Πίνακας του Σωτήρη Σόρογκα
του Γιώργου Ρακκά
Έχουμε στην Δύση μια υπαρξιακή κατάρρευση, στη δίνη της οποίας ο προοδευτισμός, ο δικαιωματισμός, η αποκαθήλωση κάθε τι κλασικού αποκτάει υστερικά χαρακτηριστικά. Ίσως και να είναι συνέπεια των τόσων αλλαγών που συνέβησαν τις τελευταίες δεκαετίες και που μετέβαλαν την κοινωνία σε ένα άθροισμα των απολύτως ατόμων. Δίχως καμία διάσταση ταύτισης, όχι με ψυχικές λειτουργίες απλώς “συλλογικές” -γιατί και οι συμμορίες συλλογικότητα είναι- αλλά με εκείνης της καθολικής κοινωνικής διάστασης, που κάποτε έκανε τον άνθρωπο ζώο πολιτικό.
Γιατί εκεί που παλιότερες γενιές είχαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα μιας κοινωνίας που συνέθλιβε την ατομικότητα των ανθρώπων, τώρα αυτό αντιστρέφεται και έχουμε τις ατομικότητες να προκαλούν την μοριακή πολυδιάσπαση της κοινωνίας. Τα κοινωνικά ιδεώδη δίνουν την θέση τους στα ατομικά γούστα, τα οποία όμως εξυψώνονται και αντιμετωπίζονται σαν να είναι άρθρα του Συντάγματος, ή μάλλον το θεμέλιό του.
Παράλληλα, οι συλλογικές εκφράσεις της κοινωνίας υποβαθμίζονται με τρόπο που θυμίζει οικοσύστημα που καταρρέει. Από τις μεγάλες συνενώσεις του 19ου και του 20ου αιώνα (έθνος, κοινωνική τάξη αλλά και ανθρωπότητα ως σημείο αναφοράς των οικουμενικών αξιών) φτάνουμε στον φυλετισμό (καθώς οι ιδεολογίες σήμερα διαμορφώνουν «φυλές» ανθρώπων), και το «εμείς» έχει την τάση να κατακερματίζεται σε συμμορίες χούλιγκαν.
Οι συνέπειες φαίνονται ακόμα και στον δημόσιο χώρο, που από τόπος συνύπαρξης μετατρέπεται σε πεδίο μάχης. Τα συνθήματα και οι βανδαλισμοί είναι η υπενθύμιση αυτού του πολέμου και στέλνουν ένα μήνυμα ότι τίποτε κοινό δεν μπορεί να μείνει όρθιο γιατί είναι το ψυχικό του έδαφος που έχει υποστεί ρωγμές και τρίζει.
Μέσα σε αυτήν την περιδίνηση, η αποδόμηση των πάντων είναι ο νέος κομφορμισμός, γιατί η πτώση υπονομεύει, και η υπονόμευση εκείνων που έχουν απομείνει να στέκονται όρθια επιταχύνει την πτώση.
Για όλα τα παραπάνω, ο αντισυστημισμός δεν φτάνει, πολύ συχνά γίνεται μέρος του προβλήματος ή ακόμα και η προμετωπίδα του. Γιατί αποστασιοποίηση από την ενδόρρηξη που βιώνουμε πρέπει να αποκτήσει μια θετική χροιά, κατάφασης, και οικοδόμησης. «Καταστασιακές είναι σήμερα και οι πέτρες» προπάντων το κυρίαρχο μοντέλο. Το ζήτημα είναι να γίνουμε «αποκαταστασιακοί», γιατί υποφέρουμε σαν άνθρωποι της εποχής μας από την πτώση που την χαρακτηρίζει.
