του Π. Κόνιαρη, από το Άρδην τ. 5 Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1996
Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού “Άρδην”, στο α φιέρωµα για την Τουρκία, παρουσιάστηκαν τρεις απόψεις γύρω από το θέµα των Αλεβιτών και την βαρύτητά του στην τουρκική πραγματικότητα.
Ο Αχμέτ Ασκάρ, από το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο Τουρκίας, µας παρουσίασε μεταξύ άλλων µια τοπική αλεβίτικη παράδοση που συγκροτείται γύρω από την προάσπιση της αραβικής ταυτότητας και τους αγώνες αιώνων ενάντια στην Οσµανική καταπίεση.
Η παράδοση αυτή δεν αφοµοιώθηκε από τον κεµαλισµό και συνέβαλε στους κοινωνικούς αγώνες µέσα από την τουρκική αριστερά, διαφυλάσσοντας ταυτόχρονα τον αραβικό εθνικό χαρακτήρα της.
Στο άρθρο του κ. Tim Kelsey που κινείται γύρω από τη σημασία του αλεβιτισμού στην περιοχή της Σεβάστειας έχουµε µια άλλη εικόνα. Εδώ η θρησκευτική διαφορά αποτελεί την βασική αντίθεση. Η αντίθεση αυτή εκφράζεται αποκλειστικά µέσα από τους αγώνες της τουρκικής αριστεράς και το όραμα µιας κομμουνιστικής Τουρκίας. Δεν εκδηλώνεται όµως, γιατί υπάρχει πόλεµος µε τους Κούρδους και προφανώς κινδυνεύει η εθνική ενότητα. Οι καταπιεσµένοι Αλεβίτες κατοικούν σε µια γειτονιά µε 150 σπίτια και φοβούνται. Όργάνωσαν όµως πριν τρία χρόγια το φεστιβάλ στο οποίο επιτέθηκαν οι Σουνίτες και έκαψαν 33 διανοούμενους, ενώ ο (Αλεβίτης;) επαναστάτης Αζίζ Νεσίν μόλις γλύτωσε.
Δεν φαίνεται όµως, τουλάχιστον στο απόσπασμα που δηµοσιεύθηκε στο ᾿Αρδην’, ότι η Σεβάστεια είναι η πόλη σύνορο Μ. Ασίας-Κουρδιστάν-Πόντου. Ότι η συμπαγής περιοχή των Αλεβιτών που ξεκινά από το Σιβάζ και συνεχίζει µέσω Ζάρας προς Ντερσίµ είναι η κουρδική περιοχή που πρωτοστάτησε στις Κούρδικες εξεγέρσεις µεταξύ ’22 και 38.
Μάλιστα η Σεβάστεια, η πόλη των Αγίων Σαράντα (Κιρκ Αζίζ) υπήρξε ένα Καλό σηµείο συµβίωσης Ρωμιών και Αρμενίων µε τους Κούρδους και Τούρκους της περιοχής. Οι Αρμένιοι επιζούν ακόμα εκεί. Στην εξέγερση του Κότσγκιρι της περιοχής Σεβάστειας, που κατεστάλη το 924 µε καταστροφή περίπου 230 χωριών, οι Κούρδοι επαναστάτες είχαν ζητήσει µέσω του μητροπολίτη Άγκυρας στήριξη από την Ελλάδα.
Η. µοναδική καταγγελία που έκανε στην ζωή του ο γνησιότερος, ίσως, κεµαλιστής Αζίζ Νεσίν ενάντια στο τούρκικο Κράτος, έγινε όταν κατάλαβε ότι τον χρησιµοποίησε προκειµένου να δηµιουργήσει θρησκευτικό µίσος έτσι ώστε να αποκόψει την πρόοδο του κουρδικού κινήµατος. Η αποτυχία όµως αυτού του εγχειρήματος οδήγησε στην έντονη στρατιωτική καταστολή και την σταδιακή εντατικοποίηση της ᾱντάρτικης και πολιτικής δραστηριότητας του ΡΚΚ στην περιοχή. Επίσης στο άρθρο του κ. Altan Gokalp παρατηρεί κανείς ότι, ακροθιγώς, αναφέρεται στην παρέμβαση των Οθωμανών στην πορεία του Μπεκτασισμού και την μετατροπή του σε ισλαμική οὐνία και ελεγχόμενο δόγµα. Χαρακτηριστικά, κατά την διάλυση του τάγματος, όταν πλέον είχε εξαντληθεί η χρησιμότητα του, οι αρχικοί τεκέδες της “αυτόνομης περιόδου’ καταστρέφονται. Ακροθιγώς επίσης αναφέρεται και στην σφαγή των Κιζίλµπας που συνταγµένοι µε τους Σαφαβίτες Πέρσες αντιστάθηκαν στους Οθωμανούς. Άλλωστε µέχρι την υποταγή του Κουρδιστάν από τον Σουλτάν Σελίμ Γιαβούζ (αρχές Ί6ου αιώνα) όλοι οι Κούρδοι ήταν Αλεβίτες. Δεν γίνεται επίσης λόγος για την κύρια, σήμερα, διάσταση του αλεβιτισμού σαν σύνολο τοπικών θρησκευτικών παραδόσεων που εκφράζουν πολιτισμικές, εθνοτικές, εθνικές Ιδιαιτερότητες, συντηρούν θρήσκευτικές µνήµες πέραν του Ισλάµ. (χριστιανισμός κ.ά.) αναφορές σε αρχαίες παραδόσεις της Μ. Ασίας και της Β. Μεσοποταμίας (π.χ. Νεβρόζ).
Το άρθρο επιμένει στην δικαιολόγηση της πολιτικής του κεμαλισμού. Οι τακτικές του και οι στόχοι του απέναντι στους Αλεβίτες θεωρούνται σαν φυσική κατάληξη της 500χρονης ιστορίας τους στην Μ. Ασία.
Οι περιθωριακοί, πολιτικά αἰρετικοί, Τουρκομάνοι εισβολείς θεωρούνται σαν η µόνη δυνατή καταγωγή για όλους τους Αλεβίτες. Οµοίως φαίνεται ότι και οἱ Σουνίτες μουσουλμάνοι της Τουρκίας κατάγονται αποκλειστικά από τους “ηγέτες των εισβολέων, Σουνίτες προγόνους τους.
Φτάνει µάλιστα στο να ανακαλύψει εδώ την… βεµπεριανή ηθική, τους δυτικούς στην ψυχή ανατολίτες. Κολακεύει Και προσεγγίζει δυτικούς διανοούµενους, προσφέροντας τους έναν σύνομιλητή, έναν οµοϊδεάτη και ένα θύμα προς σωτηρία.
Επειδή πίσω από αυτές τις ελλείψεις -και την χαρακτηριστική αντίθεσή τους µε µια πραγµατική αριστερή-διεθνιστική άποψη όπως η πρώτη- βρίσκονται οι προὐποθέσεις που βάζει το τουρκικό κράτος σε κάθε συζήτηση για το θέµα -ώστε να είναι χρήσιµη σ’ αυτό- και επειδή εκτός από το τουρκικό κράτος και άλλοι µπορούν να έχουν πολιτική και αποτελέσματα σε θρησκευτικά θέµατα (Ένωση Αλεβιτών Κουρδιστάν, Ένωση Πιρ Σουλτάν Αμπντάλ, Ομοσπονδία Αλεβιτών Ευρώπης κ.ά), νομίζω ότι το περιοδικό πρέπει να προσέχει ως προς τα κριτήρια των συνεργατών σε τόσο κρίσιµα θέµατα.
ήδη από ᾽εμπειρογνώμονες’ µε προτάσεις και εφημερίδες έως και τον παραψυχολογικό χώρο η αντικειµενικότητα είναι αρκετή.
