του Γιώργου Ρακκά
Η χθεσινή τελετή ήταν μια επίδειξη της κυρίαρχης ιδεολογίας και το πρόβλημα με εκείνη είναι η αφόρητη ανία και πλήξη που προκαλεί. Χαρακτηριστική η εικόνα με τον κουΐρ Μυστικό Δείπνο: απολύτως προβλέψιμη μέσα στην υποτιθέμενη εικονοκλαστικότητά της. Τα ίδια και τα ίδια.
Μια άρχουσα τάξη δίχως συνείδηση ιστορικής αποστολής και πράξης μέσα στην ιστορία, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να αυτοσυγχαίρεται για τον πανερωτισμό και την ανοχή της.
Και η πλάκα είναι πως παρά τον στόμφο και την φασαρία που κάνει, δεν αφήνει ένα κάποιο ίχνος με το πέρασμά της. Και αύριο αν έπαυε να υπάρχει, δεν θα έλειπε σε κανέναν και δεν θα είχε αφήσει πίσω της τίποτε που να αντέχει στον χρόνο.
Φυσικά η τελετή αυτή δεν θα μπορούσε παρά να γίνει στην πρωτεύουσα των BoBo, την πόλη που εδώ και δύο περίπου δεκαετίες έχει καταστεί προπύργιο των ανώτερων στρωμάτων, ένας παράδεισος της ποδηλατοκίνησης και των ‘αστικών δασών’, ο οποίος επαίρεται για το ότι σε λίγο καιρό ο Σηκουάνας θα καταστεί κατάλληλος για κολύμβηση και μπορεί να καυχιέται για το γεγονός ότι έχει καταφέρει να διώξει μακριά τα μεσαία και τα κατώτερα στρώματα, αυτούς τους “βίαιους βρώμικους και κακούς”. Εκείνους έχουν ανάγκη ακόμα το αυτοκίνητο για να βγάλουν το ψωμί τους (α ναι, τρώνε και υδατάνθρακες) και που ξενίζονται με τον ηδονισμό των προνομιούχων.
Αυτός λοιπόν ο κόσμος δεν θα μπορούσε παρά να εκμαιεύει έναν τύπο αντίδρασης που ταυτόχρονα είναι και καθρέφτισμά του. Έναν λευκό φυλετισμό, ο οποίος αυτό που μοιράζεται με το woke είναι ο λούμπεν χαρακτήρας, η τρας αισθητική και η επιφανειακότητα.
Αφήνοντας παράμερα την τελετή έναρξης, κάτι που έχει περισσότερο ενδιαφέρον: η ιδέα ότι η Woke ατζέντα δεν καταπολεμάται με μια anti-woke που της μοιάζει αλλά με την υπέρβασή τους. Αν κάποια πολιτική δύναμη μπορεί να προτάξει μια ανανεωμένη ιδέα της μεγάλης, ενιαίας κοινωνίας (big society). Κοινούς Τόπους δηλαδή, νοηματικούς και αξιακούς, όπου μπορούμε όλοι μαζί να ξανασυγκροτήσουμε κοινωνία, ακόμα και όταν ερίζουμε επί των διαφορετικών πολιτικών σχεδίων και των ταξικών συμμαχιών.
2 ΣΧΟΛΙΑ
Η πολυπραγμοσύνη του Σλάβοϊ Ζίζεκ είναι πασίγνωστη. Εξίσου και το γεγονός ότι κοινωνιολογεί και πολιτικολογεί ως φιλόσοφος, αλλά αδυνατεί (ή αποφεύγει) να φιλοσοφεί ως κοινωνιολόγος και ως πολιτικός επιστήμων. Αυτό κάποιες λίγες φορές τον οδήγησε σε εύστοχες εκλάμψεις (π.χ. για την προστασία της κληρονομιάς του Διαφωτισμού στην Ευρώπη), αλλά συνήθως σε σκοτεινές γωνίες της πολιτικής σκέψης.
Πάντως, σε τούτο το παλιό άρθρο του στο Project Syndicate και στον Diplomatic Courier,
What the “Woke” Left and the Alt-Right Share
https://www.diplomaticourier.com/posts/what-the-woke-left-and-the-alt-right-share
γραμμένο λίγο μετά την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία, ο Ζίζεκ χτύπησε αρκετά κοντά στο κέντρο του στόχου:
[…] «Η δυτική πολιτική ορθότητα (“wokeness“ = [“επαγρύπνηση εναντίον φυλετικών και άλλων προκαταλήψεων και διακρίσεων“]) έχει εκτοπίσει την πάλη των τάξεων· έχει δημιουργήσει μια φιλελεύθερη ελίτ, η οποία ισχυρίζεται ότι προστατεύει τις απειλούμενες φυλετικές και σεξουαλικές μειονότητες, προκειμένου να αποσπάσει την προσοχή από την [δυσανάλογη] οικονομική και πολιτική ισχύ των δικών της μελών. Ταυτόχρονα, αυτό το ψέμα επιτρέπει στους λαϊκιστές της εναλλακτικής Δεξιάς να αυτοπαρουσιάζονται ως δήθεν υπερασπιστές των “πραγματικών“ ανθρώπων ενάντια στις ελίτ του εταιρικού κόσμου και του “βαθέος κράτους“, παρόλο που και αυτοί οι ίδιοι καταλαμβάνουν θέσεις στα επιβλητικά ύψη της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας. Τελικά και οι δύο πλευρές πολεμούν για τα λάφυρα ενός συστήματος για το οποίο είναι εξ ολοκλήρου συνένοχοι» […]
Τους φιλελεύθερους τους ακολουθούν και «αριστεροί θεωρητικοί των πολιτισμικών πραγμάτων», λέει ο Ζίζεκ. Μόνο θεωρητικοί; Εδώ έχουμε πολιτικές δυνάμεις υπό ομηρεία. «Αυτοί οι “αριστεροί” […] λένε στον εαυτό τους ότι είναι ριζοσπάστες επαναστάτες την ώρα που υπερασπίζονται το κυρίαρχο κατεστημένο», λέει ο Ζίζεκ. «Σήμερα, η ρευστοποίηση των προνεωτερικών κοινωνικών σχέσεων και μορφών έχει ήδη προχωρήσει πολύ περισσότερο από ό,τι θα μπορούσε να φανταστεί ο Μαρξ. Όλες οι πτυχές της ανθρώπινης ταυτότητας γίνονται πλέον ζήτημα προτιμήσεων και [ατομικής] επιλογής. η φύση γίνεται όλο και περισσότερο αντικείμενο τεχνολογικής χειραγώγησης. Επομένως, αυτός ο “εμφύλιος πόλεμος” […] είναι μια χίμαιρα, μια σύγκρουση μεταξύ δύο εκδοχών του ιδίου […] : Του ασυγκράτητου φιλελεύθερου ατομικισμού εναντίον του νεοφασιστικού συντηρητισμού, ο οποίος επιζητεί να ενώσει τον καπιταλιστικό δυναμισμό με τις παραδοσιακές αξίες και ιεραρχίες»,
Τα βιογραφικά όλων σχεδόν των λαικιστών ηγετών δείχνουν ότι ο πραγματικός βίος τους (από οικονομική, επαγγελματική οικογενειακή, σεξουαλική κτλ σκοπιά – οι πιο πολλοί προέρχονται από τον χρηματοπιστωτικό-επενδυτικό εταιρικό κόσμο και είναι εμφανώς πολυγαμικοί ή και queer) εκπροσωπεί επάξια όλα όσα καταγγέλουν.
Φυσικά και τούτη η ανάλυση του Ζιζεκ έχει άλλες ανεπίλυτες αντιφάσεις. Αλλά δεν είναι του παρόντος
Ποια άρχουσα τάξη;;; για χάρη της συμπεριληπτικότητας ο κάθε καταπιεσμένος, απροσδιόριστου φύλου, απλά ήθελε και αυτος να ζήσει το όνειρό του και να αποδείξει στον μικρόκοσμό του την επανάστασή του. Μόνο που σε τέτοιες εκδηλώσεις δε μας ενδιαφέρει ο περίγυρος του καθενός ούτε και τα απωθημενα του.