Η πραγματικότητα δύσκολα θα επιτρέψει στη Ν.Δ. παλαιοκομματικά τρικ: η κατάσταση της χώρας το φθινόπωρο δεν θα σηκώνει να χαθεί χρόνος για εκλογές
Tου Γιάννη Ξένου
Ο πρόσφατος ανασχηματισμός, ο πρώτος του Κυριάκου Μητσοτάκη, πέρασε στα ψιλά γιατί συνέπεσε χρονικά με την κόντρα με την Ιεραρχία της Εκκλησίας για τον εορτασμό των Θεοφανίων, αλλά και η εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ έστρεψε αλλού την προσοχή. Παρ’ όλα αυτά είναι ένας ανασχηματισμός με πολλαπλά μηνύματα, που ανοίγει κύκλο σεναριολογίας για το τι μέλλει γενέσθαι τους επόμενους μήνες.
Στα βασικά σημεία των επιλογών του Κ. Μητσοτάκη είναι ότι ενίσχυσε την παρουσία του κόμματός του στην κυβέρνηση. Από τα δεκατρία νέα πρόσωπα που εισήλθαν στο κυβερνητικό σχήμα, τα δώδεκα προέρχονται από τη ΝΔ και τα έντεκα είναι βουλευτές της. Οι δυσκολίες της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της πανδημίας ανάγκασαν τον Μητσοτάκη να πλησιάσει το κόμμα του και την κοινοβουλευτική του ομάδα, προκειμένου να τους συσπειρώσει.
Έστειλε μήνυμα ότι θέλει να είναι το απόλυτο αφεντικό στην κυβέρνησή του με δύο κινήσεις, την απομάκρυνση του πρώην «δεξιού του χεριού» Τ. Θεοδωρικάκου, που θα λέγαμε ότι κινείται στον πατριωτικό χώρο της κεντροαριστεράς, και του Γ. Βρούτση, από τον χώρο της λαϊκής δεξιάς. Ο Θεοδωρικάκος μάλλον πλήρωσε τις κακές σχέσεις με το περιβάλλον του Μαξίμου και τις τάσεις αυτονόμησής του, ενώ δεν είχε λάβει το μήνυμα που του έστειλε ο Μητσοτάκης τον Οκτώβριο, όταν του είχε αφαιρέσει εξουσίες και τις είχε δώσει στον υφυπουργό του, Θεόδωρο Λιβάνιο, από τα αγαπημένα παιδιά του Μητσοτάκη. Τώρα ο Θ. Λιβάνιος (προερχόμενος και αυτός από το Πασόκ) μεταφέρθηκε στο Μαξίμου, στη θέση του υφυπουργού παρά τω πρωθυπουργώ, για να συνεπικουρεί (και να ελέγχει;) τον υπουργό Επικρατείας, Γιώργο Γεραπετρίτη, αλλά και να θέσει το Μαξίμου, αν χρειαστεί, σε εκλογική φάση. Ο Βρούτσης πλήρωσε την ανοιχτοχεριά στο υπουργείο Εργασίας με τα αναδρομικά των συνταξιούχων, τα παράθυρα που άνοιγε για σύνταξη στα 62 κ.ά., που ανακοίνωνε τα πρωινά της Κυριακής από την εκπομπή του Γ. Αυτιά.
Κατά τα άλλα δεν διόρθωσε αρρυθμίες της κυβέρνησής του. Ο Β. Κικίλιας παρέμεινε, στο κομβικό για την αντιμετώπιση της πανδημίας, υπ. Υγείας, που μάλλον σώθηκε από την επιμονή του Σύριζα να ζητά κάθε τόσο την αποπομπή του. Η απομάκρυνσά του θα ήταν παραδοχή ήττας για τον Μητσοτάκη, τον διατήρησε όμως με μόνο μια αρμοδιότητα, να οργανώσει και να υλοποιήσει την καμπάνια εμβολιασμού. Σίγουρα η πιο δύσκολη αποστολή. Τα ουσιαστικά καθήκοντα του υπουργού μεταφέρθηκαν στον αναβαθμισμένο, αναπληρωτή πια, Β. Κοντοζαμάνη, που είναι και περισσότερο καταρτισμένος στα θέματα του υπουργείου. Στο υπουργείο Μεταφορών διατηρήθηκε ο Κ. Καραμανλής, όπου διασώθηκε λόγω ονόματος και για να μη θιγούν οι καραμανλικοί, παρά την ανυπαρξία έργου στον τομέα των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Στο υπ. Παιδείας διατηρήθηκε η Ν. Κεραμέως, αλλά το μάρμαρο των αρρυθμιών το πλήρωσαν όλοι οι υφυπουργοί της.
Ο κορμός της κυβέρνησης, υπ. Οικονομικών, Εξωτερικών και Άμυνας, παρέμεινε ανέγγιχτος, γιατί στην οικονομία δεν υπάρχει χρόνος για πειραματισμούς και στα άλλα δύο υπουργεία, παρά τις φημολογούμενες διαφωνίες, ειδικά με τον Ν. Δένδια, δεν θα μπορούσε να απομακρύνει δύο, κατά γενική ομολογία, πετυχημένους υπουργούς.
Το ενδεχόμενο των πρόωρων εκλογών
Να κατορθώσει να πάει η κυβέρνηση σε διπλές εκλογές το φθινόπωρο, προκειμένου από το 2022 να έχει ανοιχτό ορίζοντα τετραετίας μπροστά της, είναι το «καλό», αλλά και λιγότερο πιθανό σενάριο. Διπλές, γιατί η πρώτη εκλογική αναμέτρηση θα γίνει με την απλή αναλογική, το πιθανότερο να μην προκύψει νέα κυβέρνηση και να γίνει άμεσα νέα εκλογική αναμέτρηση με τον νέο εκλογικό νόμο (πλειοψηφικό). Άρα, απαιτείται τουλάχιστον ένα δίμηνο με νηνεμία στα μέτωπα της πανδημίας, των ελληνοτουρκικών και της οικονομίας, που είναι εξαιρετικά δύσκολο να βρεθεί φέτος.
Στην οικονομία, μεσοβδόμαδα ο αναπληρωτής υπ. Οικονομικών, Θ. Σκυλακάκης, έστειλε μηνύματα για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας ότι θα ήταν καταστροφικό να φτάσουμε το τρίτο τρίμηνο του έτους (καλοκαιρινοί τουριστικοί μήνες) με πανδημία. Ενώ δεν παρέλειψε ότι από δω και πέρα τα μέτρα στήριξης θα είναι περισσότερο εξατομικευμένα, κάνοντας σαφές ότι οι οικονομικοί πόροι της χώρας δεν είναι απεριόριστοι. Και πώς αλλιώς, όταν φέτος το δημόσιο χρέος ξεπέρασε το 200% (338 δισ. ευρώ) και το ΑΕΠ έπεσε γύρω στα 163 δισ. (ύφεση γύρω στο 10,5%). Το 2021 είναι αναγκαίο να καταγραφεί ανάκαμψη της τάξης 4% με 5% για να επανέλθει το ΑΕΠ γύρω στα 172 δισ. ευρώ και να πέσει το ποσοστό του δημόσιου χρέους λίγο κάτω από το 200%. Το αισιόδοξο σενάριο είναι να πέσουν στην αγορά και 5-6 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης (ακόμα και αν χρειαστεί να τα προκαταβάλει η κυβέρνηση από το μαξιλάρι των 30 δισ.), αλλά με τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών δεν είναι σίγουρο ότι αυτό το ποσό θα φτάσει εντός του έτους στην Ελλάδα. Άρα, είναι εξαιρετικά δύσκολο η οικονομία να αντέξει διπλές εκλογές το φθινόπωρο.
Στο μέτωπο της πανδημίας, όλα θα κριθούν από τον ρυθμό εμβολιασμό. Το νέο πλάνο κάνει λόγο για δύο εκατ. εμβολιασμών μέχρι τον και τον Μάρτιο, και τον Ιούνιο να έχει εμβολιαστεί ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού (συνέντευξη Μητσοτάκη σε Αντ1). Με τις 7 και 8 χιλιάδες εμβολιασμούς την ημέρα, το σενάριο σε έξι μήνες να έχουν εμβολιαστεί αρκετά εκατ. είναι πολύ μακρινό.
Στα ελληνοτουρκικά, η πιεσμένη από ΗΠΑ-ΕΕ-Ισραήλ και αραβικό κόσμο Τουρκία κάνει κινήσεις αποκλιμάκωσης και καλεί σε νέο κύκλο διερευνητικών, υποσχόμενη ότι για ένα εξάμηνο θα είναι φρόνιμη. Το καλό σενάριο των κατευναστών του Μαξίμου λέει ότι σε αυτό το χρονικό διάστημα είναι ικανό να βρεθεί μια φόρμουλα εκτόνωσης με την Τουρκία, αφού γίνουν και από την δική μας πλευρά κάποια βήματα υποχώρησης (ίσως αποδοχή μειωμένης ΑΟΖ σε Καστελλόριζο κ.ά.). Τέτοιες διευθετήσεις όμως είναι πολύ μακριά από το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας που καλλιέργησε με πολλή φροντίδα το τουρκικό καθεστώς τα προηγούμενα χρόνια. Πρέπει να γίνουν κοσμογονικές αλλαγές στην Τουρκία για να απομακρυνθεί από αυτό.
Το ενδεχόμενο λοιπόν πρόωρων εκλογών είναι μια καλή διέξοδος για την κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει από το 2022 με νωπή λαϊκή εντολή τα συντρίμμια που άφησε η πανδημία στην οικονομία, αλλά και ίσως μια διευθέτηση με την Τουρκία, χωρίς να έχει μπροστά της εκλογές. Η πραγματικότητα όμως δύσκολα θα της επιτρέψει τέτοια παλαιοκομματικά τρικ, η κατάσταση της χώρας το φθινόπωρο δεν θα σηκώνει να χαθεί χρόνος για εκλογές, αλλά και οι Ευρωπαίοι, μην ξεχνάμε πώς βρισκόμαστε σε μεταμνημονιακή εποπτεία, δεν θα χαρούν αν η Ελλάδα πάει και πάλι σε πρόωρες εκλογές.
