Για το γνωστό φαινόμενο των Δροσουλιτών της Κρήτης θα ήθελα να προσθέσω κάτι που είναι μάλλον άγνωστο για τον θρυλικό πολέμαρχο αρχηγό τους, τον Ηπειρώτη οπλαρχηγό Χατζημιχάλη Νταλιάνη, που είναι η «είδηση» του θανάτου του, όπως αυτή δημοσιεύθηκε στη «Γενική Εφημερίς της Ελλάδος» στις 20.6.1828.
Κατά την «είδηση» ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης φέρεται γεννηθείς το 1782 στο Αργυρόκαστρο, ενώ εγεννήθη στο Δελβινάκι Πωγωνίου το 1775. Καπνέμπορος στη Μ. Ασία, Συρία και Κύπρο. Πέρασε στην αθανασία, όταν με 600 περίπου μαχητές, οι περισσότεροι των οποίων ήσαν Ηπειρώτες, υπερασπίστηκαν μέχρι θανάτου το Φραγκοκάστελο στην επαναστατημένη Κρήτη, από τους 8.000 Τούρκους του Μουσταφά Πασά. Οι πλείστοι των εγκλείστων σκοτώθηκαν και κάθε χρόνο, τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου, στο λυκαυγές των ημερών αυτών, οι σκιές των μαχητών εκείνων περιίπτανται με έναν τρόπο μεταφυσικό, στην περιοχή του κάστρου. Είναι οι θρυλικοί Δροσουλίτες, όπως τους αποκαλεί ο κρητικός λαός.
(Βλέπε στο μηνιαίο ιστορικό περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΑ, τ. Μαΐου 1978 «Νταλιάνης και Δροσουλίτης», του Λυκειάρχη, Στυλιανού Πανηγυράκη).
Παραθέτω τη σχετική “είδηση”.
Γενική Εφημερίς της Ελλάδος 20.6.1828
Ο Χατζή Μιχάλης Ταλιάνος εγεννήθη εις Αργυρόκαστρον της Ηπείρου το 1782 έτος. Ο ιδιωτικός του βίος υπήρξε τίμιος. Εχρημάτισεν πραγματευτής· εμπορεύετο… την μονοπωλίαν του ταβάκου κατά την Κοίλην Συρίαν, Μικράν Ασίαν και Κύπρον· […] Μανθάνων δε τα κατορθώματα των Ελλήνων… επρομηθεύθη ικανά τουφέκια… αφού έδωκε τα τουφέκια αυτά εις την Κυβέρνησιν, απεφάσισε δι’ ιδίων εξόδων του να διέλθη το του πολέμου στάδιον. […] εις το συσταθέν ούτω ιππικόν διωρίσθη ο Χατζή Μιχάλης αρχηγός, υπό την ονομασίαν Αρχηγός του ατάκτου ιππικού. […] Διορίσθη παρά του Κρητικού Συμβουλίου αρχηγός του βοηθητικού Σώματος, μετέβη τέλος εις Σφακιά, όπου υπέφερον παντοειδείς ελλείψεις, ενεκαρτέρησεν όμως με αξιοθαύμαστον σταθερότητα τέσσαρας σχεδόν μήνας. […] Ο Χατζή Μιχάλης ήταν ανδρείος, πιστός, τιμιώτατος, σταθερός και εις άκρον φιλόπατρις. Ήρως Χρηστέ, Χαίρε!
Αντώνης Ν. Βενέτης,
Μοναστηράκι Δωρίδος
