Ευρωεκλογές: ιδεολογική στροφή και πολιτική αστάθεια 

838

του Γιώργου Ρακκά

Αν έπρεπε να επιλέξει κάποιος μια πολιτική λεζάντα που να έρχεται ως επιστέγασμα των ευρωπαϊκών εκλογών, σίγουρα αυτή θα αφορούσε στην γενική άνοδο της ακροδεξιάς. 

Η Γαλλία οδηγήθηκε σε πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές εξαιτίας της επικράτησης της Λεπέν, η Μελόνι κυριάρχησε στις εκλογές της Ιταλίας· στην Γερμανία το Afd βγήκε 2ο υπερακοντίζοντας έτσι τους Σοσιαλδημοκράτες και τα λοιπά κόμματα του κυβερνητικού Συνασπισμού, παρά το σκάνδαλο εμπλοκής του νο.1 και του νο.2 του ευρωψηφοδελτίου του σε υποθέσεις ρωσικής και κινέζικης κατασκοπείας· στην Ολλανδία ο Βίλντερς ήρθε επίσης 2ος, αυξάνοντας κατά 6 έδρες τη δύναμή του στο κοινοβούλιο· στην Αυστρία το FPÖ ήρθε 1ο κ.ο.κ

Μπορεί οι συσχετισμοί στο ευρωκοινοβούλιο να μην μεταβλήθηκαν θεαματικά, ωστόσο, εάν κανείς στρέψει το βλέμμα του στο τι συνέβη σε κάθε χώρα ξεχωριστά, θα δει μια εντελώς διαφορετική εικόνα. 

Αυτό οφείλεται στην διάσπαση μεταξύ ‘Ευρωπαίων Συντηρητικών Μεταρρυθμιστών (Μελόνι και της ευρωομάδας ‘Ταυτότητα και Δημοκρατία’ που στέρησε από τον χώρο δεξιότερα του Λαϊκού Κόμματος την 2η θέση στο Ευρωκοινοβούλιο. Μια διάσπαση που μαρτυρά τις σοβαρές πολιτικές αντιθέσεις που σοβούν στους κόλπους του ρεύματος αυτού, και που αφορούν τον πόλεμο στην Ουκρανία, και την εν γένει στάση απέναντι στο Πούτιν. Με την Μελόνι να παίρνει ξεκάθαρη στάση εναντίον του, και την ευρωομάδα της Λεπέν να χαρακτηρίζεται από περισσότερο ή λιγότερο φανερές σχέσεις με το αφανές ‘ρωσικό κόμμα’ που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη.  

Το εκκρεμές, λοιπόν, στρέφεται προς τα δεξιά, κάτι που έχει αντίκτυπο και στην ατζέντα του Λαϊκού Κόμματος. Η πρόσφατη μετακίνησή του εξ άλλου στο μεταναστευτικό, ή ως προς τις πράσινες πολιτικές επιβραβεύτηκε, καθώς η ευρωομάδα βγαίνει ενισχυμένη στο ευρωκοινοβούλιο κερδίζοντας 8 έδρες. 

Από εκεί και πέρα, θα πρέπει να δούμε την άνοδο της ακροδεξιάς σαν μια ιδεολογική μετατόπιση. Που την ενισχύει μεν, όχι απαραίτητα όμως επειδή είναι κατ’ εξοχήν ‘ακροδεξιά’ τα αιτήματα που εκφράζουν οι μεγάλες μερίδες των ψηφοφόρων που στρέφονται σε αυτήν. 

Η ιδεολογική μετατόπιση έχει να κάνει με την απόρριψη της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης και της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, την συρρίκνωση των μεσαίων τάξεων, τα προσκόμματα που θέτει η πράσινη πολιτική στους αγρότες, το ενεργειακό, την άμυνα και την ασφάλεια της Ευρώπης, την προάσπιση του Ευρωπαϊκού πολιτισμού και των εθνικών ταυτοτήτων του. 

Αντίθετα, όμως, με ό,τι συνέβαινε τις προηγούμενες δεκαετίες δεν είναι ότι ενισχύεται ο ευρωσκεπτικισμός ως ρεύμα εν γένει απόρριψης της ΕΕ. Η τάση αυτή έφτασε στο απόγειό της την δεκαετία του 2010, και πλέον σε μεγάλο βαθμό έχει εγκαταλειφθεί από τα περισσότερα σχήματα που την έθεταν παλαιότερα σε επίπεδο ρητορικής. 

Σήμερα, τα αιτήματα για την προάσπιση της ακεραιότητας και της συνοχής των εθνικών κοινωνιών, με μια αποφασιστικότερη εκδοχή της ευρωπαϊκής κυριαρχίας συγκλίνουν. Ζητείται μια Ευρώπη περισσότερο ευρωπαϊκή με μεγαλύτερη πολιτισμική και κοινωνική συνοχή στο εσωτερικό της. 

Η τάση αυτή θέτει ένα δίλημμα φυσιογνωμίας στο Λαϊκό Κόμμα, ενώ περιθωριοποιεί τα σχήματα της κεντροαριστεράς επειδή απορρίπτουν εκ θεμελίων αυτήν την ιδεολογική μεταστροφή, παραμένοντας αγκιστρωμένα στις διάφορες αποχρώσεις της παρωχημένης πλέον ιδεολογίας της παγκοσμιοποίησης. 

Η μετατόπιση όμως δεν διαμορφώνει και λειτουργικές ισορροπίες στην ΕΕ: λόγω των νέων συσχετισμών, καθίσταται όλο και πιο δύσκολη η συναίνεση μεταξύ του Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλδημοκρατών, των Κεντρώων Μεταρρυθμιστών της Ευρωπαϊκής Ανανέωσης (Μακρόν και λοιπά κόμματα του Κέντρου), και των Πρασίνων. Από την άλλη ο κατακερματισμός της ακροδεξιάς δεν θα της επιτρέψει να αυξήσει την επιδραστικότητά της, πέραν της περίπτωσης της Μελόνι, στο επίπεδο των ευρωπαϊκών θεσμών.

Έτσι, η Ευρώπη θα πορευτεί ασταθής μέσα σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου η περιδίνηση αυξάνεται: υπάρχει το ενδεχόμενο να εκλεγεί ο Τραμπ και ούτως ή άλλως ακόμα και η πολιτική Μπάιντεν, ιδίως στην οικονομία, φτάνει να πλήττει την ΕΕ· το μεταναστευτικό και τα αδιέξοδα της πολυπολιτισμικής κοινωνίας εντείνονται, με τις ενδοευρωπαϊκές πολιτισμικές συγκρούσεις να αναφλέγονται ακόμα περισσότερο εξαιτίας του πολέμου στη Γάζα· στην Ουκρανία αναμένονται εξελίξεις και η Ρωσία πολλαπλασιάζει τις απειλές της ότι θα ανοίξει δεύτερο μέτωπο στην Ανατολική Ευρώπη· ακόμα και στην Ταϊβάν αυξάνεται η ένταση, ενώ, οι φετινές εντονότατες κλιματικές ανισορροπίες θα αυξήσουν ακόμα περισσότερο το οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής. 

Αν και σαφώς κατέδειξαν το προς τα που φυσάει ο άνεμος, οι Ευρωπαϊκές εκλογές μάλλον ανανέωσαν την πολιτική αβεβαιότητα για την Ευρώπη και την πολιτική κρίση στο εσωτερικό της. 

Ελλάδα και ρευστοποίηση του πολιτικού σκηνικού

Στην δε Ελλάδα το αποτέλεσμα στέλνει καθαρό μήνυμα στην ΝΔ, αλλά και στα κόμματα της μείζονος αντιπολίτευσης. 

Η κυβέρνηση πλήρωσε τον γάμο των ομοφύλων, και την επιμονή της στην Woke ιδεολογία, τα Τέμπη, την ακρίβεια και τα ολιγοπώλια –την ίδια στιγμή που οι επιδόσεις της ως προς τις μεταρρυθμίσεις έναντι του αναχρονιστικού κράτους, για την Παιδεία, ή τα εθνικά θέματα υπήρξαν κακές. Το 28,3% ήταν πιο κάτω από τον πήχη του 33%, ενώ εάν δεν αποφάσιζε τελευταία στιγμή να συμπεριλάβει τον Φρέντη Μπελέρη στο ψηφοδέλτιο του Κόμματος το ποσοστό της θα ήταν πολύ χαμηλότερο. Πλέον ο χώρος δεξιότερα της ΝΔ αθροίζει 20%. 

Τι δείχνει αυτό; Η περίφημη ‘τριγωνοποίηση’ των επικοινωνιολόγων πέριξ του πρωθυπουργού που θέλει την κυβέρνηση να καταφέρνει να συγκεράσει τους σοσιαλφιλελεύθερους εκσυγχρονιστές με την πατριωτική βάση, κινούμενη άλλοτε προς την μία κατεύθυνση και άλλοτε προς την άλλη δείχνει να έχει εξαντληθεί. 

Την δυσαρέσκεια όμως απέτυχε να κεφαλαιοποιήσει ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, και η κεντροαριστερά δείχνει να αδυνατεί να συγκροτηθεί σε αξιόπιστη εναλλακτική δύναμη. Ακόμα και η ακροδεξιά που κερδίζει ιδεολογικά παραμένει πολυδιασπασμένη, με απαξιωμένες ηγεσίες.  

Το κενό που αναδεικνύεται στο εγχώριο πολιτικό τοπίο είναι βαθύτερο, είναι κενό οράματος και στρατηγικής –και αφορά εν γένει τον Ελληνισμό. Τι πιο χαρακτηριστικό σε σχέση με αυτό από το ότι στην Κύπρο, 3ος και με ένα ποσοστό που προσεγγίζει το 20% (19,3%) ήρθε ο youtuber Φειδίας, που ψηφίστηκε ως μια εν γένει πράξη απόρριψης του πολιτικού προσωπικού, σε μια κοινωνία όπου άλλοτε και μέχρι πριν λίγα χρόνια τα κόμματα έφταναν να χωρίζουν μέχρι και τα καφενεία στις γειτονιές. 

Η υψηλότατη αποχή, δείχνει ότι σύσσωμο το πολιτικό σύστημα απέτυχε να θέσει επί τάπητος στην ελληνική κοινωνία τις ευρωπαϊκές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Που είναι πολλές, και καίριες: αντί να συζητούμε για το τρίγωνο ΕΕ-Τουρκίας & Ελλάδας, το μεταναστευτικό και την προάσπιση των συνόρων της ΕΕ, την αγροτική πολιτική ή την ελληνική οικονομία εν γένει, την ευρωπαϊκή και την ελληνική αμυντική βιομηχανία, κυριάρχησαν οι μικροπολιτικές αντιπαραθέσεις και ο σκυλοκαβγάς για το πόθεν έσχες Κασσελάκη.

Έτσι όμως χάνει κυρίως ο Ελληνισμός που αποτυγχάνει να ευθυγραμμιστεί με τις πραγματικές ευρωπαϊκές εξελίξεις που τον αφορούν και εξασφαλίζουν το μέλλον του. Η δε πτώση της κυβέρνησης, βγάζει μάλλον το χειρότερο πολιτικό σενάριο, αυτό της ρευστοποίησης και όχι της ανασύνθεσης του πολιτικού σκηνικού. 

Άραγε, υπάρχει κανείς πρωτίστως στην κυβέρνηση κι έπειτα στα υπόλοιπα κόμματα που θα αφήσει παράμερα τα προσχήματα και θα ακούσει το μήνυμα των ευρωπαϊκών εκλογών; Το κρίσιμο είναι αν, σε Ελλάδα και Ευρώπη μπορούν μέσα από αυτήν την περιδίνηση να προκύψουν πολιτικά υποκείμενα και ατζέντες, που να αντιπροσωπεύουν τα αιτήματα που εκφράστηκαν με πολιτικές στην πράξη. Όχι μόνον με συνθήματα και δημαγωγίες. Ειδάλλως, η περιδίνηση θα συνεχιστεί.