Του Νίκου Ντάσιου
Στην ιστορική μας διαδρομή οι Έλληνες δεν βιώσαμε στον ίδιο βαθμό με τους δυτικο-ευρωπαίους την κληρονομική αριστοκρατία, γεγονός που εδραίωσε μια αντίληψη φυσικής ισότητας στο λαϊκό σώμα. Ο μικρός κλήρος, προϊόν του γεωγραφικού ανάγλυφου του τόπου, επιβίωσε και ως μικροϊδιοκτησία κατά την αστικοποίηση τον 20ου αιώνα. Η υπερμεγέθης μικρομεσαία κοινωνική δομή αποτέλεσε σημαντική γραμμή άμυνας στην κοινωνική ανισότητα που προκάλεσαν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής στη Δύση.
Τι πιθανότητες υπάρχουν όμως να διατηρηθεί αυτή η «κοινωνική ομοιοστασία» στα αμέσως επόμενα χρόνια μετά την πανδημία; Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΜΚΟ Oxfam, αποτέλεσμα παγκόσμιας έρευνας στην οποία συμμετείχαν 295 οικονομολόγοι από διάφορες χώρες, αυτή την περίοδο αναμένεται σημαντική αύξηση των ανισοτήτων στις περισσότερες χώρες. Σύμφωνα με την έκθεση, οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο αύξησαν τον πλούτο τους εν μέσω πανδημίας κατά μισό τρισ.$, ποσό που θα μπορούσε από μόνο του να διασφαλίσει το συνολικό κόστος των εμβολίων σε όλο τον κόσμο. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται εκτός εργασίας ή είναι υποαπασχολούμενοι. Η απώλεια των θέσεων εργασίας πλήττει περισσότερο τις γυναίκες, οι οποίες αποτελούν το 70% των απασχολούμενων στους τομείς της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας. Τομείς που, παρά τη σημασία τους στην αντιμετώπιση της πανδημίας παραμένουν κακοπληρωμένοι, με τους εργαζόμενους να είναι καθημερινά εκτεθειμένοι στην απειλή του ιού. Τα ποσοστά μολύνσεων και θνητότητας είναι μεγαλύτερα στις πιο φτωχές περιοχές σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ισπανία, ενώ στη Μ. Βρετανία οι θάνατοι λόγω κορωνοϊού στα φτωχά βορειοανατολικά προάστια είναι διπλάσιοι από τους αντίστοιχους στο πλούσιο Λονδίνο.
Το κλειδί για τη γρηγορότερη ανάκαμψη είναι η δικαιότερη εισοδηματική και χωρική κατανομή, η οποία όμως επιδεινώνεται όσο καθυστερεί η επάνοδος στην κανονικότητα. Στην εγχώρια αγορά εργασίας η πανδημία όξυνε τις μισθολογικές ανισότητες μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Οι δημόσιοι υπάλληλοι διατήρησαν τη μισθολογική σταθερότητα, καθώς παρά τις περικοπές που υπέστησαν την περίοδο των μνημονίων αμείβονται καλύτερα από τους μισούς υπαλλήλους του ιδιωτικού τομέα οι οποίοι δεν ξεπερνούν τα 800 € μηνιαίως. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ΕΡΓΑΝΗΣ, 400 χιλ. εργαζόμενοι, ήτοι το 20% όσων δουλεύουν με σχέση ιδιωτικού δικαίου, έχει μηνιαίες απολαβές κάτω των 500 €! Την ίδια περίοδο, ένας στους δύο εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα μπήκε σε αναστολή εργασίας αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο της ανεργίας με το άνοιγμα της αγοράς, ενώ περίπου 1,5 εκατομμύριο κλήθηκαν να εργαστούν πάνω από 35 ώρες σε εβδομαδιαία βάση εντός του 2020.
Τα δεδομένα αυτά αντανακλώνται στο σκηνικό απαισιοδοξίας που αποτυπώνει το Οικονομικό Βαρόμετρο της GPO, όπου το 50% των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνει μείωση εισοδημάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ενώ το 58,7% θεωρεί ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα δυσχερανθεί ακόμα περισσότερο το 2021. Ο πλέον κρίσιμος παράγοντας κοινωνικής εξισορρόπησης την επόμενη περίοδο είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, που για το 57% αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα στην αντιμετώπιση της κρίσης. Ο επανασχεδιασμός των πολιτικών απασχόλησης της επιτροπής υπό την εποπτεία του Π. Τσακλόγλου στο Υπ. Εργασίας προσλαμβάνει ιδιαίτερη βαρύτητα. Όμως η αγορά από μόνη της, η επιδοματική πολιτική και τα ευρωπαϊκά χρήματα δεν αρκούν για να αντιμετωπίσουν το μέγεθος της τρέχουσας κρίσης, παρά την ανάγκη εξορθολογισμού. Το κράτος κι η τοπική αυτοδιοίκηση θα πρέπει να αναδείξουν και να υποστηρίξουν έμπρακτα τα υπαρκτά παραγωγικά εγχειρήματα στο πλαίσιο μιας μεγαλόπνοης εθνικής στρατηγικής παραγωγικής και κοινωνικής ανάταξης. Η εγχώρια ελίτ, ο εκτός συνόρων Ελληνισμός και οι τράπεζες θα πρέπει να συμβάλουν αποφασιστικά και αναγκαστικά με ρευστό για την αντιμετώπιση του κοινωνικού ζητήματος και του παραγωγικού ελλείμματος, κατά το πρόσφατο παράδειγμα του ευεργέτη-εφοπλιστή Ιακ. Τσούνη.
Σε συνεργασία με χώρες υψηλού δημοσιονομικού χρέους, θα πρέπει αυτή την περίοδο να τεθεί υπό διαπραγμάτευση με τους Γερμανούς η αποπληρωμή του χρέους υιοθετώντας προτάσεις όπως αυτή του οικονομολόγου Στέφανο Μικόζι για την μεταφορά των ομολόγων της ΕΚΤ στον ESM, ώστε το χρέος της περιόδου της πανδημίας να καταστεί μακροπρόθεσμο και να αποπληρωθεί με πολύ χαμηλό επιτόκιο.
Διακόσια χρόνια από το έπος της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας, οι Έλληνες πρέπει να αποδείξουμε πρωτίστως ότι μπορούμε και θέλουμε να διαφυλάξουμε την ελευθερία που κατακτήσαμε με τεράστιες θυσίες έναντι του ίδιου εχθρού, της Τουρκίας, που μας απειλεί και πάλι με ιστορική έκλειψη. Δυστυχώς όμως, οι εικόνες των τελευταίων ημερών αναδεικνύουν τη χρεωκοπία ενός πολιτικού συστήματος και της ελίτ, που επενδύουν στον εσωτερικό εμφύλιο στέλνοντας το μήνυμα της εθνικής μας παρακμής σ’ αυτούς που μας επιβουλεύονται…
g
