του Γιώργου Ρακκά
Παρακολουθώντας κανείς στον «Κύκλο Ιδεών» του Ευ. Βενιζέλου, τις εισηγήσεις όλων εκείνων που κλήθηκαν να τοποθετηθούν για την εξωτερική πολιτική (Χρ. Ροζάκης, Ντ. Μπακογιάννη, Λ. Τσούκαλης, Αλ. Παπαδοπούλου κ.ά.) καθώς επίσης και την τοποθέτηση του Ευ. Μυτιλιναίου, μπορεί να καταλάβει το πνεύμα και το κλίμα που επικρατεί αυτές τις μέρες στα ‘στρατηγικά υψώματα’ της οικονομίας και της πολιτικής επί των τελευταίων διεθνών εξελίξεων.
Ορισμένα εντελώς προκαταρκτικά σχόλια, διότι ένας σοβαρός αντίλογος στις τοποθετήσεις για την στρατηγική της χώρας απαιτεί ένα συστηματικότερο κείμενο -που θα έρθει κι αυτό.
Πρώτον, για τον Ευ. Μυτιλιναίο, ο οποίος και αρκετά συγκροτημένος είναι, και μια μερίδα της αστικής τάξης με παραγωγική, και τοποθετημένη σε στρατηγικούς κλάδους δραστηριότητα εκφράζει. Κι όμως ακούγοντάς τον να μιλάει για την Ρωσία, για την αμυντική αυτοδυναμία της ΕΕ, την παρούσα τοποθέτηση των ΗΠΑ, ήταν σαν να άκουγες κάποιον νουνεχή αριστερό ντεφαιτιστή: «τι κερδίσαμε από την σύγκρουση;» «τώρα θυμηθήκαμε να επανεξοπλιστούμε», η υποτίμηση του γεωπολιτικού παράγοντα, η ανάγκη για φθηνή ενέργεια ως απόλυτη πολιτική προτεραιότητα και τα λοιπά. Ένα διπλό σχόλιο, λοιπόν, για την ολοκληρωτικά μεταπρατική ιδεολογία στην οποία έχουν προσχωρήσει ακόμα και όσοι επιτελούν παραγωγικές λειτουργίες μεταξύ των οικονομικών ελίτ, μεν. Και για την «αθλιότητα των αντισυστημικών κύκλων» που θα έλεγαν και οι Καταστασιακοί, που παριστάνουν τους αντισυστημικούς τοποθετούμενοι κατά τα άλλα σε σύγκλιση με το «κεφάλαιο» της χώρας.
Το δεύτερο στοιχείο που έκανε εντύπωση· η αμηχανία των πολιτικών, διπλωματών, και καθηγητών διεθνών σχέσεων σχετικά με τις διεθνείς εξελίξεις, η επισήμανση της εξαιρετικά επισφαλούς συνθήκης που διαμορφώνεται για την Ελλάδα, η δυσκολία που θα αντιμετωπίσει έναντι της Τουρκίας που βλέπει τις μετοχές της να αυξάνονται ακριβώς λόγω της στρατιωτικο-βιομηχανικής της διαθεσιμότητας, ή της γεωπολιτικής της θέσης, το αβέβαιον του πράγματος σε ό,τι αφορά στις σχέσεις ΗΠΑ, ΕΕ κ.λπ.
Ιδίως σε σχέση με την Τουρκία· τους ακούει κανείς να περιγράφουν μια Τουρκία που «μπορεί να στείλει στρατό» και την κοινή της γνώμη που είναι σε θέση να αναλάβει το κόστος μιας τέτοιας αποστολής, και είναι λες και περιγράφουν το απόλυτο στρατηγικό υπερόπλο. Δεν είναι. Είναι μια εντύπωση υποκειμενική, που προκύπτει περισσότερο από την δική τους την οπτική, και την πηγαία αντίδραση του «που να τρέχουμε τώρα…» ως προς την αναβάθμιση του ρόλου και των ευθυνών που πρέπει να έχει η Ελλάδα ώστε να διεκδικήσει χώρο και θέση στο νέο διεθνές περιβάλλον. Προφανώς και αυτή η αναβάθμιση απαιτεί μια νέα στάση από την πλευρά της ελληνικής κοινωνίας, και βρισκόμαστε αρκετά πιο πίσω σε σχέση με αυτό, αλλά από κάποιον θα πρέπει να καλλιεργηθεί το παράδειγμα της νέας στάσης, και να στηθεί σαν πρότυπο.
Δεν πάει έτσι, όμως· αν οι ελίτ μπορούν να υπηρετούν τον ρόλο τους μόνον όταν έχουμε νηνεμία, συμπαγείς ευρωατλαντικές σχέσεις, ακλόνητης παγκοσμιοποίησης όπου τα σύνορα υποχωρούν, τα κόστη της εξασφάλισης αναλαμβάνουν άλλοι, και τα εργασιακά, διοικητικά, περιβαλλοντικά και ενεργειακά κόστη μειώνονται, τότε νισάφι. Βάζουμε κι ένα αυτόματο, ή ένα LLM που λέει ο λόγος να κάνει την δουλειά.
Κάθε άνθρωπος που έχει καταφέρει να χτίσει κάτι βιώσιμο μέσα σε αυτήν την χώρα, το έχει κάνει μοχθώντας, με τα δεδομένα να είναι εντελώς εναντίον του, παλεύοντας μέσα σε ένα περιβάλλον απόλυτης επισφάλειας και ρευστότητας. Και αυτό είναι ένα φαινόμενο μειοψηφικό μεν, γιατί αν ήταν πλειοψηφικό θα ήταν άλλη και η φυσιογνωμία της χώρας, αλλά ωστόσο διαπερνάει όλα τα κοινωνικά στρώματα, δεν είναι ίδιον ούτε ενός κάποιου λαϊκισμού, ούτε ενός κάποιου ελιτισμού –και γι’ αυτό τους υπερβαίνει και τους δύο.
Από αυτούς τους ανθρώπους θα πρέπει να παραδειγματιστούμε, για να υπερβούμε το «βλέποντας και κάνοντας» που όλο και πιο συχνά ακούγεται από εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους που δεν θα έπρεπε να ακούγεται, να καταρτίσουμε μια συμπαγή στρατηγική και να παλέψουμε για την θέση μας στον νέο κόσμο.
Ειδάλλως, θα φτάσουμε να φοβόμαστε και την σκιά μας.
