το τι ακριβώς πρέπει να κάνουμε και πώς θα το καθορίσουν οι συνηθισμένες μερικές προσεγγίσεις. Το τι όμως πρέπει να θέλουμε μπορούν να το καθορίσουν μόνο οι συνολικές προσεγγίσεις.
Θα παρουσιάσω στη συνέχεια μια απόπειρα συνολικής προσέγγισης. Ξεκινώ από τα ερωτήματα: α) Ποια είναι η ευρύτερη ιστορική ολότητα στην οποία ανήκουν τα δύο έθνη και προς τα πού αυτή κατευθύνεται; β) Πώς διαμορφώνεται η ελληνική και η τουρκική εθνική ταυτότητα; γ) Ποια είναι η βαθύτερη φύση των μεταξύ τους σχέσεων; Και θα κλείσω με τη διατύπωση πιθανών συμπερασμάτων.
Α. Περιέχουσα ολότητα: η παγκοσμιοποίηση
Περιέχουσα ολότητα υπάρχει. Είναι ο σύγχρονος παγκόσμιος πολιτισμός. Παγκόσμιος = κυρίαρχος σε κάθε χώρα. Και στην Ελλάδα. Και στην Τουρκία. Είναι ο κοινός πολιτισμικός παρονομαστής μεταξύ των πιο διαφορετικών εθνών και λέγεται νεωτερικότητα. Οικονομική της όψη: ο καπιταλισμός. Κατά βάθος όμως είναι μια πολιτισμική παράδοση. Ένα ανθρωπολογικό καλούπι, μέσα από το οποίο φτιάχνεται ο νεωτερικός τύπος ανθρώπου. Ο τύπος αυτός είναι το άτομο. Και το καλούπι του η νεωτερική εξατομίκευση.
Εκ κατασκευής ο νεωτερικός ατομικισμός δημιουργεί κοινωνικό πρόβλημα. Θεμελιώθηκε στην παραδοχή ότι οι ανταγωνιστικές ατομικές επιδιώξεις εναρμονίζονται αυτόματα από το αόρατο χέρι της αγοράς. Αποδείχθηκε όμως, ήδη από τα μέσα του περασμένου αιώνα, ότι χωρίς ειδικό σύστημα κοινωνικής παρέμβασης, είναι αδύνατο να διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή. Ως λύση στο κοινωνικό πρόβλημα προέκυψε ο νεωτερικός κολεκτιβισμός, με κύρια μορφή τον σοσιαλισμό. Ήταν η οραματική διέξοδος της νεωτερικότητας. Αλλά η εφαρμογή του οράματος έφερε, παντού στον κόσμο, ανελεύθερα συστήματα κρατικού καπιταλισμού. Το φάρμακο αποδείχτηκε χειρότερο από την αρρώστια -αν λάβουμε υπόψη το κόστος του σε αίμα και προσπάθεια. Το όραμα έχασε έτσι την αίγλη του και έσβησε. (Τον υπαρκτό σοσιαλισμό δεν τον νίκησε ο ιμπεριαλισμός, όπως θέλουν να το εμφανίζουν. Κατέρρευσε από μόνος του.) Το αποτέλεσμα ήταν να κάνουμε κύκλο, επιστρέφοντας στο ίδιο σημείο: στον άκρατο καπιταλιστικό φιλελευθερισμό. Όλα τα συστήματα κοινωνικής αλληλεγγύης, που βασίστηκαν στον κρατισμό, σαρώνονται σήμερα ανελέητα. Τίποτα δεν μπορεί να τα σώσει. Εξ ου και η παγκοσμιοποίηση ως “απειλή”. Το κοινωνικό πρόβλημα, μπλεγμένο τώρα και με το οικολογικό, έχει γίνει παγκόσμιο και κλιμακώνεται εκρηκτικά.
Η επέκταση της νεωτερικότητας έχει πλέον ολοκληρωθεί. Στον χώρο και στον χρόνο. Κι αυτό είναι, κατά βάθος, η παγκοσμιοποίηση. Στον χώρο: επειδή ο ιδιωτικός καπιταλισμός κυριάρχησε παντού, όχι μόνο οικονομικά αλλά και ιδεολογικά. (Μένει η κοινοβουλευτική δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά αυτά θεωρούνται δευτερεύοντα και μπορούν να περιμένουν.) Στον χρόνο: επειδή το κοινωνικό πρόβλημα έγινε παγκόσμιο, ακριβώς εξ αιτίας της αποτυχίας όλων των νεωτερικών λύσεων. Ο Φουκουγιάμα, αποκλείοντας κάθε διέξοδο, ονόμασε την κατάσταση αυτή “τέλος της Ιστορίας”. Δεν συμφωνούν όμως μαζί του οι θιγόμενοι από την εκρηκτική κλιμάκωση του προβλήματος και αναζητούν λύσεις έξω από τον ορίζοντα της νεωτερικότητας. Αμφισβητούν την ίδια την ατομοκεντρική της θεμελίωση. Σ’ αυτό το τελευταίο συντείνει και η μαζική συντριβή του νεωτερικού ατόμου, στα ιστορικά κέντρα του, κάτω από το βάρος των γιγάντιων αυτονομημένων συστημάτων. Η ολοκλήρωση της νεωτερικότητας ισοδυναμεί, ακριβώς, με γενικευμένη κρίση της νεωτερικής εξατομίκευσης.
H παγκοσμιοποίηση των αντιφάσεων ελευθερίας – δικαιοσύνης, φύσης – πολιτισμού, εξατομίκευσης – συστημάτων, κάνει παγκόσμιο το ανθρωπολογικό αδιέξοδο της νεωτερικότητας. Γεννά παντού τρεις δυνάμεις: τον εκσυγχρονισμό, τον φονταμενταλισμό και τον μετανεωτερισμό. Ο εκσυγχρονισμός προσπαθεί να αναζωογονήσει το διαλυμένο άτομο με τη βία, καταργώντας τις κρατιστικές κατακτήσεις του και δημιουργώντας περιβάλλον κοινωνικού δαρβινισμού. Ο φονταμενταλισμός, βλέπει σαν μοναδική διέξοδο την καταφυγή σε προνεωτερικά συστήματα κοινωνικής αλληλεγγύης. Την κατάργηση του ατομικισμού και την επιστροφή στον προνεωτερικό κολεκτιβιστικό άνθρωπο, που ακολουθεί τυφλά την παράδοση. Ο μετανεωτερισμός, απορρίπτει τόσο τον εκσυγχρονισμό όσο και τον φονταμενταλισμό, αλλά δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει τους δρόμους του. Το πεδίο δεσπόζεται έτσι από την άγονη σύγκρουση εκσυγχρονισμού-φονταμενταλισμού.
Η σύγκρουση αυτή δεν παράγει διέξοδο, επειδή η εξατομίκευση αντιστοιχεί, εν γένει, σε ανθρωπολογικό στάδιο ανώτερο του κολεκτιβιστικού ανθρώπου, του καθηλωμένου κατά κάποιον τρόπο στην παιδικότητα. Αν η νεωτερική παράδοση κυριάρχησε στον κόσμο, το οφείλει σ αυτήν ακριβώς την υπεροχή. Με τη λέξη κυριαρχία εννοούμε ότι τα νεωτερικά πρότυπα καθορίζουν την εκπαίδευση και τις ανάγκες όχι μόνο των οπαδών της νεωτερικότητας, αλλά μαζί και των κυριαρχούμενων προνεωτερικών παραδόσεων αλλοτριώνοντάς τες. Ενώ οι καταστροφικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης είναι συνυφασμένες με το έλλειμμα οικουμενικότητας του νεωτερικού προτύπου (“καλός ο καπιταλισμός αλλά έχει λίγες θέσεις”), ο φονταμενταλισμός δεν αντιπαραθέτει μια οικουμενικότερη πρόταση. Δημιουργεί απλώς ένα αμυντικό κέλυφος.
Αν υπάρχει, λοιπόν, προοπτική αυτή μπορεί να είναι μόνο μετα-νεωτερική. Αν οι εκσυγχρονιστές απορρίπτουν τη θέση αυτή, είναι γιατί δεν μπορούν να δουν πέρα από το άτομο. Το άτομο αντιπροσωπεύει γι’ αυτούς την κορυφή της ανθρωπολογικής εξέλιξης.
Β. Η εθνική ταυτότητα
Ας δούμε τώρα πώς διαμορφώνεται η εθνική ταυτότητα.
Εθνική ταυτότητα είναι ο ιδιαίτερος τρόπος μετοχής του έθνους στην επικρατούσα μορφή οικουμένης. Η ταυτότητα των σύγχρονων εθνών είναι νεωτερική. Τη διαμόρφωσε η ανάγκη και η βούλησή τους να εκνεωτερισθούν. Οι προνεωτερικές εθνικές ταυτότητες (μετοχή σε προνεωτερικές μορφές οικουμένης) σώζονται ως αντίστοιχες παραδόσεις, κάτω από την κυριαρχία της νεωτερικής παράδοσης. Η κυριαρχία αλλοιώνει όχι μόνο τις παλιές παραδόσεις, αλλά και την ίδια τη νεωτερική παράδοση. Κάνει τη νεωτερική ταυτότητα κακέκτυπο της ευρωπαϊκής. Η κακεκτυπία είναι χαρακτηριστικό της εξωευρωπαϊκής νεωτερικότητας.
Τι νόημα δίνει ο νεωτερικός άνθρωπος στην ταυτότητα του έθνους; Στην αρχή της έδινε δημοκρατικό-απελευθερωτικό περιεχόμενο. Η εθνική ταυτότητα παρέπεμπε στην κοινότητα των ελευθέρων πολιτών που αγωνίστηκαν για την ανατροπή του φεουδαλικού δεσποτισμού. Ελευθερία, ισότης, αδελφότης. Γρήγορα όμως προσαρμόστηκε στις ανάγκες της ιμπεριαλιστικής επέκτασης. Περάσαμε έτσι στον εθνοφυλετισμό και τον εθνομηδενισμό. Για τον εθνοφυλετισμό η εθνική ταυτότητα είναι θέμα φυλετικής καταγωγής. Γονίδιο. Τον βρίσκουμε κυρίαρχο, ως απροκάλυπτο ρατσισμό, στην Ευρώπη του μεσοπολέμου. Για τον εθνομηδενισμό η εθνική ταυτότητα παραπέμπει σε κοινότητα μηδενικού αντικρίσματος: φανταστική, “νοερή”. Είναι ο κοσμοπολιτισμός των πολυεθνικών. Είναι επίσης ο σοσιαλιστικός διεθνισμός, που εξισώθηκε με τον διεθνισμό των πολυεθνικών, όταν έσβησε το ιδανικό που τον κινούσε. Ο εθνομηδενισμός, φορώντας το φωτοστέφανο του διεθνισμού, είναι σήμερα η σημαία της παγκοσμιοποίησης.
Η νεωτερική εθνική ταυτότητα βρίσκεται σήμερα σε βαθιά κρίση νοήματος και εξελίσσεται σε κρίση εθνικής συνοχής. Ο εθνομηδενισμός, η αναβίωση του εθνοφυλετισμού, ή η στροφή σε προνεωτερικές νοηματοδοτήσεις, είναι εκδηλώσεις της κρίσης. Επιδεινώνουν το πρόβλημα. Το ζητούμενο είναι η μετανεωτερική νοηματοδότηση της εθνικής ταυτότητας.
Β1. Η ελληνική ταυτότητα
Σταθερός άξονας της νεοελληνικής εθνικής ταυτότητας είναι ο εκνεωτερισμός. Η νοηματοδότησή της προσλαμβάνει διαδοχικά τις τρεις μορφές που επισημάναμε: Στην “ηρωική εποχή” έχουμε τη Μεγάλη Ιδέα: Απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό. Η Ελλάδα “πρότυπο βασίλειο στην ανατολή”. Φάρος εκνεωτερισμού. Μετά την εθνική καταστροφή του 1922 και ως την εισβολή του Αττίλα στην Κύπρο, το 1974, κυριαρχεί ο εθνοφυλετισμός. Είμαστε Έλληνες γιατί ρέει αρχαιο-ελληνικό αίμα στις φλέβες μας. Όχι γιατί μετέχουμε ελληνικής παιδείας. Από το 1974 και έπειτα κυριαρχεί ο εθνομηδενισμός.
Η πρώτη φάση διέπεται από το κοραϊκό πρόταγμα της μετακένωσης ή της ευρωπαϊκής αερογέφυρας προς την αρχαία Ελλάδα. Είμαστε παιδιά του παππού. Όχι εγγόνια του. Το Βυζάντιο δεν θέλουμε να το ξέρουμε. Στη συνέχεια έρχεται ο Φαλμεράϋερ και αμφισβητεί την ελληνικότητά μας, ακριβώς με το επιχείρημα ότι αφού το Βυζάντιο δεν είναι ελληνικό, δεν υπάρχει φυλετική συνέχεια. Για να τον αντιμετωπίσουμε τροποποιούμε το κοραϊκό πρόταγμα. Το κάνουμε “ελληνοχριστιανικό”. Δεν ενοχλεί και πολύ, γιατί ο “χριστιανισμός” μας είναι ευσεβιστικός. Δηλαδή ακραιφνώς νεωτερικός. Με την άνοδο τέλος του εθνομηδενισμού κυριαρχεί το δικό του νοηματοδοτικό πρόταγμα: Η νέα Ελλάδα είναι ένα καινούργιο έθνος, όπως τα ευρωπαϊκά. Και βεβαίως μια νοερή ψευδο-κοινότητα, η λειτουργία της οποίας εξαντλείται στο να κρύβει τον ξενόδουλο-καπιταλιστικό-αντιλαϊκό χαρακτήρα του ελλαδικού κράτους.
Μετά το 1989 ο σοσιαλισμός κι ο διεθνισμός, έχοντας χάσει κάθε αυθυπερβατική διάσταση, εκφυλίζονται σε πρόσχημα και προκάλυμμα, όχι μόνο εθνικού, αλλά και κοινωνικού μηδενισμού. Η εθνική συνοχή δεν έχει από πού να αντλήσει το νόημά της. Πικρή η αλήθεια αλλά πρέπει να την αντικρίσουμε κατά πρόσωπο: ζούμε την πλήρη κατάρρευση της νεωτερικής εθνικής μας ταυτότητας. Τίποτα δεν αντισταθμίζει την κοινωνική εντροπία, τον πολιτικό και τον οικονομικό ανταγωνισμό. Το εθνικό συμφέρον δεν μπορεί έτσι να οριστεί, ώστε να υπάρξει εθνική στρατηγική και ενότητα πολιτικής. Κάτι πολύ χειρότερο: το εθνικό κράτος έγινε άδειο κέλυφος, μέσα στο οποίο εγκαταβίωσε ένας πολύ καλά διαρθρωμένος παρασιτικός οργανισμός. Προέκυψε από τη συγχώνευση κοινωνικού παρασιτισμού, εθνικού γραικυλισμού και πελατειακού πολιτικού συστήματος. Διασωληνώθηκε μάλιστα τόσο καλά με τα ευρωκοινοτικά Ταμεία που ελπίζει να βγει σώος και αβλαβής από τη λαίλαπα της παγκοσμιοποίησης. Τρέφεται από τα εθνικά ελλείμματα -στην άμυνα, στην παιδεία, στην οικονομία, παντού. Είναι το εθνικό μας βαμπίρ, το γνωστό κι από άλλες εποχές της ελληνικής ιστορίας. Οικοσύστημά του: το “τέλος των ιδεολογιών”. Ο παρασιτικός αυτός οργανισμός έχει διαβρώσει όλα τα κόμματα, όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και όλα τα ΜΜΕ. Το ευτύχημα είναι ότι δεν έχει προϋποθέσεις βιωσιμότητας στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης.
Β2. Η τουρκική ταυτότητα
Ο εθνομηδενισμός δεν έχει καμιά απολύτως επιρροή στην Τουρκία. Κυριαρχεί εκεί ο εθνοφυλετισμός με τη μορφή του κεμαλισμού.
Η κεμαλική νοηματοδότηση της τουρκικής ταυτότητας έχει τις απαρχές της στο κίνημα των Νεοτούρκων. Ήταν η προσπάθεια να μη χαθεί ο Τουρκισμός, μαζί με την οθωμανική Τουρκία. Η νεωτερική τουρκική ταυτότητα θεμελιώθηκε α) στην εθνοκάθαρση (γενοκτονία των χριστιανικών μιλέτ), β) στον νεωτερικό κρατισμό, γ) στον μύθο της εντοπιότητας του τουρκισμού, μέσω της αναδρομικής οικειοποίησης όλων των πολιτισμών της Μικρασίας (ο Όμηρος π.χ. ήταν Τούρκος).
Η τουρκική νεωτερική ταυτότητα είναι φυλετική. Ο παραδοσιακός ρατσισμός του Τούρκου συγχωνεύτηκε με τον ευρωπαϊκό εθνοφυλετισμό. Ο τουρκισμός είναι ρατσιστικός στην ουσία του, γιατί ο Τούρκος προϋποθέτει την ύπαρξη ραγιά. Η ευτυχία του να είσαι Τούρκος πάει περίπατο χωρίς τον ραγιά. Άμα τον χάσει ο Τούρκος θα τον ψάξει ανάμεσα στους γείτονές του. Κι αν δεν τον βρει εκεί θα χωριστεί στα δύο, μετατρέποντας τον μισό εαυτό του σε ραγιά. Χωρίς ραγιά ο Τούρκος δεν μπορεί να αυτοεπιβεβαιωθεί ως Τούρκος. Από τη στιγμή που εξόντωσε τους χριστιανούς ραγιάδες, έχει μεταβάλει σε ραγιάδες τους Κούρδους. Και τους Αλεβίτες. Στο τέλος θα φάει τους δικούς του. Ο Τούρκος ταυτίζεται με τη δύναμη, την αυθαιρεσία και την κτηνωδία. Είναι οι αξίες του. Τούρκος = ιδιοκτήτης εθνών, που τα βλέπει σαν κοπάδια.
Το τουρκικό έθνος συγκροτείται μέσα στον μηχανισμό του κράτους και ιδιαίτερα στον στρατό. Πυρήνας του είναι ένας στρατοκρατικός παρασιτικός οργανισμός. Ο έμφυτος ρατσισμός του τουρκισμού και η ζωτική γι αυτόν σημασία του στρατοκρατικού κρατισμού, δεν επιτρέπουν την πλήρη ανάπτυξη του φιλελεύθερου καπιταλισμού στην Τουρκία. Ούτε της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επ’ αυτού η Τουρκία δεν έχει ταλαντεύσεις, παρ’ όλο που φοβάται την παγκοσμιοποίηση. Πιστεύει όμως ότι μπορεί να αντιμετωπίσει τους κινδύνους, αξιοποιώντας α) την ανάγκη της μοναδικής υπερδύναμης για αστυνόμευση της γειτονικής ζώνης των πετρελαίων και β) τις ανάγκες του εβραϊκού φονταμενταλισμού. Εξοπλίζεται έτσι σαν αστακός και προθυμοποιείται να το παίξει περιφερειακός ζανταρμάς. Έχει αποκτήσει υπεροπλία και τη χρησιμοποιεί για να μετατρέψει σε δορυφόρους της τα γειτονικά κράτη.
Η συνοχή της Τουρκίας, ως πολυεθνικού κράτους, απειλείται από το κουρδικό αυτονομιστικό κίνημα και από την ενδεχόμενη συνειδητοποίηση των μικρότερων υποτελών εθνοτήτων. Η απειλή όμως αυτή συσπειρώνει την τουρκική ταυτότητα, πράγμα που δεν πρέπει να το παραβλέπουμε. Ο μόνος και πολύ σοβαρός κίνδυνος, για τη συνοχή της τουρκικής ταυτότητας, είναι οι αντικρατιστικές πιέσεις που ασκεί η παγκοσμιοποίηση. Η αντίθεση κεμαλισμού-ισλαμισμού (νεωτερικής-προνεωτερικής ταυτότητας) είναι συνέπεια της απειλής αυτής. Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώνεται η κρίση της νεωτερικής ταυτότητας της Τουρκίας.
Γ. Η σχέση ελληνισμού-τουρκισμού
Ας περάσουμε τώρα στη συσχέτιση ελληνικής και τουρκικής ταυτότητας, αρχίζοντας από τη σύγκριση ελλαδικού και τουρκικού παρασιτισμού:
Αναπτύσσονται και οι δύο μέσα στο κράτος. Έχουν όμως διαμετρικά αντίθετο ιδιοσυστασία: 1) Ο δικός μας είναι ατομικιστικός αναρχικός. Το υλικό του είναι ο αδιάλλακτος ατομικισμός, που αποχαλινώνεται σε συνθήκες όπου “κανείς δεν πιστεύει σε τίποτα”. Ο τουρκικός, αντιθέτως, είναι κολεκτιβιστικός-ρατσιστικός. Βάση του η τοτεμική υποταγή στη ρατσιστική ομάδα. 2) Του δικού μας το δόγμα είναι: ο ζημιών το έθνος ουδένα ζημιοί. Του τουρκικού: το κράτος υπεράνω όλων. 3) Σε μας: Ένας αναίσχυντος γραικυλισμός προς τα έξω. Και προς τα μέσα: το κούφιο νταηλίκι, να καις τη δική σου Νομαρχία, υπό τα έντρομα βλέμματα του κράτους. Στους Τούρκους: Ηγεμονιστική ιταμότητα, προς τα έξω. Αδίστακτη δικτατορία, προς τα μέσα.
Οι επιπτώσεις στην εθνική ταυτότητα είναι αντίθετες. Το δικό μας παράσιτο αποσυνθέτει την εθνική ταυτότητα. Το τουρκικό την συγκροτεί. Αυτός είναι και ο λόγος που η Τουρκία έχει σαφή αίσθηση του εθνικού συμφέροντος, εθνική στρατηγική και ενότητα πολιτικής. Σε μας υπάρχουν τόσες εκδοχές εθνικού συμφέροντος όσες και οι Έλληνες πολιτικοί. Και βεβαίως ανυπαρξία όχι μόνο εθνικής στρατηγικής, αλλά ούτε καν μικροπολιτικής με στοιχειώδη συνοχή. Το συμπέρασμα βγαίνει από μόνο του: το ελλαδικό παράσιτο δουλεύει για το τουρκικό. Καλύτερο “πράκτορα” δεν θα μπορούσε να βρει η Τουρκία μέσα στην Ελλάδα. Σ αυτό έγκειται και η περίφημη δύναμη του τουρκικού επεκτατισμού. Ο Τούρκος είναι μέσα μας λοιπόν. Είναι π.χ. αυτός που φτιάχνει κάθε χρόνο τα τεράστια ελλείμματα του “Δημοσίου”.
Ο ελληνικός και ο τουρκικός παρασιτικός κρατισμός ταιριάζουν όπως ο τέντζερης και το καπάκι. Η συμπληρωματική αυτή σχέση δεν πρέπει κάποτε να μας βάλει σε σκέψεις; Να αναρωτηθούμε επί τέλους πώς μας προέκυψε ο Τούρκος;
Όταν ο Τούρκος ήρθε από την κεντρική Ασία ήταν αριθμητικά ασήμαντος. Ο Έλληνας ήταν υπερδύναμη. Ο Τούρκος τίποτα. Και όμως οι όροι αντιστράφηκαν. Ο Τούρκος έγινε υπερδύναμη κι ο Έλληνας ασήμαντο υποζύγιο της αγιωτάτης των Οθωμανών βασιλείας. Αν δούμε την εξέλιξη των αριθμών, από το 1200 κι έπειτα, θα διαπιστώσουμε ότι ο Τούρκος μεγαλώνει τρώγοντας τον ελληνισμό. Το τουρκικό αίνιγμα, η κρυμμένη ουσία του Ανατολικού Ζητήματος, μπορεί να απαντηθεί μόνο με την υπόθεση ότι ο Τούρκος είναι μετάλλαξη του Έλληνα. Πρέπει να υπάρχει ένας μηχανισμός στη συλλογική φύση του Έλληνα που γεννά τον Τούρκο. Πρόταση: Ο μηχανισμός αυτός είναι ο ίδιος με εκείνον που φτιάχνει τον ελληνικό παρασιτισμό. Το τουρκικό βαμπίρ γεννιέται σ ένα ορισμένο επίπεδο ανάπτυξης του ελληνικού παρασιτισμού. Ο αδιάλλακτος ελληνικός ατομικισμός, η πίστη του ότι το συλλογικό δεν έχει υπόσταση, ότι επινοία μόνον υπάρχει και ο ζημιών το έθνος ουδένα ζημιοί, μετατρέπει το κράτος του σε εκτροφείο Τούρκων. Ο ανερμάτιστος και ξεσαλωμένος Έλληνας άρχοντας, είναι Τούρκος εν τω γεννάσθαι. Η εξουσία του δημιουργεί τέτοια κοινωνικά προβλήματα που προκαλούν μεταλλάξεις στην εθνική ταυτότητα. Παράγουν “μηδίσαντες” και “γραικύλους”, στην αρχαιότητα. “Βούλγαρους”, “Λατίνους” και “Τούρκους”, στο Βυζάντιο. “Μακεδόνες”, “κούτβηδες” και “ευρωλιγούρηδες”, στην εποχή μας. Στην έξαρσή του ο ελληνικός ατομικισμός μεταμορφώνεται στο αντίθετό του: σε άγριο κολεκτιβισμό. Στην τουρκική χιονοστιβάδα, που σάρωσε τον Ελληνισμό, ο κεντρο-ασιατικός Τούρκος ήταν απλώς το χαλικάκι. Όλη η τεράστια μπάλα ήταν ακραιφνώς ελληνική. Στα χρόνια της δουλείας οι καλογέροι μας είχαν εκπονήσει εθνική στρατηγική με τη μορφή προφητειών. Μια απ αυτές πρόβλεπε πόλεμο “εφτά κρατών” στην Κωνσταντινούπολη, όπου θα πλέξει το μοσχάρι στο αίμα. Στον πόλεμο αυτόν εμείς δεν θα λαμβάναμε μέρος. Η Τουρκία θα διαλυόταν: Το ένα τρίτο των Τούρκων θα σφάζονταν. Το ένα τρίτο θα ξαναγίνονταν χριστιανοί. Το άλλο τρίτο θα περιορίζονταν στην “κόκκινη μηλιά”. Η κατανομή δεν ήταν καθόλου τυχαία και αυθαίρετη. Γιατί αυτή είναι περίπου η σύνθεση της Τουρκίας. Οι Αλεβίτες, ως ελληνογενείς μπορούν να ξαναγίνουν χριστιανοί. Οι Κούρδοι θα λευτερωθούν. Και οι Τούρκοι, μη έχοντας αλλογενείς ραγιάδες, θα σφαχτούν αναμεταξύ τους. Ο τουρκισμός, ως σύστημα ρατσιστικών αξιών, θα εξαφανιστεί. Φυσικά αμήν και πότε. Αλλά γιατί εμείς δεν θα πάρουμε μέρος στο ξεπάστρεμα του τουρκισμού; Μα γιατί ο Τούρκος είναι γέννημα-θρέμμα δικό μας. Δυστυχώς η προφητεία δεν μας λέει ποια είναι η ρίζα του Τούρκου. Αρκείται στην κοινή πεποίθηση ότι τον έστειλε ο Θεός να μας τιμωρήσει για τις αμαρτίες μας. Καιρός δεν είναι να καταλάβουμε για ποια ακριβώς αμαρτία πρόκειται;
Όσο η Ελλάδα δεν αντιλαμβάνεται τον μηχανισμό που γεννά τον Τούρκο μέσα της, δεν μπορεί να τον αντιμετωπίσει. Η τουρκική απειλή είναι εσωτερικό πρόβλημα του ελληνισμού.
Συμπέρασμα
Ο κόσμος βρίσκεται σε σύγχυση, γιατί δεν ξέρει ότι υπάρχει ανθρωπολογική εξέλιξη και πέρα από το άτομο. Οι καλύτεροι από μας, λέει ο Σεφέρης, το ξέρουν. Γιατί κάναμε κάποτε το βήμα από το Άτομο στο Πρόσωπο. Αλλά δεν θελήσαμε να εγκαταλείψουμε την ατομικιστική μας σκευή. Ο Τούρκος ήταν γέννημα αυτής ακριβώς της υποστροφής μας. Η τελευταία μας προσπάθεια να αντικαταστήσουμε τον δικό μας προβληματικό ατομικισμό με τον νεωτερικό, για να απαλλαγούμε από τον Τούρκο, κατέληξε σε φιάσκο.
Μιλώντας με την πολύ βαθύτερη σε νόημα παραδοσιακή ορολογία, θα έλεγα ότι αρνηθήκαμε τον Τριαδικό Θεό, η σχέση με τον οποίο μας κάνει από Άτομα Πρόσωπα. Ανθρώπους υπεύθυνους όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για την κτίση ολάκερη. Στη θέση της σχέσης αυτής βάλαμε το δυτικό πόϊντ-σύστεμ. Τον θεό-ιεροεξεταστή της μεσαιωνικής Δύσης. Ή τον θεό-Μηδέν του επαναστατημένου νεωτερικού ατόμου. Η εσωτερική αποξένωση του Έλληνα από τον προσωπικό του Θεό να ποιο είναι το πρόβλημα. Η άρση αυτής της αποξένωσης είναι και η ζητούμενη λύση.
Αλλά ας επανέλθουμε στη σύγχρονη ορολογία: μιλάμε για την απελευθέρωση της αυθυπερβατικής δύναμης του Ελληνισμού. Το δίδυμο ελληνοτουρκικό βαμπίρ, που απειλεί να πνίξει τόσο τον ελληνικό λαό όσο και τους λαούς της Τουρκίας, μπορεί να εξαλειφθεί μόνο αν η Ελλάδα κατορθώσει να ανα-νοηματοδοτήσει σε μετανεωτερική-μεταατομική κατεύθυνση τη σχέση που συγκροτεί την εθνική της ταυτότητα,: τη σχέση ελληνισμού και χριστιανισμού.
Αυτή είναι η ολιστική τοποθέτηση του προβλήματος. Μια τοποθέτηση στρατηγικής. Φυσικά δεν αρκεί. Χρειάζεται και η άμεση πολιτική πρόταση που της αντιστοιχεί. Απ’ όσα είπαμε είναι ήδη φανερή: Πάλη για την εξάλειψη α) του αμυντικού ελλείμματος, β) του παραγωγικού ελλείμματος, γ) του ελλείμματος ελληνικής παιδείας. Πάλη φυσικά εναντίον όλων όσων τρέφονται από τα ελλείμματα αυτά. Και δεν είναι λίγοι.
