Η χώρα πιο αδύναμη από ποτέ

Οι τυχοδιωκτισμοί και ερασιτεχνισμοί της κυβέρνησης Σύριζα-Ανέλ λειτουργούν ως η χαριστική βολή

Του Γιάννη Ξένου από τη Ρήξη φ. 117 που θα κυκλοφορήσει αύριο, Σάββατο 10 Οκτωβρίου

Πρέπει να ανατρέξουμε στις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας του ελλαδικού κράτους για να εντοπίσουμε περιόδους που η χώρα ήταν σε τέτοιο βαθμό εξαρτημένη, ουσιαστικά στο έλεος των δυτικών δυνάμεων. Η καταστροφική επτάμηνη διαχείριση της κρίσης από τον Τσίπρα και την κυβέρνηση Σανέλ ουσιαστικά αποτελείωσε κάθε υπόλειμμα ανεξαρτησίας της χώρας. Για μια χώρα που ήταν ήδη σε δυσχερή θέση από τα δύο προηγούμενα μνημόνια, οι τυχοδιωκτισμοί και ερασιτεχνισμοί της πρώτης κυβέρνησης Σύριζα-Ανέλ ήταν η τελική βολή.
Με το τρίτο μνημόνιο που υπέγραψε και θα εφαρμόσει ο Τσίπρας, Αμερικανοί, Γερμανοί, Γάλλοι (και Τούρκοι) ξέρουν πως έχουν το πάνω χέρι έναντι της χώρας. Γι’ αυτό όλοι τους τον στήριξαν με πάθος στην προεκλογική περίοδο, γιατί ήταν σίγουροι ότι μετεκλογικά θα έπαιρναν τα «συμπεφωνημένα».
Πρώτα πρώτα οι Αμερικανοί, που σε όλη τη φάση της διαπραγμάτευσης (και πολύ πιο πριν) καθοδηγούσαν τον Τσίπρα, τώρα ζητούν ανταλλάγματα. Πόσο λογαριάζουν τον Τσίπρα οι Αμερικανοί φάνηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Νέα Υόρκη. Στη σύνοδο που συγκάλεσαν για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, η ΠΓΔΜ καλέστηκε ως «Μακεδονία». Αυτή είναι πάγια τακτική των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, αλλά πάντα την τελευταία στιγμή και ύστερα από διαμαρτυρίες του ελληνικού ΥΠΕΞ υπαναχωρούσαν και η γειτονική χώρα συμμετείχε με την επίσημη ονομασία της. Αυτήν τη φορά το ελληνικό αίτημα απορρίφθηκε και οι Τσίπρας-Κοτζιάς, αντί να καταγγείλουν την πρακτική της «φίλης» Αμερικής, έκατσαν σαν καλά παιδιά εκτός της συνόδου (για ένα θέμα που απασχολεί καίρια τη χώρα). Η ελληνική πλευρά έλαβε ένα πρώτο μήνυμα για το πόσο την υπολογίζουν οι Αμερικανοί, που έγινε πιο ξεκάθαρο στη συνάντηση που είχαν Τσίπρας και Κοτζιάς με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι. Οι Αμερικανοί, για να συνεχίσουν να στηρίζουν την ελληνική κυβέρνηση, ζητούν «ευθυγράμμιση» σε μια σειρά ζητημάτων όπως το ενεργειακό, το Κυπριακό, τη διαχείριση του προσφυγικού, το ζήτημα με την ονομασία της ΠΓΔΜ, την αναγνώριση του Κοσόβου (γι’ αυτό δείτε σε άλλη σελίδα της εφημερίδας) κ.λπ.
Για το ενεργειακό, οι ΗΠΑ ζητούν από την Ελλάδα να ενισχύσει τη διασύνδεσή της με τον δυτικοευρωπαϊκό ενεργειακό σχεδιασμό και να εγκαταλείψει τα σχέδια για συμμετοχή στον ανταγωνιστικό ρωσικό σχεδιασμό, δηλαδή να πάψει να αλληθωρίζει προς τη Ρωσία. Στο Κυπριακό, εδώ και μήνες δρομολογούνται εξελίξεις και υπάρχουν φωνές που λένε ότι μέχρι την άνοιξη θα παρουσιαστεί νέο σχέδιο Ανάν. Όσον αφορά στην ονομασία της ΠΓΔΜ, οι ΗΠΑ, μέσω της υφ. Εξωτερικών, αρμόδιας για ευρωπαϊκά θέματα, Βικτόριας Νούλαντ, πιέζουν για επίλυση του ζητήματος εδώ και τώρα. Είναι τέτοια η βιασύνη των ΗΠΑ, ώστε εξετάζουν να προσκαλέσουν την ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, χωρίς να προηγηθεί Σύνοδος Κορυφής και να μην υπάρχει δυνατότητα για βέτο από την Ελλάδα. Τέλος, αμερικανικό αίτημα είναι να υπάρξει «διαφάνεια» στους διαγωνισμούς του δημοσίου, γιατί τα τελευταία χρόνια οι ΗΠΑ έχουν διαπιστώσει μια εύνοια προς τις ευρωπαϊκές και εταιρείες τρίτων χωρών (π.χ. κινεζικές).
Η Γερμανία είναι ιδιαιτέρως ενοχλημένη από το ότι για άλλη μια φορά οι ΗΠΑ την παγίδεψαν σε ευρωπαϊκά θέματα. Μετά τον ουκρανικό εμφύλιο, όπου οι ΗΠΑ κατόρθωσαν να την απομακρύνουν από τη Ρωσία και να την πλήξουν οικονομικά, η παγίδα που της έστησαν με την Ελλάδα την έχει ενοχλήσει τρομερά. Το δημοσίευμα της Καθημερινής, ότι οι ΗΠΑ καθοδηγούσαν τον Τσίπρα στη διαπραγμάτευση, ήταν κεντρικό θέμα στον γερμανικό Τύπο. Οι Γερμανοί πιστεύουν ότι, μέσω του ελληνικού θέματος, αυξήθηκε ο βαθμός παρέμβασης των ΗΠΑ στην Ευρωζώνη και αναβαθμίστηκε ο ρόλος χωρών όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Αυστρία κ.ά. Γι’ αυτό περιμένουν την Ελλάδα στη γωνία. οι δηλώσεις του Σόιμπλε, στο τελευταίο Γιούρογκρουπ, σε αντίθετο μήκος κύματος από αυτές άλλων Ευρωπαίων αξιωματούχων, ότι δεν υπάρχουν καθυστερήσεις στο ελληνικό πρόγραμμα, δεν πρέπει να μας εφησυχάζουν. Στο ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, σε αντίθεση με την ΕΚΤ, το Βερολίνο επίσης δεν βιάζεται. Διαβεβαιώνει ότι θέμα κουρέματος καταθέσεων δεν υπάρχει, αλλά δεν αποκλείεται αυτό να επιθυμούν, προκειμένου να «τιμωρηθούν» οι Έλληνες. Οι Γερμανοί δεν έχουν τον ρόλο του κακού πια απέναντι στην Ελλάδα, αλλά αν μέχρι τα Χριστούγεννα δεν έχει προχωρήσει το πρόγραμμα, δεν το έχουν σε τίποτα να επαναφέρουν το Grexit.
Και αυτό γιατί μέχρι τότε ασχολούνται με πιο σημαντικά θέματα, όπως το προσφυγικό/μεταναστευτικό, που τους έχει αναστατώσει. Η Γερμανία καίγεται τώρα να ελέγξει η Ελλάδα τα σύνορά της και να σταματήσουν να εισέρχονται καθημερινά χιλιάδες πρόσφυγες/μετανάστες, που σε μεγάλο ποσοστό καταλήγουν στη Γερμανία. Γι’ αυτό ζητούν από την Ελλάδα, σε συνεργασία με την Τουρκία, να ελέγξουν τις μεταναστευτικές ροές στο Αιγαίο, αδιαφορώντας αν αυτό ουσιαστικά για την Ελλάδα είναι η αρχή της συνδιαχείρισης του Αιγαίου με την Τουρκία, ίσα-ίσα αυτό λογικά θα είναι ένα από τα ανταλλάγματα που δίνει η Μέρκελ στον Ερντογάν προκειμένου να τον πείσει να συνεργαστεί.
Η Γαλλία λογαριάζει ότι έχει έρθει η στιγμή να εισπράξει για τη στήριξη που παρείχε στον Τσίπρα στη σύνοδο της 12ης Ιουλίου και στο ότι μεσολάβησε για να του επιτραπεί από τους Ευρωπαίους ηγέτες να πάει σε εκλογές. Η Γαλλία επιθυμεί η Ελλάδα να προχωρήσει τάχιστα στην πρώτη αξιολόγηση του τρίτου μνημονίου (για να μην τεθεί εκ νέου θέμα Grexit) και στη συνέχεια να ξεκινήσει δουλειές με την Αθήνα. Οι Γάλλοι ανησυχούν, επειδή όλα τα φιλέτα της χώρας (π.χ. τα δώδεκα περιφερειακά αεροδρόμια και το Ελ. Βενιζέλος) τα έχουν πάρει οι Γερμανοί, ενώ βλέπουν με ανησυχία και την υπερβολική εξάρτηση από τις ΗΠΑ. Οι Γάλλοι θέλουν επίσης ευνοϊκή μεταχείριση για το ενεργειακό: ρεύμα, αέριο και υδρογονάνθρακες, αλλά και την ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης. Θέλουν τις υποδομές της χώρας: λιμάνια, δρόμους και τρένα. Επίσης καλοβλέπουν το κτηματολόγιο και γενικότερα το κομμάτι της χαρτογράφησης της χώρας, αλλά θέλουν να αναμειχθούν και με τον τουρισμό. Οι Γάλλοι επιδιώκουν και ιδιαίτερη πολιτική επιρροή επί της Ελλάδας, γι’ αυτό και τις επόμενες εβδομάδες θα την επισκεφτούν τόσο ο Ολάντ, όσο και ο Μοσκοβισί, αλλά και άλλοι αξιωματούχοι. Συναντήσεις με Γάλλους αξιωματούχους σε γαλλικό έδαφος είχαν τις προηγούμενες μέρες τόσο ο Στουρνάρας, όσο και το προεδρείο του ΣΕΒ. Το «Ελλάδα-Γαλλία συμμαχία» επιστρέφει.
Η εμμονή του Τσίπρα με το ζήτημα της ρύθμισης του χρέους και η συνακόλουθη υποβάθμιση όλων των υπολοίπων θεμάτων της χώρας (εθνικών, οικονομικών, παραγωγικών κ.λπ.) θα μας οδηγήσει σε νέες περιπέτειες, κατά το προηγούμενο παράδειγμα της επτάμηνης «σκληρής διαπραγμάτευσης». Στη λογική να κερδίσει τη ρύθμιση του χρέους, θα δώσει ό,τι αντάλλαγμα του ζητήσουν και στο τέλος ούτε τη ρύθμιση θα πάρει καλά καλά. Όταν ο τυχοδιωκτισμός συναντάται με τον ερασιτεχνισμό, το αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να είναι τραγικό.