Τα προοίμια της κρίσης

555

από το Άρδην τ. 42, Ιούνιος 2003

Το κλεί­σι­μο της Palco ήρ­θε να θυ­μί­σει στα ΜΜΕ και τους πο­λι­τι­κούς –για­τί οι πο­λί­τες το γνώ­ρι­ζαν ή­δη– την κρί­ση που, έρ­πο­ντας, ε­πε­κτεί­νε­ται σε ο­λό­κλη­ρη την ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μί­α. Οι α­νη­συ­χη­τι­κές ει­δή­σεις ξαφ­νι­κά αρ­χί­ζουν να πέ­φτουν σω­ρη­δόν, οι ε­ξα­γω­γές μειώ­νο­νται διαρ­κώς, ο πλη­θω­ρι­σμός α­νε­βαί­νει, οι πτω­χεύ­σεις πολ­λα­πλα­σιά­ζο­νται και οι ε­πι­χει­ρη­μα­τί­ες μι­λούν για δι­πλα­σια­σμό της α­νερ­γί­ας. Και στον ο­ρί­ζο­ντα τί­θε­ται και πά­λι το Α­σφα­λι­στι­κό. Τα αλ­λε­πάλ­λη­λα ε­γκαί­νια και τα λα­μέ τα­γε­ρά­κια της Γιάν­νας δεν μπο­ρούν να κρύ­ψουν την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα: Μια σα­ρω­τι­κή οι­κο­νο­μι­κή ύ­φε­ση ­προ­βά­λλει στον ο­ρί­ζο­ντα, συ­νέ­πεια της διε­θνούς κρί­σης, της Ο­λυ­μπια­κής α­φρο­σύ­νης και της έ­ντα­ξης στη ζώ­νη του ευ­ρώ.

Το τε­λευ­ταί­ο εί­χε ε­πι­ση­μαν­θεί α­πό ο­ρι­σμέ­νους, ό­ταν πο­λι­τι­κοί και ΜΜΕ πα­νη­γύ­ρι­ζαν για την έ­ντα­ξη στο ευ­ρώ: Η ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μί­α δεν μπο­ρεί να α­ντέ­ξει την έ­ντα­ξη σε έ­να σκλη­ρό νό­μι­σμα το ο­ποί­ο σε πε­ρί­πτω­ση α­νό­δου, ό­πως τώ­ρα, θα κα­τα­βα­ρα­θρώ­σει τις ελ­λη­νι­κές ε­ξα­γω­γές –οι ο­ποί­ες γί­νο­νται πο­λύ α­κρι­βό­τε­ρες α­κό­μα και σε δο­λά­ρια– και θα με­τα­βά­λει την Ελ­λά­δα σε χώ­ρα χα­μη­λής πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας και υ­ψη­λού κό­στους. Η Ελ­λά­δα κιν­δυ­νεύ­ει να υ­πο­στεί μια οι­κο­νο­μι­κή κα­θί­ζη­ση πα­ρό­μοια με ε­κεί­νη της Αρ­γε­ντι­νής, που εί­χε δο­λα­ριο­ποι­ή­σει το το­πι­κό νό­μι­σμα, με τις συ­νέ­πειες που ό­λοι ξέ­ρου­με. Στο πα­ρελ­θόν η ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μί­α α­ντι­με­τώ­πι­ζε την δια­φο­ρά πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας α­πό τις δυ­τι­κές οι­κο­νο­μί­ες μέ­σω της “διο­λί­σθη­σης” και των υ­πο­τι­μή­σε­ων του νο­μί­σμα­τος. Έ­τσι το δο­λά­ριο, α­πό τριά­ντα δραχ­μές το 1974 ξε­πέ­ρα­σε τις τρια­κό­σιες, το μάρ­κο α­πό 6 ή 7 δραχ­μές έ­φτα­σε στις 170 κ.ο.κ. Σή­με­ρα μια τέ­τοια πο­λι­τι­κή δεν εί­ναι δυ­να­τή για­τί η Ελ­λά­δα έ­χει κοι­νό νό­μι­σμα με τη Γερ­μα­νί­α. Το α­πο­τέ­λε­σμα εί­ναι ά­νο­δος των πραγ­μα­τι­κών τι­μών με α­κό­μα με­γα­λύ­τε­ρη μεί­ω­ση της α­ντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας, με μεί­ω­ση της βιο­μη­χα­νι­κής πα­ρα­γω­γής, ά­νο­δο του κό­στους των α­γρο­τι­κών προ­ϊ­ό­ντων και… κλεί­σι­μο ερ­γο­στα­σί­ων. Για να α­ντι­με­τω­πι­στεί αυ­τή η ά­νο­δος του κό­στους, η μό­νη διέ­ξο­δος θα ή­ταν η αλ­μα­τώ­δης βελ­τί­ω­ση της πα­ρα­γω­γι­κό­τη­τας, δη­λα­δή η ε­πέν­δυ­ση σε τε­χνο­λο­γί­α και εκ­παί­δευ­ση, που θα ε­πέ­τρε­πε να κα­λυ­φθεί κά­πως το υ­ψη­λό­τε­ρο κό­στος με την πα­ρα­γω­γή προ­ϊ­ό­ντων υ­ψη­λό­τε­ρης τε­χνο­λο­γί­ας.

Α­ντ’ αυ­τού, α­πό το 1996 και την α­νά­λη­ψη της Ο­λυ­μπιά­δας, το σύ­νο­λο σχε­δόν των νέ­ων ε­πεν­δύ­σε­ων και των ευ­ρω­πα­ϊ­κών “πα­κέ­των” κα­τευ­θύ­νε­ται στο ά­πα­το πη­γά­δι των Ο­λυ­μπια­κών έρ­γων, που δια­στρε­βλώ­νει α­κό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρο το οι­κο­νο­μι­κό μο­ντέ­λο, που γί­νε­ται πιο πα­ρα­σι­τι­κό, συ­γκε­ντρώ­νο­ντας τις ε­πεν­δύ­σεις στην Α­θή­να, στις α­θλη­τι­κές ε­γκα­τα­στά­σεις, στην γι­γά­ντω­ση των δια­πλε­κο­μέ­νων των δη­μο­σί­ων έρ­γων. Και βέ­βαια φορ­τώ­νει τη χώ­ρα με α­σύλ­λη­πτα δα­νεια­κά βά­ρη, τα ο­ποί­α θα κλη­θούν να πλη­ρώ­σουν οι πο­λί­τες αυ­τής της χώ­ρας.

Πα­ράλ­λη­λα γί­νο­νται ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρο αι­σθη­τές οι συ­νέ­πειες της χρη­μα­τι­στη­ρια­κής κρί­σης, η ο­ποί­α κα­τα­βρό­χθι­σε ό­λο το πε­ρίσ­σευ­μα των πο­λι­τών, με α­πο­τέ­λε­σμα, πα­ρά την α­να­πτυ­ξια­κή πο­ρεί­α των δει­κτών του Α­κα­θα­ρί­στου Ε­θνι­κού Προ­ϊ­ό­ντος, να μειώ­νε­ται το δια­θέ­σι­μο ει­σό­δη­μα των πο­λι­τών, οι ο­ποί­οι κα­λού­νται να πλη­ρώ­σουν σή­με­ρα τα δά­νεια –κα­τα­να­λω­τι­κά και άλ­λα– που εί­χαν συ­νά­ψει την ε­πο­χή της χρη­μα­τι­στη­ρια­κής ευ­φο­ρί­ας. Η ά­νο­δος του ει­σο­δή­μα­τος διο­χε­τεύ­ε­ται α­πο­κλει­στι­κά στους ερ­γο­λά­βους του δη­μο­σί­ου, στις Τρά­πε­ζες και τους α­ε­το­νύ­χη­δες των δια­πλε­κο­μέ­νων [οι τε­χνι­κές ε­ται­ρεί­ες του συ­γκρο­τή­μα­τος Μπό­μπο­λα συ­γκε­ντρώ­νουν μό­νες τους το 50% της κα­τα­σκευα­στι­κής δρα­στη­ριό­τη­τας των με­γά­λων έρ­γων].

Τέ­λος, τα μη­νύ­μα­τα α­πό την Πα­γκό­σμια Οι­κο­νο­μί­α εί­ναι ε­ξό­χως α­νη­συ­χη­τι­κά με αρ­νη­τι­κές συ­νέ­πειες στον του­ρι­σμό, τις ε­πεν­δύ­σεις κλπ.

Μέ­σα σε αυ­τό το πλαί­σιο θα πρέ­πει να πε­ρι­μέ­νου­με ρα­γδαί­α ε­πι­δεί­νω­ση της κρί­σης, ι­διαί­τε­ρα με­τά το 2004 και την ε­ξά­ντλη­ση των Ο­λυ­μπια­κών πα­κέ­των, ό­ταν θα μέ­νουν μό­νο τα δά­νεια που θα πρέ­πει να πλη­ρω­θούν και ό­ταν η κρί­ση της ευ­ρω­πα­ϊ­κής οι­κο­νο­μί­ας θα μειώ­σει α­κό­μα πε­ρισ­σό­τε­ρο τις ε­πι­δο­τή­σεις [ή­δη χά­θη­καν 160 δισ. δραχ­μές ] και οι συ­νέ­πειες του α­κρι­βού νο­μί­σμα­τος θα έ­χουν γί­νει α­βά­στα­γες. Η ει­κο­νι­κή πραγ­μα­τι­κό­τη­τα των ΜΜΕ θα αρ­χί­σει να δια­περ­νά­ται ό­λο και πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό τις κραυ­γές της α­πό­γνω­σης των ερ­γα­ζο­μέ­νων και, ελπίζουμε, όλο και περισσότερο από τα συνθήματα της οργἠς τους.