Μνήμη Κύπρου, μνήμη Μικρασίας, συνεχής μνήμη σύνθεσης ενότητας!

1,1K

Επάνω: Η Σμύρνη στις φλόγες 1922. Κάτω: Βομβαρδισμός Λευκωσίας από τουρκικά αεροπλάνα 1974.

του Στέλιου Κούκου από την ιστοσελίδα Πεμπτουσία

Ένα Σαββάτο Σαββάτο την αυγή
ξεκίνησε η κραυγή
απ’ την Κερύνεια κι έφτασε
στον Πόντο και στη Σμύρνη

Ματώσανε οι θάλασσες
κι οι ουρανοί γεμίσαν
κόκκινα μισοφέγγαρα
πληγές που δεν εκλείσαν

Μιχάλης Κακογιάννης

Ο ελληνικός κόσμος και τρόπος της Μικράς Ασίας και της Κύπρου. Τόποι που δέχτηκαν από τους πρώτους το κήρυγμα του Αποστόλου των εθνών Παύλου και των λοιπών Αποστόλων.

Ο κόσμος των εθνικών που έγινε έθνος και γένος άγιο των χριστιανών.

Κάθε βήμα και σημάδι αρχέγονου και νεώτερου πολιτισμού!
Κτέρεα, κτερίσματα και φανερώματα των ιστορικών μεταβολών, της σύγκρουσης, της αντίστασης, της επιβίωσης, του επηρεασμού, της συγγένειας, της εξέλιξης, της ιδιοπροσωπίας!

Και τέλος ένα κοινό πικρό ποτήρι με διαφορά 52 χρόνων.

Όχι, πως δεν δοκίμασαν μαζί και τα προηγούμενα κοινά πικρά ιστορικά ποτήρια που έλαχαν στο γένος. Μα αυτό το τελευταίο έμοιαζε να είναι ίδιο με αυτό της τελικής λύσης! Του τελικού αφανισμού. Της πολλαπλής γενοκτονίας και εθνοκάθαρσης από τα ελληνικά ιερά χώματα για την επικράτηση του βαρβαρισμού. Του αφανισμού κάθε ζώσας ψυχής, σημείου και φανερώματος πολιτισμού που αποδείκνυε την ταυτότητα του τόπου! Του κόσμου που έζησε και ανάστησε τα μέρη αυτά από αρχαιοτάτων χρόνων.

Και ο εκβαρβαρισμός, δηλαδή, το κυνήγι προς εξαφανισμό κάθε αντιθέτου συνεχίζεται και δεν παύει, αφού αυτός είναι μόνος… πολιτισμός από τον οποίο εμφορείται και εξάγει η Τουρκία. Ουσιαστικά, ένας εσμός χωρίς δικό του τόπο που ζει σε ξένα μέρη, εις βάρος των άλλων τόπων και των άλλων κόσμων! Ακόμη και με ποικιλία αλλογενών DNA στο δικό τους, πράγμα που φανερώνει όχι τα καμώματα της ιστορίας, αλλά κυρίως τον βιασμό και τον εξανδραποδισμό της.

Σμύρνη 1922, το μαρτύριο του αγίου Χρυσοστόμου Μητροπολίτη Σμύρνης.

Τον τελευταίο καιρό ήλθε στην επικαιρότητα το θέμα του τι απέγιναν τα χιλιάδες ορφανά της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και της μικρασιατικής τραγωδίας. Και πολλοί τούρκοι υπήκοοι τολμούν και αποκαλύπτουν, πλέον, τα μυστικά των προγόνων τους, ενώ μερικοί κατάφεραν και συνάντησαν συγγενείς τους από την άλλη μεριά του Αιγαίου. Γνωστή είναι και η πόντια Ταμάμα, υπαρκτό πρόσωπο και ιστορία, την οποία έγραψε στο ομώνυμο βιβλίο του ο συγχωρεμένος συγγραφέας Γεώργιος Ανδρεάδης. Εκτενέστερη περιγραφή του φαινομένου έκανε πρόσφατα ο τούρκος υπήκοος Μερτ Καγιά στο βιβλίο του ο «Εξισλαμισμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας την περίοδο 1919-1925. Μία μελέτη μνήμης», και μάλιστα με επιστημονική κατοχύρωση τουρκικού πανεπιστημίου! Ο ερευνητής και συγγραφέας δεν διστάζει, μάλιστα, να επαναλαμβάνει πως «είναι Έλληνας Πόντιος»!

Πάντως ο διά πυρός και σιδήρου «πολιτισμός» των Τούρκων δεν σταμάτησε να εκδηλώνεται ποτέ με πλιάτσικο στις ανθρώπινες ζωές, στους τόπους και στους κόσμους δημιουργίας και ζωής των άλλων! Και μετά τις διαφημιστικές τους καμπάνιες με τα ελληνικά αρχαιολογικά αξιοθέατα, τις ερευνητικές τους αποστολές για υδρογονάνθρακες σε ξένες ΑΟΖ, όπως της Κύπρου, ανακάλυψαν και το Turkaegean!

Η Μεγαλόνησος έζησε το καλοκαίρι του 1974 την δική της μικρασιατική καταστροφή. Μια τραγωδία που είχε σχεδόν ταυτόσημα χαρακτηριστικά με αυτά της Ιωνίας του 1922. Ήδη, σε πολλούς έχει πάει το μυαλό τους σε μερικά από αυτά.

Και φυσικά το πρώτο και ίσως και το σημαντικότερο είναι ο εθνικός διχασμός. Ενώ, δηλαδή, στον εθνικό κορμό, δηλαδή στην Ελλάδα είχαμε το δίπολο των βασιλοφρόνων και βενιζελικών στην Κύπρο υπήρχε η διά-μάχη μεταξύ Μακαριακών και Γριβικών. Και την διαμάχη την γράψαμε διά-μάχη, γιατί πράγματι υπήρχε ένοπλη σύγκρουση και ένας πραγματικός ένοπλος εμφύλιος πόλεμος και τον λαό διχασμένο.

Και η εξέλιξη του κυπριακού εμφυλίου πολέμου είχε την εξής… πρωτοτυπία. Το πραξικόπημα εναντίον της νόμιμης κυπριακής κυβέρνησης του προέδρου και αρχιεπισκόπου Μακαρίου που το διέπραξε η παράνομη κυβέρνηση της Ελλάδας των επίορκων στρατιωτικών! Μια δράκα ιδιαίτερα δειλών και φυσικά ανίκανων ξενόδουλων ανδρείκελων, τόσο ως στρατιωτικών όσο και σαν πολιτικών! Γιατί τι άλλο προδίδει η φράση του πραγματικού διδάκτορα Δημήτριου Ιωαννίδη για τους Αμερικανούς, ότι τους ξεγέλασαν;

Και ενώ, τους ξεγέλασαν σαν πολιτικούς που σίγουρα δεν μπορούσαν να είναι, δεν είχαν το σθένος να αμυνθούν και να προασπίσουν την ιστορικά, αρχαιολογικά, πολιτισμικά, παραδοσιακά και πνευματικά ελληνική Μεγαλόνησο!

Πριν από λίγες μέρες ο ούτω καλούμενος «πρόεδρος» των Τουρκοκυπρίων Ταλάτ, παινευόταν πως οι Τούρκοι ήταν στην Αμμόχωστο από το 1571! Τόσο πολύ παλιά, δηλαδή! Πάλι καλά που δεν θυμήθηκε τον πρώην πρωθυπουργό και πρόεδρο της Τουρκίας Οζάλ ο οποίος ισχυριζόταν ότι ο Όμηρος ήταν Τούρκος και ονομαζόταν Ομέρ! Γιατί ο Τατάρ μπορούσε να ισχυριστεί με ύφος καθηγητή πανεπιστημίου, πως οι Αχαιοί που έφτασαν στην Κύπρο μετά τον τρωικό πόλεμο και έκτισαν πόλεις στο νησί, προτού φύγουν από την Τροία και την Ιωνία έλαβαν και την υπηκοότητα και έτσι έγιναν Τούρκοι! Έλεος!

Οι παλικαράδες, λοιπόν, της χούντας, ενώ σακάτευαν στο ξύλο φοιτητές, καλλιτέχνες ακόμη και στρατιωτικούς, όπως ο Σπύρος Μουστακλής, όταν ήδη είχε αρχίσει η τουρκική εισβολή στην Κύπρο έλεγαν στους αμύητους στα σχέδια τους ελλαδίτες και κυπρίους αξιωματικούς και στρατιώτες να μην πυροβολούν. Γιατί προφανώς υπήρχε συμφωνία με τους Αμερικανούς και κατά συνέπεια με τους Τούρκους που είχαν ως πρωθυπουργό τον σοσιαλδημοκράτη Ετσεβίτ!

Και ενώ έστειλαν τα τανκς στο Πολυτεχνείο για τους φοιτητές, φρόντισαν η Κερύνεια και ο Πενταδάκτυλος να είναι χωρίς οχύρωση για να είναι σίγουροι πως θα περάσουν! Σπουδαίοι Έλληνες! Αλλά και όταν κατάλαβαν ότι ξεγελάστηκαν και πάλιν δεν έστειλαν τα ελληνικά αεροπλάνα και τον στόλο! Και έτσι συνετελέσθη η τραγωδία… Η νέα μικρασιατική τραγωδία και καταστροφή!

Κανένας, όμως, δεν διώχθηκε για εσχάτη προδοσία! Στην περίπτωση της Μικρασίας έξι άτομα πλήρωσαν το βαρύ τίμημα της συμφοράς και της εθνικής ταπείνωσης.

Μια περίεργη και εξωφρενική αντιστοιχία όσον αφορά τα μικρασιατικά με αυτά της Κύπρου έχει να κάνει με δήλωση του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη η οποία έγινε το 1935. Στην δήλωση του αυτή αναφέρει πως: «…εμείς όχι μόνο δεν λυπηθήκαμε για την αστικοτσιφλικάδικη ήττα στη Μικρασία μα και την επιδίωξαμε…», («Ριζοσπάστης», 12 Ιουλίου 1935).

Δεν γνωρίζω, ακριβώς, πόσο μεγάλη ήταν αυτή η… συμβολή στην επιδίωξη του τότε ΣΕΚΕ και αργότερα ΚΚΕ για την νίκη του τουρκικού στρατού επί του ελληνικού στρατού και τις θηριωδίες εναντίον του αμάχου πληθυσμού. Απ’ ότι φαίνεται, πάντως, από τα πιο πάνω παραδείγματα, πολλές φορές η ήττα προέρχεται και από συσχετισμούς στους οποίους ο εσωτερικός παράγοντας είναι ιδιαίτερα καθοριστικός. Και σίγουρα το θράσος του Ζαχαριάδη μετά από μια τόσο μεγάλη εθνική τραγωδία να δηλώσει κάτι τέτοιο που αγγίζει και αυτό τα όρια της εσχάτης προδοσίας  είναι, προφανώς, απύθμενο!

Όπως είδαμε η «ειρηνευτική» επιχείρηση των Τούρκων στην Κύπρο, όπως την αποκάλεσαν οι ίδιοι, έγινε με τις πλάτες και την βοήθεια των Αμερικανών. Είναι γνωστό πως τον πρόεδρο της Κύπρου, αρχιεπίσκοπο Μακαρίου τον θεωρούσαν σαν τον Κάστρο της Μεσογείου. Κάτι ανάλογο, δηλαδή, με τον κομουνιστή ηγέτη της Κούβας! Και αφού οι Αμερικανοί δεν κατάφεραν να αλώσουν μέχρι και σήμερα την Κούβα, έπρεπε να αλώσουν την απροστάτευτη και σχεδόν άοπλη Κύπρο!

Ο ξένος παράγοντας έπαιξε σημαντικό ρόλο και στις εξελίξεις στην Μικρά Ασία. Και μάλιστα και για τις δύο μεριές. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ελληνικός διχασμός είχε και τους αντίστοιχους οπαδούς του ανάμεσα στις ξένες κυβερνήσεις. Και αυτός, ίσως να ήταν και ο καταλύτης για τις εξελίξεις στο μικρασιατικό μέτωπο, όπως συνέβη και στην Κύπρο.

Γιατί μετά την επάνοδο του θεωρούμενου ως φιλογερμανού βασιλιά Κωνσταντίνου στην Ελλάδα και τον θρόνο, άλλαξαν οι διεθνείς συσχετισμοί οι οποίοι δεν ήταν μόνον συναισθηματικοί, αλλά και… εξοπλιστικοί προς την αντίπαλο μας Τουρκία! Αλλά και η Σοβιετική Ένωση στάθηκε στο πλευρό της Τουρκίας, οπότε, όπως καταλαβαίνετε η τύχη των Ελλήνων στην Μικρά Ασία δεν μπορούσε να έχει μέλλον!

Αλλά μήπως και το 1974 η Σοβιετική Ένωση στάθηκε στο πλευρό της μικρής και μέλους των Αδεσμεύτων χωρών Κύπρου; Όχι, βέβαια! Το πράσινο φως για την ολοκλήρωση της μεγάλης «ειρηνευτικής» εισβολής εναντίον της Μεγαλονήσου εδόθη από την ΕΣΣΔ.

Αντίστοιχη «συμπαράσταση» από τη Ρωσία δέχθηκε τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος κατά τις πρόσφατες οικονομικές κρίσεις που έσπευσαν στην Μόσχα ως αρχαίοι ικέτες για να προσπέσουν στα πόδια του ρώσου γίγαντα.  Πόσο προφητικός μοιάζει ο λόγος του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού:
«Με τα ρούχα αιματωμένα/ ξέρω ότι έβγαινες κρυφά/ να γυρεύης εις τα ξένα/ άλλα χέρια δυνατά».

Συμπληρώνονται σήμερα 48 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ενώ φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από την μικρασιατική τραγωδία. Δύο γεγονότα με ομοιότητες που δεν τα έχουμε μελετήσει όπως θα έπρεπε. Ίσως, να υφίσταται ακόμη οι παλαιότεροι διχασμοί που αναφέραμε πιο πάνω ή ακόμη και άλλες αναλύσεις, όπως του «συντρόφου» Ζαχαριάδη, και όλες αυτές διεκδικούν το δικό τους αλάθητο. Και αυτό είναι το πιο μεγάλο μας λάθος! Γιατί η ιστορία πράγματι διδάσκει, αλλά όταν θέλεις να διδαχθείς και όχι να διδάξεις τις δικές σου εμμονές.

Και ιδιαίτερα τώρα που τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος απειλούνται, καλά θα είναι να επισκεπτόμαστε την ιστορία και να την συμβουλευόμαστε, και μάλιστα απαθώς και όχι με εμπάθεια! Μόνο με τον τρόπο αυτό θα μπορέσουμε να βγάλουμε επίκαιρα, χρήσιμα και κρίσιμα συμπεράσματα για το παρόν. Έτσι, θα είμαστε και λιγότερο μεμψίμοιροι και θα καλλιεργούμε την ενότητα μας που είναι και τρισμέγιστος εξοπλισμός!

Γιατί αν δεν υπάρχει καθαρό μυαλό, ακόμη και με τους καλύτερους εξοπλισμούς μπορεί τα πράγματα να γίνουν πολύ δυσάρεστα για όλους μας και όχι μόνον για τους εσωτερικούς πολιτικούς μας αντιπάλους!

Γι’ αυτό απαιτείται και συνεχής μνήμη σύνθεση ενότητας, ενώ δεν θα παραλείψω να πω πως ιδιαίτερο ρόλο παίζει και η εμπνευσμένη και δημιουργική καλλιέργεια των ελληνικών γραμμάτων και του πολιτισμού.