«Σπάρτακος»: ένα ιδιόμορφο εγχείρημα στην Κομοτηνή

785

του Νεκτάριου Δαπέργολα, από το Άρδην τ. 84, Φεβρουάριος-Μάρτιος 2011

Κ ατά τις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, έλαβε χώρα στη Θράκη ένα ιδιόμορφο πολιτικό εγχείρημα αδέσποτων πολιτών. Το σκηνικό ήταν βεβαίως και εδώ γνωστό, όπως ακριβώς δηλαδή και στην υπόλοιπη χώρα: το ίδιο βαθύ τέλμα της ευτέλειας και του παρασιτισμού μιας συναπτής τριακονταετίας, που φυσικά το επιδείνωνε το συνθλιπτικό συναίσθημα της ταφόπλακας του Μνημονίου και της παράδοσης της χώρας στους ξένους ινστρούχτορες ντόπιων κατοχικών νταβατζήδων. Υποφέροντας απ’ όλη αυτή την κατάσταση, που είχε ασφαλώς και τοπικό χαρακτήρα (με τη διαφθορά και την ατιμωρησία να μεταφράζονται καθημερινά σε πλείστα σκάνδαλα, απειράριθμα χρέη και συνεχή φαινόμενα αθέμιτου πλουτισμού), μια ομάδα ανθρώπων αποφάσισε να αντιδράσει. Η μαγιά προϋπήρχε ήδη, καθώς ο κεντρικός πυρήνας αυτής της ομάδας, η παρέα του «Αντιφωνητή», είχε δείξει εδώ και χρόνια το στίγμα της στα θρακικά (και όχι μόνο) δρώμενα και φυσικά όχι μόνο εντύπως, αλλά και με ενέργειες και πρωτοβουλίες πολιτικού ακτιβισμού. Από αυτή την παρέα και τον ευρύτερο κύκλο της, γεννήθηκε η ιδέα μιας ανεξάρτητης κίνησης, που θα συνέχιζε τον ακτιβισμό, αλλά πλέον σε ένα νέο, ανώτερο και σαφώς πρωτόγνωρο γι’ αυτήν επίπεδο. Η κίνηση τελικά προέκυψε και ονομάστηκε «Σπάρτακος», σε ανάμνηση του – συντοπίτη μας άλλωστε – κορυφαίου επαναστάτη της αρχαιότητας. Κάπως έτσι δηλώναμε και εμείς την πρόθεσή μας να κάνουμε τη δική μας επανάσταση απέναντι στην, πανσθενή ολόγυρά μας, χυδαιότητα της διαφθοράς και της βλακείας.

Έτσι γεννήθηκε ο «Σπάρτακος», που βεβαίως δεν είχε καμία σχέση με πολιτικές φιλοδοξίες, αλλά ήταν απλώς και μόνο η απόρροια μιας κοινής, βαθιάς ανάγκης, κάποιων ανθρώπων. Η μόνη φιλοδοξία τους ήταν η αναβάθμιση της έννοιας της δημοκρατίας, με την είσοδο πολιτών στο δημοτικό συμβούλιο, μακριά από τα φίλτρα των ξοφλημένων κομμάτων. Και επειδή ποτέ τους δεν υπήρξαν επαγγελματίες της πολιτικής, δεν αισθάνθηκαν ούτε για μια στιγμή ότι…ζητούν τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας. Αισθάνθηκαν αντίθετα ότι, ερμηνεύοντας το κοινό αίσθημα (και αναλαμβάνοντας και όλο το τίμημα που κάτι τέτοιο συνεπαγόταν), βγήκαν μπροστά, για να δώσουν σε αυτή μια διέξοδο. Να της δώσουν μια ευκαιρία έκφρασης άμεσα δημοκρατικής και αυθεντικά αυτοδιοικητικής.

Το όλο εγχείρημα πάντως ίσως και να υπήρξε πρωτοφανές στα πανελλήνια χρονικά. Μία βασική του πρωτοτυπία ήταν ότι –σε αντίθεση με άλλα σχήματα αυτοφερόμενα ως «ανεξάρτητα»– επρόκειτο για κίνηση κυριολεκτικά και αυθεντικά αδέσμευτη, που πίσω της δεν είχε ούτε κομματικές πατρωνίες (μόνο…συν-αδέσποτες προσωπικότητες τύπου Γιανναρά, Καραμπελιά, παπα-Γιώργη Μεταλληνού, Ζουράρι και άλλων που εξέφρασαν μακρόθεν τη συμπάθειά τους), αλλά ούτε και…σπόνσορες, καθώς άπας ο προεκλογικός αγών διεκπεραιώθηκε με το…εξωφρενικό συνολικό ποσό των περίπου 5.000 ευρώων, που συγκεντρώθηκε από την αφαίμαξη των ταπεινών μας βαλαντίων. Χαρακτηριστικό της διαπιστευτήριο ήταν επίσης ότι αποτελούνταν από ανθρώπους που αναδείχθηκαν την τελευταία δεκαετία στην τοπική κοινωνία βασισμένοι αποκλειστικά στις δικές τους δυνάμεις (ούτε γιοι λεφτάδων υπήρξαμε ποτέ, ούτε ανίψια τοπικών ψηφοτσομπάνηδων, ούτε…υβρίδια στοών, μιζοκυκλωμάτων ή κομματικών σωλήνων). Ακόμη όμως και η χρονική διάρκεια του εγχειρήματος υπήρξε πρωτοφανής, καθώς η οριστική απόφαση ελήφθη μόλις στα τέλη του Αυγούστου. Και το ιδρυτικό κείμενο του «Σπάρτακου», που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 3 του Σεπτέμβρη, γράφτηκε στην κυριολεξία τότε, οπότε δεν ήταν μόνο…σημειολογικού τύπου η παραπομπή στο κίνημα του 1843 – και στην απόπειρα, φυσικά, επαναπροσέγγισης του αυθεντικού νοήματος της συγκεκριμένης ημέρας (πριν δηλαδή τη διαστρεβλώσουν εξευτελιστικά κάποιες γνωστές σοσιαληστρικές μασκαράτες του ύστερου 20ού αιώνα).

Από εκεί και πέρα και μέσα σε δύο μόλις μήνες, ελάχιστοι άνθρωποι κατόρθωσαν να υλοποιήσουν την ιδέα του «Σπάρτακου», να την εδραιώσουν, να τη διευρύνουν, να ξεπεράσουν δισταγμούς και επιφυλάξεις εαυτών και αλλήλων, να αψηφήσουν τις τρομακτικές δυσκολίες της ολιγανθρωπίας και της οικονομικής δυσπραγίας τους, απέναντι στους πακτωλούς των χρημάτων και στις πανσπερμίες των κομματικών στρατών, και να τη γνωστοποιήσουν με ελάχιστα μέσα σε ένα γεωγραφικό χώρο που –ελέω «Καλλικράτη»– εκτεινόταν πλέον από τις θρακικές ακτές ως τα βουλγαρικά σύνορα. Υπό τις συνθήκες αυτές, αλλά και με το δεδομένο ότι η οικονομική κατάρρευση δεν είναι ακόμη ορατή στην επαρχία, όπου τα κάστρα του δικομματισμού παραμένουν επί της ουσίας άπαρτα, το 5,3% που τελικά κατέκτησε ο «Σπάρτακος», στις 7 του περασμένου Νοέμβρη (αφήνοντας πίσω του οργανωμένες και παραδοσιακές δυνάμεις, όπως τη «Λαϊκή Συσπείρωση» του ΚΚΕ), μόνο ως τεράστια επιτυχία μπορεί να εκληφθεί. Ένα ακόμη βέβαια πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι, στη συντριπτική πλειονότητα του αστικού πληθυσμού (δηλαδή μέσα στην πόλη της Κομοτηνής), ο «Σπάρτακος» άγγιξε διψήφια ποσοστά και αναδείχθηκε τρίτη ουσιαστικά δύναμη πίσω από τις…πράσινες και τις βένετες πανστρατιές.

Και κάτι, αντί επιλόγου: Σήμερα ο «Σπάρτακος» είναι πλέον μία καταγεγραμμένη πολιτική δύναμη, με εκπροσώπηση στο δημοτικό συμβούλιο της Κομοτηνής. Εννοείται όμως ότι δεν θα την αφήσουμε να γίνει απλώς μία ακόμη δημοτική παράταξη. Συνεχίζουμε (και είναι πανθομολογούμενο αυτό) με τη δράση μας να διατηρούμε την ίδια ακριβώς εικόνα αδέσποτων και αυτεξούσιων πολιτών που κινούνται ελεύθεροι στο…δάσος, μακριά από τις κομματικές μάντρες, μια εικόνα που τόσους ανθρώπους μέχρι τώρα συνάρπασε, αλλά και τόσους άλλους ενόχλησε ή και τρομοκράτησε. Ελπίζουμε ωστόσο αυτό το εγχείρημα να συντελέσει στη δρομολόγηση και ευρύτερων εξελίξεων, θεωρούμενο από τους έχοντας νουν του συνιέναι ως ένα περαιτέρω αξιοποιήσιμο πολιτικό πείραμα. Το ελπίζαμε μάλιστα και το γράφαμε αυτό, πριν καν εμφανιστεί ο Μίκης, ανακοινώνοντας την ίδρυση της «Σπίθας». Όπως ακριβώς γράφαμε και ότι οι καιροί επιβάλλουν εκβιαστικά πλέον την αναγκαιότητα να υπάρξει επιτέλους και σε εθνικό επίπεδο κάτι διαφορετικό, κάτι που δεν θα διοχετεύει την αγανάκτηση στην απλή εκλογική αποχή, αλλά θα τη μετουσιώνει σε ενεργητική πράξη, μια πολιτική κίνηση μαζικής συναλληλίας συνοδοιπόρων, που θα συγκρουστεί μετωπικά με την ανθιστάμενη εισέτι όζουσα υστερία των ανικάνων, των κλεφτών και των ηλιθίων και θα κηρύξει αναφανδόν ορκισμένους ανένδοτους απέναντι σε όλους τους κομματικούς εσμούς της φαιοπράσινης θυμηδίας, των μανιχαϊστικών αγκυλώσεων, της εθνομηδενιστικής υστερίας, αλλά και της πατριδοκάπηλης χυδαιότητας. Τώρα πλέον ευτυχώς όλα αυτά δεν είναι απλές θεωρίες: η «Σπίθα» είναι πια εδώ, είναι ήδη μια πραγματικότητα, που όμως έχει πολύ δρόμο ακόμη μπροστά της – και γι’ αυτό οφείλουμε να την καταστήσουμε υπόθεση όλων μας. Αρκεί να μπορέσουμε βεβαίως να αναχθούμε επιτέλους προς το όλον, αφήνοντας πίσω μας τα αδιέξοδα των μερών (φραξιών τε και ανθυπογκρουπουσκούλων).

Πολλές είναι οι παρέες μας σ’ όλη την Ελλάδα, πολλοί οι ομόφρονες δίχως οδό πολιτικής έκφρασης, πολλά και τα ομόδοξα διεστώτα, που οφείλουν πια να ενωθούν. Στη Θράκη μόλις κάναμε το πρώτο αξιοσημείωτο (και…μπαρουτοκαπνισμένο πλέον) πείραμα με τον «Σπάρτακο». Καιρός να ακολουθήσουν και άλλα, εντεταγμένα πια μέσα στη νέα ελπιδοφόρα πραγματικότητα της «Σπίθας». Είναι πάντως τόσο απίστευτα αποπνικτική και επικίνδυνη όλη αυτή η αθλιότητα ολόγυρά μας, που δεν υπάρχει πια χρόνος για άλλες…συζητήσεις και ζυμώσεις, αλλά ούτε και για άλλα ναπολεόντεια συμπλέγματα. Αρκετά ομφαλοσκοπήσαμε. Είναι βέβαιο ότι κάθε αδράνεια από εδώ και στο εξής θα είναι πλέον εντελώς ασυγχώρητη…

* Ο Νεκτάριος Δαπέργολας, δρ. Βυζαντινής Ιστορίας του Α.Π.Θ. και μέλος της συντακτικής ομάδας του «Αντιφωνητή», εξελέγη στις 7 Νοεμβρίου δημοτικός σύμβουλος στην Κομοτηνή ως επικεφαλής της δημοτικής παράταξης «Σπάρτακος»