Λίφτινγκ!
Του Θανάση Τζιούμπα
Την 18η Ιουνίου, ο Υποσμηναγός (Ι) Νικόλαος Σιαλμάς κατέπεσε στο Αιγαίο Πέλαγος με αεροσκάφος Mirage F1, κατά τη διάρκεια εμπλοκής του σχηματισμού του με τουρκικά F-16 Fighting Falcon. Η αιτία της πτώσης ήταν προσπάθεια να σπάσει με ακραίους ελιγμούς τον εγκλωβισμό από το ραντάρ Τούρκου πιλότου. Το ελληνικό Mirage F1, μαχητικό 2ης γενιάς, υστερούσε τραγικά απέναντι στο τουρκικό, 3ης γενιάς, σχεδιασμένου ως αεροπλάνου εναέριας υπεροχής με έμφαση στις «κλειστές» αερομαχίες, όπως αυτή που συνέβη ανατολικά του Άη Στράτη. Ο Σιαλμάς πλήρωσε με την ζωή του το τεχνολογικό χάσμα ανάμεσα στους δύο τύπους μαχητικών και την άρνηση του να αποδεχτεί την κατωτερότητα του υλικού που διέθετε. Τα μελτέμια του Αιγαίου δέρνουν το ξεχασμένο μνημείο στο ακρωτήρι του Αϊ Στράτη που πήρε το όνομα του ξεθωριάζοντας την επιγραφή «μολών λαβέ».
Ήταν μια προδιαγεγραμμένη απώλεια, συνέπεια της πάγιας ένδειας και του κακού σχεδιασμού των εξοπλιστικών προμηθειών που ενδημεί σε μία χώρα που παραπαίει ανάμεσα στην ρητορική του “βουτύρου αντί για κανόνια” και τις ευκαιρίες αρπαχτής από τα εξοπλιστικά.
Φαίνεται ότι η ιστορία δεν διδάσκει αυτούς που την ανέδειξαν σε επιστήμη. Ο Τσίπρας, αφού μας προετοίμασε επικοινωνιακά κόβοντας βόλτες με F-16, πέταξε στις ΗΠΑ έχοντας στην ατζέντα του την … αναβάθμιση των υπαρχόντων F-16. Δεν γνωρίζουμε αν η ιδέα ήταν ενός ξένου υποβολέα, αν ήταν του Καμένου ή δική του, αλλά, όποιου και να ήταν, αποτελεί ένα ακόμη βήμα για την εξάλειψη της δυνατότητας αποτροπής στο κρίσιμο πεδίο της αεροπορικής ισχύος.
Δηλώνει άγνοια ή αδιαφορία για τους τουρκικούς σχεδιασμούς: Την προμήθεια των S 400 (με δυνατότητα εγκλωβισμού και κατάρριψης μέχρι 400 χιλιόμετρα) με την οποία αποκτούν ένα όπλο που καθιστά απαγορευτική την δράση της ελληνικής αεροπορίας πάνω από το Αιγαίο και μέχρι την ενδοχώρα. Πρακτικά, η Άγκυρα θα έχει την ικανότητα όχι μόνο να εντοπίζει αλλά και να καταρρίπτει μαχητικά της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, από τη στιγμή που αυτά θα απογειώνονται. Θεωρητικά εφόσον ένα σύστημα S-400 τοποθετηθεί για βολή στη Σμύρνη, οποιοδήποτε Ελληνικό αεροσκάφος θα βρίσκεται εγκλωβισμένο από τη στιγμή που απογειώνεται από τις βάσεις στην Τανάγρα, στην Νέα Αγχίαλο και στην Λάρισα (με το βλήμα 40N6).
Κι αν το ρωσικό αντιαεροπορικό είναι η ασπίδα, το δόρυ είναι τα 100 μαχητικά 5ης γενιάς F 35 που από ότι φαίνεται σε ένα – δύο χρόνια θα κάνουν την εμφάνιση τους στους ουρανούς του Αιγαίου. Το αεροσκάφος της Lokheed είναι σχεδιασμένο ως επιθετικό όπλο κρούσης με πολλές δυνατότητες εναέριας εμπλοκής. Το δυνατό του σημείο είναι τα stealth χαρακτηριστικά του: το αεροσκάφος παρουσιάζει επιφάνεια ανιχνεύσιμη από τα ραντάρ (ραδιοτομή) με τιμές ανάμεσα σε 0,0015 και 0,005 τ.μ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν καταστεί ανιχνεύσιμο θα είναι τόσο κοντά (20 ως 25 χιλιόμετρα), ώστε μηδενίζεται πρακτικά η δυνατότητα αντίδρασης είτε από τα επίγεια συστήματα αεράμυνας είτε από τα ελληνικά μαχητικά (μιλάμε για χρόνους της τάξης δευτερολέπτων).
Μια μελλοντική σύρραξη πάνω από το Αιγαίο δεν θα είναι οι αερομαχίες όπως τις ξέραμε, αλλά μια πραγματική «κόλαση» πυρών, με συνεχείς εμπλοκές πέραν του ορίζοντα, χωρίς οπτική επαφή, όπου τον πρώτο λόγο θα το έχουν μέσα μέσου ή μεγάλου βεληνεκούς. Αερομαχίες θα γίνουν με F-35, όταν κι ΑΝ αυτά εντοπιστούν. Αλλά δεν θεωρούμε ότι κάποιος χρήστης F-35 θα το θέσει σε κίνδυνο, αντίθετα θα πλησιάζει αθόρυβα το πεδίο της μάχης, θα εντοπίζει τον στόχο του και θα τον καταστρέφει με βολή πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς. Και η ολοκληρωτική αεροπορική υπεροχή σε ένα πεδίο ασυνεχές όπως αυτό του Αιγαίου συνεπάγεται και την ναυτική υπεροχή και την αδυναμία ενίσχυσης των νησιών.
Με δύο λόγια η Τουρκία αποκτά δυνατότητα τόσο να διατηρήσει την ελληνική αεράμυνα με τα F-35 και να χτυπήσει την ελληνική αεροπορία στο έδαφος όσο και να καταστρέψει κάθε απόπειρα ανταπόδοσης με το δίκτυο των S 400.
Απέναντι στην απειλή αυτή, και με δεδομένη την στενότητα των οικονομικών και την πίεση των δανειστών για περικοπές παντού, οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ επιλέγουν να πληρώσουν 2,4 δισ. δολάρια (σύμφωνα με τους Αμερικάνους ή 1,1 δισ. σύμφωνα με τα κυβερνητικά επικοινωνιακά επιτελεία) για την αναβάθμιση των υπαρχόντων F-16. Για να κάνουν τι; Μήπως τα αναβαθμισμένα μαχητικά πρόκειται να επιβιώσουν αν χτυπηθούν στο έδαφος; Μήπως, ακόμα κι αν σηκωθούν έγκαιρα για να πολεμήσουν έχουν ελπίδα απέναντι σε έναν αντίπαλο που σε βλέπει και σου ρίχνει από τα 120 χιλιόμετρα, ενώ εσύ δεν θα τον έχεις δει ποτέ; Ή μήπως όσα επιβιώσουν παύουν να είναι ευάλωτα από την τουρκική αεράμυνα;
Η επιλογή της κυβέρνησης εκμηδενίζει την δυνατότητα αποτροπής (για επικράτηση φυσικά δεν μιλάμε) του τουρκικού επεκτατισμού. Δεν δημιουργεί κόστος αποτρεπτικό ενός πρώτου χτυπήματος, ενώ δεν δημιουργεί ούτε προϋποθέσεις κόστους από μια αντεπίθεση στο έδαφος του αντιπάλου.
Κι όλα αυτά θα παρουσιαστούν αύριο ως μια καταπληκτική επιτυχία του πρωθυπουργού που επαναφέρει την Ελλάδα στο διεθνές προσκήνιο την στιγμή που του πουλάν πανάκριβα φύκια για μεταξωτές κορδέλες ενώ παράλληλα ενισχύουν τον αντιρρησία Ερντογάν με το κορυφαίο εξαγωγικό τους όπλο.
Η αναβάθμιση των F-16 προέκυψε από το πουθενά, δεν υπήρξε αίτημα της Πολεμικής Αεροπορίας, δεν φαίνεται να εντάσσεται σε καμία στρατηγική αποτροπής και δεν αντέχει σε οποιαδήποτε ανάλυση κόστους – οφέλους. Αποτελεί πολιτική επιλογή της κυβέρνησης που για μια ακόμη φορά κινείται με λογικές επιδίωξης ευμένειας από τον ξένο παράγοντα κι όχι με γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας.
Ο Σιαλμάς πέθανε από μια εμπλοκή μαχητικών που τα χώριζε μια δεκαετία εξέλιξης και μια τεχνολογική γενιά. Και τώρα οι Έλληνες πιλότοι θα υποχρεωθούν να αντιπαρατεθούν με εργαλεία που τα χωρίζει ένα τεχνολογικό χάσμα αντίστοιχο με αυτό που χώριζε τα κανόνια του Μωάμεθ με τις βαλλίστρες του Παλαιολόγου. Κατά τα άλλα αυτοί αποτελούν το «υπερ-όπλο» της Ελλάδας κατά τον Τσίπρα, λες κι η εναέρια μάχη θα γίνει με όπλο την ψυχή και μόνο.
7 ΣΧΟΛΙΑ
Είναι εντυπωσιακά ανακριβής και παραπλανητική η διατύπωση του συντάκτη ότι “Η αναβάθμιση των F-16 προέκυψε από το πουθενά, δεν υπήρξε αίτημα της Πολεμικής Αεροπορίας”. Μια μικρή αναζήτηση στο Google θα αποδώσει πλήθος δημοσιευμάτων για την πολυετή και πάγια απαίτηση της Πολεμικής Αεροπορίας για αναβάθμιση των F 16, πολύ πριν τις τουρκικές αποφάσεις προμήθειας των F35 και των S400.
Eπίσης, μας λέει για το όντως υψηλότατο κόστος και την αμφισβητούμενη αποτελεσματικότητα της αναβάθμισης, δεν μας λέει όμως ποιά είναι η αποτελεσματική λύση για την αντιμετώπιση των “παντοδύναμων” τουρκικών F35
Οι σκέψεις για αναβάθμιση των ελληνικών F-16 διατυπωνόταν όταν η απειλή προερχόταν από τα αναβαθμισμένα F-16 της τουρκικής αεροπορίας, απέναντι στα οποία τα παλιότερα ελληνικά, τα block 30 υστερούσαν. Τώρα οι συσχετισμοί αλλάζουν, η ποσοτική υπεροχή γίνεται και ποιοτική, τώρα οι σχεδιασμοί θα πρέπει να γίνουν με βάση τις τρέχουσες απειλές κι όχι αυτές της προηγούμενης 10ετίας. Χάθηκε χρόνος, το μέγεθος της απειλής υποτιμήθηκε με απόψεις του τύπου “το F-35 δεν είναι ευέλικτο”, “δεν φέρει αρκετό οπλισμό” ή ακόμη “η stealth επίστρωση … ξεβάφει στην βροχή”. Αυτά ήταν το χθές. Στο σήμερα θα πρέπει να ερευνήσουμε τι θα κάνει τα τουρκικά F-35 ορατά στην ελληνική αεράμυνα, επίγεια και εναέρια, και, από ότι έχει διαρεύσει μέχρι στιγμής, ακόμη και η δυνατότητα υπέρυθρης ανίχνευσης που δεν επηρεάζεται από την stealth, το σύστημα IRST, δεν περιλαμβάνεται στο πρόγραμμα αναβάθμισης. Για το τι πρέπει να γίνει ας μιλήσουν οι ειδικοί, και υπάρχει αρκετό υλικό στο διαδίκτυο, όπως βέβαια και αρκετή μπουρδολογία. Δεν υπάρχει όπλο ανίκητο, όμως η αντιμετώπιση μιας νέας απειλής χρειάζεται έρευνα και σε τεχνολογικό επίπεδο, καθώς δεν υπάρχει άμεσα διαθέσιμη τεχνολογία στην αγορά (αλήθεια η τεχνολογική πρόκληση δεν θα ήταν ένα πεδίο δόξης λαμπρό για τα ημέτερα τεχνολογικά ιδρύματα;).
Το ζήτημα είναι ότι όταν εξαντλείς όλους τους διαθέσιμους (και μη διαθέσιμους) πόρους επενδύοντας σε ένα γέρικο άλογο, κλείνεις την πόρτα στις απαραίτητες εναλλακτικές, κι αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα με το lifting του αιώνα.
Θα απαντήσει ο αρθρογράφος αλλά και από τον Ινφογνώμονα τα ίδια πάνω κάτω διαβάζουμε με αυτά που γράφει εδώ ο κος Τζιούμπας, ότι η αναβάθμιση δεν φτάνει http://infognomonpolitics.blogspot.gr/2017/10/f-16_18.html
Εκτιμώ πάντοτε τα άρθρα και τους συντάκτες του ιστότοπου κυρίως για τις πολιτικές θέσεις που εκφράζουν έστω και αν αυτές δύσκολα βρίσκουν εφαρμογή. Νομίζω όμως ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση εφαρμόσατε παραλλαγή του παλιού συνθήματος του μαοϊσμού “ο κόκκινος υπερισχύει του ειδικού” με τα ίδια ανεπαρκή αποτελέσματα που είδαμε στο παρελθόν.
Εξηγούμαι: η αναβάθμιση των F-16 ήταν μονόδρομος για την Π.Α. Είναι όχι μόνο η αποδοτικότερη λύση σε σχέση με το κόστος, αλλά και ΑΡΚΕΤΑ καλή σε τεχνολογικό επίπεδο με βάση τα τεχνικά χαρακτηριστικά που τα αεροπλάνα θα έχουν με το πέρας της αναβάθμισης.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 155 F-16 σε 4 εκδόσεις με διαφορετικά ραντάρ, ηλεκτρονικά, πιστοποίηση όπλων (και με 2 διαφορετικούς κινητήρες!) και 42 Mirage 2000 σε 2 εκδόσεις. Ούτε αεροπορίες χωρών όπως η Γαλλία, η Γερμανία ή της Αγγλίας παρουσιάζουν τέτοια πολυτυπία. Εμείς πληρώνουμε παλίοτερες αμαρτίες.
Με την αναβάθμιση, αν όντως εφαρμοστεί ώς λέγεται, 123 F-16 θα ομογενοποιηθούν με ραντάρ AESA, στην ουσία ίδια με αυτά του F-35 και το F-22. Επίσης θα εφαρμοστεί δικτυοκεντρική τεχνολογία link 16 που επιτρέπει την αναμετάδοση της εικόνας ενός ραντάρ σε αεροσκάφη που πετάνε με κλειστό το δικό τους ώστε να μειώνουν τις πιθανότητες εντοπισμού τους.
Τα υπόλοιπα 30 -εναπομείναντα της αγοράς του αιώνα- στη καλύτερη των περιπτώσεων θα αναβαθμιστούν με απάρτια από τις πιο σύγχρονες εκδόσεις και θα τα κρατήσουμε. Στη χειρότερη θα εκσυγχρονιστούν από την ΕΑΒ -η καραμέλα- και θα πωληθούν στους “ανατολικούς” του ΝΑΤΟ.
Τα F35 είναι ένα αεροπλάνο με εξαιρετικές δυνατότητες από πλευράς απόκρυψης και λιγότερο από πτητικής πλευράς (τα αεροδυναμικά χαρακτηριστικά είναι μέτρια). Όμως ταυτοχρόνως προχωρά και η τεχνολογία εντοπισμού οπότε ένα αεροσκάφος που βασίζεται αποκλειστικά σε κάποια χαρακτηριστικά όταν αλλάξουν κάποια πράγματα από πλεονέκτημα μπορούν να γίνουν βαρίδι.
Η πιο αποδοτική τεχνολογία εντοπισμού είναι αυτή που έχει δικτυοκεντρικά χαρακτηριστικά (συνδυασμός ραντάρ εδάφους, ιπτάμενα ραντάρ τυπου Erieye, ραντάρ AESA στα μαχητικά και ιδεατά τα AEGIS που φέρουν τα πλοία κλάσης Arleigh Burke ή Ticonderoga που αποτελούν κρυφούς πόθους του Πολεμικού Ναυτικού καθότι ξεκινούν αποσύρσεις από τις ΗΠΑ στα επόμενα χρόνια).
Τώρα για τους S-400 δεν είμαι σε θέση να κάνω υποθέσεις. Όμως αυτό που μπορώ να πω είναι ότι δύσκολα θα συνδυαστούν και F-35 και S-400 από γεωπολιτικής πλευράς όσο αυτά είναι όπλα αιχμής, για τον απλούστατο λόγο ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Ρωσία δε θα εμπιστευτούν μια Τουρκία που να διαθέτει τέτοια συστήμα ενώσο είναι ταυτόχρονα πολύ κοντά στον κύριο εχθρό τους.
Σας εύχομαι καλή συνέχεια στη πολύτιμη δουλειά που κάνετε, ευχόμενος η κριτική σας να μη θολώνει την κρίση σας.
Υ.Γ. Το F-16 ΔΕΝ είναι αεροσκάφος αεροπορικής υπεροχής. Είναι πολλαπλών ρόλων. Αεροσκάφη αεροπορικής υπεροχής είναι το F-15, το F-22, η οικογένεια των Su-27.
Αγαπητέ Ι.Φ. στον δημόσιο λόγο πάντα αποφεύγω να χαρακτηρίσω τον συνομιλητή μου, κρίνοντας αυτό που λέγεται κι οχι ποιος το λέει.
Τώρα για στο σχόλιο σας, αυτό που αμφισβητείται δεν είναι η ανάγκη αναβάθμισης του αεροπορικού στόλου, αυτό είναι προφανές και μάλιστα για μια πολεμική αεροπορία που στις μέρες μας η έλλειψη ανταλλακτικών, για την οποία είμαι βέβαιος ότι είστε ενήμερος, είναι το κύριο πρόβλημα, περισσότερο ίσως ακόμη από την πολυτυπία των αεροπλάνων.
Αυτό που ισχυρίζομαι είναι ότι αυτή η επιλογή που εξαντλεί τους διαθέσιμους (;) πόρους, δεν απαντά στην κύρια απειλή, που είναι ο συνδυασμός ενός δικτύου ισχύος που συνδυάζει τις δυνατότητες του αντιαεροπορικού S-400 με αυτές του F-35 ως επιθετικού όπλου (που έχει πλεονεκτήματα και στην BVR αναμέτρηση, όπως αυτή που θα συμβεί αν ο Ερντογάν αποφασίσει). Δεν μου αρκεί η σκέψη ότι η Ρωσία και η Τουρκία είναι ιστορικοί αντίπαλοι, ούτε οτι ο Τράμπ δεν θα θελήσει τελικά να ενισχύσει έναν αβέβαιο σύμμαχο. Όλα τα εξοπλιστιά προγράμματα της Τουρκίας προχωρούν κανονικά και καλά θα κάνουμε να μην εφησυχάζουμε περιμένοντας ότι κάτι θα πάει στραβά για την Τουρκία (χωρίς να σημαίνει ότι κάτι τέτοιο θα ήταν καλοδεχούμενο, ή ότι δεν θα έπρεπε να δουλέψουμε για ένα τέτοιο ενδεχόμενο).
Το κύριο πρόβλημα στην αντιμετώπιση του F-35 είναι αυτό του εντοπισμού του. Το ραντάρ AESA στα F-16 αυξάνει την ακτίνα εντοπισμού, αλλά όχι τόσο ώστε να δημιουργεί δυνατότητα βολής πριν το εχθρικό εκτοξεύσει τα όπλα του σε ένα στόχο που θα λάμπει σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο στις δικές του οθόνες. Το Erieye έχει τους ίδιους περιορισμούς και θα είναι εξαιρετικά ευάλωτο από μια αντιαεροπορική ομπρέλα που φτάνει μέχρι τον ηπειρωτικό μας κορμό. Όσο για τα AEGIS και τα Ticonderoga είναι καλά με την προυπόθεση να τα δούμε στο ελληνικό οπλοστάσιο.
Και εδώ θα επαναλάβω ότι η αρχή της οικονομίας είναι η βέλτιστη διαχείριση περιορισμένων πόρων, ώστε να έχεις το μέγιστο αποτέλεσμα. Στον χώρο της άμυνας αποτέλεσμα είναι η αποτρεπτική ισχύς της πατρίδας μας.
“Αγαπητέ Ι.Φ. στον δημόσιο λόγο πάντα αποφεύγω να χαρακτηρίσω τον συνομιλητή μου, κρίνοντας αυτό που λέγεται κι οχι ποιος το λέει.”
Κύριε Τζιούμπα σκοπός μου δεν ήταν να φερθώ απαξιωτικά εναντίον σας. Αν έδωσα αυτή την εντύπωση ζητώ συγγνώμη.
Όμως θα ήθελα να σημειώσω εδώ ότι το να κρίνουμε τους συνομιλητές μας με βάση το περιεχόμενο των λόγων τους, προϋποθέτει την ισότητά τους όχι μόνο σε επίπεδο λογικής αλλά και σε γνωστικό επίπεδο. Σε μια ιδεατή κοινωνία κάτι τέτοιο είναι αυτονόητο διότι όλοι/ες έχουμε πλήρη και ολική γνώση των επιστημονικών θεμάτων που καλούμαστε να συζητήσουμε. Στο μοντέλο κοινωνίας που πράγματι ζούμε και που (θέλουμε να) χαρακτηρίζεται σύγχρονο άλλων κοινωνιών, κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο να επιτεύχθει και η επιδίωξή του για λογους δημοσίου λόγου και μόνο, πιθανότατα φέρνει αντίθετα αποτελέσματα.
Υπάρχει τέτοια υπερειδίκευση γνωστικών αντικειμένων που, όσο καλές και να είναι οι προθέσεις μας, απαιτούν ο σχολιαστής να έχει πολλά εργαλεία (πτυχία, εργασιακή εμπειρία, πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες) και όχι απλά πρόσβαση στο κόσμο της ανοιχτής πληροφορίας. Μακάρι να διαθέτετε και τα τρία.
Αν όμως πρέπει να κάνουμε μια ρεαλιστική συζήτηση για τις επιλογές μας έχοντας όλους ή κάποιους από τους άνωθεν περιορισμούς και τους περιορισμένους οικονομικούς πόρους της χώρας μας, τότε η αναβάθμιση των F-16 ήταν και είναι στο άμεσο μέλλον, στενός μονόδρομος.
Ελλείψει μάλιστα συμφωνιών οικονομικού χαρακτήρα που θα μπορούσαν να δώσουν ένα πιο πολυδιάστατο χαρακτήρα στη σχέση με τις ΗΠΑ, καθίστανται μονόδρομος και οι, μεγαλύτερης έκτασης, διευκολύνσεις στις ΗΠΑ προκειμένου να λάβουν οι ένοπλες δυνάμεις μας οπλικά συστήματα ή βοήθεια στη συντήρηση των υπαρχόντων. Εκτός βέβαια και αν οι ένοπλες δυνάμεις ή άλλες δεξαμενές σκέψης του ελλαδικού κράτους έχουν να προτείνουν κάτι διαφορετικό για πηγές οικονομικής υποστήριξης. Όμως κάτι τέτοιο δεν έχει πέσει στην αντίληψή μου. Αν εσείς γνωρίζετε κάτι, θα ήθελα να μας το παρουσιάσετε.
Πολλοί λένε για ταμείο υδρογονανθράκων που εν μέρει να χρηματοδοτεί την άμυνα αλλά από το τί λέμε εως το τί κάνουμε υπάρχει τεράστια απόσταση. Προσπάθησαν και άλλοι, να πάρουν προκαταβολές από αέρα (Λαφαζάνης με Gazprom ή Καμμένος με την Κάρπαθο) αλλά και μόνο ότι κάποιοι συμπολίτες μας δίνουν προσοχή σε τέτοιες κινήσεις είναι μάλλον προϊόν απελπισίας παρά σοβαρότητας στη σκέψη αυτών που τις προωθούν. Ακόμα και αν υπάρξουν άλλοι πόροι αυτοί θα είναι κατα πάσα πιθανότητα υπό το καθεστώς εποπτείας των πιστωτών μας.
Αν θέλουμε λοιπόν να κάνουμε μια θεωρητική συζήτηση για τις επιλογές μας, αυτές θα έπρεπε να εμπεριέχουν πολλά άλλα πράγματα, που όμως ΠΡΟ-απαιτούν: όχι μια αλλά δυο κυβερνήσεις (βάζω και αυτή της Κύπρου) που να εκλέγονται με στόχους και δουλεύουν για αυτούς και όχι ένα συνοθήλευμα διαχειριστών που τους ενώνει ΜΟΝΟ η παραμονή στην εξουσία ή η προσδοκία αναρρίχησής τους σε αυτή. Χρειάζεται εσωτερική συνοχή στη κοινωνία μας.
Ή σαν ελάχιστη προϋπόθεση χρειάζεται ένας πολιτικός χώρος που να συμπυκνώνει στο εσωτερικό του τέτοια χαρακτηριστικά. Σ’αυτό που σας αντιστοιχεί βάζετε το λιθαράκι σας. Νομίζω ότι πρέπει να το συνεχίσετε να το κάνετε και μακάρι και άλλοι/ες να ακολουθήσουν το παράδειγμά σας.
Στο συγκεκριμένο ζήτημα διαφωνούμε διότι νομίζω ότι είναι ένα θέμα που για να πάρει κανείς θέση, πέραν αυτής που καλώς ή κακώς εκφράζει η στρατιωτική ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, υπάρχουν προϋποθέσεις που αυτή τη στιγμή δε καλύπτονται από κανένα πολιτικό χώρο.
Θα προτιμούσα και θα εκτιμούσα περισσότερο μια πιο επεξεργασμένη προσέγγιση πάνω στο ζήτημα της άμυνας της χώρας τόσο στη στρατιωτική όσο και στη πολιτική της διάσταση (αμυντικό δόγμα, εξοπλισμοί, θητεία, έλεγχος συνόρων, μηχανισμοί πολιτικής προστασίας, πηγές χρηματοδότησης αμυντικών αναγκών, έρευνα και σε ποιούς τομείς κλπ.).
Μια αποτίμηση της συμφωνίας από έναν ειδικό http://www.elisme.gr/gr/2013-01-08-09-49-28/item/f-16-19-2017