Το κυπριακό μπροστά σε ραγδαίες εξελίξεις

934

Συνέντευξη του διευθυντή σύνταξης της εφημερίδας Φιλελεύθερος, Άριστου Μιχαηλίδη

Τη συνέντευξη πήρε ο Γιώργος Ρακκάς
Ερ.: Μετά την εκλογή Ακιντζί στα κατεχόμενα, μια «επιδημία αισιοδοξίας» έχει καταλάβει τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κυβέρνησή του, καθώς και μερίδα των ΜΜΕ της Μεγαλονήσου. Τι πραγματικά, όμως, σηματοδοτεί για το κυπριακό και την πορεία των συνομιλιών η εκλογή του;

Απ.: Κατ’ αρχήν πρέπει να σημειωθεί ότι ο Μουσταφά Ακιντζί, που είναι βέρος Λεμεσιανός, έχει ουσιαστικές διαφορές από όλους τους προηγούμενους Τουρκοκύπριους ηγέτες – διαπραγματευτές, ακόμα και από τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, που προέρχονται λίγο πολύ από τον ίδιο ιδεολογικοπολιτικό χώρο. Ο Ακιντζί έχει αποδείξει στα χρόνια που δραστηριοποιήθηκε είτε ως πολιτικός, είτε και ως δήμαρχος της κατεχόμενης Λευκωσίας, ότι είναι διατεθειμένος να προχωρήσει σε ένα λειτουργικό συμβιβασμό μεταξύ των δυο κοινοτήτων. Έχει πολλούς φίλους (και πολιτικούς) στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, μιλά ελληνικά και ως πολιτικός ήταν πάντα υπό δυσμένεια από την Άγκυρα, διότι οι παρεμβάσεις του δεν ήταν αρεστές και στρατευμένες στα συμφέροντα της Τουρκίας. Χαρακτηριστικά, οι φίλοι του λένε ότι είναι πρώτα Κύπριος και μετά Τούρκος. Αυτή η ταυτότητα του κ. Ακιντζί ήταν επόμενο ότι θα δημιουργούσε ευφορία και θετική προδιάθεση, σε μια εποχή μάλιστα που οι συνομιλίες είχαν διακοπεί λόγω της επέμβασης του Μπαρμπαρός στην κυπριακή ΑΟΖ. Επομένως, δεν είναι αδικαιολόγητη η θετική ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε. Το αδικαιολόγητο, που σωστά χαρακτηρίσατε «επιδημία αισιοδοξίας», βρίσκεται στην πολιτική διαχείριση αυτής της νέας κατάστασης. Δεν προβλέπονται οι συνέπειες, οι οποίες θα υπάρξουν με μαθηματική ακρίβεια. Πρώτον, τα μηνύματα που βγαίνουν προς τα έξω από την ελληνοκυπριακή πλευρά είναι ότι ο διαλλακτικός και έτοιμος για τον συμβιβασμό είναι ο Ακιντζί και όχι ο Αναστασιάδης. Επομένως, όταν οι διαπραγματεύσεις θα φτάσουν σε κρίσιμο σημείο, εκείνος που θα υποστεί τις πιέσεις είναι ο «αδιάλλακτος» Αναστασιάδης, ο οποίος δεν θα μπορεί να πείσει κανέναν ότι δεν ευθύνεται για τις δυσκολίες. Δεύτερον, ενισχύεται η λανθασμένη αντίληψη, που ήδη επικρατεί στον διεθνή παράγοντα (Ε.Ε., ΟΗΕ, ΗΠΑ κ.λπ), ότι η συγκίνηση και ο ενθουσιασμός από τα στημένα επικοινωνιακά τρικ δεν είναι ικανά να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα όπως το Κυπριακό, που δεν προέρχεται από την έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των κοινοτήτων (ούτως ή άλλως η επαφή υπάρχει από το 2003 που άνοιξαν τα οδοφράγματα και μάλιστα χωρίς να υπάρξει ούτε ένα σοβαρό επεισόδιο μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων), αλλά από το καθοριστικό γεγονός ότι μια ξένη χώρα διατηρεί στην Κύπρο στρατό κατοχής και έχει στρατηγικό στόχο να νομιμοποιήσει την παρουσία της στο νησί, ανεξάρτητα από την επιθυμία των κατοίκων του νησιού. Δεν είναι τυχαίο που ο Αμερικάνος πρέσβης έκανε πρόσφατα τη δήλωση, που ξεσήκωσε θύελλα, ότι το πρόβλημα της Κύπρου δεν είναι πρόβλημα εισβολής. Αυτή είναι η επικρατούσα άποψη ξένων και κυρίως του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και αυτή την αντίληψη την ενισχύουμε οι ίδιοι προτάσσοντας τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και τις κοινωνικές επαφές Αναστασιάδη – Ακιντζί ως αναγκαία βήματα για καλλιέργεια πνεύματος συνύπαρξης, που στην πραγματικότητα προωθούν τη συνύπαρξη με την κατοχή. Το τρίτο, που συμβαίνει επί του εδάφους πια, είναι η αναβάθμιση του παράνομου κράτους των κατεχομένων και η υποβάθμιση του νόμιμου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, για να συνυπάρξουν ως δύο γειτονικά κράτη «ίσου καθεστώτος», δηλαδή ως υφιστάμενα κρατίδια, που μπορούν να συμβιώσουν στο πλαίσιο μιας συνομοσπονδίας. Η εμφάνιση του Μουσταφά Ακιντζί και η εξαφάνιση της Τουρκίας από την εικόνα του προβλήματος σηματοδοτεί την τελική ευθεία αυτής της πορείας. Διότι, ακόμα κι αν ναυαγήσει η διαπραγμάτευση, όταν θα ξεκινήσει ουσιαστικά και αναλάβει τη ηνία η Άγκυρα, αφού ακόμα βρισκόμαστε στα προκαταρκτικά (ή στα κοινωνικά), όπου ο Ακιντζί έχει και κάποια ελευθερία κινήσεων (παρότι άρχισε ήδη να γίνεται ορατός ο ρόλος του στρατού και στις συζητήσεις για άνοιγμα οδοφραγμάτων), αυτό που θα μείνει θα είναι η βλάβη στην Κυπριακή Δημοκρατία, η αναβάθμιση του ψευδοκράτους και η εικονική διαλλακτικότητα της τουρκικής πλευράς.

Ερ.: Τους τελευταίους μήνες, ένα κύμα σκανδάλων και διαφθοράς έχει συγκλονίσει την κυπριακή κοινωνία. Από την άλλη, πριν από μερικές εβδομάδες ο Κώστας Βενιζέλος αποκάλυψε στην εφημερίδα σας ότι οι ΗΠΑ θεωρούν ότι η θεσμική κρίση που διέρχεται η Κυπριακή Δημοκρατία δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα για την προώθηση μιας νέας «λύσης». Ποιος είναι ο αντίκτυπος της κρίσης αυτής στην κυπριακή κοινωνία και πώς επηρεάζουν τις εξελίξεις στο κυπριακό ζήτημα;

Απ.: Είναι προφανές ότι η κρίση θα αξιοποιηθεί για την επιβολή της όποιας λύσης στο Κυπριακό. Είναι προφανές και από τον τρόπο που την προβάλλουν πάνω στο Κυπριακό οι πάντες, Αμερικάνοι, ΟΗΕ, αλλά και ο ίδιος ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ο οποίος πρόσφατα σε ομιλία του στο εμποροβιομηχανικό επιμελητήριο τόνιζε την έκρηξη ανάπτυξης που θα ακολουθήσει τη λύση. Γίνεται μια προσπάθεια να πεισθεί ο λαός ότι τα πάντα καταρρέουν, οι θεσμοί, η οικονομία, η πολιτική, τα κόμματα, η Εκκλησία και ότι δεν υπάρχει άλλη οδός σωτηρίας εκτός από τη λύση. Κι αυτό μπορεί να ήταν θεμιτό, αν η λύση που σχεδιάζεται είναι προνοητικά βιώσιμη, λειτουργική, δημοκρατική. Ακριβώς όμως επειδή δεν είναι, το σενάριο που στήνεται είναι μια απάτη, η προτεραιότητα δεν είναι να πεισθεί έντιμα ο λαός, αλλά να εξαπατηθεί για να αποδεχθεί μια διευθέτηση που δεν θα του εξασφαλίζει το ελάχιστο που αναμένει, την ασφάλεια και την ανεξαρτησία.

Ερ.: Όλες οι ενδείξεις μαρτυρούν ότι επίκειται ένας νέος γύρος πρωτοβουλιών γύρω από το κυπριακό ζήτημα, που θα επαναφέρουν στο τραπέζι μια πρόταση λύσης στη λογική του  σχεδίου Ανάν. Η κυπριακή κοινωνία του 2015, δεν είναι η κυπριακή κοινωνία του 2004. Μεσολάβησε η καταστροφική διακυβέρνηση Χριστόφια, η επιβολή των μνημονίων, ενώ εξελίσσεται η εξίσου καταστροφική διακυβέρνηση Αναστασιάδη. Και, βέβαια, ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν ζει πια. Ποια πιστεύετε ότι θα είναι η στάση της κυπριακής κοινωνίας ενώπιον μιας νέας πρόκλησης τύπου Ανάν;

Απ.: Είναι βέβαιο ότι η θεσμική κρίση, όπως και η οικονομική εξαθλίωση, θα επιχειρηθεί να εξαργυρωθούν από τον λαό με τη συναίνεσή του ή και τη σιωπή του, σε ένα σχέδιο λύσης που οι προδιαγραφές και η φιλοσοφία του δεν θα διαφέρουν ουσιωδώς από εκείνο που απέρριψε συντριπτικά το 2004. Όμως, οι εγκέφαλοι της νέας συνωμοσίας αγνοούν δύο πολύ σημαντικά συστατικά στοιχεία που ορίζουν τις σκέψεις και τις αποφάσεις των Ελληνοκυπρίων. Τα αγνόησαν και το 2004. Είναι η ασφάλεια και η αξιοπρέπεια. Από τη στιγμή που δεν εξασφαλίζεται η πραγματική αποχώρηση της Τουρκίας από τα κυπριακά πράγματα, έστω κι αν συμφωνηθεί να καταργηθούν οι εγγυήσεις, αλλά εξακολουθεί να διαφαίνεται ρόλος της Τουρκίας στο νησί, η αντίδραση θα είναι εξίσου έντονη όπως και το 2004. Σήμερα, στην απόγνωση που προκαλεί η κρίση, όπως και η ειλικρινής συμπεριφορά του Ακιντζί, δημιουργούν πραγματική και καθημερινή πίεση στον κόσμο και διακρίνει κανείς αυξημένη τάση στην προσέγγιση: «Λύστε το να τελειώνουμε». Ωστόσο, είναι νωρίς και οι «λεπτομέρειες» άγνωστες ακόμα. Ελάχιστοι θα βάλουν πρώτο στα κριτήρια τους την οικονομία, όταν θα ανησυχούν αν θα έχουν κράτος και πατρίδα και αν θα επιτρέψουν νέες περιπέτειες για το μέλλον. Αυτά βέβαια με τα σημερινά δεδομένα, διότι δεν γνωρίζουμε ως πού θα φτάσει το σχέδιο της εξαθλίωσης.

– Προσφάτως η ΕΔΕΚ ανακοίνωσε ότι εγκαταλείπει την στρατηγική της Διζωνικής-Δικοινοτικής Ομοσπονδίας ως βέλτιστη λύση για την επίλυση του Κυπριακού. Σηματοδοτεί αυτή η εξέλιξη διεργασίες για την ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών εντός της κυπριακής δημοκρατίας;

– Θα ξέρουμε σε ένα χρόνο που είναι οι βουλευτικές εκλογές. Ωστόσο, ανατροπή των πολιτικών συσχετισμών θα μπορούσε να υπάρξει μόνο εάν μπορούσαν να συνενωθούν τα κόμματα που έχουν κοινή στάση στο Κυπριακό, κυρίως απορρίπτοντας τη λύση της ΔΔΟ, τα κόμματα δηλαδή του «ενδιάμεσου χώρου», που κινούνται ανάμεσα στο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ. Μετά την καθαρή τοποθέτηση της ΕΔΕΚ για τη Διζωνική, αυτή τη στιγμή διαμορφώθηκε ισχυρός χώρος, που είναι όμως διασπασμένος. ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Συμμαχία Πολιτών, ΕΥΡΩΚΟ, Οικολόγοι, είναι κόμματα σαφώς τοποθετημένα απέναντι στην πολιτική των δύο μεγάλων κομμάτων, αλλά το καθένα έχει τη δική του μικροκομματική – αρχηγική ατζέντα και η δύναμη τους παραμένει αμελητέα. Αυτή τη στιγμή ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ και Συμμαχία Πολιτών δίνουν μάχη επικράτησης στο χώρο του κέντρου, αλλά αναμεταξύ τους για το ποιος θα είναι ο ισχυρότερος «μικρός». Κι αυτό θα συνεχιστεί μέχρι τις βουλευτικές του ερχόμενου Μαΐου, περίοδος που θα κριθούν πάρα πολλά για το Κυπριακό.