Συριακό: H “δράση” δεν εκτυλίχθηκε στο Λονδίνο

Του Κώστα Ράπτη από το capital.gr 

Στο Λονδίνο, οι χώρες που συμμετείχαν, πολλές σε επίπεδο κορυφής, στη Διεθνή Διάσκεψη Δωρητών για τη συριακή κρίση δεσμεύθηκαν να χορηγήσουν αθροιστικά 11 δισ. δολάρια μέχρι το 2020 για την αντιμετώπιση των οξύτατων αναγκών των Σύρων που έχουν πάρει το δρόμο της προσφυγιάς ή, ακόμη περισσότεροι, του εσωτερικού εκτοπισμού. Όμως η δράση εκτυλισσόταν αλλού.

Όχι στη Γενεύη – εκεί, ο ειδικός μεσολαβητής του ΟΗΕ Staffan de Mistura είχε κηρύξει “παύση” των εκ του σύνεγγυς συνομιλιών συριακής κυβέρνησης και αντιπολίτευσης που βάσει του ψηφίσματος 2244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ θα αναζητούσαν πολιτική λύση στη συριακή κρίση. Στην πραγματικότητα, οι συνομιλίες δεν ξεκίνησαν ποτέ καθώς ο συνασπισμός της αντιπολίτευσης που συγκροτήθηκε υπό τις ευλογίες της Σαουδικής Αραβίας στο Ριάντ έθετε απαγορευτικούς όρους για τον ορίζοντα των διαπραγματεύσεων, ακόμη και αφότου επιβεβαίωσε καθυστερημένα την προσέλευσή του, επιβάλλοντας βέτο στην παρουσία άλλων, κοσμικών αντιπολιτευτικών δυνάμεων. Ο Staffan de Mistura πάντως δηλώνει αισιόδοξα ότι η “παύση” θα διαρκέσει μέχρι τις 25 Φεβρουαρίου, οπότε και προβλέπεται επανάληψη των συνομιλιών. Ο Λευκός Οίκος, η Μόσχα, ακόμη και η Τεχεράνη εξέφρασαν την ελπίδα η διακοπή να είναι προσωρινή.

Οι πραγματικές “διαπραγματεύσεις” διεξάγονται στο πεδίο της μάχης και δη στο βόρειο μέτωπο, όπου οι κυβερνητικές συριακές δυνάμεις με ενισχύσεις από τη λιβανική σιιτική οργάνωση Χεζμπολλάχ και υπό ρωσική αεροπορική κάλυψη εξαπέλυσαν την εβδομάδα αυτή μια μεγάλη επιχείρηση που ήδη οδήγησε σε μία μείζονα εξέλιξη: το κλείσιμο, για πρώτη φορά μετά από τέσσερα χρόνια, του βορείου διαδρόμου ο οποίος επέτρεπε την επικοινωνία των ανταρτών που κατέχουν στο μεγαλύτερο μέρος του το Χαλέπι με τα τουρκικά σύνορα. Ο κλοιός γύρω από την άλλοτε οικονομική πρωτεύουσα της Συρίας σφίγγει υπέρ των κυβερνητικών δυνάμεων και των συμμάχων τους και μοναδική επικοινωνία των ανταρτών με τον έξω κόσμο απομένει η επισφαλής (λόγω ρωσικών επιδρομών) βορειοδυτική οδός προς την τουρκική μεθοριακή πόλη Reyhanli.

“Οι επόμενες ημέρες θα πρέπει να αξιοποιηθούν για την επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και όχι εξασφάλιση κερδών στο πεδίο της μάχης” δήλωσε από το Λονδίνο ο γ.γ. του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν. Όμως κάθε παρατηρητής μπορούσε να προεξοφλήσει ότι οι συνομιλίες της Γενεύης δεν αποτελούσαν παρά “παράπλευρο θέαμα” με μηδενικές πιθανότητες επιτυχίας και ότι η διαμόρφωση συνθηκών που ευνοούν την πολιτική λύση ίσα ίσα θα έδιναν μιαν ακόμη ώθηση στους εμπόλεμους για κατοχύρωση εδαφών. Συνέβη λ.χ. στον πόλεμο της Βοσνίας, συμβαίνει και τώρα.

Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Φαμπιούς διακήρυξε στο Λονδίνο ότι “η άγρια επίθεση που εξαπέλυσε το καθεστώς Άσαντ με την υποστήριξη της Ρωσίας τορπιλίζει τις διαπραγματεύσεις” και πρόσθεσε ότι η χώρα του “απαιτεί την άρση όλων των πολιορκιών που έχουν ως αποτέλεσμα την λιμοκτονία του πληθυσμού και τον τερματισμό των [ρωσικών] βομβαρδισμών”. Μοιάζει σαν να μην υπήρξε ποτέ καμία ταλάντευση στην γαλλική επιμονή για αλλαγή καθεστώτος στη Δαμασκό, ακόμη και τώρα που αυτή φαντάζει λιγότερο πιθανή από ποτέ. Μοιάζει επίσης σαν ο ρόλος που διεκδικούσε η Γαλλία την επαύριο των επιθέσεων της 13ης Νοεμβρίου στο Παρίσι πιέζοντας για την ανάληψη δράσης κατά των τζιχαντιστών και μάλιστα με την δημιουργία κοινού συνασπισμού Δύσης-Ρωσίας, να εξαντλήθηκε στην εμφάνιση του προέδρου Ολάντ στο αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle στα νερά της Ανατολικής Μεσογείου.

Όμως στη Διάσκεψη Δωρητών υπήρχε κάποιος που έδειχνε να έχει χάσει τον ύπνο του. “Η σκέψη μου δεν είναι εδώ, αλλά στο Χαλέπι” δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ο Αχμέτ Νταβούτογλου. Ο Τούρκος πρωθυπουργός υποστήριξε ότι “η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος είναι τα εγκλήματα πολέμου που διαπράττονται από το συριακό καθεστώς και από το Ισλαμικό Κράτος”, αλλά και ότι “όσοι βοηθούν αυτό το καθεστώς είναι συνεργοί στα εγκλήματα πολέμου”.

Προφανώς, η συγκυρία δεν είναι κατάλληλη ώστε ο ηγέτης της Τουρκίας να εκφράζεται λιγότερο επιθετικά για την Ρωσία. Ιδίως μετά την καταγγελία ότι στις 29 Ιανουαρίου ρωσικό αεροσκάφος τύπου Suhoi-34 παραβίασε (για δεύτερη φορά μετά το μοιραία επεισόδιο της 24ης Νοεμβρίου) τον τουρκικό, ή μάλλον, όπως το έθεσε η ανακοίνωση της Άγκυρας, τον ΝΑΤΟϊκό εναέριο χώρο. Η επίκληση της ατλαντικής αλληλεγγύης αποτελεί βέβαια την τουρκική απάντηση στην διάχυτη αίσθηση ότι ΗΠΑ και Ρωσία βρίσκονται σε (άγνωστο πόσο προχωρημένη) συνεννόηση για το δέον γενέσθαι στην συριακή κρίση. Όμως η εμφάνιση αυτή τη φορά των Sukhoi-34 που αποτελούν τακτικά βομβαρδιστικά με ευρύτατες δυνατότητες καθιστά και το ρωσικό μήνυμα πολύ ευκρινές: τα σχέδια της Άγκυρας θα πρέπει να προσαρμοστούν στο δεδομένο ότι ο συριακός εναέριος χώρος είναι “σφραγισμένος”. Τα λοιπά αναλαμβάνει ο επικοινωνιακός πόλεμος – με την εκπρόσωπο του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών να ζητά επίμονα την δημοσιοποίηση των τουρκικών στοιχείων που καταδεικνύουν ότι υπήρξε παραβίαση και τον εκπρόσωπο του ρωσικού υπουργείου Άμυνας να καταγγέλλει ότι αντιθέτως η συγκέντρωση δυνάμεων κοντά στα σύνορα παραπέμπει προετοιμασίες εισβολής της Τουρκίας στο συριακό έδαφος.

Ο Νταβούτογλου έφθασε μέχρι του σημείου να χαρακτηρίσει “ανθρωπιστικό διάδρομο” την βόρεια οδό Χαλεπίου-Τουρκίας, απ’ όπου και η εισροή μαχητών και εφοδίων στις τάξεις των ανταρτών, να καταγγείλει ότι το συριακό κράτος καταφεύγει στο όπλο της λιμοκτονίας των αμάχων και να προειδοποιήσει, εις επήκοον των Ευρωπαίων συνομιλητών του, ότι από τις τελευταίες εξελίξεις στο πεδίο της μάχης αναμένεται νέο προσφυγικό κύμα που θα μπορούσε να φτάσει τα 300.000 άτομα.

Ωστόσο ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ το έχει δηλώσει με μεγάλη σαφήνεια: “το κλειδί για να λειτουργήσει η εκεχειρία είναι ο τερματισμός της παράνομης διακίνησης δια μέσου των τουρκοσυριακών συνόρων προς όφελος των ανταρτών”.

Ακόμη χειρότερα για τον Davutoglu, στις επιχειρήσεις των τελευταίων ημερών, συμμετείχαν και οι Κούρδοι του αυτόνομου καντονιού του Αφρίν οι οποίοι προωθήθηκαν προς δυσμάς, σε συντονισμό με τις κινήσεις του συριακού στρατού για κλείσιμο του “διαδρόμου” βορείως του Χαλεπίου.

Αντίστοιχη ανησυχία άλλωστε στους κόλπους των δυνάμεων που στηρίζουν και τροφοδοτούν τους αντάρτες προδίδει άλλωστε η δήλωση του Σαουδάραβα ταξιάρχου Άχμεντ αλ Ασίρι (εκπροσώπου του συνασπισμού, με κατ’ όνομα συμμετοχή 60 κρατών, που συγκρότησε το Ριάντ για την “καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους”) ότι η χώρα του είναι πρόθυμη να συμμετάσχει σε χερσαία επιχείρηση στη Συρία, εάν αυτό της ζητηθεί από τις ΗΠΑ.

Προφανώς, πόλεμος των Σαούντ κατά του Άσαντ δεν φέρνει πλέον αποτελέσματα διεξαγόμενος “δι’ αντιπροσώπων” και εξετάζεται ακόμη και η άμεση σαουδαραβική εμπλοκή. Εάν την επιτρέψουν οι σοβαρές αποτυχίες του βασιλείου στον πόλεμο της Υεμένης, εννοείται.