Αστυνομικοί στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, όπου μια έκρηξη είχε στόχο ένα κτίριο εν μέσω πολέμου συμμοριών τον Αύγουστο του 2023.
Από τον Steve Tenré
Δημοσιεύθηκε στις 4 Φεβρουαρίου Le Figaro
Μέσα σε λίγα χρόνια, το σκανδιναβικό βασίλειο έχει μετατραπεί σε σκηνικό πολέμων συμμοριών στις οποίες πρωταγωνιστούν μετανάστες. Οι αρχές προσπαθούν να ανακόψουν το κύμα ενθαρρύνοντας τους πρόσφυγες να επιστρέψουν στις πατρίδες τους.
Μια ξαφνική, βίαιη και θανατηφόρα κάθοδος στην κόλαση. Μέσα σε λίγα μόλις χρόνια, η Σουηδία, που κάποτε θεωρούνταν μία από τις ασφαλέστερες χώρες της Ευρώπης, βυθίστηκε στα τάρταρα της εγκληματικότητας, μετατρέποντας το σκανδιναβικό κράτος σε φυτώριο διακίνησης πάσης φύσεως ανθρώπων, πυροβολισμών συμμοριών και επιθέσεων με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Το τελευταίο μακελειό: Δέκα άνθρωποι σκοτώθηκαν εκτός από τον δολοφόνο σε ένα κέντρο εκπαίδευσης ενηλίκων στην πόλη Örebro, στο κέντρο της χώρας, την Τρίτη 4 Φεβρουαρίου. Ένας 35χρονος άνδρας, τα κίνητρα του οποίου είναι ακόμη άγνωστα, εισήλθε οπλισμένος στο ίδρυμα και άνοιξε πυρ αδιακρίτως.
Αυτή η τελευταία τραγωδία είναι μία από τις πολλές πράξεις βίας που καταγράφονται καθημερινά στη χώρα. Ενώ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρατηρείται μείωση των θανάτων από πυροβόλα όπλα από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, το σκανδιναβικό βασίλειο ακολουθεί την αντίθετη τάση, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη που πραγματοποίησε το Σουηδικό Συμβούλιο για την Πρόληψη του Εγκλήματος (Brå). «Η Σουηδία βρίσκεται πλέον πολύ ψηλά στον πίνακα κατάταξης, με περίπου 4 θανάτους (από πυροβολισμούς) ανά εκατομμύριο κατοίκων, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 1,6. Καμία άλλη χώρα στη μελέτη δεν παρουσιάζει αύξηση συγκρίσιμη με αυτή της Σουηδίας», παρατηρεί η έκθεση.
Απότομη αύξηση των ποσοστών ανθρωποκτονιών
Το 2023, όταν ενοποιήθηκαν οι στατιστικές, καταγράφηκαν στη Σουηδία 363 πυροβολισμοί που συνδέονται με ξεκαθάρισμα λογαριασμών. Αυτές είχαν ως αποτέλεσμα όχι λιγότερους από 53 θανάτους. Το 2017, καταγράφηκαν «μόνο» 281 πυροβολισμοί, που είχαν ως αποτέλεσμα 36 θανάτους. Ο αριθμός των θυμάτων από πυροβολισμούς έχει υπερδιπλασιαστεί μέσα σε μια δεκαετία και αντιπροσωπεύει πλέον σχεδόν το 40% των βίαιων θανάτων στη Σουηδία.
Είναι δύσκολο να γίνουν συγκρίσεις με τη Γαλλία, η οποία δεν τηρεί στατιστικά στοιχεία για τους θανάτους που σχετίζονται με συμμορίες και αφορούν πυροβόλα όπλα.
Η κίτρινη γραμμή στα αριστερά δείχνει τον αριθμό των πυροβολισμών που καταγράφονται κάθε μήνα στη Σουηδία. Η μπάρα στα δεξιά δείχνει τον αριθμό των εκρήξεων, που προκαλούν δυνητικό δημόσιο κίνδυνο. Σουηδικό Εθνικό Συμβούλιο για την Πρόληψη του Εγκλήματος
Διαφθορά ακόμη και στα δικαστήρια
Η κατάσταση ανησυχεί ακόμη και τα υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Gunnar Strömmer προειδοποίησε πρόσφατα ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον «μια ολόκληρη δεκαετία» για την εξάλειψη του βίαιου εγκλήματος στη χώρα του. Η αιτία; Η διαφθορά από τις συμμορίες, τους εμπόρους ναρκωτικών και τους διακινητές μεταναστών, μέχρι τα δικαστήρια, όπου οι δικηγόροι και οι δικαστές λέγεται ότι εισπράττουν πλούσιες δωροδοκίες.
Σύμφωνα με κοινοβουλευτική έκθεση του 2019, υπάρχουν περίπου 200 συμμορίες στη Σουηδία, με όχι λιγότερα από 14.000 ενεργά μέλη. Συνολικά 48.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι εμπλέκονται στις εγκληματικές τους δραστηριότητες, οι οποίες κυμαίνονται από τη διακίνηση ναρκωτικών έως τη δολοφονία επί πληρωμή. Το φαινόμενο έχει μάλλον επιδεινωθεί τα τελευταία χρόνια. Μεταξύ των πιο δομημένων από αυτές τις συμμορίες συγκαταλέγεται η «Λεγεώνα των λυκανθρώπων» με έδρα τη Στοκχόλμη, η οποία αποτελείται κυρίως από μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική που γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980. Υπάρχει επίσης η τουρκικής ηγεσίας « Ασίρ», η κουρδοκρατούμενη «Φοξτροτ» και η Södertäljenätverket, γνωστή και ως «συριακό δίκτυο». Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, η τελευταία «πατριαρχική» μαφία είναι τόσο καλά οργανωμένη που έχει διεισδύσει σε «διάφορες θεσμικές σφαίρες, όπως η εκκλησία, οι αθλητικοί σύλλογοι, οι επιχειρήσεις και η τοπική αυτοδιοίκηση» στην περιοχή Södertälje, μια πόλη λίγα χιλιόμετρα από τη Στοκχόλμη.
Όπως και στη Γαλλία, αυτές οι εγκληματικές συμμορίες έχουν διαφοροποιήσει τις δραστηριότητές τους με την πάροδο των ετών, μη διστάζοντας πλέον να πραγματοποιούν διαρρήξεις, να εκβιάζουν καταστηματάρχες προκειμένου να τους «προσφέρουν» προστασία ή να επιδίδονται στο λεγόμενο «city pimping», κατά το οποίο τα μέλη της συμμορίας αποπλανούν νεαρές γυναίκες, συχνά έφηβες, για να τις πείσουν να εκτελέσουν μια σειρά από τεχνάσματα σε δωμάτια ξενοδοχείων που νοικιάζονται για την περίσταση. Εάν επιθυμούν να φύγουν, τα θύματα υφίστανται εκβιασμούς και βία και συχνά κρατούνται παρά τη θέλησή τους. Έχουν επίσης ειδικευτεί στο ξέπλυμα χρήματος και στην «κατάχρηση κοινωνικών παροχών». Η Södertäljenätverket είναι διαβόητη για την υπεξαίρεση επιδομάτων που καταβάλλονται σε άτομα με αναπηρία και για απάτες σε ιδιωτικά ιδρύματα φροντίδας.
Οι νέοι, προνομιακοί στόχοι των συμμοριών
Σύμφωνα με έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου για την Πρόληψη του Εγκλήματος, οι σουηδικές εγκληματικές συμμορίες δεν διστάζουν πλέον να προσελκύσουν «αργόσχολους» νέους από τα προάστια του Μάλμε και της Στοκχόλμης για να αναπληρώσουν τις τάξεις τους. Για να το πετύχουν αυτό, στήνουν ένα είδος συστήματος πυραμίδας, όπου οι μεγαλύτεροι σε ηλικία έφηβοι, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη στρατολόγηση των νεότερων, λαμβάνουν διάφορα οφέλη από την εκτέλεση αυτής της αποστολής, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση της ομάδας. Με αυτόν τον τρόπο, κάποιοι 15-20χρονοι αναζητούν 12-15χρονους για να τους «εκπαιδεύσουν» και να αναλάβουν την «ευθύνη» τους: οι τελευταίοι αναλαμβάνουν στη συνέχεια βοηθητικές δραστηριότητες, όπως η μεταφορά όπλων και η διαχείριση αποθηκών όπλων ή ληστείες στο δρόμο – εργασίες για τις οποίες πληρώνονται έως και χιλιάδες ευρώ – μέχρι να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του «μέντορά» τους.
Το 2023, μια σειρά από ξεκαθαρίσματα λογαριασμών που συνδέονταν με τη συμμορία «Foxtrot», με επικεφαλής τον Rawa Majid, έναν Κούρδο που ζει στην Τουρκία (οι σουηδικές συμμορίες διοικούνται όλο και περισσότερο από αφεντικά που εδρεύουν στο εξωτερικό, ), άφησε πολλές οικογένειες στο πένθος, μεταξύ των οποίων και εκείνη ενός 18χρονου αγοριού, του Adouli, ο οποίος σκοτώθηκε από πυροβολισμούς έξω από ένα αθλητικό συγκρότημα στα νότια της Στοκχόλμης. Η αστυνομία υποπτεύθηκε ότι η συμμορία στρατολογούσε παιδιά κάτω των 14 ετών και τα εξόπλιζε με πολεμικά όπλα για να τα μετατρέψει σε πληρωμένους δολοφόνους. Τα θύματά τους ήταν επίσης έφηβοι: στις αρχές Σεπτεμβρίου, ένα 13χρονο αγόρι βρέθηκε πυροβολημένο κοντά σε ένα δάσος στο Haninge, νότια της Στοκχόλμης.
Αυτοί οι ανήλικοι είναι ακόμη πιο περιζήτητοι για τις εγκληματικές ομάδες επειδή, όπως και στη Γαλλία, διαφεύγουν των πιο αυστηρών ποινικών κυρώσεων, γεγονός που τους επιτρέπει να επαναλάβουν τις παρανομίες τους.
Εμπλοκή της μετανάστευσης
Αυτές οι μεταναστευτικής προέλευσης συμμορίες είναι τόσο δραστήριες επειδή επωφελήθηκαν από τα διαδοχικά κύματα μετανάστευσης που βίωσε η Σουηδία μετά την κρίση του 2015, κατά τη διάρκεια της οποίας η χώρα δέχθηκε τον υψηλότερο αριθμό αιτούντων άσυλο ανά κάτοικο που έχει καταγραφεί ποτέ σε χώρα του ΟΟΣΑ. «Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η Σουηδία είδε το ποσοστό του μη δυτικού πληθυσμού της να αυξάνεται από το 2% στο 15% του συνολικού πληθυσμού, μια πρωτοφανή αύξηση στην ιστορία της χώρας», επισημαίνει μελέτη του Fondapol.
Στη Σουηδία, όπου η πολυπολιτισμικότητα προβάλλεται εδώ και καιρό ως ιδανικό, ο πολιτικός λόγος άλλαξε απότομα τα τελευταία χρόνια. «Είναι η ανεύθυνη μετανάστευση και η αποτυχία της ενσωμάτωσης που μας οδήγησαν» σε αυτή τη δραματική κατάσταση, δήλωσε ο επικεφαλής της συντηρητικής κυβέρνησης, Ulf Kristersson, στις 28 Σεπτεμβρίου 2023, πριν αναφερθεί σε “αποκλεισμό και παράλληλες κοινωνίες, που αποτελούν το έδαφος για εγκληματικές συμμορίες”. Μια εβδομάδα νωρίτερα, ο Jimmie Akesson, πρόεδρος του εθνικιστικού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών, είχε δηλώσει ότι «αυτή η βία οφείλεται κατά 100% στη μετανάστευση».
«Αν δεν είχαμε αυτή την ανεύθυνη μεταναστευτική πολιτική για τόσο πολύ καιρό, δεν θα είχαμε μια τέτοια κατάσταση, ούτε θα είχαμε ανθρώπους που γεννήθηκαν στη Σουηδία, αλλά ίσως νοητικά ζουν σε ένα άλλο μέρος του κόσμου, και οι οποίοι βρίσκουν την ταυτότητά τους σε αυτές τις συμμορίες», εξήγησε στον Τύπο. Στα τέλη Μαΐου 2024, η σουηδική υπηρεσία πληροφοριών Säpo κατηγόρησε επίσης το Ιράν ότι στρατολογεί μέλη σουηδικών εγκληματικών συμμοριών για να διαπράξουν «πράξεις βίας» στη Σουηδία.
Μια επίσημη σελίδα που δημοσιεύθηκε το 2017 από το σουηδικό υπουργείο Εξωτερικών με τίτλο «Στοιχεία για τη μετανάστευση, την ένταξη και την εγκληματικότητα στη Σουηδία» παραθέτει τρεις μελέτες του Εθνικού Συμβουλίου για την Πρόληψη του Εγκλήματος: «Η Brå έχει πραγματοποιήσει τρεις μελέτες σχετικά με την κατανομή των ατόμων που έχουν καταγραφεί ως ύποπτοι για εγκλήματα, ανάλογα με την προέλευσή τους, αν είναι γηγενείς (στη Σουηδία) ή μη γηγενείς. Και οι τρεις δείχνουν (ότι) τα άτομα μη γηγενούς καταγωγής είναι συχνότερα ύποπτα για εγκλήματα από τα άτομα γηγενούς καταγωγής. Σύμφωνα με την τελευταία μελέτη, οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό έχουν 2,5 φορές περισσότερες πιθανότητες να καταγραφούν ως ύποπτοι για εγκλήματα από ό,τι οι άνθρωποι που έχουν γεννηθεί στη Σουηδία από δύο γονείς που έχουν γεννηθεί στη Σουηδία».
Τα λόγια ακολουθούνται από πράξεις: από τα μέσα Ιανουαρίου, η Σουηδία εξετάζει το ενδεχόμενο να αφαιρέσει την ιθαγένεια από τα μέλη των συμμοριών με διπλή υπηκοότητα. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η κυβέρνηση συγχαίρει επίσης τον εαυτό της για την «καθαρή αποδημία» που πέτυχε για πρώτη φορά μετά από 50 χρόνια: με άλλα λόγια, περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν τη χώρα από όσους έρχονται για να εγκατασταθούν. Πρέπει να σημειωθεί ότι η εκτελεστική εξουσία κάνει ό,τι μπορεί για να ενθαρρύνει τους πρόσφυγες να εγκαταλείψουν τη χώρα: το 2026, η εκτελεστική εξουσία πρόκειται να αυξήσει τις εθελοντικές επιστροφές με τη χορήγηση στους αιτούντες άσυλο ενός μπόνους 30.000 ευρώ αν δεχθούν. Το μπόνους υπάρχει ήδη, αλλά είναι «μόνο» 880 ευρώ.
Η ώρα για δράση είναι τώρα: οι σουηδικές συμμορίες έχουν ήδη επεκτείνει τις δραστηριότητές τους στη Δανία, τη Νορβηγία και τη Φινλανδία. Τουλάχιστον 25 νεαροί Σουηδοί προσελήφθησαν μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου 2024 για να διαπράξουν εγκλήματα στη Δανία χρησιμοποιώντας χειροβομβίδες ή πυροβόλα όπλα. Σε συνάντηση με τον Σουηδό πρωθυπουργό τον Οκτώβριο, η Δανή ομόλογός του Μέτε Φρέντερικσεν δήλωσε: «Δυστυχώς, υπάρχει σήμερα μια πολύ στενή σχέση μεταξύ της μεταναστευτικής πολιτικής και της καταπολέμησης της εγκληματικότητας (…) Πράγματι, όταν εξετάζουμε το οργανωμένο έγκλημα, τη βία και τα ναρκωτικά, υπερεκπροσωπούνται στη Δανία και τη Σουηδία, ιδίως μεταξύ των νέων ανδρών από μη δυτικό υπόβαθρο. Και αυτό δεν είναι βιώσιμο. Ο επείγων χαρακτήρας του θέματος είναι τέτοιος που οι δύο χώρες ανακοίνωσαν μια εταιρική σχέση για την καταπολέμηση των συμμοριών.
