Συζήτηση για το 1821, Η δυναμική της Παλιγγενεσίας στον Ιανό (16-12-15)

ΣTAΘHΣ (κατά κόσμον Στάθης Δ. Σταυρόπουλος), γεννήθηκε το 1955 στον Πύργο Hλείας. Σπούδασε Πολιτικές επιστήμες και Σκηνοθεσία Κινηματογράφου. Άρχισε να δημοσιεύει σκίτσα και γελοιογραφίες το 1981 στον “Οδηγητή” κι από τότε συνέχισε για δέκα χρόνια στον “Ριζοσπάστη”, άλλα δέκα στα “NEA”, στην “Ελευθεροτυπία” και τώρα στο real.gr. Σε όλο αυτό το διάστημα συνεργάσθηκε με πλήθος εντύπων όπως το “ANTI”, η “Πρώτη”, η “Μακεδονία”, το “METPO”, το “EΠIXEIPΩ”, ο “METOXOΣ” και πολλά άλλα. Σήμερα, εκτός της “E” συνεργάζεται επίσης με τους “4Tροχούς”, το “Δίφωνο”, την “Παρασκευή +13” κι άλλα. Έχει εικονογραφήσει πολλά βιβλία, κυρίως παιδικά, με τις εκδόσεις Καστανιώτη, Κέδρος, Άγκυρα, Πατάκης, Παπαδόπουλος και άλλες. Έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές εκθέσεις, έχει κάνει πλήθος ατομικές καθώς και τρεις εκθέσεις στις γκαλερί Αστρολάβος και Αγκάθι. Έχει εκδόσει 21 άλμπουμ με γελοιογραφίες, τρία με σκίτσα χωρίς λόγια, ένα με κόμικ και ένα βιβλίο με εικονοραφημένα τραγούδια.  Kαλλιεργεί ένα αμπέλι, συλλέγει παιχνίδια, ταξιδεύει πολύ (ενίοτε γράφοντας ταξιδιωτικά ) κι έχει δύο γιους, τον Διονύση και τον Tηλέμαχο.

Λίγα λόγια για την Μαριάννα Κορομηλά:

Η Μαριάννα Κορομηλά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949 κι άρχισε την επαγγελματική της σταδιοδρομία το 1966, με νεανικές εκπομπές στο κρατικό ραδιόφωνο. Αργότερα εργάστηκε ως ξεναγός, ενώ ταυτόχρονα ολοκλήρωνε τον κύκλο των σπουδών της Παρίσι (ιστορία, φιλοσοφία) και ξεκινούσε τη γνωριμία της με τον βιωμένο ελληνικό χώρο εκτός συνόρων. Στο ραδιόφωνο επέστρεψε το 1975. Έχει στο ενεργητικό της πάνω από δύο χιλιάδες εκπομπές ιστορικού ενδιαφέροντος, δεκάδες ταξίδια στη Μέση Ανατολή, την Τουρκία, τη Μαύρη Θάλασσα και τα Βαλκάνια, συνεργασίες με ελληνικές και ξένες εκδόσεις (βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες) και τηλεοπτικές παραγωγές, ένα βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το βιβλίο της “Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα” (1991, ανανεωμένη έκδοση 2001), καθώς και τη συμμετοχή της στη δημιουργία και ανάπτυξη της Πολιτιστικής Εταιρείας “ΠΑΝΟΡΑΜΑ”. Εκεί διοχέτευσε από το 1985 τη δραστηριότητά της, οργανώνοντας εκατοντάδες εκπαιδευτικά σεμινάρια, κύκλους διαλέξεων, ταξίδια, εκθέσεις, παιδικά προγράμματα κι άλλες εκδηλώσεις γύρω από θέματα ιστορίας, πολιτισμού και περιβάλλοντος. Έχει εκδώσει τα βιβλία: “Αθηναϊκή περιπέτεια”, Αθήνα, 1980, “Πόντος-Ανατολία”, εκδ. Λούση Μπρατζιώτη, 1989, αγγλική έκδοση 1990, “Τέσσερις ιστορίες για μια χαμένη πανσέληνο”, Πολιτιστική Εταιρεία “Πανόραμα”, 1989, “1453, Η ύστατη αγωνία της Βυζαντινής Πρωτεύουσας”, Πολιτιστική Εταιρεία “Πανόραμα”, 1992, “Θρακική τοπογραφία”, κατάλογος έκθεσης, Πολιτιστική Εταιρεία “Πανόραμα”, 1994, (μαζί με τον Θοδωρή Κοντάρα:) “Ερυθραία, ένας ευλογημένος μικρόκοσμος στην καρδιά της Ιωνίας”, Πολιτιστική Εταιρεία “Πανόραμα”, 1997, “Οι Έλληνες στη Μαύρη Θάλασσα: από την Εποχή του Χαλκού ως τις αρχές του 20ου αιώνα”, Πολιτιστική Εταιρεία “Πανόραμα”, 1991, επαυξημένη έκδοση, 2001, “The Greeks and the Black Sea: from the Bronze Age to the Early 20th Century”, Πολιτιστική Εταιρεία “Πανόραμα”, 1991, επαυξημένη έκδοση, 2002, “Εν τω Σταδίω”, εκδ. “Άγρα”, 2004, “Ευτυχισμένος που έκανε το ταξίδι του Οδυσσέα”, Πολιτιστική Εταιρεία “Πανόραμα”, 1988, επαυξημένη έκδοση, “‘Άγρα”, 2005.

Λίγα λόγια για το βιβλίο του Γιώργου Καραμπελιά “1204-1922 η διαμόρφωση του νεώτερου Ελληνισμού,1821 η Παλιγγενεσία“:

Η απόπειρα μιας ομαλής μετάβασης, από τον βυζαντινό ελληνισμό, στον νεώτερο, η πρώτη ελληνική «Αναγέννηση», την οποία περιέγραψα συνοπτικά στο «1204», θα συνθλιβεί κάτω από τη συντονισμένη πίεση Ανατολής και Δύσης. Ο νεώτερος ελληνισμός θα ζήσει επτά αιώνες –από το 1204 έως το 1922– υπόδουλος, εξ ολοκλήρου ή εν μέρει, στην τουρκική Ανατολή ή τη φραγκο-λατινική Δύση. Η διαμόρφωση του έθνους μας θα μεταβληθεί έτσι σε συγκρότηση εν δουλεία: Υποταγή και αντίσταση, λήθη και μνήμη, συνέργεια και ρήξη, ανάμεσα στις ελίτ και το λαϊκό σώμα.

Εντούτοις, κατά την περίοδο 1700-1922, ο ελληνισμός γνωρίζει μια νέα Αναγέννηση. Ο Β΄ τόμος της Διαμόρφωσης του νεώτερου ελληνισμού, «Η δυναμική της παλιγγενεσίας», διατρέχει την οικονομική, κοινωνική, πολιτική και εκκλησιαστική ιστορία του ελληνικού κόσμου, από την Άλωση έως την Επανάσταση. Δυναμική που θα κορυφωθεί με τις απόπειρες της σύνθεσης, το «Πεδεμόντιο» των Επτανήσων, την «άγρια ανωμαλία» της Σάμου, τη Φιλική Εταιρεία, ως προανάκρουσμα του ’21. Διονύσιος Φιλόσοφος και Λάμπρος Κατσώνης, Βελεστινλής και Λούκαρις, Φαναριώτες και κρυφό σχολειό, Δασκαλογιάννης και Υψηλάντης, Κολοκοτρώνης και Καποδίστριας, ένα παλίμψηστο και μια πηγή γόνιμης αντιπαράθεσης που θα διαμορφώσει το πρόσωπό μας, πολυεδρικό και… ανολοκλήρωτο.

Ο τρίτος τόμος, ο «Φωτισμός», θα εξετάσει τα πνευματικά φαινόμενα και τις ιδεολογικές αντιθέσεις: ο διαφωτισμός του «γένους», από τον Κοσμά Αιτωλό έως τον Βενιαμίν Λέσβιο· η ποίηση, από το δημοτικό τραγούδι έως τον Σολωμό· η φιλοσοφία, από τον Κορυδαλλέα και τον Βούλγαρι, έως τον Μοισιόδακα και τον Λόγιο Ερμή· οι γλωσσικές αντιθέσεις ανάμεσα στον Δούκα και τον Καταρτζή· οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις Πάριου και Κοραή· η επαναστατική ιδεολογία με την Ελληνική Νομαρχία.

Ο τέταρτος τόμος, η «Μεγάλη Ιδέα» –δηλαδή η εθνικοαπελευθερωτική περίοδος, που διαρκεί από το 1821 έως το 1922–, επικεντρώνεται στις απόπειρες για πολιτειακή ανασυγκρότηση του «ιστορικού χώρου» του υστεροβυζαντινού ελληνισμού, ως αναγκαία προϋπόθεση για την ολοκλήρωση της Αναγέννησης, στις πολλαπλές της διαστάσεις: οικονομική, κοινωνική, πολιτικο-στρατιωτική, πνευματική.

Η αντιστασιακή διαδικασία παίρνει διάφορες μορφές: από την απλή προσαρμογή στις εκάστοτε συνθήκες, με προοπτική τη διείσδυση στους πολιτικοκοινωνικούς μηχανισμούς της κατάκτησης και τη μετατροπή τους σε όργανα εθνικής συντήρησης (εκκλησία-Φαναριώτες-κοινότητες-αρματολοί), και την ολοένα και περισσότερο ενεργό συμμετοχή στους οικονομικούς μηχανισμούς των κατακτητών και ιδιαίτερα των δυτικών δυνάμεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Εγγύς Ανατολή, ως τη συνεχή παθητική ή ένοπλη αντίσταση (κλεφτουριά – αλλεπάλληλα, έστω και ξενοκίνητα, κινήματα) που κατέληξαν στην εθνικοαπελευθερωτική επανάσταση του ’21.

Νίκος Σβορώνος, Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας, Αθήνα 1976, σσ. 12-13.