του Γιώργου Καραμπελιά από το Άρδην τ. 10 με αφιέρωμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 (πληροφοριακά τότε το Άρδην είχε ταχθεί μαζί με ελάχιστους άλλους εναντίον της ανάληψης της Ολυμπιάδας).
Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ*
Η θέση και ο ρόλος της κάθε χώρας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας και οι οικονομικές και πολιτικές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες καθορίζουν λιγότερο ή περισσότερο την εσωτερική κατανομή και ανακατανομή των πόρων και των ανθρώπων. Και αν κάτι τέτοιο ισχύει τόσο για τις μεγάλες όσο και τις μικρές χώρες, είναι προφανές ότι έχει ένα πολύ διαφορετικό ειδικό βάρος για τις μικρές χώρες, ιδιαίτερα εκείνες που εξαρτούνται από τον διεθνή καταμερισμό εργασίας και την παγκόσμια αγορά. Έτσι, για παράδειγμα, η υπερτροφία του Μπουένος Άιρες ή του Μοντεβιδέο, στο νότιο κώνο της Αμερικής είναι άμεση συνέπεια του ρόλου τους ως εξαγωγικών κέντρων σε μια εξωστρεφή αγροτική οικονομία. Αντίστροφα η σχετικά ισόρροπη κατανομή στο χώρο, των γερμανικών πόλεων είναι έκφραση του δυναμισμού της εσωτερικής συσσώρευσης.
Στην μακρά και πολυκύμαντη ιστορική διαδρομή του ελληνικού χώρου, ο εξωγενής παράγων ήταν πάντοτε εξαιρετικά σημαντικός εξαιτίας της γεωγραφίας και της ιστορίας. Η Ελλάδα βρίσκεται στο πέρασμα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Βορρά και Νότου, Παραλίων και Ηπειρωτικών περιοχών και πολιτισμών. Όλες οι σημαντικές πόλεις της ελληνικής ιστορίας ήταν λιμάνια και οι Έλληνες πάντα ήταν ναυτικοί και έμποροι.
Οι Έλληνες, κάτω από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν έμποροι, ναυτικοί και αγρότες, με μια οικονομία λιγότερο ή περισσότερο ενσωματωμένη στο Οθωμανικό κράτος και μια ανάλογη χωροταξική κατανομή ανθρώπων και πόρων. (Μικρά εμπορικά και διοικητικά κέντρα καθώς και λιμάνια με ορισμένες μεγαλύτερες πόλεις κυρίως στη Βόρειο Ελλάδα). Οι Έλληνες έπαιζαν το ρόλο του εμπορικού και πολιτιστικού μεσολαβητή μεταξύ της Οθωμανικής και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, με τη Βενετία, την Τεργέστη και την Αυστρία, αλλά και με τις μεγάλες δυτικές δυνάμεις, την Γαλλία και την Αγγλία.
Η Αθήνα ως πολιτικό επίκεντρο του ελληνισμού
Μετά την επανάσταση του 1821 και την βαθμιαία αποσύνθεση των ανατολικών και κεντρο-ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών, αποδείχτηκε ανέφικτη η δημιουργία μιας νέας οικονομικής και πολιτιστικής οντότητας και σιγά-σιγά η Ελλάδα πέρασε κάτω από την Δυτική ηγεμονία.
Σχεδόν για έναν αιώνα, μέχρι το 1922, το ελληνικό κράτος και η Αθήνα ως το νέο πολιτικό κέντρο μεταβάλλονται στο επίκεντρο μιας τριγωνικής σχέσης. Κεφάλαια και εισοδήματα εισρέουν από τα εκατομμύρια των διάσπαρτων Ελλήνων στα Βαλκάνια, τη Μικρά Ασία, την Αίγυπτο, τη Νότια Ρωσία κ.λπ. Αυτή η εισροή τροφοδοτεί την συσσώρευση και την κατανάλωση στο εσωτερικό της χώρας και ενισχύει το εμπόριο με τη Δύση. Η Αθήνα είναι το κέντρο αυτού του τριγώνου, που μετά το 1922 καταρρέει σε ό,τι αφορά την ανατολική του συνιστώσα και η Ελλάδα εγκαταλείπεται σε μια άνιση αντιπαράθεση με τη Δύση. Οι Έλληνες επιστρέφουν μαζικά στο ελληνικό κράτος, ή μεταναστεύουν πολύ μακριά, στην Αμερική. Στο εσωτερικό της χώρας οι περισσότεροι εισρέουν στις πόλεις και προπαντός στην Αθήνα που μεταβάλλεται οριστικά στον κυρίαρχο και υπερτροφικό αστικό πόλο. Τα άλλα μεγάλα κέντρα του ελληνισμού, η Κωνσταντινούπολη, η Σμύρνη, τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας χάνονται,. Η ελληνική οικονομία μετασχηματίζεται σε μια παρασιτική απόφυση της Δύσης. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ολοκλήρωσε τη διαδικασία, εξαιτίας της διαίρεσης της Ευρώπης σε δύο στρατόπεδα. Οι σχέσεις της ελληνικής οικονομίας με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη που γνώρισαν μια κάποια ανάπτυξη στην δεκαετία του ‘60 κυρίως, περιορίστηκαν ουσιαστικά, ιδιαίτερα μετά την ένταξη της Ελλάδας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, τη γενικευμένη κρίση των σοσιαλιστικών οικονομιών και την ταυτόχρονη βαθύτατη κρίση της ελληνικής οικονομίας.
Μπορούμε έτσι να ορίσουμε την «ανάπτυξη» της ελληνικής οικονομίας -από την εποχή της δημιουργίας ενός ανεξάρτητου κράτους, μετά την εθνική επανάσταση του 1821- ως μια διαδικασία σταδιακής αποξένωσης από την νοτιοανατολική Ευρώπη και του μετασχηματισμού της σε μια δυτική απόφυση στην νοτιο-ανατολική Ευρώπη, με συνέπεια τον αυξανόμενο γιγαντισμό της Αθήνας ως έκφρασης και αποτύπωσης στο χώρο αυτής της νέας κυρίαρχης σχέσης.
Η δομή του ελληνικού εξωτερικού εμπορίου
Στη διάρκεια του 19ου αιώνα και πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους του 1911-12, η εμπορική κίνηση του ελληνικού κράτους είχε την εξής δομή
Πίνακας I
Εξωτερικό Εμπόριο της Ελλάδας
( επί τοις %)
1864 1899 1909
Χώρες Εισαγ. Eξαγ. Εισαγ. Εξαγ.. Εισαγ. Εξαγ.
———————————————————–
Η.Π.A. 0,60 0,93 3,2 6,6 3,4 8,5
———————————————————-
Αγγλία 28,26 47,99 15,3 28 22,6 25
Γερμανία 7,4 5,2 8,9 9,1
Γαλλία 18,43 5,33 7,9 12 6,9 7,5
———————————————————-
Δυτική
Ευρώπη 51,99 55,77 38,6 67,7 46,9 61,1
———————————————————-
Aυστρία 16,83 11,24 8,6 11,6 12,6 10,1
Ρωσία 3,70 2,68 25,1 1,5 19,5 1,4
Τουρκία 20,43 19,02 12,2 7,4 8,4 6,3
———————————————————–
Κεντρική & Ανατολική Ευρώπη
45,21 40,70 46,4 21,1 41,7 18,4
Αίγυπτος 2,30 2,59 0,3 3,6 0,7 7,4
———————————————————-
ΠΗΓΗ, Ετήσια έκθεση του Υπουργείου Εμπορίου, Στατιστικό Δελτίο 1864,1900, 1912.
Πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ρωσία ήταν ο δεύτερος και ο Αυστροουγγαρία ο τρίτος προμηθευτής της Ελλάδας, πριν από τη Γερμανία, τη Γαλλία ή την Ιταλία και πίσω μόνο από την Αγγλία. Η Αυστρία ήταν ο τρίτος πελάτης των ελληνικών εξαγωγών. Όμως μετά τον Α΄ Πόλεμο, την διάλυση της Αυστροουγγαρίας, τη μπολσεβίκικη επανάσταση και την Μικρασιατική καταστροφή η δομή του εξωτερικού εμπορίου μεταβάλλεται απότομα και δραματικά. Ο δυτικόστροφος προσανατολισμός γίνεται ακαταμάχητος.
Πίνακας II
Eξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας
(επί τοις %)
1922 1929 1938
Χώρες Εισαγ. Eξαγ. Εισαγ. Εξαγ. Εισαγ. Εξαγ.
——————————————————–
Βoρ.Αμερική 36,0 26,7 16,5 16 9,5 17,8
———————————————————
Αγγλία 14,4 17,0 12,0 11,9 13,1 8,3
Γερμανία 6,0 21,1 9,4 23,1 28,9 38,4
———————————————————–
Δυτική Eυρώπη
38,6 61,1 37,9 67,5 48,0 58,2
Κεντρική & Ανατολ. Ευρ.
11,4 5,2 23,7 7,3 21,9 13,5
Tουρκία 3,6 3,7 6,3 0,2 1,8 0,7
Βόρειος Αφρική
Μέση Ανατολή 5,7 4,9 2,5 4,6 1,8 2,4
———————————————————–
ΠΗΓΗ: Υπουργείο Εμπορίου , Στατιστικό Δελτίο 1922, 1929 και Στατιστική Επετηρίδα 1959,60
Μπορούμε ήδη να εγκαθιδρύσουμε μια τυπολογία του ελληνικού εμπορίου. Σε κάθε περίοδο λιγότερο ή περισσότερο ταχείας ανάπτυξης του διεθνούς εμπορίου, το ποσοστό της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης συρρικνώνεται και εκείνο της Δυτικής μεγαλώνει. Μετά την κρίση του 1929, το ελληνικό εμπόριο κατευθύνεται προς τη Γερμανία, με το σύστημα του clearing, και προς την κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Μετά τον Β΄ παγκόσμιο Πόλεμο μπορούμε να διαπιστώσουμε την ίδια διαδικασία. Μέχρι το 1966 το εμπόριο της Ελλάδας με την Ανατολική Ευρώπη διευρύνεται και η Ελλάδα υποσκελίζεται μόνο από την Φιλανδία σε ό,τι αφορά το ποσοστό του εμπορίου της με την Ανατολική Ευρώπη. Από τη στιγμή που το διεθνές και ευρωπαϊκό εμπόριο αναπτύσσεται και πάλι με την νέα διεθνοποίηση της οικονομίας, ιδιαίτερα μετά την κρίση του 1974, και μετά την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΟΚ, το ποσοστό της Δυτικής Ευρώπης γίνεται κυρίαρχο και εκείνο της Ανατολικής Ευρώπης μειώνεται.
Πίνακας III
Ελληνικό εμπόριο με τις σοσιαλιστικέs χώρες
Eξαγωγές Εισαγωγές Ολικό X/M Συμβολή στο εμπόριο % συνολικό εμπόριο εμπόριο επί τοις %
(Εκατομμύρια τρέχοντα $) X M X+M
———————————————————–
1950 1 2 3 50% 1,1% 0,5% 0,6%
1966 119 126 245 94% 29,3% 10,3% 15,0%
1980 705 817 1.522 86% 13,6% 7,7% 9,6%
1985 454 916 1.370 50% 10,0% 9,0% 9,3%
————————————————————
ΠΗΓΗ: Σωτήρης Βαλντέν: Tο εμπόριο της Ελλάδας με τις Ανατολικές χώρες και η ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες(1981-1985) Ινστιτούτο Μεσογειακών Μελετών. Αθήνα 1988.
Το εμπόριο με τις Ανατολικές χώρες όχι μόνο ήταν ιδιαίτερα σημαντικό μέχρι τη δεκαετία του 1970 , αλλά ήταν και λίγο-πολύ ισόρροπο, πράγμα ιδιαίτερα σημαντικό για μια χώρα όπου παραδοσιακά οι εξαγωγές καλύπτουν το 35-50% των εισαγωγών. Πρόκειται για ένα πρόσθετο δεδομένο που επιβεβαιώνει την σημασία του εμπορίου με την Ανατολή και το Νότο για την ισόρροπη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Το συνολικό εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας τα τελευταία 25 χρόνια είχε ως εξής.
Πίνακας ΙV
Εισαγωγές και εξαγωγές κατά προέλευση και προορισμό
( επί τοις % του συνόλου)
1966 1973 1980 1987 1990 1994
X M X M X M X M X M X M
Ια-Ν. Κο. ΗΠΑ 12,0 19,3 8,4 18,4 7,1 19,5 9,3 10,3
Χώρες ΕΟΚ 45,0 53,0 56,5 51,5 64,4 40,8 65,8 59,40 63,7 64,1 54 64,3
Iταλία 5,0 10,1 9,7 8,2 16,3 12,1 16,7 15,4 14 16,6
ΑΝΑΤ.EΥΡΩΠΗ 28,2 10,3 15,8 6,9 12,5 7,4 5,4 7,1 4,7 4,2
Ρουμανία 1,8 0,6 2,1 1,0 1,8 0,7 0,7 0,5 0,7 0,4 0,84 0,4
Bουλγαρία 4,6 1,6 0,9 0,5 1,2 0,9 0,7 0,6 0,6 0,6 4,4 1,5
Βόρεια Αφρική
+Mέση Ανατολ 7,1 5,2 10,0 9,3 22,3 22,1 7,5 11,6
Κύπρος 1,3 0,0 1,8 0,1 1,6 0,1 1,5 0,2 0,3 2,5 0,26 3,25
———————————————————–
36,7 16,0 28,8 16,9 36,7 29,7 16,0 19,2
———————————————————–
ΠHΓΗ ΕΣΥΕ, Στατιστική Επετηρίδα, 1978,1975, 1981 1988.
Τα προηγούμενα συμπεράσματά μας αναδεικνύονται ανάγλυφα. Η ελληνική οικονομία, για την περίοδο που διανύουμε, εγκαταλείπει το ιστορικό και γεωγραφικό της περιβάλλον και περνάει απόλυτα στην επιρροή της Δυτικής Ευρώπης. Το εμπόριο με όλους τους βόρειους, ανατολικούς και νότιους γείτονές της αντιπροσώπευε 36,7% των ελληνικών εξαγωγών το 1980 και το 29,7% των εισαγωγών. Εφτά χρόνια αργότερα είχε πέσει στο 16% και το 19,2% αντίστοιχα… Εάν πραγματοποιήσουμε μια διαρθρωτική ανάλυση των εισαγωγών θα καταλήξουμε στα αυτά συμπεράσματα. Το εμπόριο με τη Δύση είναι λίγο πολύ αυτό μιας υπανάπτυκτης χώρας με το Κέντρο. Εισάγουμε περίπλοκα και υψηλής προστιθέμενης αξίας βιομηχανικά προϊόντα και εξάγουμε υφαντουργικά και αγροτικά προϊόντα.
Η διαφορά με τις χώρες του Τρίτου Κόσμου συνίσταται στο γεγονός ότι το πελώριο εμπορικό έλλειμμα καλύπτεται από τους άδηλους πόρους και την είσοδο κεφαλαίου σε ενδημική βάση. Μόνο το εμπόριο με την Ανατολική Ευρώπη και κυρίως με τη Μέση Aνατολή και τη Βόρειο Αφρική θα μπορούσε να είναι περισσότερο ισορροπημένο και θα μπορούσε να επιτρέψει την ανάπτυξη της ελληνικής βιομηχανίας. Πράγματι, η είσοδος της Ελλάδας στην ΕOΚ σημάδεψε μια επιδείνωση της δομής του ελληνικού εμπορίου προς όλες τις πιθανές κατευθύνσεις. Οι προϋπάρχουσες τάσεις προς μια ανάπτυξη εξαρτημένη από τη Δύση γνώρισαν μια νέα ενίσχυση. Η Ελλάδα εισάγει όλο και περισσότερα βιομηχανικά και πρόσφατα ακόμα και αγροτικά προϊόντα, καλύπτει από εξαγωγές μόλις το 40% των εισαγωγών και στους παραδοσιακούς άδηλους πόρους ήρθαν να προστεθούν οι ΕΟΚικές επιδοτήσεις.
Πίνακας V
Διαρθρωτική ανισορροπία του Ελληνικού εμπορίου
(Σε εκατομμύρια τρέχουσες δραχμές)
Εισαγωγές Εξαγωγές X/M%
1864 54,9 25,2 45,9
1899 132,0 93,0 70,0
1909 137,5 101,7 74,0
1922 3.169,7 2.489,1 78,5
1929 13.276 6.960 52,4
1938 14.760 10.150 68,7
1957 15.734 6.588 41,8
1965 34.012 9.833 28,9
1973 102.978 42.811 41,6
1980 452.881 221.108 48,8
1990 3.053.727 1.267.507 40,0
1995 6.013.617
——————————————————–
ΠΗΓΗ: Στατιστική εξωτερικού εμπορίου και Στατιστική επετηρίδα από το 1864 έως το 1990.
Προφανώς το εξωτερικό εμπόριο της Ελλάδας μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνον σαν ένδειξη, σαν αποκάλυψη, γιατί αποτελεί μόνο ένα μέρος του συνολικού ισοζυγίου των πληρωμών ενώ η κάλυψη του χρόνιου ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου προέρχεται κατά μεγάλο ποσοστό από τους άδηλους πόρους και την είσοδο κεφαλαίων (επί παραδείγματι, το 1988, οι άδηλοι πόροι ανήλθαν στο ύψος των 10 δισεκατομμυρίων $ και οι εξαγωγές μόλις στα 6 δισεκατομμύρια $).
Έτσι όταν προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε την εμπορική κίνηση ως αποκλειστικό δείκτη των εξωτερικών οικονομικών σχέσεων της Ελλάδας, υποχρεωτικά υπο-εκτιμούμε τις διαστάσεις των φαινομένων που διαπιστώσαμε. Στη διάρκεια του 19ου αιώνα, ένα μεγάλο μέρος των άδηλων πόρων και της εισροής κεφαλαίων είχε προέλευση τα Βαλκάνια, τη Μικρά Ασία και τη Βόρεια Αφρική. Κατά συνέπεια η συμμετοχή αυτών των περιοχών στο συνολικό οικονομικό ισοζύγιο της Ελλάδας ήταν υψηλότερη από ό,τι υποδεικνύει η εμπορική κίνηση. Αντίστροφα στην μετά τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο περίοδο, σχεδόν το 90% των αδήλων πόρων προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Οι εκτιμήσεις μας που βασίζονται μόνο στην εμπορική κίνηση στην πραγματικότητα υποτιμούν έντονα την σημερινή ανισορροπία των οικονομικών μας σχέσεων με τη Δύση.
Εξωτερική εξάρτηση και εσωτερική υπερτροφία του κέντρου
Αυτή η δομική ανισορροπία και ο παρασιτικός χαρακτήρας της ένταξης της Ελλάδας στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας (το χρόνιο εμπορικό έλλειμμα αποκαλύπτει μια άλλη ανισορροπία, εσωτερικού χαρακτήρα, ανάμεσα στην παραγωγή και την κατανάλωση) εγχαράχθηκε στην χωροταξική κατανομή πληθυσμού και εργασίας στο εσωτερικό της Ελλάδας. Η Αθήνα και ο Πειραιάς έγιναν το κέντρο αυτής της εξαρτημένης παρασιτικής ανάπτυξης και απορρόφησαν πόρους από όλη τη χώρα.
Στην διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σημαντικές πόλεις ήταν η Θεσσαλονίκη, το Μοναστήρι, τα Γιάννενα, η Λάρισα. κ.λπ., και η Αθήνα ήταν μια ασήμαντη μικρή πόλη έξι ή εφτά χιλιάδων κατοίκων. Η ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης, της Καβάλας, του Μοναστηρίου, ή της σήμερα κατεστραμμένης Μοσχόπολης στην Αλβανική Βόρειο Ήπειρο, αποτελούσαν την έκφραση των δεσμών της ελληνικής οικονομίας με την οθωμανική τους ενδοχώρα και την Κεντρική Ευρώπη, ιδιαίτερα την Αυστροουγγαρία. Στη Νότιο Ελλάδα, η πόλη της Πάτρας ήταν το κέντρο του εμπορίου σταφίδας, της κυριότερης εξαγωγικής καλλιέργειας ήδη από την εποχή του 17ου αιώνα και τους Ενετούς.
Στο ανεξάρτητο κράτος του 19ου αιώνα, οι πολιτικοί της Πάτρας και της Πελοποννήσου κυριάρχησαν στην ζωή της χώρας και επέβαλαν την αντίληψή τους για την ενσωμάτωση στη διεθνή αγορά.
Άλλες σημαντικές πόλεις του 19ου αιώνα, ιδιαίτερα στα νησιά, με πιο χαρακτηριστική την Ερμούπολη της Σύρου, σύντομα υπέκυψαν στην τερατώδη ανάπτυξη των Αθηνών. Η Αθήνα και ο Πειραιάς – ως το κέντρο της πολιτικής εξουσίας και κατανάλωσης – είναι μια πόλη συνδεδεμένη αξεδιάλυτα με μια εξωστρεφή ανάπτυξη. Μέχρι το 1922 και προς τις δύο κατευθύνσεις που επισημάναμε και στη συνέχεια μονοδιάστατα προς την Δυτική Ευρώπη και την Αμερική.
Πίνακας VI
Η αύξηση του αστικού πληθυσμού
(αστικός πληθυσμός σε χιλιάδες)
1853 1920 1940 1961 1981 1991
Θεσσαλονίκη 174 278 380 706 749
Όλες οι πόλεις χωρίς την Αθήνα
106,5 638 782 1.290 2.412
Αθήνα 36 453 1.124 1.852 3.027 3.070
Αττική 3.520
Αθήνα/Λοιπές πόλεις
επί τοις % 33,8 71 143 143 148**
- Για το 1853 πόλεις με πάνω από 5.000 κατοίκους.
** Για το 1991, Αττική
ΠΗΓΗ : Κωνσταντίνος Tσουκαλάς, ορ.cit, και Στατιστική Επετηρίδα 1959,1988, 1994.
Στη μεταπολεμική περίοδο, ο πληθυσμός της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας τριπλασιάστηκε και αντιπροσωπεύει πλέον το 35% του συνολικού πληθυσμού. Αυτή η υπερσυγκέντρωση θα πρέπει να συνδυαστεί με το ρόλο των Αθηνών ως καταναλωτικού κέντρου και μπορεί να απεικονιστεί καθαρότερα στην κίνηση του θαλάσσιου διεθνούς εμπορίου των διαφορετικών λιμανιών της Ελλάδας.
Το σχήμα μας παρουσιάζεται εναργέστερα αν συγκρίνουμε την αξία των εισαγωγών-εξαγωγών των διαφορετικών πόλεων.
Πίνακας VIII
Εισαγωγές και εξαγωγές ανά τελωνείο (Αξία σε δισεκατομμύρια τρέχουσες δραχμές)
1938 1967 1987
Εισαγ. Eξαγωγ. Εισαγ. Εξαγ. Εισαγωγ. Eξαγωγ.
ΣΥΝΟΛΟ 14 10 35,6 14,9 1.867 955,0
% 100 100 100 100 100.00 100.00
Τελωνεία περιοχής Αθηνών
8,9 1,3 25,6 3.2 1.117 210,2
% 64 13 72 21,5 62,78 22,01
Θεσσαλονίκη 2,4 1,9 4,8 5,0 226,9 221,0
% 17 19 13,5 33,5 12,15 23,14
Λοιπά τελών. 2,7 6,8 5,2 6,7 523 523,8
% 19 68 14,6 45,0 25,07 54,85
———————————————————–
ΠΗΓΗ: EΣΥΕ, Στατιστική Επετηρίδα της Ελλάδας.1969,1988.
Έτσι μπορούμε να καταλήξουμε σε μια σειρά συμπεράσματα σε ό,τι αφορά:
A. Tον εξέχοντα και προνομιακό ρόλο της Αθήνας στην οικονομική ζωή της Ελλάδας και την μόνιμη παρασιτική της επίδραση στην χωροταξική και οικονομική διάρθρωση της σύγχρονης Eλλάδας.
Β. Την μεταβολή της δεύτερης κατά μέγεθος πόλης, της Θεσσαλονίκης, σε ένα σημαντικό κέντρο εμπορίου, παραγωγής και κατανάλωσης.
Γ. Το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής της υπόλοιπης Ελλάδας στην εμπορική κίνηση, που ωστόσο παραμένει σημαντικό σε ό,τι αφορά την εξαγωγική κίνηση. Αυτό υπογραμμίζει το γεγονός πως η υπόλοιπη Ελλάδα αντιπροσωπεύει μάλλον το παραγωγικό κέντρο της ελληνικής οικονομίας και η Αθήνα το καταναλωτικό που απομυζά την υπόλοιπη χώρα.
Η Αθήνα μπορεί να οριστεί ως ο άξονας του παρασιτικού μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας. Η συνέχεια της κυριαρχίας της υπογραμμίζει την διαιώνιση αυτής της παρασιτικής δομής. Η Αθήνα εισάγει 531% παραπάνω από ό,τι εξάγει. Εισάγει το 63% του συνόλου των εισαγωγών, και εξάγει μόνο το 22%, στο ίδιο επίπεδο με τη Θεσσαλονίκη, μια πόλη τέσσερις φορές μικρότερη. Η αξία του εμπορίου όλων των υπολοίπων περιοχών της χώρας είναι ισοσκελισμένη και το έλλειμμα δημιουργείται από την μεγάλη ανισορροπία των Αθηνών (1:5,3).
Τελικώς αυτό το παρασιτικό υπόδειγμα ανάπτυξης, εξαρτημένο κατ’ εξοχήν από τη Δυτική Ευρώπη, όχι μόνο διαστρέβλωσε διαρθρωτικά την ελληνική οικονομία και κοινωνία, αλλά συνέβαλε σε τεράστιο βαθμό στην εσωτερική υπερ-συγκεντροποίηση ανθρώπων και πόρων. Η απομάκρυνση από τις γειτονικές οικονομίες οδήγησε σε παροξυστικές μορφές την υπερτροφία του κέντρου της πολιτικής εξουσίας και της κατανάλωσης. Αντίστροφα, όλα τα παλιά κέντρα της περιφερειακής οικονομίας, όπως οι πόλεις των νησιών και της Βόρειας Ελλάδας, υποβαθμίστηκαν και συχνά εξαφανίστηκαν. Μόνο η Θεσσαλονίκη διέφυγε εν μέρει από αυτή τη μοίρα, εξαιτίας της γεωγραφικής της απόστασης από την Αθήνα (πάνω από πεντακόσια χιλιόμετρα) και εξαιτίας του γεγονότος ότι αποτελεί το κέντρο μιας σημαντικής και πολυάριθμης περιοχής (περίπου τρία εκατομμύρια πληθυσμός ζει στη Βόρεια Ελλάδα).
Οι δυνατότητες μιας νέας τάξης στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια
Οι πολιτικές αλλαγές του 1989 επηρεάζουν άμεσα την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Μπορεί να οδηγήσουν σε μια παρά πέρα αποδιοργάνωση της οικονομικής ζωής και των ανταλλαγών ανάμεσα στις βαλκανικές χώρες και την Ελλάδα. Η πολιτική αστάθεια, κυρίως στη Γιουγκοσλαβία, και τα προβλήματα των μειονοτήτων μπορεί να οδηγήσουν σε μια μείζονα και παρατεταμένη κρίση στα Βαλκάνια. Αλλά όπως ξέρουμε και όπως μας το θυμίζει ο Αντρέ Γκορζ, οι περίοδοι των κρίσεων είναι περίοδοι μεγάλων δυνατοτήτων. Το τέλος της διαίρεσης της Ευρώπης σε δύο διαχωρισμένα οικονομικά και κοινωνικά στρατόπεδα μπορεί να αποδειχτεί εξαιρετικής σημασίας για μια χώρα σαν την Ελλάδα. Η Ελλάδα περιστοιχίζεται από τρεις τουλάχιστον πρώην σοσιαλιστικές χώρες και η Πράγα και η Βουδαπέστη βρίσκονται πλησιέστερα από το Λονδίνο, το Παρίσι ή την Μαδρίτη. Το οικονομικό επίπεδο της Ελλάδας μπορεί να συγκριθεί με τους Βόρειους γείτονές της και όχι με τους Δυτικούς εταίρους της. Είμαστε μέρος της Νοτιο-ανατολικής Ευρώπης και όχι της Δυτικής. Για όλους αυτούς τους λόγους η ανάπτυξη των σχέσεών μας με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα με τα Βαλκάνια είναι η μόνη διέξοδος για μια περιφερειακά ενσωματωμένη και ισόρροπη ανάπτυξη. Αν μια νέα σταθερή τάξη μπορέσει να εγκαθιδρυθεί στα Βαλκάνια, αυτή θα μπορούσε να μετασχηματίσει βαθύτατα την κατάσταση του συνόλου των βαλκανικών χωρών.
Αυτή η δυνατότητα, δηλαδή η δημιουργία ενός νέου πόλου ανάπτυξης, όχι μόνο θα μετασχηματίσει τη συνολική οικονομία της Ελλάδας και το χαρακτήρα της συμμετοχής στην ΕΕ, αλλά μπορεί επίσης να μετασχηματίσει την χωροταξική κατανομή της εργασίας και του πληθυσμού στο εσωτερικό της χώρας. Η ανάπτυξη σχέσεων με τους άμεσους γείτονές μας θα οδηγήσει σε μια αναζωογόνηση της ελληνικής περιφέρειας, ιδιαίτερα στο Βορρά, και η Θεσσαλονίκη θα ανταγωνίζεται την Αθήνα σαν ένας πιθανός πόλος μιας μη παρασιτικής αναδόμησης της ελληνικής οικονομίας.
Μια περιφερειακά ενσωματωμένη ανάπτυξη μπορεί ταυτόχρονα να απαντήσει εν μέρει και στην γενικευμένη κρίση της ένταξης της Ελλάδας στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. Πράγματι μετά την κρίση του 1974 και κατά την δεκαετία του ’80, η ελληνική οικονομία απέτυχε να ολοκληρώσει την διεθνοποίηση του βιομηχανικού της τομέα και αντιμετωπίζει σήμερα μια σαρωτική αποβιομηχανοποίηση και περιθωριοποίηση. Η ελληνική βιομηχανία αποδείχτηκε ανίκανη να ανταγωνιστεί με την Δυτικοευρωπαϊκή και το έλλειμμα του βιομηχανικού τομέα έγινε πελώριο στην δεκαετία του ’80. Η δημιουργία στενότερων σχέσεων συνεργασίας μεταξύ των βιομηχανικών τομέων των βαλκανικών χωρών, λιγότερο ή περισσότερο συμπληρωματικών και ιδίου επιπέδου ωριμότητας, μπορεί να ενισχύσει την αυτονομία και να βοηθήσει το μετασχηματισμό της δομής της ελληνικής οικονομίας. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως οι προνομιακές σχέσεις με την δυτική οικονομία οδηγούν σε μια εντελώς άνιση διάρθρωση. Καμιά από τις βαλκανικές χώρες δεν μπορεί να κατακτήσει μόνη της μια οποιαδήποτε αυτονομία. Καμία δεν έχει την δομή ή τις διαστάσεις για κάτι τέτοιο. Η αυτονομία -πάντοτε σχετική- περνάει από την διαμόρφωση ενός νέου -λιγότερο ή περισσότερο ενσωματωμένου- συνόλου.
Για μας η ενότητα της Ευρώπης, από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια, δεν είναι μια κενή φράση. Για την Ελλάδα αποτελεί αναγκαιότητα. Μια μικρή χώρα που βρίσκεται μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, μπορεί να αναπτυχθεί λιγότερο ή περισσότερο ισόρροπα μόνο εάν παίξει το ρόλο μιας γέφυρας μεταξύ τους, σε έναν ενοποιημένο ή ισχυρά διασυνδεδεμένο οικονομικό και πολιτικό χώρο.
Κάποιος θα μπορούσε να αντιτάξει πως όλες αυτές οι δυνατότητες φαντάζουν σήμερα εξωπραγματικές. Ο συνολικός βαλκανικός χώρος μοιάζει μάλλον διασαλευμένος από τις συγκρούσεις, την οικονομική κρίση, τις εθνικές αντιπαραθέσεις. Αυτό μπορεί βραχυπρόθεσμα να είναι αλήθεια, όμως πιστεύουμε πως η ιστορία και η ανάγκη θα επανασυνδέσουν και πάλι τις βαλκανικές χώρες.
Και οι δυνατότητες έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται πράξη έστω και σαν τα πρώτα βήματα μιας νέας πραγματικότητας. Εκατοντάδες χιλιάδες Βορειοηπειρώτες και Αλβανοί εργάζονται στην Ελλάδα.
Χιλιάδες έλληνες φοιτητές σπουδάζουν στα πανεπιστήμια της Βουλγαρίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Ρουμανίας. Οι ελληνικές επενδύσεις και εξαγωγές προς τις βαλκανικές χώρες, χωρίς να είναι αυτές που θα έπρεπε, έχουν την δυνατότητα να επεκταθούν σε σημαντικό βαθμό. Ήδη το 1996, στην Αλβανία λειτουργούν 120 ελληνικές επιχειρήσεις με επενδύσεις 50 εκατομ. δολαρίων (η Ελλάδα είναι δεύτερη επενδύτρια χώρα με το 25% των ξένων επενδύσεων, μετά την Ιταλία, που κατέχει το 60% και πριν από τη Γερμανία που κατέχει το 10%. Στη Βουλγαρία, το 1995-1996, ανέβηκε το ποσοστό των ελληνικών επενδύσεων στο 10% του συνόλου, από την άποψη των κεφαλαίων, και σε απόλυτες τιμές σε 90 εκατομ. δολάρια. H Βουλγαρία μεταβλήθηκε πολύ σύντομα στον 6ο πελάτη των ελληνικών εξαγωγών, οι οποίες, σε μια εποχή που το σύνολο των εξαγωγών παραμένει στάσιμο, αυξήθηκαν θεαματικά και πέρασαν από τα 53 εκατομ. δολάρια το 1990 στα 413 εκατ. το 1994! Αντίθετα, στη Ρουμανία, το ποσοστό των ελληνικών επενδύσεων είναι χαμηλό, ενώ αρχίζουν να αναπτύσσονται οι οικονομικές σχέσεις με τη Σερβία και τη FYROM. Η βαλκανική συνεργασία δεν είναι το μαγικό φάρμακο για την ελληνική οικονομία αλλά αποτελεί ένα σημαντικό και αναγκαίο στοιχείο μιας σταδιακής αναπροσαρμογής και αναπροσανατολισμού της προς την κατεύθυνση του ιστορικού της χώρου.
Γνωρίζουμε καλά ότι μια ισορροπημένη και όχι παρασιτική ή εξαρτημένη ελληνική οικονομία και κοινωνία μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν ο συνολικός ιστορικός της χώρος, η Μέση Ανατολή, η Μικρά Ασία, ο Εύξεινος ξαναμπούν στην ιστορία και τις οικονομικές ανταλλαγές. Και το θεμέλιο ενός τέτοιου αναπροσανατολισμού είναι οι σχέσεις με τα Βαλκάνια.
Σημαντική συνέπεια μιας τέτοιας κίνησης μεσο-μακροπρόθεσμα θα είναι η ανακατανομή του πληθυσμού και της απασχόλησης. Η αύξηση του πληθυσμού της Αθήνας μπορεί να διακοπεί πλέον (όπως ήδη φαίνεται από την απογραφή του 1991, η επέκταση της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας και της Αττικής δεν ξεπέρασε το 4,5% στην τελευταία δεκαετία και σε σχέση με το 5,4% του συνόλου της χώρας). Και η κίνηση μιας αυθεντικής αποκέντρωσης μπορεί να επιταχυνθεί αν ενισχυθεί από μια πολιτική βούληση – για παράδειγμα η μεταφορά της έδρας της κυβέρνησης σε μια άλλη πόλη, δηλαδή η δημιουργία μιας νέας πρωτεύουσας για την Ελλάδα. Η Ελλάδα χρειάζεται σήμερα ένα εναλλακτικό υπόδειγμα ανάπτυξης, γιατί αντιμετωπίζει ένα οικονομικό και κοινωνικό αδιέξοδο. Η κατάρρευση των ήδη ξεχασμένων καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης αποτελεί ίσως ευκαιρία για μια χώρα που αντιμετωπίζει πληθώρα παραπλήσιων προβλημάτων. Έχουμε τώρα την ιστορική ευκαιρία να επανεισέλθουμε στα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη, αντί να παραμένουμε ένας θύλακας των Ατλαντικών εθνών, με επίκεντρο μια πρωτεύουσα που έχει γίνει παρασιτική και αποτελεί το προκεχωρημένο φυλάκιο του δυτικόστροφου προσανατολισμού στην ίδια την Ελλάδα.
Διαβάστε περισσότερα κείμενα από το αφιέρωμα του Άρδην για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 εδώ
Συνοπτική Βιβλιογραφία
ΑΣΔΡΑΧΑΣ Σπύρος (επιμέλεια), Η οικονομική δομή των Βαλκανίων (15-19 αιώνες), Μέλισσα, Αθήνα 1979, σελ. 685.
BURGEL Guy, Αθήνα, η ανάπτυξη μιας μεσογειακής πρωτεύουσας, Εξάντας, σελ. 445. Αθήνα 1976 .
BURGEL Guy, La condition industrielle d’ Athènes, EKKE, Athènes 1979.
Γιαλλουρίδης Χρ. Αλειφαντής Στ. (επιμέλεια), Τα Βαλκάνια στο σταυροδρόμι Ροές, Αθήνα 1988, σελ. 461.
ΓΙΑΝΝΙΤΣΗΣ Τάσος, « Οι διεθνείς σχέσεις και η θέση της Ελλάδας στον διεθνή καταμερισμό εργασίας στην προοπτική του έτους 2000», in Κατσούλης, Γιαννίτσης, Καζάκος,(edit) Η Ελλάδα προς το 2000, Παπαζήσης, Αθήνα, 1988.
EVANGELINIDES Mary,»Transnational integration and national disintegration: regional underdevelopment and spatial imbalance in Greek society», Review of Social Researches, No 38, EKKE, Athens 1980 .
JELAVICH B. History of the Balkans, Cambridge University Press, 1983, Vol 1,2.
ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑΣ Γιώργος, Κράτος και κοινωνία στη μεταπολίτευση (1974-1988), Εξάντας, Αθήνα 1989, σελ. 487.
LAMPE John -Marvin Jackson, Balkan Economic History 1550-1950, Blomington, Indiana University Press, 1982.
ΜΟΣΚΩΦ Κώστας, Θεσσαλονίκη 1700-1919 , Στοχαστής, Αθήνα 1974.
ΜΟΥΖΕΛΗΣ Νίκος, Κοινοβουλευτισμός και εκβιομηχάνιση στην ημι-περιφέρεια. Ελλάδα, Βαλκάνια, Λατινική Αμερική, Θεμέλιο 1987.
ΝΙΚΟΛΙΝΑΚΟΣ, Μάριος, ΕΟΚ, Ελλάδα, Μεσόγειος, Νέα Σύνορα,Αθήνα, 1978, σελ. 375.
STAVRIANOS, L.S. ,The Balkans since 1453, Holt, Rinehart and Winston, N.York-Chicago-San Francisco, Toronto-London, 1958, p. 970.
STAVRIANOS, L.S. , Balkan Federation, a History of the movement towards Balkan unity in Modern times, 1944.
SVORONOS Nicos, Le commerce de Salonique au XVIII siecle, PUF, Paris 1956.
ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ Κωνσταντίνος, Εξάρτηση και αναπαραγωγή. Ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα (1830-1922), Θεμέλιο, Αθήνα 1976.
ΒΑΛΝΤΕΝ Σωτήρης: Tο εμπόριο της Ελλάδας με τις Ανατολικές χώρες και η ένταξη στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες(1981-1985) Ινστιτούτο Μεσογειακών Μελετών. Αθήνα 1988.
ΒΑΛΝΤΕΝ Σωτήρης: The clearing trade. Internationale exchanges and the Greek position, Sakkoulas, Athens-Komotini (in Greek), 1985.
ΒΑΙΟΥ-ΧΑΤΖΗΜΑΧΑΛΗ Ντίνα-ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ Κωστής, Περιφερειακή ανάπτυξη και εκβιομηχάνιση, Εξάντας, Αθήνα 1979.
ΒΕΡΕΜΗΣ Θάνος, «Ελλάδα-Τουρκία-Βαλκάνια»,in Κατσούλης,Γιαννίτσης,Καζάκος (edit) Η Ελλάδα προς το 2000, Παπαζήσης, Αθήνα 1988.
Ελληνικό Υπουργείο Εμπορίου, Στατιστικό Δελτίο, 1864, 1900, 1912.
Ελληνικό Υπουργείο Εμπορίου, Στατιστικό Δελτίο, 1922,1929.
Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, Στατιστική Επετηρίδα,
1968, 1969, 1975, 1982, 1986, 1988, 1994.
* Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου κειμένου που περιλαμβάνεται στο υπό έκδοση βιβλίο του συγγραφέα με τον τίτλο: Αναζητώντας ταυτότητα.
17 ΣΧΟΛΙΑ
Αγαπητέ κ. Καραμπελιά,
Δε συμφωνώ με την ανάλυσή σας για την Αθήνα και το γιγαντισμό της. Όχι ότι τον αρνούμαι για την εποχή μετά το ’50 ή το ’60. Απλά νομίζω ότι η ανάλυση των αιτίων που παρουσιάζεται είναι σε λανθασμένη κατεύθυνση.
Καταρχάς δε νομίζω ότι η Αθήνα ήταν διογκωμένη πληθυσμιακά πριν το 2οΠΠ ή ακόμα και αμέσως μετά τον Εμφύλιο. Δε νομίζω π.χ. ότι η Αθήνα είχε μεγαλύτερο ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού της χώρας από ότι το Λονδίνο, το Παρίσι ή το Βερολίνο ή οποιαδήποτε άλλη τυπική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα. Επιπλέον στα εμπορικά ισοζύγια μεταξύ Αθηνών κι επαρχίας που αναφέρεσθε νομίζω ότι αμελείτε τις υπηρεσίες. Δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε από μία πόλη να παράγει βαμβάκι ή καπνά κλπ. Αντιθέτως περιμένουμε να υπάρχουν εργοστάσια, μελετητικά, δικηγορικά, ιατρικά γραφεία, κεντρικά εταιρειών, κλινικές, νοσοκομεία, δημόσια διοίκηση κλπ. Άρα το να λέμε ότι η ύπαιθρος παράγει περισσότερο από την Αθήνα γενικά κι αόριστα είναι σφάλμα. Παράγει όντως, λόγω της φύσης της, περισσότερα στον πρωτογενή τομέα, αλλά όχι στο δευτερογενή/τριτογενή, λόγω του ότι οι δραστηριότητές τους, τουλάχιστον μέχρι την έλευση της πληροφορικής απαιτούσαν χωροταξική συγκέντρωση πληθυσμού. Βέβαια αυτή η διαπίστωσή σας είναι σε πλήρη συμφωνία με την γενικότερη πεποίθησή σας, που τουλάχιστον προσωπικά διαπιστώνω από τις αναλύσεις σας, να μη θεωρείτε τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα παραγωγικό, ή τουλάχιστον ισότιμα παραγωγικό, με τον πρωτογενή. Αλλά αυτό είναι άλλη συζήτηση.
Για να κλείσω η προσωπική μου άποψη για το γιγαντισμό της Αθήνας και την αστυφιλία, δεν έχει να κάνει τόσο με την ξένη εξάρτηση όσο με δύο κοσμοϊστορικά για τον Ελληνισμό γεγονότα για τα οποία όμως ευθύνονται κατά βάση οι ίδιοι οι Έλληνες ή τουλάχιστον η πολιτική τους ηγεσία: τη Μικρασιατική Καταστροφή (ευθύνες Βενιζέλου και βασιλοφρόνων για τον ξεριζωμό σχεδόν του ημίσεος του Ελληνισμού από τις πατρογονικές εστίες και τη συσσώρευση πληθυσμών στην Αθήνα και τον Πειραιά κυρίως από την Ιωνία) και τον Εμφύλιο Πόλεμο (ευθύνες ΚΚΕ, Γ. Παπανδρέου για την εξαπόλυσή του με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ο διχασμός και να απωλεσθεί κάθε αίσθημα ασφαλείας και προκοπής στην ύπαιθρο και αργότερα Κ. Καραμανλή για τη διαχείριση της μετεμφυλιακής Ελλάδος).
Δεν είχαν καμια ευθύνη οι Μεγάλες Δυνάμεις για τη Μικρασιατική Καταστροφή; Καμιά ευθύνη και για τον εμφύλιο ο Σκόμπι και ο Βαν Φλητ απλώς παρατηρητές θα ήταν. Από τη μια ο Κούρτοβικ μας πληροφόρησε χθες ότι μόνο κάτω από αυστηρό εξωτερικό έλεγχο συνέβη κάτι θετικό στη χώρα από την άλλη διαβαζουμε ότι οι Μεγαλες Δυνάμεις δεν είχαν καμια εμπλοκή σε καμια από τις καταστροφές μας. Το μνημόνιο μας έχει βαρέσει κατακούτελα!!!!
Ναι Αριστείδη για όλα φταίνε οι ξένοι και οι ξένες μεγάλες δυνάμεις. Δεν ξέρω τι λέει ο Κούρτοβικ κι ο καθένας αλλά μέχρι που διάβασα το σχόλιο σου ενόμιζα ότι τις Ελληνικές δυνάμεις στη Μ. Ασία τις διοικούσαν Έλληνες αξιωματικοί. Ότι ο Βενιζέλος που προκήρυξε τις εκλογές του 1920 ήταν Έλλην αλλά μάλλον κατά τις πληροφορίες σου ήταν τουρκοκρητικός ή λεβαντίνος φαίνεται. Ότι εν τέλει οι ψηφίσαντες στις εκλογές του ’20 ήταν Έλληνες πολίτες κι όχι κάποιοι ξένοι… Αυτά τα ελάχιστα για το πως οδηγηθήκαμε στη Μικρασιατική Κατασττροφή.
Για να πιάσουμε και τον Εμφύλιο τώρα: Καταρχάς ο όρος και μόνο, εμφύλιος, σημαίνει ότι ο πόλεμος έγινε μεταξύ Ελλήνων κατά βάση αν θες. Αν δε θεωρείς ότι οι δύο αντιμαχόμενες δυνάμεις στην εν λόγω σύρραξη δεν ήταν Ελληνικές τότε μάλλον δεν θα έπρεπε να λέγεται Εμφύλιος. Επιπλέον η ηγεσία και στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές ήταν κατά βάση Ελληνική (Παπανδρέου, Παπάγος στη μία πλευρά, ΚΚΕ-Ζαχαριάδης στην άλλη). Το ότι και οι δύο προσέφυγαν στη βοήθεια ξένων δε σημαίνει ότι ήταν μια καθαρά Ελληνική απόφαση να σηκώσουν όπλα ο ένας εναντίον του άλλου. Αυτά και να είσαι καλά.
Στα προηγούμενα σχόλια μου ξέχασα να αναφέρω ότι παρά ότι με τη γενικότερη ανάλυση διαφωνώ συμφωνώ με τη διαπιστώση ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες επέτειναν τα συσσωρευμένα προβλήματα κι επιδείνωσαν τα μάλα την κατάσταση. Ήμουν κι εγώ μαζί σας τότε ενατίον της αναλήψεώς τους.
Από την άλλη η αγωνιώδης επιχείρηση μια φορά αποτυχημένα για τους αγώνες του ’96 και μια επιτυχημένα το 2004 με την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού δε νομίζω ότι έχει και πολύ, αν όχι καθόλου, να κάνει με την ξένη εξάρτηση που αναμφισβήτητα υφίσταται στην Ελλάδα. Το γεγονός είναι ότι ο Ελληνικός λαός ήθελε να αναλάβει η Ελλάδα τους αγώνες. Δεν του το επέβαλλε κανένας Έλλην ή ξένος να το κάνει και δυστυχώς οι Έλληνες πολιτικοί με το λαϊκισμό και την οικονομική ανευθυνότητα που τους διακρίνει ικανοποίησαν το λαϊκό αίσθημα όπως είναι και το σωστό σε μια δημοκρατία.
common sense…
οπωσδηποτε οι ευθυνες των ελληνων πολιτικων ειναι βαρυτατες για τα ιστορικα γεγονοτα που αναφερε, ομως χωρις τον ξενο παραγοντα δεν θα ειχαν συμβει.
ΑΛΛΑ αποκρυπτεις ολοκληρα κεφαλαια της ιστοριας…
η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ειχε αποφασιστει απο τους ΝΕΟΤΟΥΡΚΟΥΣ απο το 1911.
και με την βοηθεια ΑΓΓΛΩΝ ΓΑΛΛΩΝ ΙΤΑΛΩΝ απο δυτικα και ΡΩΣΩΝ απο ανατολικα,πατησαν στις αδυναμιες μας και τα καταφεραν οι τουρκοι.με συγχωρεις,εκτουρκισμενοι μικρασιατες ηθελα να πω…
αν δεν με πιστευεις διαβασε ΦΩΤΙΑΔΗ ,ΑΓΤΖΙΔΗ,ΚΑΨΗ (τον πατερα) και θα με θυμηθεις.
να μην κατηγορουμε μερικοι μονο τους εαυτους μας,να ειμαστε δικαιοι,ειδικα με τον χιλιοβασανισμενο λαο μας.
οσον αφορα για τις αδυναμιες μας,μην ξεχνας οτι εχουν τεραστια ευθυνη και οι δυτικοι ,ΑΓΓΛΟΙ ΓΑΛΛΟΙ κυριως που απο το 1821 δεν μας αφησαν να φτιαξουμε ανεξαρτητη και κυριαρχη χωρα.
οσον αφορα τους προσφυγες εχω διαβασει οτι οι περισσοτεροι πηγαν στην επαρχια ειδικοτερα στην μακεδονια.οι λιγοτεροι πηγαν αττικη.εξαλλου 1.650.000 ηρθαν στην ελλαδα απο το οποιο 410.000 περιπου αν εγκαταστηθηκαν στην αθηνα θεσσαλονικη.αυτο προκυπτει απο τον ΠΙΝΑΚΑ VI παραπανω.
οσον αφορα για την αστικοποιηση λογο εμφυλιου εκτος απο τους ελληνες πολιτικους/κομματα φταινε και οι ΓΕΡΜΑΝΟΙ που κατεστρεψαν πανω απο 1.500 χωρια (δεν θυμαμε τον ακριβες αριθμο,νομιζω ειναι 1.800) και φυσικα η ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ και ΑΓΓΛΟΙ οι οποιοι ηθελαν και καταφεραν να αδειασουν περισσοτερο την υπαιθρο/επαρχια οστε να μην εχουν υποστηριξη και επανδρωση οι κουμμουνιστες ανταρτες.
ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗ με το ΕΓΓΛΕΖΙΚΟ ΟΝΟΜΑ;;;
αυτη ειναι η καταρα που εχουν ριξει στην ΕΛΛΑΔΑ…
και να μας σφαζουν-ξεθεμελιωνουν και να μας κανουν να κατηγορουμε των εαυτο μας για ολα ωστε να σκυβουμε το κεφαλι και να συνεχιζεται η ΔΥΤΙΚΗ – ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ υποτελεια…
ΔΗΛΑΔΗ, ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΤΡΙΩΤΗ ! ! !
ΩΡΑ ΝΑ ΣΠΑΣΟΥΜΕ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ / ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ.
ευχαριστω για τον χρονο σου.
Αγαπητέ Αθανάσιε,
Ευχαριστώ κι εγώ για τον πολύτιμο χρόνο σου. Το πραγματικό ελληνικό μου όνομα είναι Πέτρος.
Σε τίποτα από όσα λες δε διαφωνώ και σ’ευχαριστώ που επεσήμανες και το γερμανικό παράγοντα για την ερήμωση της υπαίθρου.
Όμως πρέπει να συμφωνήσουμε για το τι εννοούμε με τις λέξεις “φταίξιμο-ευθύνη”. Σε έναν πόλεμο, στο τακτικό επίπεδο τουλάχιστον, δεν έχει νόημα να κατηγορείς τον αντίπαλο, λέγοντας ότι “φταίει”, επειδή με σωστές κινήσεις σε κερδίζει όπως δεν έχει νόημα να τον “ευχαριστείς-επαινείς” όταν κάνει λάθος και χάνει. Και βέβαια πρέπει κανείς να λαμβάνει υπόψιν και τον παράγοντα τύχη.
Στο προκείμενο οι νεότουρκοι κι οι ευρωπαίοι σύμμαχοι τους, όπως σωστά τους απαριθμείς, ήταν οι εχθροί. Άρα ούτε “φταίξιμο” ούτε “έπαινος” μπορεί να τους καταλογισθεί. Και βέβαια δε βλέπω το λόγο γιατί ξένα έθνη όπως τα δυτικά στα οποία αναφέρεσαι έχουν ευθύνη ή υποχρέωση να μας “αφήσουν” ή να μας βοηθήσουν να φτιάξουμε ανεξάρτητη και κυρίαρχη χώρα. Τα συμφέροντά τους θα κοιτάξουν και θα πράξουν όπως πιστεύουν ότι τα εξυπηρετεί καλύτερα.
Τώρα όσον αφορά την αστυφιλία κι ειδικά το γιγαντισμό της Αθήνας, δε διαφωνώ σε κάτι. Όπως είπα η χαριστική βολή δε δόθηκε με τη Μικρασιατική Καταστροφή αλλά μετά τον 2οΠΠ με τον Εμφύλιο. Σαφώς όμως σημαντικό ρόλο έπαιξε κι η Μ.Κ. όπως φαίνεται από το μεγάλο αριθμό αθηναϊκών συνοικιών, και μάλιστα μεγάλων, με προσφυγικά ονόματα όπως Ν. Σμύρνη, Ν. Ιωνία, Ν. Φιλαδέλφεια κλπ.
Επίσης ένα σημείο προβληματισμού που θα ήθελα να καταθέσω είναι κατά πόσον μπορούμε να θεωρούμε το λεκανοπέδιο ως ένα ενιαίο σύνολο, ως Αθήνα, τουλάχιστον μέχρι τα μέσα του 20ου αι. Προσωπικά δε νομίζω ότι αποτελούσαν ενιαίο σύνολο ο Πειραιάς, η Κηφισιά, οι προσφυγικοί συνοικισμοί κλπ. μέχρι το 1950 τουλάχιστον. Είχαν τη σχέση που έχει σήμερα π.χ. το Κορωπί, η Παλλήνη κλπ. με το Λεκανοπέδιο άρα δεν ξέρω αν τα στατιστικά στοιχεία τους πρέπει να περιλαμβάνονται μαζί με της Αθήνας ή όχι.
Αυτά και να είσθε καλα πατριώτες,
Πέτρος ο “εγγλέζικη κοινή λογική”
οοοοχι… καλε μου ΠΕΤΡΟ
κανεις μεγαλο λαθος…
εμεις διαφωνουμε ΑΠΟΛΥΤΑ.
εμεις στεκομαστε αντικριστα στις οχθες του ποταμου.
δεν ξερω αν εκπροσωπεις πονηρα συμφεροντα ή αθελα σου παρασυρθηκες απο εχθρικες προς την Ελλαδα προπαγανδες ομως σφαλεις βαναυσα και το χειροτερο ειναι πως προωθεις τα ιδεολογηματα σου και στο κοινο.
οι αρχαιοι Ελληνες ειχαν νομους για οσους ηθελαν να εισβαλουν καινα δαιμονια…
δυστυχως στις μερες μας οι ελευθεριοτητες, προερχομενες απο την αμαρτωλη αριστερα που συνετελεσε σπιλομενο γαμο με την φιλελευθερη ΝΔ και το εκσυχρονιστικο ΠΑΣΟΚ, μας εφτασαν στο σημερινο χαλι.
θελεις να αλλαξεις της εννοιες φταιξιμο-ευθυνη;οι τουρκοι φταινε διοτι ΕΣΦΑΞΑΝ 3.500.000 χριστιανους Ρωμαιους-Ελληνες,Αρμενιους,Ασσυριους,μουσουλμανους Κουρδους και Τουρκους αντιφρονουντες.
για αυτο Φ Τ Α Ι Ν Ε . –
δεν εχει νοημα να τους κατηγορουμε λες.μηπως να τους πουμε και ενα ευχαριστω;
ή μηπως να τους δωσουμε τα αγορακια να ικανοποιησουν τα ομοφυλοφιλικα τους ενστικτα;
ετσι ρε παιδι μου,για το καλο που μας εκαναν…
επειδη με σωστες κινησεις σε κερδιζει… λες
μηπως εισαι του ΣΥΡΙΖΑ; Ή μηπως του Κουβελη;
λαμβανει υποψιν τον παραγοντα τυχη…
δυστυχως η ρεπουσια λογικη ΕΤΥΧΕ και κερδισε πολλα μυαλα.
παρακατω λες οτι οντως οι νεοτουρκοι και δυτικοι ηταν οι εχθροι.
ΟΧΙ , η πεμπτη φαλλαγγα ειναι οι εχθροι και μετα οι ξενοι.
μονο που την πεμπτη φαλλαγγα ομως κατα κυριο λογο οι ξενοι την εφτιαξαν.
το πιασες;;;
σωστα λες οτι τα ξενα <> , αυτοι οι αγυρτες δηλαδη, δεν εχουν λογο να μας βοηθησουν και κοιτανε τα συμφεροντα τους.
μονο που αυτα τα <> ειναι διαλυτικα για μας.ειναι συμφεροντα αισχρης κλοπης και οχι συμφεροντα επιβιωσης,ωστε να νομιμοποιουνται και να γινονται αποδεκτα μεχρι εκει που δεν περιοριζουν της ελευθεριες της δικες μας.
και για αυτα τα ρημαδιασμενα τα προστυχα και χυδαια συμφεροντα, μας εβαλαν να σκοτωνομαστε μεταξυ μας
απο την αρχη της επαναστασεως πατωντας στις κοινωνικες συκρουσεις μεταξυ κοτζαμπασιδων και χαμηλοτερων κοινωνικων στρωματων που ηθελαν αναγνωριση και ψωμι,οχι μονο ψιχουλα.
παρτον κατω τον ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ,να ειναι καλα οι ΑΓΓΛΟΙ και οι ΓΑΛΛΟΙ,που βαλαν τους Μαυρομιχαλεους να τον φανε.δεν το λεω εγω,ο φυλακισμενος Μαυρομιχαλης το ειπε.
παρε και τα δανεια με τα οποια ακομα μας εχουν ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΟΥΣ και ασκουν σφοδρη πολιτικη επιροη.
για αυτο λοιπον μην τους δινεις συγχωροχαρτη…
ασε λοιπον της ευγενιες διοτι ειναι υποκριτικες ωστε να καλοπιασης και να κανεις <>
στους υπολοιπους.
να λειπει το βυσσινο.
σου αναγνωριζω της γνωσεις και το επιπεδο ρητορικης που εχεις.
τι να το κανεις ομως χρησιμοποιεις τα ταλαντα σου εναντια στον λαο σου…
και για να τελειωνουμε, οσον αφορα την αστυφιλια διαφωνεις σε πολλα μαζι μου.συ ειπας οτι για τον εμφυλιο φταιει το κκε,ο παπανδρεου και ο καραμανλης.
δεν ανεφερες τον αμερικανικο-αγγλικο παραγοντα ουτε
φυσικα τον ρωσικο.μην λες λοιπον οτι δε διαφωνεις σε κατι διοτι ο μη ομιλων συναινει.
και μην σε παραξενεψει η επιθετικοτητα μου διοτι εδειξες ποιος εισαι στο Η ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ.
αφου λοιπον απεδεικτη τη εκπροσωπεις,ουδεν ευγενια.
Μερικά ακόμα “καινά δαιμόνια” που τα ανάρτησα και σε σχόλιο μου για τη Θεσ/νίκη.
«…ποιες είναι οι γενικότερες προϋποθέσεις για την άσκηση μακρόπνοης και επιτυχούς εθνικής πολιτικής; πώς πρέπει να είναι δομημένο ένα έθνος ικανό να αντιμετωπίσει στο πλαίσιο του ανθρωπίνως δυνατού οποιαδήποτε ενδεχόμενα, ακόμα και απότομες μεταλλαγές της συγκυρίας; Ας σημειώσουμε προκαταβολικά ότι η γενική απροθυμία άμεσης και μετωπικής αντιπαράθεσης με το κεφαλαιώδες τούτο ζήτημα αντανακλάται μεταξύ άλλων στον ηχηρό τρόπο, με τον οποίο η εθνική πολιτική ασκείται ως πολιτική διεκδικήσεως «εθνικών δικαίων». Τούτο δεν είναι καθ’ αυτό κακό, και σε διάφορες συγκεκριμένες περιπτώσεις μάλιστα μπορεί να παρουσιάζει πλεονεκτήματα τακτικής, αν δεν γίνεται τόσο αδέξια και αψυχολόγητα (ως προς την ψυχολογία των μη Ελλήνων) όσο συνήθως γίνεται. Όμως εδώ θέλουμε ν’ αναφερθούμε σε κάτι άλλο. Η έμφαση πού αποδίδεται στην έννοια του «δικαίου» κατά κανόνα είναι ευθέως ανάλογη προς την εθνική ισχνότητα και τη διπλωματική επιπολαιότητα· υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι μόλις εμφανισθεί στο διεθνές προσκήνιο η Ελλάδα (ολόκληρη Ελλάδα!) και υψώσει τη φωνή για τα δίκαιά της, η κοινωνία των εθνών θα αφήσει τις δικές της έγνοιες και θα ενδιαφερθεί για τα ελληνικά αιτήματα, περίπου αποσβολωμένη από την ηθική λάμψη τους. Η προβολή της εξ ορισμού ανώτερης ηθικής διάστασης φαίνεται να απαλλάσσει από τους ταπεινούς μόχθους και τους παραζαλιστικούς λαβυρίνθους της συγκεκριμένης πολιτικής, φαίνεται δηλ. ότι αρκεί να έχει κανείς το δίκαιο με το μέρος του για να έχει κάνει σχεδόν τα πάντα, όσα εξαρτώνται απ’ αυτόν ˙ στον υπόλοιπο κόσμο εναπόκειται να αντιληφθεί το ελληνικό δίκαιο και να πράξει ανάλογα. Η ελληνική πλευρά συχνότατα θεώρησε και θεωρεί ως αδιανόητο ότι οι άλλοι μπορούν να έχουν (ειλικρινά ή όχι) διαφορετική αντίληψη για το τι είναι δίκαιο· επίσης δυσκολευόταν και δυσκολεύεται να συμφιλιωθεί με τη σκέψη ότι οι άλλοι δεν παίρνουν πάντα τοις μετρητοίς τους ισχυρισμούς της κι ότι χρησιμοποιούν και άλλες πηγές πληροφοριών ή ακούνε και άλλες απόψεις. Εκείνο όμως πού προ παντός αρνείται να κατανοήσει σε μόνιμη βάση η ελληνική πλευρά, καθώς έχει αυτοπαγιδευθεί στις υπεραναπληρώσεις των ηθικολογικών άλλοθι, είναι ότι κάθε ισχυρισμός και κάθε διεκδίκηση μετρούν μόνο τόσο, όσο και η εθνική οντότητα πού στέκει πίσω τους. Όποιος λ.χ. μονίμως επαιτεί δάνεια και επιδοτήσεις για να χρηματοδοτήσει την οκνηρία και την οργανωτική του ανικανότητα δεν μπορεί να περιμένει ότι θα εντυπωσιάσει ποτέ κανέναν με τα υπόλοιπα «δίκαιά» του. Ούτε μπορεί κανείς να περιμένει ότι θα ληφθεί ποτέ σοβαρά υπ’ όψιν μέσα στο διεθνές πολιτικό παιγνίδι, αν δεν έχει κατανοήσει, και αν δεν συμπεριφέρεται έχοντας κατανοήσει, ότι, πίσω και πέρα από τις μη δεσμευτικές διακηρύξεις αρχών ή τις αόριστες φιλοφρονήσεις, τις φιλίες ή τις έχθρες τις δημιουργεί και τις παγιώνει η σύμπτωση ή η απόκλιση των συμφερόντων. Όμως στη βάση αυτή μπορεί να κινηθεί μόνον όποιος έχει την υλική δυνατότητα να προσφέρει τόσα, όσα ζητά ως αντάλλαγμα. Με άλλα λόγια: οι κινήσεις στο πολιτικό-διπλωματικό πεδίο αποδίδουν όχι ανάλογα με το «δίκαιο», το οποίο άλλωστε η κάθε πλευρά ορίζει για λογαριασμό της, αλλά ανάλογα με το ιστορικό και κοινωνικό βάρος των αντίστοιχων συλλογικών υποκειμένων, το οποίο όλοι αποτιμούν κατά μέσον όρο παρόμοια, όπως γίνεται και με τα εμπορεύματα στην αγορά. Επί πλέον καμμιά προστασία και καμμιά συμμαχία δεν κατασφαλίζει τελειωτικά οποίον βρίσκεται μαζί της σε σχέση μονομερούς εξάρτησης. Η αξία μιας συμμαχίας για μιαν ορισμένη πλευρά καθορίζεται από το ειδικό βάρος της πλευράς αυτής μέσα στο πλαίσιο της συμμαχίας. Ισχυροί σύμμαχοι είναι άχρηστοι σ’ όποιον δεν διαθέτει ό ίδιος σεβαστό ειδικό βάρος, εφ’ όσον ανάλογα με τούτο εδώ αυξομειώνεται το ενδιαφέρον των ισχυρών. Ίσως να θεωρεί κανείς «απάνθρωπα» και λυπηρά αυτά τα δεδομένα ˙ αν όμως ασκεί εθνική πολιτική αγνοώντας τα, αργά ή γρήγορα θα βρεθεί σε μια κατάσταση όπου τη λύπη για την ηθική κατάπτωση των άλλων θα τη διαδεχθεί ο θρήνος για τις δικές του συμφορές….»
Και για να εξηγούμε Αθανάσιε, δεν είναι δικά μου λόγια αυτά. Άλλου είναι αλλά με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο και περιγράφουν πλήρως αυτό που, ίσως ατελώς, εγώ προσπάθησα να πω. Να είσαι καλά.
σωστα λες οτι τα ξενα εθνη,αυτοι οι αγυρτες δηλαδη
μονο που αυτα τα συμφεροντα ειναι διαλυτικα για εμας
ωστε να καλοποιασεις και να κανεις καλη εντυπωση
Αγαπητέ Αθανάσιε,
Αν και το προτελευταίο μήνυμά σου για κάποιο λόγο είναι λίγο ανοργάνωτο η ουσία του είναι προφανής ή τουλάχιστον έτσι νομίζω.
Όμως ειλικρινά δεν κάνει να βάζεις λόγια που δεν είπα στο στόμα μου. Δεν είπα, ούτε εδώ ούτε στα σχόλια μου για το άρθρο επί της άλωσης της Θεσσαλονίκης, ότι αυτοί οι οποίοι μας έβλαψαν πρέπει να εισπράξουν και τις ευχαριστίες μας. ΟΧΙ! Επ’ουδενί! Αν διαβάσεις καλά στο άρθρο για τη Θεσ/νίκη λέω ότι πρέπει να χτυπηθούν αλύπητα και με κάθε τρόπο ΟΠΟΤΕ ΚΙ ΟΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ!
Μάλιστα γι’αυτή ακριβώς την άποψή μου αποκλήθηκα ναζί και φασίστας εκεί ενώ εσύ εδώ με αποκαλείς συριζαίο και κουβελικό! Ε ρε παιδιά τίποτα από τα δύο δεν είμαι έλεος δεν βλέπετε ότι καταλήγετε σε πλήρως αντιφατικά συμπεράσματα λόγω του ότι και οι δύο κάνετε λάθος! Έλεος και νισάφι πια!
Αυτό που είπα εδώ όμως αλλά και για την άλωση της Θεσ/νίκης είναι ότι ΑΝ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΚΙ Ο ΛΑΟΣ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΠΛΗΓΕΣ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ ΑΣ ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ ΟΥΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΒΟΗΘΗΣΟΥΝ, ΟΥΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΛΥΠΗΘΟΥΝ, ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΝΑ ΜΑΣ ΑΦΗΣΟΥΝ ΗΣΥΧΟΥΣ!
Υπ’αυτή και μόνον αυτή την έννοια ούτε “φταίνε” ούτε αξίζουν “συγχαρητηρίων κι ευχαριστιών”. Κι αν εσύ τους αποκαλείς αγύρτες μια φορά εγώ τους αποκαλώ χίλιες αν θες! Τι μ’αυτό;
Έβαλαν Έλληνες να σκοτώνουν Έλληνες; Πράγματι ναι το έκαναν. Θες να πω ότι είναι ηθικοί αυτουργοί, συνένοχοι; ΟΚ να το πω. Αλλά πες μου εσύ ποιοί είναι οι ΦΥΣΙΚΟΙ ΑΥΤΟΥΡΓΟΙ και ποιοί οι ΚΥΡΙΟΙ ΕΝΟΧΟΙ;
Και ναι όχι μόνο οι νέοτουρκοι αλλά κι οι παλ(α)ιότουρκοι από το 1070μΧ και μετά θέλουν να αφανίσουν τον Ελληνισμό και τη Ρωμηοσύνη. Δεν το ξέραμε; Δεν έχει την κύρια ευθύνη εκείνος ο ΕΛΛΗΝ πολιτικός που παραδίδει τα παιδιά της Ελλάδος στους γκρίζους λύκους; Σαν το πατέρα που αφήνει τα παιδιά του να τα φάνε οι ύαινες κι οι λύκοι; Μα συ ο ίδιος το λες, ΠΡΩΤΑ Η ΠΕΜΠΤΗ ΦΑΛΑΓΓΑ και μετά οι ξένοι έχουν την ευθύνη.
Αυτά και να είσαι καλά,
Πέτρος
ασε τον φιλοσοφο στην ησυχια του,μονο αυτος ξερει τη εννοουσε.μην τον χρησιμοποιουμε εμεις για να στηριξουμε τα δικα μας,δεν φτανουμε στο επιπεδο του,σεβασμο στην διανοια του.
τι να σου πω ρε Πετράν…
η ουσια του μηνυματος μου ηταν οτι
το αυτομαστιγωμα,ο αυτοχειριασμος οδηγει στον θανατο.
ακομα χειροτερα εαν ειναι αδικος διοτι δεν φταιμε αποκλειστικα και μονο εμεις για οτι μας καταβαλει.
διοτι θα ειναι και ηθικος θανατος,θανατος υστεροφημιας.
διοτι οπως ειπε και ο φιλοσοφος ειμαστε εθνος σε φθινουσα πορεια.
ειπα οτι η 5η φαλαγγα κατα κυριο λογο στηθηκε απο εξω,μας εκαναν να μισουμε τον εαυτο μας.
ετσι δεν δυναμεθα να σηκωσουμε κεφαλι.
οφειλουμε να ειμαστε ακριβοδικαιοι.
εσυ πηγες και αναρτησες στην ΑΛΩΣΗ εναν συνδεσμο για την σφαγη της Τριπολιτσας.ετσι,απλα…
ο ελληνας λες ειναι οπως και ο τουρκος,κανει οτι και ο τουρκος.
ε,οχι ρε μεγαλε δεν ειναι ετσι,λαθος κανεις.
απο τον 5ο αιωνα που κατεβηκαν οι Ουννοι στον Αιμο ή αν θες απο τον 6ο αιωνα που ηρθαν οι Αβαροι μεχρι τωρα που μιλαμε,ποσα εκατομυρια Ελληνων εχουν σφαχτει απο την Τουρκομογγολικη – Αλταικη ομοεθνια;
ξερεις;;;
γνωριζει κανεις;
απο την πλευρα μας ποσους φαγαμε εμεις;
ειμαι απολυτως βεβαιως ουτε το ενα χιλιοστο.
και μετα ακουω κατα καιρους να λενε πολλοι οτι και εμεις σφαξαμε.ποσους ρε παιδια;και για ποιο λογο,σκεφτηκατε;
μηπως ηταν κλασμα ελαχιστο και για αντιποινα λογο του μισους που μας εβαλαν στην ψυχη οι θυτες μας;
το συνολο ενος λαου δεν φταει για της πραξεις ολιγον μελλον του.καταδικαζεις τους αθωους ως συνενοχους.
σαμπως φταιει ο λαος της Ρωμανίας για τον Δουκα, αναθεμα τον,που προδωσε τον Ρωμανο στο Ματζικερτ;
κρατα την αποψη σου,ετσι και αλλιως απο τα τοσα που εγραψα λιγα καταλαβες.
πρεπει καποια στιγμη να γινει δημοσιως διαλογος ωστε προχωροντας σε αυτοκριτικη δικαιη και σωστη,να προχωρησουμε αποκαθαρμενοι στο μελλον χωρις βαρυδια στο μυαλο.αυτα ειναι χειροτερα απο τα βαριδια στα ποδια.
ελπιζω ο χωρος του ΑΡΔΗΝ να βοηθησει σε αυτο.
εαν το καταφερει θα ειναι η μεγαλυτερη προσφορα που θα μπορουσε μια συλλογικοτητα να κανει στο τοπο.
ο θεος μαζι σου ,
επειδή ακριβώς πιστεύω ότι το άρδην και οι ΄ντιμες προσπάθειες συζήτησης είναι αναγκαίες, πολύ δε περισσότερο σήμερα, συμφωνώ κι επαυξάνω απόλυτα στο τελευταίο σημείο.
Για να γίνει διάλογος, ειλικρινής και πραγματικός, δεν πρέπει να πετροβολούμε κάποιον επειδή μπορεί να έχει, ή να νομίζουμε ότι έχει, όπως θεωρώ ότι συμβαίνει στην περίπτωση μας διαφορετικές απόψεις. Ούτε και πρέπει να διαστρεβλώνουμε αυτά που λέει.
Π.χ. εγώ δεν είπα ότι ο τούρκος είναι σαν τον Έλληνα κι ειλικρινά δεν πιστεύω κάτι τέτοιο. Και στην άλωση αυτό είπα, ότι δεν ενεργούμε όπως οι τούρκοι, κι αυτό μας έχει βγει σε κακό κι εδώ. Όμως, αυτό που θεωρώ εξίσου σημαντικό να καταλάβουμε, όλοι ως έθνος και λαός, είναι ότι σύμφωνα και με τη διδασκαλία του φιλόσοφου Κονδύλη, οι άλλοι μας χειρίζονται και μας “ζυγιάζουν”, αν καταλαβαίνεις τι εννοώ, με τον τούρκο χρησιμοποιώντας κριτήρια άσχετα με την ηθική υπεροχή.
Κι αυτό που είπα και στην άλωση κι εδώ είναι ότι βαρέθηκα, εγώ προσωπικά τουλάχιστον, να βλέπω το λαό μου να είναι θύμα και θεωρώ ότι για την εθνική μας επιβίωση πρέπει κάποια στιγμή να έχουμε διεκδικήσεις σοβαρές και συγκροτημένες, να γίνουμε και μεις θύτες και να μην παραχωρούμε το δικαίωμα στους άλλους να μας εκμεταλλεύονται, να μας ποδοπατούν και να μας διώκουν. Πρέπει να πάψουμε να προκαλούμε πληγές στον εαυτό μας.
Αυτά και να είσαι καλά. Ο Θεός μαζί σου επίσης και επετρέψε μου να ευχηθώ κι εγώ καλή επιτυχία στο Άρδην και κάθε πατριωτική προσπάθεια.
Πέτρος.
Σε ποιόν ανήκει το κείμενο που δημοσιεύσατε προχθές κ. Πέτρο;
Αγαπητέ κ. Μαυρίδη,
Χαρά μου να σας φανώ χρήσιμος. Το απόσπασμα κειμένου είναι του στοχαστή (φιλοσόφου όπως τον αποκαλεί ο Αθανάσιος) Παν. Κονδύλη.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα μπορείτε να το βρείτε εδώ:
http://www.ifestos.edu.gr/44Kondylis.htm
Έχω όλα τα έργα του σε τυπωμένη μορφή, αλλά μπορείτε να βρείτε και πολλά εκτενή αποσπάσματα στις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες του καθηγητή διεθνολόγου Π. Ήφαιστου.
http://www.ifestos.edu.gr/44%20Kondylis%20collection%20of%20elektronic%20texts.htm
http://www.ifestos.edu.gr/
Να είστε καλά,
Πέτρος.
Συγγνώμη για το εν λόγω απόσπασμα δείτε εδώ:
http://www.ifestos.edu.gr/44%20Kondylis%20collection%20of%20elektronic%20texts.htm#%E2%80%9C%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%8B%CF%80%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82,%20%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%B9%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CF%88%CE%B5%CF%85%CE%B4%CE%B1%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82%20%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%E2%80%9D,
πετρο
μην υποτιμας τον κονδυλη,δεν ηταν στοχαστης ο μακαριτης,ηταν κατι περισοτερο απο αυτο διοτι ηταν φιλοσοφος.δεν το λεω εγω,το λενε οι γερμανοι που τον θεωρουσαν ως εναν απο τους σημαντικοτερους φιλοσοφους της εποχης του.και αν δεν πιστευεις δες το βιντεο απο την εκδηλωση για τον κονδυλη στο στεκι του αρδην ,κοινοτικον, στην πατρα.μπες στο αρχειο του αρδην και δεστο.
και οσο για τα υπολοιπα μην το συνεχιζεις,ολοι σου εναντιωθηκαν.
που σημαινει οτι η αποψη σου κριθηκε αρνητικα.
ή ο γιαλος ειναι στραβος ή στραβα αρμενιζεις.
και επειδη ο γιαλος ποτε δεν ειναι στραβος,συ στραβα αρμενιζεις.
Δε νομίζω ότι υπετίμησα κανένα. Φιλόσοφος και στοχαστής είναι ιδιότητες που κι ο ίδιος ο Κονδύλης απέδιδε στον εαυτό του.
Από εκεί και πέρα το να σου εναντιώνονται όλοι εμένα τουλάχιστον δε μου λέει και πολλά. Πολλές φορές κάνουν λάθος κι οι πολλοί όντας θύματα παραπληροφόρησης. Οι πολλοί δε βγάλανε και το Γιωρίκα και τον Κωστίκα που κάρφωσαν τα τελευταία καρφιά στο φέρετρο της Ελλάδος;
όσο για το γιαλό υπάρχουν περιπτώσεις που μπορεί κι αυτός να στραβώσει και να πάει κατά διαόλου:
http://www.akous.gr/post.asp?uid=6747
Να είσαι καλά,
Πέτρος