Από τη Ρήξη φ. 118
Φιλοξενούμε δύο συνοπτικά κείμενα, με στοιχεία για την τόνωση της συνεταιριστικής δραστηριότητας στη Γαλλία και την Ιταλία –ενώ αντίστοιχη είναι η εικόνα και για την Ισπανία. Η άνοδος των συνεταιρισμών, καθώς και η βαρύτητά τους στο συνολικό οικονομικό τοπίο αυτών των οικονομιών, είναι μικρή, αλλά σταθερή, ενώ αξιοσημείωτη είναι και η ανθεκτικότητα που επιδεικνύουν εν μέσω της οικονομικής κρίσης
Στην Ελλάδα, οι συνεταιρισμοί απέκτησαν τη δική τους αίγλη στις συζητήσεις τμημάτων της κοινωνίας, προς αναζήτηση διεξόδων από την κρίση. Ωστόσο, μόνον εξαιρέσεις (ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, ΘεσΓάλα, ΘεσΓΗ, Bios Coop, αλλά και οι διάσπαρτοι κυρίως γυναικείοι συνεταιρισμοί της περιφέρειας) μπόρεσαν να διαφύγουν από τη βάσανο του παρασιτισμού. Κατά τα άλλα, τα περισσότερα συνεταιριστικά εγχειρήματα που ξεπήδησαν μέσα στις μεγάλες πόλεις ήσαν… μπαρ και εστιατόρια. Γεγονός που δεικνύει, ότι δυστυχώς, στη χώρα μας ο παρασιτισμός «μολύνει» προς το παρόν ακόμα και τις ενάρετες οικονομικές πρακτικές…
Ρήξη
Ιταλία: Συνεταιρισμοί σε άνοδο
Σωτήρια η λειτουργία τους για την γυναικεία εργασία
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Ινστιτούτο για τους Συνεταιρισμούς και τις Κοινωνικές Επιχειρήσεις (EURICSE), οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας αντιπροσωπεύουν το 44,5% των συνολικών θέσεων εργασίας, που δημιουργήθηκαν σε αυτούς τους κλάδους, στην Ιταλία. Επιπλέον, μεταξύ του 2008 και του 2013, η αύξηση των θέσεων εργασίας στους συνεταιρισμούς αποδίδεται εντελώς στην υγεία και στις άλλες υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας: Έχουν υπερκαλύψει τη μείωση της απασχόλησης στη βιομηχανία και ιδιαίτερα στις κατασκευές. Ο αριθμός των κοινωνικών συνεταιρισμών διπλασιάστηκε μεταξύ του 2001 και του 2011 (από 5.674 σε 11.624) και οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν σε αυτούς κατά 129,4% (από 159.144 σε 365.006).
Η Τρίτη Έκθεση για τους Συνεταιρισμούς που προσφάτως δημοσιοποίησε η EURICSE, δείχνει πως οι τάσεις των κοινωνικών συνεταιρισμών κατά τη διάρκεια της κρίσης αποτελούν σημαντικό δείκτη της βιωσιμότητάς τους. Πολλοί υποστήριξαν κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων ότι η ανάπτυξη των κοινωνικών συνεταιρισμών βασίστηκε όχι στα εγγενή χαρακτηριστικά αυτού του μοντέλου επιχειρήσεων –που συνδυάζει μ’ έναν καινοτόμο τρόπο την επιχειρηματικότητα με τον κοινωνικό σκοπό–, αλλά στις πολιτικές υπεργολαβιών που υιοθέτησε το κράτος για την παραγωγή κοινωνικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Εάν όντως συνέβαινε έτσι, η ανάπτυξη θα είχε καμφθεί, ιδιαίτερα έπειτα από τις περικοπές στον κρατικό προϋπολογισμό. Αντίθετα με τις εκτιμήσεις, τα στοιχεία που περιέχονται στην έκθεση δείχνουν ότι όχι μόνον αυτή η κάμψη δεν συνέβη, αλλά έγινε ακριβώς το αντίθετο.
Πέρα από την εντυπωσιακή ανάπτυξη των κοινωνικών επιχειρήσεων, η εργασιακή βαρύτητα των συνεταιρισμών είναι υψηλή σε ολόκληρο τον τομέα των υπηρεσιών: Στον τομέα των μεταφορών αντιπροσωπεύουν το 19,7% του συνόλου και στις λοιπές υπηρεσίες το 11,6%. Επίσης, ο τομέας των υπηρεσιών είναι εκείνος στον οποίο οι συνεταιρισμοί καταγράφουν μεγαλύτερες επιδόσεις πάνω στον έμμεσο αντίκτυπο που ασκούν σε άλλες επιχειρήσεις (π.χ. στη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών από συνεταιρισμούς σε μη συνεταιριστικές επιχειρήσεις, όπου οι πρώτες ενεργοποιούν το 9,5% του συνολικού παραγόμενου προϊόντος του κλάδου).
Στο πεδίο της μεταφοράς επιχειρήσεων στους εργαζόμενους, 252 μεταβιβάσεις πραγματοποιήθηκαν στην Ιταλία από τη δεκαετία του 1980 (πάνω από το 80% στη βιομηχανία, τις υπηρεσίες και τις κατασκευές) και η πλειονότητά τους είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Το ποσοστό επιβίωσής τους ήταν υψηλό και αρκετές από αυτές κατάφεραν όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά να διευρύνουν τις δραστηριότητές τους αυξάνοντας τις θέσεις απασχόλησης. Μεταξύ των συνεταιρισμών που ιδρύθηκαν κατά τα τέλη του ’80 και τις αρχές του ’90, το 36% είναι ακόμα ενεργοί. Υποστηρίχτηκαν και από τις κατάλληλες πολιτικές (τον Νόμο Μάρκορα) και άλλα ιδιαίτερα εργαλεία που διαμόρφωσαν οι συνεταιριστικές συνομοσπονδίες.
Aπόδοση των συνεταιρισμών
Στο τέλος του 2013, υπήρχαν 70.000 συνεταιρισμοί που προσέφεραν 1.257.213 θέσεις εργασίας, δηλαδή το 9,5% των συνολικών θέσεων στις ιδιωτικές, μη αγροτικές επιχειρήσεις. Επιπλέον, το 76,8% αυτών των θέσεων ήταν σταθερές εργασίες (συμβάσεις αορίστου χρόνου) και 51% από τους απασχολούμενους στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις ήταν γυναίκες. Αυτές οι επιχειρήσεις επέδειξαν ισχυρή ανθεκτικότητα στους καιρούς της κρίσης. Από το 2008 μέχρι το 2013, η απασχόληση στους συνεταιρισμούς αυξήθηκε κατά 6,8%, έναντι 5% στις μη συνεταιριστικές, ιδιωτικές επιχειρήσεις. Το ποσοστό αύξησης ήταν ιδιαίτερα υψηλό σε ό,τι αφορά στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου και στη γυναικεία απασχόληση.
Η καλή επίδοση των συνεταιρισμών δεν είναι αποτέλεσμα των υποτιθέμενων χρηματοοικονομικών πλεονεκτημάτων που απολαμβάνουν οι συνεταιρισμοί στην Ιταλία. Αντίθετα, οι πιέσεις ρευστότητας ήταν αισθητά υψηλότερες για τους συνεταιρισμούς, σε σύγκριση με άλλες επιχειρήσεις (το 2013, 7,7% για τις πρώτες, έναντι 6,8% για τις δεύτερες), κυρίως εξαιτίας της μεγαλύτερης πίεσης που υπέστησαν οι κοινωνικές δαπάνες και η φορολογία του εισοδήματος από την εργασία. Μεταξύ του 2007 και του 2013 η συνεισφορά σε ρευστότητα των συνεταιρισμών αυξήθηκε, ενώ εκείνη των ανώνυμων εταιρειών μειώθηκε.
Γαλλία: Νέες θέσεις εργασίας
Συνεταιριστικά εγχειρήματα με ανθεκτικότητα στην κρίση
Το 2014 δημιουργήθηκαν 2.800 νέες θέσεις εργασίας, στις οποίες περιλαμβάνονται και 1.940 σε νέους εργατικούς συνεταιρισμούς στη Γαλλία, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε η γαλλική συνομοσπονδία εργατικών συνεταιρισμών Cg Scoop. «Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με τα αποτελέσματα του 2014 και ατενίζουμε το μέλλον με αισιοδοξία.
Το 2014 ιδρύθηκαν 277 νέοι συνεταιρισμοί. Ενώ οι ιδρύσεις εκ του μηδενός παραμένουν πλειοψηφικές, υπάρχει και ένα ιστορικό μεταβιβάσεων υγιών επιχειρήσεων. Το 20% των εργατικών συνεταιρισμών που δημιουργήθηκαν τον προηγούμενο χρόνο ήταν αποτέλεσμα μεταβίβασης της ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων», λέει ο Πατρίκ Λενακέρ, πρόεδρος της CG Scoop.
Αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο αφορά όλους τους οικονομικούς κλάδους, οι οποίοι με τα χρόνια έχουν καταστεί περισσότερο διαφοροποιημένοι. Σχεδόν το 46% των συνεταιρισμών ενεργοποιούνται στον κλάδο των υπηρεσιών, το 18% στις κατασκευές και το 14% στη βιομηχανία, ενώ ακολουθούν από κοντά το εμπόριο και η εκπαίδευση, η υγεία και η κοινωνική δράση. Οι μισές ιδρύσεις συνεταιρισμών πραγματοποιήθηκαν στις υπηρεσίες, όπου αντιστοιχούν περίπου 1230 εργατικοί και κοινωνικοί συνεταιρισμοί και 18.300 θέσεις εργασίας.
Επιπρόσθετα, αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο έχει να επιδείξει ένα τριετές ποσοστό επιβίωσης της τάξης του 76%, έναντι 71% για τις άλλες γαλλικές επιχειρήσεις. Στην 5ετία, το ποσοστό είναι 64% έναντι του 50% όλων των γαλλικών εταιρειών, δείκτης που καταδεικνύει τη γενικότερη οικονομική αποδοτικότητα του μοντέλου.
