του Ιωάννη Σαΐνη
Αενάως ζητούμενο της αναθεωρητικής Ιστοριογραφίας, η «απόδειξη» της μη συνέχειας του Ελληνισμού.
Στα ίδια πλαίσια και το ερώτημα, εάν πράγματι ο Π.Π. Γερμανός βρισκόταν την 25η Μαρτίου του 1821 στην Αγία Λαύρα, εάν πράγματι ύψωσε το λάβαρο, που επιδεικνύεται εκεί ως λάβαρο της Επανάστασης, αυτή τη συγκεκριμένη μέρα, δεν αποσκοπεί στην αναζήτηση της Ιστορικής αλήθειας (καλοδεχούμενες όλες οι Ιστορικές προσεγγίσεις σε κάθε Ιστορικό ερώτημα). Όμως, το ζητούμενο όλων αυτών που μας ζαλίζουν, κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, είναι απλώς η αποσύνδεση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου από την Επανάσταση του 1821. Και μέσω αυτής της αποσύνδεσης, να αρθεί η Θρησκευτική διάσταση της όλης Επαναστατικής διαδικασίας.
Σήμερα ακούμε μόνο Κολοκοτρώνη, Υψηλάντη, Παπαφλέσσα, Νικηταρά, Φωτάκο. Αυτοί ήξεραν πώς συνδυάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου με τον Ευαγγελισμό της Πατρίδας.
Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Απομνημονεύματα (Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής 1770-1836): «με ήλθαν γράμματα από τον Υψηλάντη δια να είμαι έτοιμος, καθώς και όλοι οι εδικοί μας. 25 Μαρτίου ήτον η ημέρα της γενικής επαναστάσεως… Ήλθαν εκεί όπου ευρισκόμουν και τους έλεγα ότι την ημέρα του Ευαγγελισμού να είναι έτοιμοι και κάθε επαρχία να κινηθεί εναντίον των Τούρκων»
Σπηλιάδη Νικολάου, Απομνημονεύματα: «… ο Κολοκοτρώνης και οι περί αυτόν, οι οποίοι δεν ήλθον εις την Πελοπόννησον ειμή δια να κινήσωσι την επανάστασιν την 25 μαρτίου, ως ημέραν προσδιωρισμένην να λάβωσι τα όπλα απανταχού οι Έλληνες, …»
Σπηλιάδης Νικόλαος, Ιστορία της Ελληνικής επαναστάσεως:«Ούτος, (o Παπαφλέσσας) όθεν διήρχετο διέσπειρε τας επαναστατικάς του ιδέας προσθέτων συνάμα ότι η 25 Μαρτίου ήτο υπό της Εταιρείας προσδιωρισμένη ημέρα προς έναρξιν τη Επαναστάσεως».
Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης: «Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης απεφάσισε εν πρώτοις να κατέλθει εις Ελλάδα και έστειλε και τίνας φέροντας μυστικά γράμματα εις την Πελοπόννησον, εις τας νήσους και εις την στερεάν Ελλάδα όθεν εμελέτα να αρχίσει τα ένοπλα κινήματά του την 25 Μαρτίου, ημέραν του Ευαγγελισμού, ως ευαγγελιζομένην την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους».
Φωτάκος, Απομνημονεύματα: «Εις αυτούς εφανέρωσε (ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Φλέσας) τον ερχομόν του, τον τίτλον του ως απεσταλμένου παρά της Γενικής αρχής κτλ και ότι η 25 Μαρτίου είναι η πρώτη ημέρα της επαναστάσεως.»
Ιωάννης Φιλήμων, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως: Ημερομηνία σε έγγραφο της Κοινότητας Ήλιδος (Πελοποννήσου): «1821 Μαΐου 25, Κούκουρα της Γαστούνης, Έτος πρώτον από της 25 Μαρτίου”.
Οικονόμου Γ. Μιχαήλ, Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ο ιερός των Ελλήνων αγών. «Και ούτω την ημέραν ταύτην της 25 Μαρτίου 1821 ακριβώς ευρέθησαν άπαντες εις τας επαρχίας, εις τας οποίας έκαστος ανήκεν, η σημαία του σταυρού υψώθη συγχρόνως πανταχού, και η επανάστασις αρχήσασα, ελάμβανε διαστάσεις εν Πελοποννήσω κατά ταύτην την κλητήν και ευλογημένην ημέραν …»
Φραντζής Αμβρόσιος, Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος: «Φυλακίζονται οι έγκριτοι αρχιερείς και πολλοί των προυχόντων εν Κωνσταντινουπόλει, εν Πελοποννήσω και αλλαχού, αλλ’ αφ’ ετέρου οι ατομικοί εκάστου Έλληνος σπινθήρες εξάπτονται πανταχού και ανάπτουν την γενικήν κατά της δεσποζούσης τυραννικώς το Ελληνικόν έθνος Τουρκικής δυναστείας φρικτήν αποστασίαν κατά ρητήν ημέραν την 25 Μαρτίου του 1821 έτους, ημέραν προσδιορισθείσαν καθ’ όλα τα μέρη παρά των κατηχητών μελών της Φιλικής Εταιρείας.»
Φραντζής Αμβρόσιος, Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος: «Εις τας εν Πελοποννήσω γενομένας πολιορκίας εκθέτομεν ολοσχερώς (…). Αι πολιορκίαι δε αύται συνοδεύουσαι η μία την άλλην έλαβον την αρχήν των από της 25 Μαρτίου 1821 και ύστερον.»
Αναφορά στρατιωτικών και προκρίτων για την παράδοση του Νεοκάστρου Πύλου. Αρχεία της Ελληνικής παλιγγενεσίας: «Φανερώνομεν οι κάτωθι υπογεγραμμένοι αρχιστράτηγοι, οι καπεταναίοι ξηράς και θαλάσσης , ότι από τας 25 Μαρτίου του παρόντος χρόνου, κατά την υψηλήν προσταγήν, ήλθομεν με τα στρατεύματά μας της ξηράς, καθώς και δια θαλάσσης με τα καράβιά μας, και επολιορκήσαμεν το κάστρον λεγόμενον Νεόκαστρον, … 1821 Αυγούστου 7, ΝεόκαστρονΜεθώνης Γρηγόριος, Νικόλας Μπόταση, Πρωτοπαπατσώρης, Αναστάσης Ανδρούτσου … ».
Τερτσέτης, Απομνημονεύματα: «Όπως είχε προγραμματιστεί, χωριά της ορεινής Τριφυλίας εξεγέρθηκαν επίσης την 25 Μαρτίου με σινιάλο που έδωσε ο Τερτσέτης, ενώ το ίδιο έγινε και σε άλλες περιοχές της Αρκαδίας: Την αυγήν εξημέρωσε εις τες 25 του Ευαγγελισμού. Έμαθαν εις το Λεοντάρι [Μεγαλόπολη, οι Τούρκοι] ότι εβγήκα με τόσες χιλιάδες Μανιάτες, παίρνουν ζώα των ραγιάδων και ανεχώρησαν για την Τριπολιτζά. Κινώντας από της Σκάλα [Μεσσηνίας], έρριξα καμμιά χιλιάδα τουφέκια, τρεις μπαταριές δια να τ’ ακούσει ο κόσμος, να σηκωθεί κατά την παραγγελίαν. Ακούοντες οι Γαραντζαίοι τα τουφέκια, εσκότωσαν τους κεχαγιάδες, αυτοί ήθελαν να φύγουν, και έγινε αρχή του σκοτωμού. … Την ίδια ημέρα του Ευαγγελισμού συνάζονται οι Φαναρίτες [τουρκαλβανοί], λέγουν εις τους Τούρκους να τραβηχθούν εις την Τριπολιτζά, διατί δεν ηξεύρουν τί είναι. … Την ίδια ημέρα οι Αρκαδιανοί (της θαλάσσης) συνάζονται ολίγοι, και ο Πρωτοσύγκελος και άλλοι παρακινούν τους Τούρκους να τραβηχθούν εις τα κάστρα, και τους έδωσαν ζώα, τους ξέβγαλαν ίσα με το Νιόκαστρο και εκεί τους πολιόρκησαν, αφού εσυνάχθησαν και από άλλες επαρχίες. … Εγώ εις τας 25 όπου εκίνησα από την Σκάλα …».
Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος) Φώτιος, Βίοι Πελοποννησίων ανδρών: «Οι Σπετσιώται από όλας τας νήσους εφάνησαν πρόθυμοι και κατά την 25 Μαρτίου 1821 ύψωσαν την σημαίαν της επαναστάσεως. Την δε άλλην ημέραν οι οικοκυραίοι της νήσου διέταξαν να πολιορκηθούν η Μονεμβασία και το Ναύπλιο, και αμέσως έπλευσαν η Ναυέτα του Γκίκα Μπόταση και το βρίκιον του Θεοδώρου Βότση, ο Αθανάσιος Γουδής και η Μπουμπουλίνα με τα καράβια των … Την δε 28 Μαρτίου φθάσαντες εις Μύλους …»
Διήγηση Νικηταρά, στο Ο Γεώργιος Τερτσέτης και τα ευρισκόμενα έργα του: «Ανήμερα του Ευαγγελισμού κινούμε [από την Καλαμάτα]. Ο Κατζής δεν μας έδινε τα μπαρουτόβολα. Του τα παίρνομε. … Στο Λιοντάρι [Μεγαλόπολη] μαζώνω τον κόσμο. Έπειτα από την Καλαμάτα. …»
