Έλληνες-Αλβανοί – Με αφορμή τις πρόσφατες συγκρούσεις

625

των Γ. Παλαιολόγου-Γ. Ρακκάς, από το Άρδην τ. 50, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2004

Η συ­ζΗτη­ση και οι δια­μΑχες γύ­ρω α­πό τα πρω­το­φα­νή πε­ρι­στα­τι­κά ε­πι­θέ­σε­ων Ελ­λή­νων σε Αλ­βα­νούς με­τα­νά­στες που δια­δέ­χθη­καν την ήτ­τα της Ε­θνι­κής Ελ­λά­δος α­πό την α­ντί­στοι­χη της Αλ­βα­νί­ας στα Τί­ρα­να, στά­θη­καν στα ε­πι­φαι­νό­με­να των γε­γο­νό­των, μη μπο­ρώ­ντας να α­να­κα­λύ­ψουν τους πραγ­μα­τι­κούς μη­χα­νι­σμούς που τα υ­πο­κί­νη­σαν. Ό­σοι α­η­δί­α­σαν με τις σκη­νές των ε­πι­θέ­σε­ων, πε­ριο­ρί­στη­καν να κα­ταγ­γεί­λουν τους “θερ­μό­αι­μους ο­πα­δούς” για το α­πο­τρό­παιο των πρά­ξε­ων. Η πλειο­ψη­φί­α της ελ­λη­νι­κής α­ρι­στε­ράς βρή­κε την ε­ξή­γη­ση στην κα­ρα­μέ­λα του ρα­τσι­σμού προ­σφεύ­γο­ντας στις συ­νή­θεις γε­νι­κεύ­σεις, ε­νώ ταυ­τό­χρο­να θε­ώ­ρη­σε την Ο­λυ­μπιά­δα και τις ε­πι­τυ­χί­ες της Ε­θνι­κής ο­μά­δας πο­δο­σφαί­ρου ως την κύ­ρια μή­τρα των νέ­ων κρου­σμά­των του “ε­πι­θε­τι­κού ε­θνι­κι­σμού” που ε­ξε­λί­χθη­κε τις η­μέ­ρες ε­κεί­νες. Α­πό την άλ­λη, έ­να με­γά­λο μέ­ρος των Μ.Μ.Ε., εξ ί­σου μου­δια­σμέ­νοι α­πό τα πε­ρι­στα­τι­κά, προ­σπά­θη­σαν να α­πα­λύ­νουν τον α­ντί­κτυ­πό τους.
Δυ­στυ­χώς ό­μως, οι σχέ­σεις των Ελ­λή­νων με τους Αλ­βα­νούς με­τα­νά­στες, ό­σο και το με­τα­να­στευ­τι­κό ζή­τη­μα στο σύ­νο­λό του, εί­ναι για τη χώ­ρα μας έ­να πο­λύ δύ­σκο­λο και πο­λύ­πλο­κο πρό­βλη­μα το ο­ποί­ο δεν χω­ρά­ει ού­τε στα υ­πε­ρα­πλου­στευ­μέ­να θε­ω­ρη­τι­κά σχή­μα­τα πε­ρί ρα­τσι­σμού, που ε­πι­μέ­νουν στην ε­πι­φά­νεια των γε­γο­νό­των και των φαι­νο­μέ­νων που προ­κα­λούν τις ε­πι­θε­τι­κές στά­σεις και συ­μπε­ρι­φο­ρές, ού­τε στην α­πλή, κοι­νή λο­γι­κή του ρε­βαν­σι­σμού που προ­σπα­θεί να χω­ρέ­σει έ­να ο­λό­κλη­ρο φαι­νό­με­νο στην αυ­το­μα­τι­κή α­νταλ­λα­γή προ­κλή­σε­ων.
Το ζή­τη­μα α­φο­ρά, κατ’ αρ­χάς, στον ρό­λο και τη θέ­ση των με­τα­να­στών στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νί­α, τη συ­στη­μα­τι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση στην ο­ποί­α υ­πό­κει­νται, τις δυ­να­τό­τη­τες της εν­σω­μά­τω­σής τους στις υ­φι­στά­με­νες κοι­νω­νι­κές δο­μές κ.λπ. Α­πό την άλ­λη πλευ­ρά, οι σχέ­σεις των Ελ­λή­νων με τους Αλ­βα­νούς με­τα­νά­στες α­πο­τε­λούν α­να­πό­σπα­στο κομ­μά­τι των Ελ­λη­νο­αλ­βα­νι­κών σχέ­σε­ων –και ά­ρα ε­πη­ρε­ά­ζο­νται α­πό το σύ­νο­λο των πα­ρα­γό­ντων που διέ­πουν τις σχέ­σεις των δυο κρα­τών. Ας δού­με με­ρι­κές α­πό τις πτυ­χές των δια­στά­σε­ων αυ­τών.

Οι με­τα­νά­στες στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νί­α
Α­πό τις αρ­χές της δε­κα­ε­τί­ας του 1990, η χώ­ρα μας με­τα­βλή­θη­κε α­πό χώ­ρα ε­ξα­γω­γής σε χώ­ρα υ­πο­δο­χής με­τα­να­στών. Αυ­τή η δια­πί­στω­ση εί­ναι τό­σο κοι­νό­τυ­πη που θα την συ­να­ντή­σου­με σε κά­θε α­να­φο­ρά για τους με­τα­νά­στες στην Ελ­λά­δα. Μέ­σα σε 10 χρό­νια, ε­γκα­τα­στά­θη­καν στη χώ­ρα 762.191 με­τα­νά­στες που α­ντι­στοι­χούν στο 7,0% του συ­νο­λι­κού πλη­θυ­σμού της χώ­ρας. Φυ­σι­κά, πρό­κει­ται για τα ε­πί­ση­μα στοι­χεί­α που βα­σί­ζο­νται στην α­πο­γρα­φή του 2001, τα ο­ποί­α ό­μως έ­χουν δε­χθεί πολ­λές ε­πι­κρί­σεις για την ε­γκυ­ρό­τη­τά τους, ι­διαί­τε­ρα σε ό,τι α­φο­ρά τους πα­ρά­νο­μους με­τα­νά­στες που δια­μέ­νουν στη χώ­ρα μας και που α­πέ­φυ­γαν την α­πο­γρα­φή για τους ευ­νό­η­τους λό­γους. Σύμ­φω­να με άλ­λες ε­κτι­μή­σεις, ο α­ριθ­μός των αλ­λο­δα­πών προ­σεγ­γί­ζει τους 1.300.000! Μι­λά­με για έ­να πο­σο­στό το ο­ποί­ο ξε­περ­νά­ει το 12% του πλη­θυ­σμού ή –στην πιο συ­ντη­ρη­τι­κή ε­κτί­μη­ση– σί­γου­ρα το προ­σεγ­γί­ζει. Α­πό αυ­τούς, το 57,5% εί­ναι Αλ­βα­νοί με­τα­νά­στες. Για να κα­τα­λά­βου­με, ε­πί­σης, τη δυ­να­μι­κή του, αρ­κεί να πού­με ό­τι, σύμ­φω­να με τις ε­κτι­μή­σεις του Ορ­γα­νι­σμού Η­νω­μέ­νων Ε­θνών, το 2015 οι με­τα­νά­στες θα προ­σεγ­γί­σουν το 25% ε­πί του συ­νο­λι­κού πλη­θυ­σμού, εξ αι­τί­ας της υ­πο­γεν­νη­τι­κό­τη­τας των Ελ­λή­νων και της υ­περ­γεν­νη­τι­κό­τη­τας των αλ­λο­δα­πών.
Ο πα­ρα­σι­τι­σμός των πο­λι­τι­κών και των οι­κο­νο­μι­κών ε­λίτ ή­ταν αυ­τός που ε­πι­δεί­νω­σε το ζή­τη­μα και δεν ε­πέ­τρε­ψε την ο­μα­λή εν­σω­μά­τω­ση του με­τα­να­στευ­τι­κού φαι­νό­με­νου στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νί­α. Οι “εκ­συγ­χρο­νι­στές” εκ­με­ταλ­λεύ­τη­καν τα μα­ζι­κά κύ­μα­τα της με­τα­νά­στευ­σης κα­τά τη δε­κα­ε­τί­α του 1990 προ­κει­μέ­νου να στε­ρε­ώ­σουν το πο­λι­τι­κο-κοι­νω­νι­κό τους οι­κο­δό­μη­μα. Οι με­τα­νά­στες χρη­σι­μο­ποι­ή­θη­καν για να “βου­λώ­σουν” πολ­λές α­πό τις τρύ­πες του οι­κο­νο­μι­κού σχε­δια­σμού, αλ­λά και να συμ­βάλ­ουν στην α­πο­ρρύθ­μι­ση πολ­λών το­μέ­ων της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μί­ας, ώ­στε αυ­τή να κά­νει τα α­πα­ραί­τη­τα δη­μο­σιο­νο­μι­κά άλ­μα­τα και να προ­σαρ­μο­στεί στις νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρες ευ­ρω­πα­ϊ­κές ε­πι­τα­γές. Έ­χει υ­πο­λο­γι­στεί ό­τι η μαύ­ρη, α­πλή­ρω­τη ερ­γα­σί­α των ξέ­νων ερ­γα­τι­κών χε­ριών α­πέ­φε­ρε μεί­ω­ση του πλη­θω­ρι­σμού, ε­νώ ταυ­τό­χρο­να, με όρ­γα­νο το πλε­ό­να­σμα των φθη­νών ερ­γα­τι­κών χε­ριών, α­πα­ξιώ­θη­καν τα κα­το­χυ­ρω­μέ­να ερ­γα­σια­κά δι­καιώ­μα­τα, χτυ­πή­θη­κε ο συν­δι­κα­λι­σμός στους χώ­ρους της α­νει­δί­κευ­της ερ­γα­σί­ας, και δεν πα­ρα­τη­ρή­θη­καν ου­σια­στι­κές κοι­νω­νι­κές α­ντι­δρά­σεις στο εκ­συγ­χρο­νι­στι­κό εγ­χεί­ρη­μα της δε­κα­ε­τί­ας του 1990, διό­τι βέ­βαια οι με­τα­νά­στες ή­ταν α­δύ­να­το να α­ντι­δρά­σουν.
Πα­ράλ­λη­λα, η φτη­νή ερ­γα­σί­α των ξέ­νων ερ­γα­τών συ­γκρα­τού­σε το βιο­τι­κό ε­πί­πε­δο ε­νός με­γά­λου μέ­ρους της κοι­νω­νί­ας σε α­νε­κτά ε­πί­πε­δα έ­τσι ώ­στε οι δια­δι­κα­σί­ες α­πο­ρρύθ­μι­σης και προ­σαρ­μο­γής να προ­χω­ρή­σουν δί­χως κα­μί­α ου­σια­στι­κή κοι­νω­νι­κή α­ντι­πο­λί­τευ­ση. Τα φθη­νά ερ­γα­τι­κά χέ­ρια μεί­ω­ναν θε­α­μα­τι­κά το κό­στος πα­ρα­γω­γής των α­γρο­τι­κών και των μι­κρο­με­σαί­ων ε­πι­χει­ρή­σε­ων και έ­τσι έ­δι­ναν τη δυ­να­τό­τη­τα να εν­σω­μα­τω­θούν ευ­και­ρια­κά στο διε­θνές α­ντα­γω­νι­στι­κό κλί­μα δί­χως τις ε­πώ­δυ­νες –και εν πολ­λοίς α­νέ­φι­κτες– τε­χνο­λο­γι­κές και πα­ρα­γω­γι­κές προ­σαρ­μο­γές που α­παι­τού­σαν οι νέ­ες συν­θή­κες.
Η συ­στη­μα­τι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση των με­τα­να­στών και η ο­λο­κλη­ρω­τι­κή α­που­σί­α ε­νός θε­σμι­κού πλαι­σί­ου για την προ­στα­σί­α των δι­καιω­μά­των τους ο­δή­γη­σαν πολ­λά στρώ­μα­τα της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νί­ας στο να α­να­πτύ­ξουν μια δου­λο­κτη­τι­κή συ­μπε­ρι­φο­ρά έ­να­ντι των με­τα­να­στών. Στην ελ­λη­νι­κή ε­παρ­χί­α τα α­γρο­τι­κά νοι­κο­κυ­ριά εί­δαν το ει­σό­δη­μά τους να αυ­ξά­νε­ται μέ­σα α­πό την εκ­με­τάλ­λευ­ση της φθη­νής, ξέ­νης ερ­γα­σί­ας αλ­λά και α­πέ­κτη­σαν ά­με­ση πρό­σβα­ση σε πάμ­φθη­νες προ­σω­πι­κές υ­πη­ρε­σί­ες κά­θε εί­δους, α­πό τη φύ­λα­ξη των παι­διών και τη φρο­ντί­δα των η­λι­κιω­μέ­νων, μέ­χρι την σε­ξουα­λι­κή ι­κα­νο­ποί­η­ση, ε­νώ το ί­διο συ­νέ­βη και με ο­ρι­σμέ­να μι­κρο­α­στι­κά στρώ­μα­τα των πό­λε­ων, που ε­πω­φε­λή­θη­καν εξ ί­σου (φύ­λα­ξη παι­διών και η­λι­κιω­μέ­νων, με­ρε­μέ­τια, κη­που­ροί κ.λπ). Μ’ αυ­τούς τους τρό­πους, οι με­τα­νά­στες λει­τούρ­γη­σαν ως μια έμ­με­ση “κοι­νω­νι­κή πα­ρο­χή” σε ό­λους ό­σους θα α­ντι­με­τώ­πι­ζαν πρό­βλη­μα εν ό­ψει της προ­σαρ­μο­γής στο ευ­ρω­πα­ϊ­κό, νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρο και ά­κρως α­ντα­γω­νι­στι­κό πε­ρι­βάλ­λον. Πρό­κει­ται για έ­ναν λό­γο, α­νά­με­σα φυ­σι­κά και σε πολ­λούς άλ­λους, που δια­τη­ρή­θη­κε για τό­σα πολ­λά χρό­νια η πλα­τιά κοι­νω­νι­κή συ­ναί­νε­ση στο ΠΑ­ΣΟ­Κι­κό εκ­συγ­χρο­νι­στι­κό εγ­χεί­ρη­μα.
Πα­ράλ­λη­λα, η α­πα­ξί­ω­ση της ερ­γα­τι­κής νο­μο­θε­σί­ας, η πτώ­ση των μι­σθών, η α­νά­δυ­ση νέ­ων, ε­λα­στι­κών μορ­φών ερ­γα­σί­ας, που α­να­πό­φευ­κτα προ­κά­λε­σε η εί­σο­δος των φθη­νών ερ­γα­τι­κών χε­ριών κύ­ρια στο χώ­ρο της α­νει­δί­κευ­της α­πα­σχό­λη­σης, ο­δή­γη­σε στη μεί­ω­ση των ει­σο­δη­μά­των και υ­πο­βάθ­μι­σε το βιο­τι­κό ε­πί­πε­δο για έ­να μέ­ρος των ντό­πιων α­νει­δί­κευ­των ερ­γα­ζό­με­νων. Μά­λι­στα η δη­μιουρ­γί­α των γκέ­το στις λα­ϊ­κές γει­το­νιές και τα σχο­λεί­α των με­γά­λων πό­λε­ων –και ι­διαί­τε­ρα της Α­θή­νας– δη­μιούρ­γη­σε στα στρώ­μα­τα αυ­τά την αί­σθη­ση της ει­σβο­λής και της πε­ρι­κύ­κλω­σης, ε­νώ τα διαρ­κή προ­βλή­μα­τα της κα­θη­με­ρι­νό­τη­τας στον συγ­χρω­τι­σμό Ελ­λή­νων και αλ­λο­δα­πών, που γέν­νη­σε η πα­ντε­λής έλ­λει­ψη πο­λι­τι­κής και θε­σμών εν­σω­μά­τω­σης α­πό την πλευ­ρά του ελ­λη­νι­κού κρά­τους, ε­πέ­τει­ναν την αί­σθη­ση αυ­τή.
Ας μην ξε­χνά­με ό­τι αρ­χι­κώς οι με­τα­νά­στες α­πα­σχο­λή­θη­καν συ­στη­μα­τι­κά στις α­γρο­τι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες ως ερ­γά­τες γης, στην οι­κο­δο­μή και τις υ­πη­ρε­σί­ες ως α­νει­δί­κευ­τοι ερ­γά­τες, στις οι­κια­κές και “σε­ξουα­λι­κές” υ­πη­ρε­σί­ες, κα­θώς και σε ε­κεί­νες τις οι­κο­νο­μι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες που α­φο­ρού­σαν τους βρα­χυ­πρό­θε­σμους, ευ­και­ρια­κούς στό­χους του προ­γραμ­μα­τι­σμού των ε­λίτ – την Ο­λυ­μπιά­δα και τα με­γά­λα έρ­γα. Σή­με­ρα ό­μως τα πράγ­μα­τα με­τα­βάλ­λο­νται. Οι με­τα­νά­στες ε­γκα­θί­στα­νται μό­νι­μα στη χώ­ρα, φέρ­νουν τις οι­κο­γέ­νειές τους και α­πο­κτούν πρό­σβα­ση στο σύ­στη­μα υ­γεί­ας, τα μέ­σα μα­ζι­κής με­τα­φο­ράς, το εκ­παι­δευ­τι­κό σύ­στη­μα, νοι­κιά­ζουν ή α­γο­ρά­ζουν με­γα­λύ­τε­ρα σπί­τια και ει­σχω­ρούν και σε ερ­γα­σί­ες που δεν βρί­σκο­νται πλέ­ον στο κα­τώ­τε­ρο σκα­λί της πυ­ρα­μί­δας, ε­νώ η ε­πο­χή των “με­γά­λων έρ­γων” ε­ξα­ντλεί­ται. Σε αυ­τές τις νέ­ες συν­θή­κες η αί­σθη­ση του α­ντα­γω­νι­σμού γί­νε­ται πιο έ­ντο­νη και αρ­χί­ζει να ε­νι­σχύ­ε­ται έ­να κλί­μα α­ντι­πα­λό­τη­τας α­νά­με­σα στις δυο πλευ­ρές, που εκ­φρά­στη­κε και στα πρό­σφα­τα πε­ρι­στα­τι­κά α­πό έ­να με­γά­λο κομ­μά­τι της κοι­νής γνώ­μης.
Εξ άλ­λου, τα κύ­μα­τα με­τα­νά­στευ­σης που γνώ­ρι­σε η χώ­ρα μας κα­τά τα τε­λευ­ταί­α 10 χρό­νια εί­ναι ού­τως ή άλ­λως δύ­σκο­λο να α­φο­μοιω­θούν. Για να κα­τα­λά­βου­με το μέ­γε­θος της προ­σπά­θειας και των διερ­γα­σιών που α­παι­τού­νται, αρ­κεί να συ­γκρί­νου­με τη δι­κιά μας πε­ρί­πτω­ση με τις α­ντί­στοι­χες ευ­ρω­πα­ϊ­κές ε­μπει­ρί­ες Η Ελ­λά­δα έ­χει το υ­ψη­λό­τε­ρο πο­σο­στό με­τα­να­στών στην Ευ­ρώ­πη, με πά­νω α­πό 10%, στη Γερ­μα­νί­α εί­ναι 6,7%, ε­νώ μι­κρό­τε­ρο πο­σο­στό α­πό αυ­τό έ­χουν η Ι­τα­λί­α και η Ι­σπα­νί­α.
Στη Γαλ­λί­α και τη Γερ­μα­νί­α, δυο οι­κο­νο­μι­κές υ­περ­δυ­νά­μεις με πο­λύ πιο ι­σχυ­ρές πα­ρα­γω­γι­κές δο­μές και μια μα­κρά πα­ρά­δο­ση υ­πο­δο­χής με­τα­να­στών, θα συ­να­ντή­σου­με πα­ρό­μοια προ­βλή­μα­τα εν­σω­μά­τω­σης ή δια­χεί­ρι­σης των με­τα­να­στευ­τι­κών ρευ­μά­των –πράγ­μα που μαρ­τυ­ρά και η ρα­γδαί­α ά­νο­δος της ευ­ρω­πα­ϊ­κής α­κρο­δε­ξιάς. Κι ε­άν κά­πο­τε υ­πήρ­ξε έ­να κί­νη­μα α­πό την πλευ­ρά της κοι­νω­νί­ας που πέ­τυ­χε την εν­σω­μά­τω­ση ε­νός μέ­ρους των με­τα­να­στών στις χώ­ρες αυ­τές, μπο­ρού­με να πα­ρα­τη­ρή­σου­με ό­τι οι δια­δι­κα­σί­ες αυ­τές εί­χαν ο­ρί­ζο­ντες πά­ρα πολ­λών χρό­νων –ί­σως και δε­κα­ε­τιών– για να μπο­ρέ­σουν να ευο­δω­θούν. Και ε­άν η σύ­γκρι­ση αυ­τή φαί­νε­ται για πολ­λούς ά­το­πη, μπο­ρού­με να α­πο­κτή­σου­με μια σχε­τι­κή ει­κό­να των δια­στά­σε­ων του φαι­νο­μέ­νου ε­άν α­να­λο­γι­στού­με πό­σα χρό­νια πέ­ρα­σαν ώ­σπου να α­φο­μοιω­θούν ο­ρι­στι­κά οι Έλ­λη­νες πρό­σφυ­γες του 1922 στην μη­τρο­πο­λι­τι­κή Ελ­λά­δα, τι α­ντι­πα­ρα­θέ­σεις και α­πο­κλει­σμοί προ­έ­κυ­ψαν έ­πει­τα α­πό την έ­λευ­σή τους κ.λπ.

Υ­πάρ­χει μια θέ­ση αρ­χής:
Ή­δη οι πραγ­μα­τι­κό­τη­τες που πε­ρι­γρά­ψα­με θα ή­ταν αρ­κε­τές για να κά­νουν ε­ξαι­ρε­τι­κά πε­ρί­πλο­κο το ζή­τη­μα των με­τα­να­στών, που προ­κα­λεί­ται α­πό τη συ­νο­λι­κή στρα­τη­γι­κή του πα­γκό­σμιου κε­φα­λαί­ου και α­πο­τε­λού­σε πά­ντα ση­μεί­ο τρι­βής και α­ντι­πα­ρά­θε­σης στο ί­διο το ε­σω­τε­ρι­κό του ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος. Για­τί το ζή­τη­μα έ­χει μια δι­πλή ό­ψη: Η ει­σα­γω­γή με­τα­να­στών α­πο­τε­λεί πά­ντα μί­α τα­κτι­κή του κε­φα­λαί­ου για να ρί­χνει το κό­στος της ερ­γα­σί­ας στην ε­σω­τε­ρι­κή α­γο­ρά και να χτυ­πά­ει τις ε­σω­τε­ρι­κές κα­τα­κτή­σεις των ερ­γα­ζό­με­νων στις συ­γκε­κρι­μέ­νες χώ­ρες. Το ί­διο συ­νέ­βη στη Δύ­ση με­τά την κρί­ση της δε­κα­ε­τί­ας του 1964-1975. Κα­τά τον ί­διο τρό­πο ξε­πέ­ρα­σαν την κρί­ση στη δε­κα­ε­τί­α του 1990 οι κυ­ρί­αρ­χες ε­λίτ στην Ελ­λά­δα. Α­πό την άλ­λη ό­μως υ­πάρ­χει μί­α δεύ­τε­ρη ό­ψη. Ε­κεί­νη των με­τα­να­στών που α­να­ζη­τούν “ψω­μί και δου­λειά” στις χώ­ρες υ­πο­δο­χής με­τα­να­στών, ό­πως μέ­χρι πριν εί­κο­σι χρό­νια συ­νέ­βαι­νε και με τους Έλ­λη­νες με­τα­νά­στες.
Μια θέ­ση αρ­χής εί­ναι ε­κεί­νη που α­πα­ντά­ει στο πρό­βλη­μα γε­νι­κά, την α­νά­γκη δη­λα­δή μιας αυ­θε­ντι­κά νέ­ας πα­γκό­σμιας τά­ξης, ισόρ­ρο­πης κα­τα­νο­μής πό­ρων, ό­που δεν θα χρειά­ζε­ται να ξε­ρι­ζώ­νο­νται ε­κα­τομ­μύ­ρια αν­θρώ­πων για να ε­πι­βιώ­σουν. Σε μια τέ­τοια πε­ρί­πτω­ση ο α­ριθ­μός των με­τα­να­στών θα πε­ριο­ρι­ζό­ταν σε ό­σους θα ε­πι­θυ­μού­σαν μια αλ­λα­γή κα­τοι­κί­ας και ερ­γα­σί­ας και δεν θα α­πο­τε­λού­σε ού­τε ξε­ρί­ζω­μα ού­τε “ει­σβο­λή”. Γι’ αυ­τό και η μό­νη λο­γι­κή λύ­ση εί­ναι η εγ­χώ­ρια ι­σόρ­ρο­πη α­νά­πτυ­ξη των χω­ρών του “Τρί­του Κό­σμου”, και η με­τα­φο­ρά πό­ρων α­πό τις α­να­πτυγ­μέ­νες σε αυ­τές.
Ε­πει­δή ό­μως μια τέ­τοια πα­γκό­σμια τά­ξη δεν υ­πάρ­χει, ε­νώ α­ντι­θέ­τως κυ­ριαρ­χεί η πα­γκό­σμια τά­ξη των Η­ΠΑ και του ξε­ρι­ζώ­μα­τος λα­ών και πλη­θυ­σμών, η θέ­ση που μπο­ρεί να πά­ρει κά­ποιος εί­ναι πά­ντα σχε­τι­κή και αμ­φι­λε­γό­με­νη. Δη­λα­δή ξε­κι­νά­ει πά­ντα α­πό τη συ­γκε­κρι­μέ­νη κα­τά­στα­ση και προ­σπα­θεί να ε­πι­λέ­ξει λύ­σεις που να α­ντα­πο­κρί­νο­νται –κα­τά το δυ­να­τόν– στα συμ­φέ­ρο­ντα ό­λων των πλευ­ρών και, βε­βαί­ως, της ί­διας του της χώ­ρας. Έ­τσι σε κα­μί­α πε­ρί­πτω­ση δεν μπο­ρεί να προ­σχω­ρή­σει στην α­φε­λή(;) ά­πο­ψη που υ­πο­στη­ρί­ζει πως “ό­λα τα σύ­νο­ρα θα πρέ­πει να εί­ναι α­νοι­κτά”, διό­τι βέ­βαια κα­μί­α κοι­νω­νί­α δεν μπο­ρεί να ε­πι­ζή­σει με αυ­τόν τον τρό­πο και θα με­τα­βλη­θεί σε ζού­γκλα, ού­τε α­πό την άλ­λη να αρ­νη­θεί την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της με­τα­νά­στευ­σης και να κη­ρύ­ξει έ­να γε­νι­κό ε­ξαν­δρα­πο­δι­σμό των ξέ­νων ερ­γα­τών. Α­ντί­θε­τα η μό­νη λύ­ση εί­ναι η εν­σω­μά­τω­ση στην κοι­νω­νί­α των με­τα­να­στών με μέ­τρα ι­σο­πο­λι­τεί­ας, χω­ρο­τα­ξι­κά –να μη σχη­μα­τί­ζο­νται γκέ­το– ερ­γα­σια­κά, κοι­νω­νι­κά, εκ­παι­δευ­τι­κά, έ­τσι ώ­στε να κλεί­σει στα­δια­κά το με­γά­λο κοι­νω­νι­κό ρήγ­μα που προ­κά­λε­σε η με­τα­να­στευ­τι­κή έ­ξαρ­ση των δύ­ο προ­η­γού­με­νων δε­κα­ε­τιών κ.λπ.

Η έ­ξαρ­ση του αλ­βα­νι­κού ε­θνι­κι­σμού
Αν αυ­τή, η μό­νη ρε­α­λι­στι­κή και αυ­θε­ντι­κά προ­ο­δευ­τι­κή α­ντί­λη­ψη για το ζή­τη­μα της με­τα­νά­στευ­σης, εί­ναι ή­δη ε­ξαι­ρε­τι­κά δύ­σκο­λη και πε­ρί­πλο­κη στην ε­φαρ­μο­γή της, στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της Ελ­λά­δας τα πράγ­μα­τα εί­ναι α­κό­μα δυ­σκο­λό­τε­ρα. Διό­τι το ζή­τη­μα της συ­νύ­παρ­ξης των Αλ­βα­νών με­τα­να­στών με τους Έλ­λη­νες έ­χει δι­πλή ό­ψη –ε­κτός α­πό την κοι­νω­νι­κή έ­χει και ε­θνι­κή. Ε­θνι­κή για­τί οι Αλ­βα­νοί με­τα­νά­στες δεν ε­μπί­πτουν στο κλασι­κό πα­ρά­δειγ­μα των clandestinos που κα­τα­κλύ­ζουν την γε­ρα­σμέ­νη Ευ­ρώ­πη και α­πο­τε­λούν τους εί­λω­τες της οι­κο­νο­μι­κής υ­περ­δύ­να­μης. Μια σει­ρά α­πό ι­διαι­τε­ρό­τη­τες –το γε­γο­νός ό­τι προ­έρ­χο­νται α­πό μια γει­το­νι­κή χώ­ρα, σε μια πε­ριο­χή, ό­πως τα Βαλ­κά­νια, η ο­ποί­α τε­λεί α­κό­μα υ­πό κα­θε­στώς α­στά­θειας που δια­μορ­φώ­νουν η έ­ξαρ­ση των διά­φο­ρων ε­θνι­κι­σμών, οι ε­δα­φι­κές διεκ­δι­κή­σεις κ.λπ. –ε­πι­δρούν πά­νω στις σχέ­σεις των Ελ­λή­νων με τους Αλ­βα­νούς και δυ­σχε­ραί­νουν κα­τά πο­λύ την ο­μα­λή τους συ­νύ­παρ­ξή. Διό­τι δεν έ­χου­με να κά­νου­με μό­νο με την συ­στη­μα­τι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση των δεύ­τε­ρων α­πό τους πρώ­τους αλ­λά και εξ ί­σου με ζη­τή­μα­τα ό­πως αυ­τό του αλ­βα­νι­κού ε­θνι­κι­σμού, της συ­στη­μα­τι­κής κα­τα­πί­ε­σης της ελ­λη­νι­κής μειο­νό­τη­τας στην Αλ­βα­νί­α , κ.λπ.
Το κυ­ριό­τε­ρο ζή­τη­μα α­φο­ρά στην α­νά­πτυ­ξη του αλ­βα­νι­κού με­γα­λο­ϊ­δε­α­τι­σμού, του ε­θνι­κι­στι­κού κι­νή­μα­τος ε­κεί­νου που προ­σβλέ­πει στην ε­δα­φι­κή ε­νο­ποί­η­ση ό­λων των ε­δα­φών, ε­κτός της αλ­βα­νι­κής ε­πι­κρά­τειας, στα ο­ποί­α ζουν Αλ­βα­νοί: Πρό­κει­ται για την ι­δέ­α της Με­γά­λης Αλ­βα­νί­ας, η ο­ποί­α πε­ρι­λαμ­βά­νει έ­να κομ­μά­τι των Σκο­πί­ων, το Κοσ­συ­φο­πέ­διο αλ­λά και έ­να κομ­μά­τι της Η­πεί­ρου – οι προ­πα­γαν­δι­στι­κοί χάρ­τες που τυ­πώ­νο­νται δεί­χνουν τα ό­ρια της Με­γά­λης Αλ­βα­νί­ας στην Πρέ­βε­ζα.
Η πο­ρεί­α του αλ­βα­νι­κού με­γα­λο­ϊ­δε­α­τι­σμού ταυ­τί­ζε­ται με ό­λη την ι­στο­ρί­α του σύγ­χρο­νου αλ­βα­νι­κού έ­θνους. Ό­πως ε­πι­ση­μαί­νει και ο John Sigler, στη με­λέ­τη του για τον αλ­βα­νι­κό με­γα­λο­ϊ­δε­α­τι­σμό και τον UCK: “Οι τέσ­σε­ρις κα­θο­ρι­στι­κοί πα­ρά­γο­ντες που ε­πέ­δρα­σαν στη συ­γκρό­τη­ση του σύγ­χρο­νου αλ­βα­νι­κού ε­θνι­κι­σμού, η ε­πι­θυ­μί­α να συ­γκρο­τη­θεί έ­να αυ­τό­νο­μο κρα­τί­διο υ­πό τους Ο­θω­μα­νούς (1878-1881), η αυ­στρια­κή συμ­βο­λή στη συ­γκρό­τη­ση της Αλ­βα­νι­κής ε­θνι­κής συ­νεί­δη­σης (1878-1914), ο πει­ρα­μα­τι­σμός με το φα­σι­σμό/να­ζι­σμό (α­πό το 1920 μέ­χρι το 1945) κα­θώς και η λα­τρεί­α του Εμ­βέρ Χό­τζα (1945-1985), πε­ρι­λάμ­βα­ναν πά­ντα ως αρ­χι­κό στό­χο την ι­δέ­α της συ­γκρό­τη­σης ε­νός διευ­ρυ­μέ­νου κρά­τους υ­πό το ό­ρα­μα της Με­γά­λης Αλ­βα­νί­ας”. Ε­πο­μέ­νως, δεν εί­ναι πε­ρί­ερ­γο που α­κό­μη και σή­με­ρα αυ­τή η ι­δέ­α δια­τη­ρεί ση­μα­ντι­κά ε­ρεί­σμα­τα στη συ­ντρι­πτι­κή πλειο­ψη­φί­α του αλ­βα­νι­κού πο­λι­τι­κού κό­σμου και ε­πη­ρε­ά­ζει, ά­με­σα ή έμ­με­σα, στις συ­γκε­κρι­μέ­νες του εκ­φρά­σεις –κυ­ρί­ως σε ό,τι α­φο­ρά το Κοσ­συ­φο­πέ­διο ή τα Σκό­πια– τις πο­λι­τι­κές ε­ξε­λί­ξεις στη γεί­το­να χώ­ρα.
Ας μην ξε­χνά­με, συν τοις άλ­λοις, ό­τι οι φο­ρείς του αλ­βα­νι­κού με­γα­λο­ϊ­δε­α­τι­σμού θε­ω­ρούν ό­τι οι συ­γκυ­ρί­ες τεί­νουν και πά­λι να γί­νουν ευ­νο­ϊ­κές για την υ­λο­ποί­η­ση των στό­χων τους. Γι’ αυ­τούς, μό­λις πέ­ντε χρό­νια πριν, οι ΗΠΑ –συ­νε­πι­κου­ρού­με­νες α­πό ό­λη τη διε­θνή κοι­νό­τη­τα– πα­ρε­νέ­βη­σαν στο πλευ­ρό τους με τον πό­λε­μο στο Κό­σο­βο. Τέσ­σε­ρα χρό­νια με­τά, η διε­θνής κοι­νό­τη­τα μπο­ρού­σε α­κό­μα να α­πο­στρέ­φει το βλέμ­μα της κα­θώς οι Αλ­βα­νοί συ­νέ­χι­ζαν τον συ­στη­μα­τι­κό ε­κτο­πι­σμό του σερ­βι­κού στοι­χεί­ου α­πό την πε­ριο­χή. Αυ­τή η ά­με­ση ή έμ­με­ση στή­ρι­ξη της αυ­το­κρα­το­ρι­κής υ­περ­δύ­να­μης το­νώ­νει κα­θο­ρι­στι­κά την αι­σιο­δο­ξί­α των Αλ­βα­νών ε­θνι­κι­στών για το μέλ­λον, ο­δη­γώ­ντας τους ου­σια­στι­κά σε α­κό­μα πιο α­κραί­α αι­τή­μα­τα και διεκ­δι­κή­σεις.
Ή­δη, ε­κτός α­πό τα δυ­τι­κά Σκό­πια, έ­χουν εμ­φα­νι­στεί και φω­νές που ε­πι­θυ­μούν την –πο­λι­τι­κή σε πρώ­το ε­πί­πε­δο– δρά­ση υ­πέρ του Με­γα­λο­ϊ­δε­α­τι­σμού και στην Ελ­λά­δα, κυ­ρί­ως σε σχέ­ση με το ζή­τη­μα της Τσα­μου­ριάς. Ταυ­τό­χρο­να, υ­πάρ­χουν και άλ­λες φω­νές οι ο­ποί­ες συν­δέ­ουν την πα­ρου­σί­α των Αλ­βα­νών με­τα­να­στών στην Ελ­λά­δα με τις ε­δα­φι­κές διεκ­δι­κή­σεις για τη Με­γά­λη Αλ­βα­νί­α, σε μια προ­σπά­θεια να εκ­με­ταλ­λευ­τούν τη δυ­σα­ρέ­σκεια των τε­λευ­ταί­ων α­πό την α­ντι­με­τώ­πι­ση της ελ­λη­νι­κής κοι­νω­νί­ας και να την ε­κτρέ­ψουν προς τις δι­κές τους α­τρα­πούς.

Η ελ­λη­νι­κή μειο­νό­τη­τα στην Αλ­βα­νί­α
Μέ­σα σ’ αυ­τά τα πλαί­σια, πρέ­πει να προ­σεγ­γί­σου­με και το ζή­τη­μα της ελ­λη­νι­κής μειο­νό­τη­τας στη Βό­ρεια Ή­πει­ρο, η ο­ποί­α α­ντι­με­τω­πί­ζει ε­δώ και πά­ρα πολ­λά χρό­νια τη συ­στη­μα­τι­κή κα­τα­πί­ε­ση α­πό την πλευ­ρά του αλ­βα­νι­κού κρά­τους, α­νε­ξάρ­τη­τα α­πό το ποιος βρί­σκε­ται στην κυ­βέρ­νη­ση.
Ως προς αυ­τό, αρ­κεί να α­να­φέ­ρου­με ότι τό­σο οι δε­ξιές ό­σο και οι σο­σια­λι­στι­κές κυ­βερ­νή­σεις δια­τή­ρη­σαν σε ι­σχύ τον νό­μο του Χό­τζα πε­ρί “μειο­νο­τι­κών ζω­νών”, μέ­σα στα πλαί­σια του ο­ποί­ου α­να­γνω­ρί­ζε­ται η ελ­λη­νι­κή πα­ρου­σί­α στα χω­ριά των πε­ριο­χών Αρ­γυ­ρο­κά­στρου και Α­γί­ων Σα­ρά­ντα, ε­νώ α­γνο­εί­ται πα­ντε­λώς ο ελ­λη­νι­σμός των με­γά­λων πό­λε­ων αλ­λά και των ε­παρ­χιών της Χι­μά­ρας και της Κο­ρυ­τσάς. Ό­πως εί­ναι γνω­στό –αλ­λά υ­πο­βαθ­μί­ζε­ται συ­στη­μα­τι­κά α­πό τα ελ­λη­νι­κά μέ­σα και α­πό έ­να με­γά­λο μέ­ρος του ελ­λη­νι­κού πο­λι­τι­κού κό­σμου– σε κά­θε ε­κλο­γές κα­τα­γρά­φο­νται πε­ρι­στα­τι­κά βί­ας και νο­θεί­ας και έ­χει δια­πι­στω­θεί ε­πα­νει­λημ­μέ­να η συ­νερ­γα­σί­α της α­στυ­νο­μί­ας και πα­ρα­κρα­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων στις διά­φο­ρες ε­πι­θέ­σεις ε­να­ντί­ον του ελ­λη­νι­κού στοι­χεί­ου.
Μέ­χρι και το Στέ­ιτ Ντη­πάρ­τμε­ντ, στην ε­τή­σια έκ­θε­ση του 2003, α­να­γνώ­ρι­σε το σο­βα­ρό, πο­λύ­χρο­νο έλ­λειμ­μα δη­μο­κρα­τί­ας και δι­καιω­μά­των σε σχέ­ση με την ελ­λη­νι­κή μειο­νό­τη­τα. Στην έκ­θε­ση αυ­τή, α­να­φέ­ρο­νται συ­στη­μα­τι­κές πα­ρα­βιά­σεις των αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των α­πό την α­στυ­νο­μί­α –πα­ρά­νο­μες κρα­τή­σεις, ξυ­λο­δαρ­μοί κ.λπ., ο­λι­γω­ρί­α α­πό την δι­καιο­σύ­νη– ι­διαί­τε­ρα σε ό,τι α­φο­ρά υ­πο­θέ­σεις ε­κτά­σε­ων της ελ­λη­νι­κής κοι­νό­τη­τας που πα­ρα­κρα­τεί­ται η κυ­ριό­τη­τά τους, δια­κρί­σεις σε βά­ρος των παι­διών της μειο­νό­τη­τας –α­πα­γό­ρευ­ση λει­τουρ­γί­ας ελ­λη­νι­κών σχο­λεί­ων σε πολ­λές πε­ριο­χές– κα­θώς και πε­ριο­ρι­σμούς στην ε­λευ­θε­ρί­α του τύ­που και της έκ­φρα­σης. Ό­λα τα πα­ρα­πά­νω, φυ­σι­κά, δεν περ­νούν α­πα­ρα­τή­ρη­τα α­πό την ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νί­α. Του­να­ντί­ον, ε­πη­ρε­ά­ζουν αρ­νη­τι­κά στην ει­κό­να που έ­χουν οι Έλ­λη­νες για τους Αλ­βα­νούς ε­πι­δρώ­ντας κα­θο­ρι­στι­κά ε­πά­νω στη στά­ση των πρώ­των έ­να­ντι των δεύ­τε­ρων. Γι’ αυ­τό και ό­λα αυ­τά τα ζη­τή­μα­τα α­πο­τε­λούν α­να­πό­σπα­στο κομ­μά­τι του ί­διου προ­βλή­μα­τος και θα πρέ­πει να τα λαμ­βά­νου­με εξ ί­σου σο­βα­ρά υπό­ψη μας.

Συ­μπέ­ρα­σμα­τα
Συ­νο­ψί­ζο­ντας, λοι­πόν, οι λό­γοι που δη­μιουρ­γούν ε­ντά­σεις στη συ­νύ­παρ­ξη με­τα­ξύ των Ελ­λή­νων και των Αλ­βα­νών με­τα­να­στών εί­ναι πο­λύ­πλο­κοι, α­ντι­φα­τι­κοί και ε­μπλέ­κουν το σύ­νο­λο των σχέ­σε­ων α­νά­με­σα στα δυο έ­θνη. Υπ’ αυ­τή την έν­νοια, τα προ­βλή­μα­τα που προ­κύ­πτουν α­πό την α­τε­λή εν­σω­μά­τω­ση των Αλ­βα­νών με­τα­να­στών στην ελ­λη­νι­κή κοι­νω­νί­α, το έλ­λειμ­μα των δι­καιω­μά­των, η οι­κο­νο­μι­κή εκ­με­τάλ­λευ­ση κ.λπ. ο­ρί­ζουν μο­να­χά τη μια πλευ­ρά του ζη­τή­μα­τος. Η άλ­λη α­φο­ρά την ε­θνι­κή του διά­στα­ση, ό­πως αυ­τή κα­θο­ρί­ζε­ται α­πό το πλαί­σιο της α­στά­θειας που προ­κα­λούν οι συν­θή­κες της τρέ­χου­σας α­νά­πτυ­ξης του αλ­βα­νι­κού με­γα­λο­ϊ­δε­α­τι­σμού.
Φυ­σι­κά, οι δυο δια­στά­σεις δεν δια­χω­ρί­ζο­νται στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα αλ­λά λει­τουρ­γούν σε στε­νή δια­πλο­κή και αλ­λη­λε­ξάρ­τη­ση. Ό­πως εί­ναι γνω­στό, ό­ταν οι ό­ροι της κοι­νω­νι­κής πα­ρου­σί­ας των Αλ­βα­νών με­τα­να­στών δυ­σχε­ραί­νο­νται, το οι­κο­νο­μι­κό και το βιο­τι­κό α­διέ­ξο­δο τρο­φο­δο­τεί την έ­ξαρ­ση του ε­θνι­κού αι­σθή­μα­τος. Γι’ αυ­τό εξ άλ­λου, το βα­σι­κό στοί­χη­μα α­πό την πλευ­ρά των δυ­νά­με­ων του αλ­βα­νι­κού ε­θνι­κι­σμού σε σχέ­ση με τους Αλ­βα­νούς με­τα­νά­στες στην Ελ­λά­δα, αυ­τή τη στιγ­μή, έ­γκει­ται στην α­πο­τρο­πή της εν­σω­μά­τω­σής τους στην κοι­νω­νί­α, στη διαιώ­νι­ση δη­λα­δή της α­ντι­πα­ρά­θε­σης α­νά­με­σα στους Έλ­λη­νες και τους Αλ­βα­νούς. Μπο­ρού­με ν’ α­να­γνω­ρί­σου­με αυ­τήν την “στρα­τη­γι­κή της έ­ντα­σης” στο κλί­μα που δη­μιουρ­γή­θη­κε στην Αλ­βα­νί­α, α­πό πολ­λές πλευ­ρές, πριν τη διε­ξα­γω­γή του πο­δο­σφαι­ρι­κού α­γώ­να. Υπ’ αυ­τή την έν­νοια, οι ε­μπρη­στι­κές πα­ρεμ­βά­σεις τύ­που Ψω­μιά­δη και Βο­ρί­δη, που ορ­θώ­νουν κά­θε­τες δια­χω­ρι­στι­κές γραμ­μές α­νά­με­σα στις δυο πλευ­ρές προ­κρί­νο­ντας ως α­πό­λυ­τη και μο­να­δι­κή τη διά­στα­ση των ε­θνι­κών δια­φο­ρών, α­πο­κλεί­ουν κά­θε δυ­να­τό­τη­τα συ­νύ­παρ­ξης και κα­τά συ­νέ­πεια πα­ρέ­χουν στον αλ­βα­νι­κό ε­θνι­κι­σμό το κα­τάλ­λη­λο έ­δα­φος για να α­να­πτυ­χθεί.
Φυ­σι­κά και το σε­νά­ριο της ο­λο­έ­να και ε­ντει­νό­με­νης πό­λω­σης ο­δη­γεί στο ε­φιαλ­τι­κό σκη­νι­κό μιας διαρ­κούς α­ντι­πα­ρά­θε­σης που θα χω­ρί­σει την κοι­νω­νί­α μας σε γκέ­το και θα δυ­σχε­ραί­νει τους ό­ρους δια­βί­ω­σης ό­λων μας. Την η­μέ­ρα των ε­πει­σο­δί­ων και των ε­πι­θέ­σε­ων των Ελ­λή­νων στους Αλ­βα­νούς ο­πα­δούς, πτυ­χές αυ­τού του ε­φιαλ­τι­κού σκη­νι­κού πέ­ρα­σαν για λί­γα λε­πτά μπρο­στά α­πό τις ο­θό­νες μας –σαν έ­να α­πει­λη­τι­κό “προ­σε­χώς” για το μέλ­λον.
Για άλ­λη μια φο­ρά στη χώ­ρα μας, ό­μως, έ­να δρα­μα­τι­κό συμ­βάν ό­πως αυ­τό δεν α­πο­τέ­λε­σε για κα­νέ­ναν την α­φε­τη­ρί­α για τη ρε­α­λι­στι­κή α­πο­τί­μη­ση των αι­τιών και των συν­θη­κών που ο­δή­γη­σαν σ’ αυ­τό. Οι μό­νοι που δεί­χνουν ό­τι έ­χουν κα­τα­νο­ή­σει τις δια­στά­σεις τους και την ση­μα­ντι­κό­τη­τά του, εί­ναι ο Κα­ρα­τζα­φέ­ρης και η ά­κρα δε­ξιά. Και γι’ αυ­τό πράτ­τουν α­νά­λο­γα προ­σπα­θώ­ντας να κε­φα­λαιο­ποι­ή­σουν πο­λι­τι­κά πτυ­χές της υ­φι­στά­με­νης κα­τά­στα­σης διευ­ρύ­νο­ντας τη δύ­να­μη και την α­πεύ­θυν­σή τους. Ό­λοι οι άλ­λοι, και ι­διαί­τε­ρα έ­να κομ­μά­τι της α­ρι­στε­ράς που κι­νη­το­ποιεί­ται γύ­ρω α­πό το ζή­τη­μα, αρ­κεί­ται στα α­ντι­ρα­τσι­στι­κά, α­ντιε­θνι­κι­στι­κά, κο­σμο­πο­λί­τι­κα στε­ρε­ό­τυ­πα ή ει­σά­γει αυ­τό­μα­τα πρα­κτι­κές α­πό το α­ντί­στοι­χο ευ­ρω­πα­ϊ­κό κί­νη­μα, δί­χως να κα­τα­νο­ή­σει –και ά­ρα να κα­τα­φέ­ρει να προ­σεγ­γί­σει– την κοι­νω­νί­α στην ο­ποί­α κι­νη­το­ποιεί­ται. Έ­τσι, συ­γκρο­τεί­ται έ­να α­σφυ­κτι­κό δί­πο­λο α­ντι­πα­ρά­θε­σης – απ’ τη μια αυ­τοί που δια­δη­λώ­νουν “Ή Ελ­λάς Ή Τέ­φρα” και α­πό την άλ­λη ό­λοι ε­κεί­νοι που βρή­καν μιας πρώ­της τά­ξε­ως ευ­και­ρί­α να βάλ­λουν κα­τά της Ελ­λά­δας και των Ελ­λή­νων εν γέ­νει, και που α­παι­τούν να ρί­ξου­με την… Ελ­λά­δα στην τέ­φρα. Αυ­τή η α­ντι­πα­ρά­θε­ση α­να­γκά­ζει ό­σους προ­σπα­θούν να δρά­σουν προς την κα­τεύ­θυν­ση της λύ­σης ή έ­στω της άμ­βλυν­σης αυ­τής της σο­βα­ρής α­ντί­θε­σης, διεκ­δι­κώ­ντας συν­θή­κες που να ι­κα­νο­ποιούν τις α­νά­γκες και τα ε­θνι­κά συμ­φέ­ρο­ντα των Ελ­λή­νων, αλ­λά και τα δί­καια των Αλ­βα­νών με­τα­να­στών, να κι­νη­το­ποι­η­θούν ό­σο εί­ναι και­ρός. Για­τί πα­ρό­λο που σή­με­ρα οι α­ντι­λή­ψεις που εκ­θέ­σα­με πα­ρα­πά­νω εκ­φρά­ζουν κα­τά βά­θος την πλειο­ψη­φί­α του ελ­λη­νι­κού λα­ού και των με­τα­να­στών, αν α­φή­σου­με να ε­ξε­λι­χθεί η α­ντι­πα­ρά­θε­ση με φο­ρείς τις δύ­ο α­κραί­ες δυ­νά­μεις, τους Αλ­βα­νούς με­γα­λο-ι­δε­ά­τες και τους α­νε­γκέ­φα­λους ρα­τσι­στές, σύ­ντο­μα θα εί­ναι α­δύ­να­τος ο έ­λεγ­χος της κα­τά­στα­σης.

Πη­γΕς:
ΧΑρης Να­ξΑκης, Το ελ­λη­νι­κό θαύ­μα ο­φεί­λε­ται (και) στους με­τα­νά­στες, στο Με­τα­νά­στες και με­τα­νά­στευ­ση- Οι­κο­νο­μι­κές, Πο­λι­τι­κές και Κοι­νω­νι­κές πτυ­χές, Χά­ρης Να­ξά­κης, Μι­χά­λης Χλέ­τσος, εκ­δό­σεις Πα­τά­κη.
ΓιΩρ­γος Κρη­τι­κΙδης, “Η με­τα­νά­στευ­ση στην Ελ­λά­δα”, Ε­νη­μέ­ρω­ση (Πε­ριο­δι­κό του Ι­ΝΕ-ΓΣΕ­Ε), τεύ­χος 104, Μάρ­τιος 2004.
ΠΕτρος Λι­νΑρ­δος-Ρυλ­μΟν, “Η α­να­γκαιό­τη­τα μιας νέ­ας προ­σέγ­γι­σης της με­τα­νά­στευ­σης”, Ε­νη­μέ­ρω­ση (Πε­ριο­δι­κό του Ι­ΝΕ-ΓΣΕ­Ε), τεύ­χος 104, Μάρ­τιος 2004.
Κολ­λΙντζας ΤρΥφων – Ψαρ­ρΗς ΓιΑν­νης, “Ψευ­δαι­σθή­σεις ι­σχυ­ρής α­νά­πτυ­ξης και η με­τα­νά­στευ­ση των τε­λευ­ταί­ων ε­τών”, Πε­ριο­δι­κό Τά­σεις, 01/02/04.
Νι­κο­λΕτ­τα Μου­τοΥση, “Με­τα­να­στών Κά­θο­δος”, Ε­φη­με­ρί­δα ΤΑ ΝΕ­Α, 24/01/03.
ΦΑνης Μαλ­κΙδης, “Για την ελ­λη­νι­κή κοι­νό­τη­τα στην Αλ­βα­νί­α”, Η­λε­κτρο­νι­κό πε­ριο­δι­κό Α­ντί­βα­ρο, 22/04/03 (http://antibaro.gr/national/malkidhs_alba­nia.htm).
John Sigler, “A look at the Albanian Nationalism and the KLA”, άρ­θρο στην ι­στο­σε­λί­δα Alaqsa Indifada – Essays on Contemporary Middle Eastern Issues (http://www.eccmei.net).