του Αντώνη Βενέτη
Στην ενδιαφέρουσα επιστολή του λίαν γνωστού φιλολόγου κ. Αναστ. Στέφου, για τα Ελευσίνια μυστήρια στην «Κ» της 22-10, θα ήθελα να προσθέσω τα παρακάτω:
Μεταξύ των μυηθέντων εις τα Ελευσίνια μυστήρια περιλαμβάνεται ο Δημήτριος Πολιορκητής (337-283 π.Χ.), ο επιφανέστερος από τους επιγόνους του Μ. Αλεξάνδρου, ένας εραστής του πολέμου, αλλά με χαρακτήρα άστατο και ακόλαστο. Εζήτησε λοιπόν από τους Αθηναίους, πλην άλλων, να μυηθή, εις τα Ελευσίνια μυστήρια. Η διαδικασία μυήσεως όμως κρατούσε εν έτος. Αξίωσε λοιπόν από τους Αθηναίους, γι’ αυτόν, η διαδικασία να μην υπερβεί τον ένα μήνα. Έτσι, οι Αθηναίοι, με πρόταση του δημαγωγού Στρατοκλή, ψήφισαν Νόμο που άλλαξε την σειρά των μηνών! Εις τα καθ’ ημάς είναι σαν ο Δεκέμβριος να «μεταφέρεται» μετά τον Ιανουάριο, και να θεωρείται ότι έτσι καλύπτεται η έννοια του έτους!
Γι’ αυτό ο σατιρικός ποιητής Φιλιππίδης, ειρωνευόμενος τον Στρατοκλή, έγραψε: «Ο τον ενιαυτόν συντομών εις μην· ένα» (Αυτός που έκλεισε έναν χρόνο σ’ ένα μήνα).
Το Ιερό της Ελευσίνας παραδόθηκε στις φλόγες, μαζί με τους Ιερείς των Μυστηρίων και τον τελευταίο Ιεροφάντη Ιλάριο, κατά την επιδρομή του Αλάριχου, το 396 μ.Χ. Και έτσι ποτέ πια δεν ακούστηκε η φωνή του Ιεροφάντη των Ελευσινίων μυστηρίων να προτρέπει τους Ελευσινίους, στην αρχή της Άνοιξης, με την παροιμιώδη φράση – «Από κυάμων απέχεσθαι».
Μεταξύ των θυμάτων των ορδών του Αλάριχου, προφανώς περιλαμβάνεται και ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πρίσκος ο Θεσπρωτός ή Μολοσσός, ο μέντορας για πολλούς του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ιουλιανού, του επιλεγόμενο Παραβάτη (361-363 μ.Χ.). Κατήγετο από τα Κευράνεια Όρη της Ηπείρου, που είναι σημερινή Μουργκάνα. Έζησε τον περισσότερο καιρό στην Αθήνα, αλλά και στο Παρίσι και την μακρινή Ανατολή, όταν συνόδευε τον Ιουλιανό στην μάταιη προσπάθειά του ν’ αλλάξει τον ρου της Ιστορίας…
Σώζονται τρεις επιστολές του Ιουλιανού που απευθύνονται στον Πρίσκο. Διαβλέπει κανείς σ’ αυτές την μεγάλη εκτίμηση που έτρεφε ο αυτοκράτορας προς τον φίλο του. «…τας μεν ουν υμετέρας επιστολάς ευθέως ανέγνων…» (Ιουλιανός, επιστολές εκδ. Ι. Ζαχαρόπουλος).
Αντώνης Ν. Βενέτης
1 ΣΧΟΛΙΟ
Αγαπητέ Συμμαθητή, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η Πυθαγόρειοσ ρήση “από κυάμων απέχεσθαι” την οποία απηύθηναν οι ιερείς των Ελευσίνιων μυστηρίων κάθε Ανοιξη προς τους Ελευσίνιους. Εννοούσαν αποχή από τις εκλογές (δεν βγαίνουν τα κουκιά….) η τις κληρώσεις που στηρίζονται στην τύχη, ανατρέποντας με την γνώμη τους αυτή, την διαδικασία εκλογής των Αθηαίων αρχόντων……Ομολογώ ότι υπήρξα για αρκετά χρόνια οπαδός της πρώτης ερμηνεία μέχρι να αντιληφθώ το μάταιο της αποχής.Ομως υπάρχει και η ιατρική εκδοχή για την των κυάμων αποχής, η πάθηση κυάμωση, στην οποία ο πάσχων λόγω απουσίας ενός κληρονομικά ελεγχόμενου ενζύμου, εμφανίζει καταστροφή των ερυθρών του αιμοσφαιρίων. Εγώ παρουσιάζω την κυάμωση και απέχω δια βίου της καταναλωσης, αυτών των εύγευστων πλην επικινδύνων για τον γράφοντα γεωργικών προιόντων!