του Κώστα Καλλίτση από την Καθημερινή
Συζητάμε για να συνεννοηθούμε και να λύσουμε κανένα πρόβλημα ή απλώς για να γίνεται κουβέντα; Μάλλον το δεύτερο. Παράδειγμα, η συζήτηση για ΦΠΑ και ακρίβεια.
Η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ μπορεί να αναχαιτίσει την ακρίβεια; Οχι. Η μείωση ΦΠΑ θα μειώσει τις τιμές εφάπαξ, καθώς θα παρεμβληθεί –πρόσκαιρα και προσωρινά– στο σπιράλ των ανατιμήσεων. Αμέσως μετά από αυτό το διάλειμμα, η ανοδική πορεία των τιμών θα συνεχιστεί για όσο θα ασκούνται πληθωριστικές πιέσεις. Είναι ή δεν είναι, λοιπόν, σκόπιμο να μειωθεί ο ΦΠΑ σε αγαθά και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης; Βεβαίως είναι, για λόγους περισσότερους του ενός και δη σημαντικούς.
Οχι ότι θα λυνόταν –δήθεν– το πρόβλημα της ακρίβειας, αλλά για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης και έντιμης και συνετής δημοσιονομικής διαχείρισης: είναι τεράστια αδικία (με σοβαρές πολιτικές συνέπειες) οι φτωχότεροι να συνεισφέρουν, συστηματικά, πολλά επιπλέον δισ. ευρώ έσοδα λόγω του πληθωρισμού, και με αυτόν τον τρόπο να γεμίζουν τα κρατικά ταμεία χωρίς να εξυγιαίνονται τα δημόσια οικονομικά – ούτε τα έσοδα ούτε οι δαπάνες. Η αφαίμαξη δεν είναι εξυγίανση. Κι αν τα δημόσια οικονομικά είχαν πραγματικά εξυγιανθεί, τότε δεν θα κρεμόταν η τύχη τους από τη βαρύτατη φορολογική αφαίμαξη των λαϊκών στρωμάτων.
Η μείωση του ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης θα γίνει κίνητρο για μια πραγματική δημοσιονομική εξυγίανση.
Πόσο σταθερή, αλήθεια, μπορεί να είναι μια κανονικότητα όπου το 53% των μισθωτών έχει μεικτό μισθό κάτω από 1.000 ευρώ και από όσα του μένουν καθαρά, το κράτος αφαιρεί 24% ακόμη; Πόσο διατηρήσιμη είναι μια δημοσιονομική ισορροπία που εξαρτάται από δραματικά μεγάλη συμμετοχή έμμεσων φόρων στα έσοδα – ή/και από τη μόνιμη παραγνώριση των αναγκών του κοινωνικού κράτους, π.χ. του ΕΣΥ; Δεν είναι. Το ξέρουν και οι οίκοι αξιολόγησης.
Τα διανεμόμενα κέρδη, μερίσματα μικρού ή αστρονομικού ύψους, φορολογούνται με τον πιο χαμηλό συντελεστή σε ολόκληρο τον ΟΟΣΑ – με εξαίρεση τη Λετονία. Η συνολική, πάλι, φορολογία κερδών (διανεμόμενων και μη) είναι η τέταρτη χαμηλότερη στον ΟΟΣΑ. Αντιθέτως πρωτεύουμε στην υπερφορολόγηση του εισοδήματος από μισθωτή εργασία, διακρινόμαστε στην πολύ μεγάλη άμβλυνση προοδευτικότητας της φορολογίας εισοδήματος και στην καταθλιπτική κυριαρχία των έμμεσων φόρων ως ποσοστού του συνόλου των φορολογικών εσόδων. Ενώ ο μεσοσταθμικός φορολογικός συντελεστής για τα κέρδη είναι 25,9%, το εισόδημα της μισθωτής εργασίας φορολογείται με 28% πάνω από 20.000, με 36% πάνω από 30.000 και με 44% πάνω από 40.000 ευρώ.
Στις χώρες της Ε.Ε., σε κάθε 1 ευρώ που συλλέγεται από άμεσους φόρους αντιστοιχεί άλλο 1 ευρώ που συλλέγεται από έμμεσους φόρους. Στα καθ’ ημάς, σε κάθε 1 ευρώ άμεσης φορολογίας αντιστοιχεί 1,8 ευρώ από έμμεση φορολογία. Αν λοιπόν –όπως θρυλείται– θέλουμε να προσεγγίσουμε την ανεπτυγμένη Ευρώπη, ναι, βεβαίως πρέπει να μειώσουμε δραστικά την έμμεση φορολογία. Ασφαλώς πρέπει να μειώσουμε τους συντελεστές του ΦΠΑ σε αγαθά και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης. Θα είναι κίνητρο για πραγματική δημοσιονομική εξυγίανση.
